1 | M&C | vers 6.0 Devanagari & IAST (alt. lines) | Last modified 28th Aug 2023 @ 08:48 in Kurukshetra Dham | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2 | ALT. DEVANAGARI & ROMANIZED | Master Copy | ||||||||
3 | ||||||||||
4 | This e-Book has TWO formats | VIEW ONLINE | ||||||||
5 | ||||||||||
6 | CLICK HERE TO DOWN LOAD PDF | Romanized & Devanagari SIDE-BY-SIDE | <~~CLICK HERE TO VIEW S-B-S ON LINE | |||||||
7 | OR | |||||||||
8 | CLICK HERE TO DOWN LOAD PDF | Devanagari & Romanized on ALTERNATE LINES | <~~CLICK HERE TO VIEW Alt-Lines ON LINE | |||||||
9 | ||||||||||
10 | ||||||||||
11 | Hare Krishna. Please find more links for this e-book in PDF and other formats at the end of this document. Thank you. (Please find more audio, video and PDF downloads via www.bit.ly/gjdownloads) | |||||||||
12 | ||||||||||
13 | Please also try to SING the whole Gita bhajan style with our Singalong Gita Videos on YouTube - www.bit.ly/SingGitaTwelve - anyone can do it, even a child (just use the YouTube 3-dots menu to slow down the playback speed to 0.75 or 0.5 and right away, you will be able to singalong. Try it now, please! Haribol! Gita Mata ki... Jaya! Gita Jayanti & Guru Purnima International Maha Mahotsavas ki.... JAYA!! | |||||||||
14 | ||||||||||
15 | ||||||||||
16 | ||||||||||
17 | ||||||||||
18 | ||||||||||
19 | ||||||||||
20 | ||||||||||
21 | ||||||||||
22 | ||||||||||
23 | ||||||||||
24 | ||||||||||
25 | ||||||||||
26 | ||||||||||
27 | ||||||||||
28 | ||||||||||
29 | ||||||||||
30 | GĪTĀ ŚLOKAS BOOK | |||||||||
31 | ||||||||||
32 | for daily recitation | |||||||||
33 | & singing! | |||||||||
34 | ||||||||||
35 | ||||||||||
36 | by Dīna-Anukampana Das | |||||||||
37 | ||||||||||
38 | ||||||||||
39 | ||||||||||
40 | In Devanagari & Romanized Sanskrit (I.A.S.T.) | |||||||||
41 | ||||||||||
42 | ||||||||||
43 | 1st Online Edition | |||||||||
44 | ||||||||||
45 | ||||||||||
46 | Our original Gita Slokas Book: www.bit.ly/DINASGITABOOK | |||||||||
47 | ||||||||||
48 | ||||||||||
49 | ||||||||||
50 | ||||||||||
51 | ||||||||||
52 | ||||||||||
53 | ||||||||||
54 | ||||||||||
55 | ||||||||||
56 | ||||||||||
57 | ~ DEDICATION ~ | |||||||||
58 | ||||||||||
59 | We humbly dedicate this e-Book to our beloved Gita Jayanti International Patron, YBhg Datin Paduka (Dr) Mother A Mangalam, who sadly left this world on the very same day that the first draft of this eBook was published online (Sat. 10th June 2023). She was always so very encouraging and supportive of all our efforts to promote the art of Gita singing globally on the birthdays of the Bhagavad Gita and Her divine author, Sri Vyasadeva i.e. Gita Jayanti Day and Guru Purnima Day. May her memory live on always through the Gita and may her kind blessings always be with us. Hare Krishna. We humbly request all who love her to please sing Chapter Eight of the Gita for her spiritual benefit: www.bit.ly/SingGitaEight Thank you very much. ~ Dina A Das, Founder, Gita Jayanti International & Gita Jayanti Singapore & Malaysia | |||||||||
60 | ||||||||||
61 | ||||||||||
62 | Here are 2 old messages from our Patron, Mother Mangalam - on the occasion of our first Gita Singing Yatra to Cambodia & on the occasion of the publication of our physical book 'Gita Slokas For Daily Recitation', which was launched at her Pure Life Society on GJ Day, 2003, Kuala Lumpur. | |||||||||
63 | ||||||||||
64 | ||||||||||
65 | ||||||||||
66 | ||||||||||
67 | ||||||||||
68 | ||||||||||
69 | ||||||||||
70 | ||||||||||
71 | ||||||||||
72 | ||||||||||
73 | ||||||||||
74 | ||||||||||
75 | ||||||||||
76 | ||||||||||
77 | ||||||||||
78 | ||||||||||
79 | ||||||||||
80 | ||||||||||
81 | ||||||||||
82 | ||||||||||
83 | ||||||||||
84 | ||||||||||
85 | ||||||||||
86 | ||||||||||
87 | ||||||||||
88 | ||||||||||
89 | ||||||||||
90 | ||||||||||
91 | ||||||||||
92 | ||||||||||
93 | ||||||||||
94 | ||||||||||
95 | ||||||||||
96 | ||||||||||
97 | ||||||||||
98 | ||||||||||
99 | ||||||||||
100 | ||||||||||
101 | ||||||||||
102 | ||||||||||
103 | ||||||||||
104 | ||||||||||
105 | ||||||||||
106 | ||||||||||
107 | ||||||||||
108 | ||||||||||
109 | ||||||||||
110 | ||||||||||
111 | ||||||||||
112 | ||||||||||
113 | ||||||||||
114 | ||||||||||
115 | ||||||||||
116 | ||||||||||
117 | ||||||||||
118 | ||||||||||
119 | ||||||||||
120 | ||||||||||
121 | ||||||||||
122 | ||||||||||
123 | ||||||||||
124 | ||||||||||
125 | ||||||||||
126 | ||||||||||
127 | ||||||||||
128 | ||||||||||
129 | ||||||||||
130 | ||||||||||
131 | ||||||||||
132 | ||||||||||
133 | ||||||||||
134 | ||||||||||
135 | @ Gita J 2006 KL | |||||||||
136 | Mother Mangalam sings Gita using our Gita Slokas Book | |||||||||
137 | ||||||||||
138 | ||||||||||
139 | ||||||||||
140 | ||||||||||
141 | ||||||||||
142 | ||||||||||
143 | ||||||||||
144 | ||||||||||
145 | ||||||||||
146 | ||||||||||
147 | ||||||||||
148 | ||||||||||
149 | ||||||||||
150 | ||||||||||
151 | ||||||||||
152 | ||||||||||
153 | From our Gita Singalong video @ 5:37 | |||||||||
154 | ||||||||||
155 | ||||||||||
156 | SRILA SRIPAD MAHARAJ GURUDEV KI... JAYA! | |||||||||
157 | ||||||||||
158 | ||||||||||
159 | I offer my humble obeisances to my eternal spiritual master, Śrīla Bhaktisvarūpa Dāmodara Swāmī Śrīpāda Mahārāja, by whose mercy this fool finds himself engaged in the propagation of the Beautiful Song of God, Śrīmad Bhagavad Gītā. "mūkam karoti vācālam / pańgum lańghayate girim / yat kripa tam aham vande / śrī guru dīna tārine" | |||||||||
160 | ||||||||||
161 | ||||||||||
162 | ||||||||||
163 | ||||||||||
164 | ||||||||||
165 | ||||||||||
166 | ||||||||||
167 | ||||||||||
168 | ||||||||||
169 | ||||||||||
170 | ||||||||||
171 | ||||||||||
172 | ||||||||||
173 | ||||||||||
174 | ||||||||||
175 | ||||||||||
176 | ||||||||||
177 | ||||||||||
178 | ||||||||||
179 | ||||||||||
180 | ||||||||||
181 | ||||||||||
182 | ||||||||||
183 | ||||||||||
184 | Our Gita Singing Programs are done in 4 parts: | |||||||||
185 | ||||||||||
186 | 1/4 Invocations | |||||||||
187 | 2/4 Gita Dhyanam | |||||||||
188 | 3/4 All Gita Verses | |||||||||
189 | 4/4 Gita Mahatmyam | |||||||||
190 | ||||||||||
191 | For ultimate auspiciousness, we begin and end the above with congregational chanting of the Holy Names of Sri Krishna, the Original Speaker of the Bhagavad Gita | |||||||||
192 | ||||||||||
193 | ||||||||||
194 | We usually sing the Brahma Samhita then Hare Krishna Kirtan to spiritualize the atmosphere! | |||||||||
195 | ||||||||||
196 | Let the Program begin | |||||||||
197 | ||||||||||
198 | KIRTAN ! | Eg. www.bit.ly/SingGita2 | ||||||||
199 | ||||||||||
200 | ||||||||||
201 | ||||||||||
202 | ||||||||||
203 | ||||||||||
204 | ||||||||||
205 | ||||||||||
206 | ||||||||||
207 | ||||||||||
208 | ||||||||||
209 | ||||||||||
210 | ||||||||||
211 | ||||||||||
212 | ||||||||||
213 | ||||||||||
214 | ||||||||||
215 | ||||||||||
216 | ||||||||||
217 | ||||||||||
218 | ||||||||||
219 | ||||||||||
220 | ||||||||||
221 | ||||||||||
222 | ||||||||||
223 | ||||||||||
224 | ||||||||||
225 | ||||||||||
226 | ||||||||||
227 | ||||||||||
228 | ||||||||||
229 | ||||||||||
230 | ||||||||||
231 | ||||||||||
232 | ||||||||||
233 | ||||||||||
234 | ||||||||||
235 | ||||||||||
236 | ||||||||||
237 | ||||||||||
238 | ||||||||||
239 | ||||||||||
240 | ||||||||||
241 | ||||||||||
242 | So kindly memorize these web links: | |||||||||
243 | ||||||||||
244 | www.bit.ly/SingGitaTwelve | |||||||||
245 | ||||||||||
246 | www.bit.ly/SingGitaBangla | |||||||||
247 | ||||||||||
248 | www.bit.ly/SingGitaHindi | |||||||||
249 | ||||||||||
250 | ||||||||||
251 | ||||||||||
252 | ||||||||||
253 | ||||||||||
254 | www.bit.ly/GJI-WhoWeAre | |||||||||
255 | ||||||||||
256 | ||||||||||
257 | ||||||||||
258 | ||||||||||
259 | ||||||||||
260 | ||||||||||
261 | ||||||||||
262 | ||||||||||
263 | ||||||||||
264 | ||||||||||
265 | ||||||||||
266 | ||||||||||
267 | ||||||||||
268 | ||||||||||
269 | ||||||||||
270 | ||||||||||
271 | ||||||||||
272 | ||||||||||
273 | ||||||||||
274 | ||||||||||
275 | GET YOUR GITA SINGING APP HERE: | |||||||||
276 | GITA APP ANDROID & GITA APP IOS | |||||||||
277 | BEGINNERS: SLOW DOWN THE PLAYBACK SPEED TO 0.75 | |||||||||
278 | ||||||||||
279 | ||||||||||
280 | ||||||||||
281 | Front Matter above this line | |||||||||
282 | ||||||||||
283 | ||||||||||
284 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
285 | 1/4 INVOCATIONS | |||||||||
286 | [24 mantras] | 1/4 Mangalacarana | ||||||||
287 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
288 | ||||||||||
289 | ||||||||||
290 | Let us all pray to our respective Spiritual Preceptors (Gurus) to invoke their blessings upon us before we engage in this Gītā Singing Sacrifice | |||||||||
291 | ||||||||||
292 | METER | |||||||||
293 | ⇓ | |||||||||
294 | ||||||||||
295 | ||||||||||
296 | 8 | ~ श्री गुरु प्रणाम ~ | ||||||||
297 | ~ śrī guru praṇāma ~ | |||||||||
298 | ||||||||||
299 | ॐ अज्ञान-तिमिरान्धस्य | |||||||||
300 | ॐ ajñāna-timirāndhasya | |||||||||
301 | ज्ञानाञ्जन-शलाकया | |||||||||
302 | jñānāñjana-śalākayā | |||||||||
303 | चक्षुर् उन्मीलितं येन | |||||||||
304 | cakṣur unmīlitaṁ yena | |||||||||
305 | तस्मै श्री-गुरवे नमः | |||||||||
306 | tasmai śrī-gurave namaḥ | |||||||||
307 | ||||||||||
308 | 8 | ~ श्री रूप प्रणाम ~ | ||||||||
309 | ~ śrī rūpa praṇāma ~ | |||||||||
310 | ||||||||||
311 | श्री-चैतन्य-मनो-ऽभीष्टं | |||||||||
312 | śrī-caitanya-mano-’bhīṣṭaṁ | |||||||||
313 | स्थापितं येन भू-तले | |||||||||
314 | sthāpitaṁ yena bhū-tale | |||||||||
315 | स्वयं रूपः कदा मह्यं | |||||||||
316 | svayaṁ rūpaḥ kadā mahyaṁ | |||||||||
317 | ददाति स्व-पदान्तिकम् | |||||||||
318 | dadāti sva-padāntikam | |||||||||
319 | ||||||||||
320 | 21 | ~ श्री मङ्गलाचरण ~ | ||||||||
321 | ~ śrī maṅgalācaraṇa ~ | |||||||||
322 | ||||||||||
323 | वन्दे ऽहं श्री-गुरोः श्री-युत-पद-कमलं श्री गुरुन् वैष्णवांश् च | |||||||||
324 | vande ’haṁ śrī-guroḥ śrī-yuta-pada-kamalaṁ śrī gurun vaiṣṇavāṁś ca | |||||||||
325 | श्री-रूपं साग्रजातं सह-गण-रघुनाथान्वितं तं स जीवम् | |||||||||
326 | śrī-rūpaṁ sāgrajātaṁ saha-gaṇa-raghunāthānvitaṁ taṁ sa jīvam | |||||||||
327 | साद्वैतं सावधूतं परिजन-सहितं कृष्णचैतन्य-देवं | |||||||||
328 | sādvaitaṁ sāvadhūtaṁ parijana-sahitaṁ kṛṣṇacaitanya-devaṁ | |||||||||
329 | श्री-राधा-कृष्ण-पादान्सह-गण-ललिता-श्री विशाखान्वितांश् च | |||||||||
330 | śrī-rādhā-kṛṣṇa-pādānsaha-gaṇa-lalitā-śrī viśākhānvitāṁś ca | |||||||||
331 | ||||||||||
332 | ||||||||||
333 | ||||||||||
334 | Now we all can say the pranam mantras to our own Gurudevas. | |||||||||
335 | ||||||||||
336 | ||||||||||
337 | ||||||||||
338 | ||||||||||
339 | METER | And now, kindly permit me to continue with the pranam mantras to all the Predecessor Acaryas who came in the Sampradaya (Disciplic Succession) to which I belong. It is only by their purity, their tapasya and their heartfelt desire to deliver all living beings in the universe, that a sinful wretch like myself am engaged in the sacred service of Mother Gita. Please pray with me. At any point throughout this Gita Singing Program, if you cannot follow the words, please simply clap your hands with the tempo and keep chanting OM, for OM is contained within all sacred mantras. Hare Krishna. Thank you very much. | ||||||||
340 | ||||||||||
341 | ||||||||||
342 | ⇓ | ~ श्रील भक्तिवेदान्त स्वामी प्रभुपाद प्रणति ~ | ||||||||
343 | ~ śrīla bhaktivedānta svāmī prabhupāda praṇati ~ | |||||||||
344 | ||||||||||
345 | 8 | नम ॐ विष्णु-पादाय | ||||||||
346 | nama ॐ viṣṇu-pādāya | |||||||||
347 | कृष्ण-प्रेष्ठाय भू-तले | |||||||||
348 | kṛṣṇa-preṣṭhāya bhū-tale | |||||||||
349 | श्रीमते भक्तिवेदान्त- | |||||||||
350 | śrīmate bhaktivedānta- | |||||||||
351 | स्वामिन् इति नामिने | |||||||||
352 | svāmin iti nāmine | |||||||||
353 | ||||||||||
354 | नमस् ते सारस्वते देवे | |||||||||
355 | namas te sārasvate deve | |||||||||
356 | गौर-वाणी-प्रचारिणे | |||||||||
357 | gaura-vāṇī-pracāriṇe | |||||||||
358 | निर्विशेष-शून्यवादि- | |||||||||
359 | nirviśeṣa-śūnyavādi- | |||||||||
360 | पाश्चात्य-देश-तारिणे | |||||||||
361 | pāścātya-deśa-tāriṇe | |||||||||
362 | ||||||||||
363 | 8 | ~ श्रील भक्तिसिद्धान्त सरस्वती प्रभुपाद प्रणति ~ | ||||||||
364 | ~ śrīla bhaktisiddhānta sarasvatī prabhupāda praṇati ~ | |||||||||
365 | ||||||||||
366 | नम ॐ विष्णु-पादाय | |||||||||
367 | nama ॐ viṣṇu-pādāya | |||||||||
368 | कृष्ण-प्रेष्ठाय भू-तले | |||||||||
369 | kṛṣṇa-preṣṭhāya bhū-tale | |||||||||
370 | श्रीमते भक्तिसिद्धान्त- | |||||||||
371 | śrīmate bhaktisiddhānta- | |||||||||
372 | सरस्वतीति नामिने | |||||||||
373 | sarasvatīti nāmine | |||||||||
374 | ||||||||||
375 | श्री-वार्षभानवी-देवी- | |||||||||
376 | śrī-vārṣabhānavī-devī- | |||||||||
377 | दयिताय कृपाब्धये | |||||||||
378 | dayitāya kṛpābdhaye | |||||||||
379 | कृष्ण-सम्बन्ध-विज्ञान- | |||||||||
380 | kṛṣṇa-sambandha-vijñāna- | |||||||||
381 | दायिने प्रभवे नमः | |||||||||
382 | dāyine prabhave namaḥ | |||||||||
383 | ||||||||||
384 | माधुर्योज्ज्वल-प्रेमाढ्य- | |||||||||
385 | mādhuryojjvala-premāḍhya- | |||||||||
386 | श्री-रूपानुग-भक्तिद | |||||||||
387 | śrī-rūpānuga-bhaktida | |||||||||
388 | श्री-गौर-करुणा-शक्ति- | |||||||||
389 | śrī-gaura-karuṇā-śakti- | |||||||||
390 | विग्रहाय नमो ऽस्तु ते | |||||||||
391 | vigrahāya namo ’stu te | |||||||||
392 | ||||||||||
393 | नमस् ते गौर-वाणी- | |||||||||
394 | namas te gaura-vāṇī- | |||||||||
395 | श्री-मूर्तये दीन-तारिणे | |||||||||
396 | śrī-mūrtaye dīna-tāriṇe | |||||||||
397 | रूपानुग-विरुद्धाप- | |||||||||
398 | rūpānuga-viruddhāpa- | |||||||||
399 | सिद्धान्त-ध्वान्त-हारिणे | |||||||||
400 | siddhānta-dhvānta-hāriṇe | |||||||||
401 | ||||||||||
402 | 8 | ~ श्रील गौरकिशोर प्रणति ~ | ||||||||
403 | ~ śrīla gaurakiśora praṇati ~ | |||||||||
404 | ||||||||||
405 | नमो गौर-किशोराय | |||||||||
406 | namo gaura-kiśorāya | |||||||||
407 | साक्षाद्-वैराग्य-मूर्तये | |||||||||
408 | sākṣād-vairāgya-mūrtaye | |||||||||
409 | विप्रलम्भ-रसाम्भोदे | |||||||||
410 | vipralambha-rasāmbhode | |||||||||
411 | पादाम्बुजाय ते नमः | |||||||||
412 | pādāmbujāya te namaḥ | |||||||||
413 | ||||||||||
414 | 8 | ~ श्रील भक्तिविनोद प्रणति ~ | ||||||||
415 | ~ śrīla bhaktivinoda praṇati ~ | |||||||||
416 | ||||||||||
417 | नमो भक्तिविनोदाय | |||||||||
418 | namo bhaktivinodāya | |||||||||
419 | सच्-चिद्-आनन्द-नामिने | |||||||||
420 | sac-cid-ānanda-nāmine | |||||||||
421 | गौर-शक्ति-स्वरूपाय | |||||||||
422 | gaura-śakti-svarūpāya | |||||||||
423 | रूपानुग-वराय ते | |||||||||
424 | rūpānuga-varāya te | |||||||||
425 | ||||||||||
426 | 8 | ~ श्रील जगन्नाथ प्रणति ~ | ||||||||
427 | ~ śrīla jagannātha praṇati ~ | |||||||||
428 | ||||||||||
429 | गौराविर्भाव-भूमेस् त्वं | |||||||||
430 | gaurāvirbhāva-bhūmes tvaṁ | |||||||||
431 | निर्देष्टा सज्-जन-प्रियः | |||||||||
432 | nirdeṣṭā saj-jana-priyaḥ | |||||||||
433 | वैष्णव-सार्वभौमः श्री- | |||||||||
434 | vaiṣṇava-sārvabhaumaḥ śrī- | |||||||||
435 | जगन्नाथाय ते नमः | |||||||||
436 | jagannāthāya te namaḥ | |||||||||
437 | ||||||||||
438 | 8 | ~ श्री वैष्णव प्रणाम ~ | ||||||||
439 | ~ śrī vaiṣṇava praṇāma ~ | |||||||||
440 | ||||||||||
441 | वाञ्छा-कल्पतरुभ्यश् च | |||||||||
442 | vāñchā-kalpatarubhyaś ca | |||||||||
443 | कृपा-सिन्धुभ्य एव च | |||||||||
444 | kṛpā-sindhubhya eva ca | |||||||||
445 | पतितानां पावनेभ्यो | |||||||||
446 | patitānāṁ pāvanebhyo | |||||||||
447 | वैष्णवेभ्यो नमो नमः | |||||||||
448 | vaiṣṇavebhyo namo namaḥ | |||||||||
449 | ||||||||||
450 | 8 | ~ श्री गौराङ्ग प्रणाम ~ | ||||||||
451 | ~ śrī gaurāṅga praṇāma ~ | |||||||||
452 | ||||||||||
453 | नमो महा-वदान्याय | |||||||||
454 | namo mahā-vadānyāya | |||||||||
455 | कृष्ण-प्रेम-प्रदायते | |||||||||
456 | kṛṣṇa-prema-pradāyate | |||||||||
457 | कृष्णाय कृष्ण-चैतन्य- | |||||||||
458 | kṛṣṇāya kṛṣṇa-caitanya- | |||||||||
459 | नाम्ने गौर-त्विषे नमः | |||||||||
460 | nāmne gaura-tviṣe namaḥ | |||||||||
461 | ||||||||||
462 | 8 | ~ श्री पञ्च-तत्त्व प्रणाम ~ | ||||||||
463 | ~ śrī pañca-tattva praṇāma ~ | |||||||||
464 | ||||||||||
465 | पञ्च-तत्त्वात्मकं कृष्णं | |||||||||
466 | pañca-tattvātmakaṁ kṛṣṇaṁ | |||||||||
467 | ||||||||||
468 | भक्त-रूपस्वरूपकम् | |||||||||
469 | bhakta-rūpasvarūpakam | |||||||||
470 | भक्तावतारं भक्ताख्यं | |||||||||
471 | bhaktāvatāraṁ bhaktākhyaṁ | |||||||||
472 | नमामि भक्त शक्तिकम् | |||||||||
473 | namāmi bhakta śaktikam | |||||||||
474 | ||||||||||
475 | 8 | ~ श्री कृष्ण प्रणाम ~ | ||||||||
476 | ~ śrī kṛṣṇa praṇāma ~ | |||||||||
477 | ||||||||||
478 | हे कृष्ण करुणा-सिन्धो | |||||||||
479 | he kṛṣṇa karuṇā-sindho | |||||||||
480 | दीन-बन्धो जगत्-पते | |||||||||
481 | dīna-bandho jagat-pate | |||||||||
482 | गोपेश गोपिका-कान्त | |||||||||
483 | gopeśa gopikā-kānta | |||||||||
484 | राधा-कान्त नमो ऽस्तु ते | |||||||||
485 | rādhā-kānta namo ’stu te | |||||||||
486 | ||||||||||
487 | 8 | ~ सम्बन्धाधिदेव प्रणाम ~ | ||||||||
488 | ~ sambandhādhideva praṇāma ~ | |||||||||
489 | ||||||||||
490 | जयतां सुरतौ पङ्गोर् | |||||||||
491 | jayatāṁ suratau paṅgor | |||||||||
492 | मम मन्द-मतेर् गती | |||||||||
493 | mama manda-mater gatī | |||||||||
494 | मत्-सर्वस्व-पदाम्भोजौ | |||||||||
495 | mat-sarvasva-padāmbhojau | |||||||||
496 | राधा-मदन-मोहनौ | |||||||||
497 | rādhā-madana-mohanau | |||||||||
498 | ||||||||||
499 | 11 | ~ अभिधेयाधिदेव प्रणाम ~ | ||||||||
500 | ~ abhidheyādhideva praṇāma ~ | |||||||||
501 | ||||||||||
502 | दीव्यद्-वृन्दारण्य-कल्प-द्रुमाधः | |||||||||
503 | dīvyad-vṛndāraṇya-kalpa-drumādhaḥ | |||||||||
504 | श्रीमद्-रत्नागार-सिंहासन-स्थौ | |||||||||
505 | śrīmad-ratnāgāra-siṁhāsana-sthau | |||||||||
506 | श्रीमद्-राधा-श्रील-गोविन्द-देवौ | |||||||||
507 | śrīmad-rādhā-śrīla-govinda-devau | |||||||||
508 | प्रेष्ठालीभिः सेव्यमानौ स्मरामि | |||||||||
509 | preṣṭhālībhiḥ sevyamānau smarāmi | |||||||||
510 | ||||||||||
511 | 8 | ~ प्रयोजनाधिदेव प्रणाम ~ | ||||||||
512 | ~ prayojanādhideva praṇāma ~ | |||||||||
513 | ||||||||||
514 | श्रीमान् रास-रसारम्भी | |||||||||
515 | śrīmān rāsa-rasārambhī | |||||||||
516 | वंशी-वट-तट-स्थितः | |||||||||
517 | vaṁśī-vaṭa-taṭa-sthitaḥ | |||||||||
518 | कर्षन् वेणु-स्वनैर् गोपीर् | |||||||||
519 | karṣan veṇu-svanair gopīr | |||||||||
520 | गोपीनाथः श्रिये ऽस्तु नः | |||||||||
521 | gopīnāthaḥ śriye ’stu naḥ | |||||||||
522 | ||||||||||
523 | 8 | ~ श्री राधा प्रणाम ~ | ||||||||
524 | ~ śrī rādhā praṇāma ~ | |||||||||
525 | ||||||||||
526 | तप्त-काञ्चन-गौराङ्गि | |||||||||
527 | tapta-kāñcana-gaurāṅgi | |||||||||
528 | राधे वृन्दावनेश्वरि | |||||||||
529 | rādhe vṛndāvaneśvari | |||||||||
530 | वृषभानु-सुते देवी | |||||||||
531 | vṛṣabhānu-sute devī | |||||||||
532 | प्रणमामि हरि-प्रिये | |||||||||
533 | praṇamāmi hari-priye | |||||||||
534 | ||||||||||
535 | ~ | ~ पञ्च-तत्त्व महा-मन्त्र ~ | ||||||||
536 | ~ pañca-tattva mahā-mantra ~ | |||||||||
537 | ||||||||||
538 | (जय) श्री-कृष्ण-चैतन्य | |||||||||
539 | (jaya) śrī-kṛṣṇa-caitanya | |||||||||
540 | प्रभु नित्यानन्द | |||||||||
541 | prabhu nityānanda | |||||||||
542 | श्री-अद्वैत गदाधर | |||||||||
543 | śrī-advaita gadādhara | |||||||||
544 | श्रीवासादि-गौर-भक्त-वृन्द | |||||||||
545 | śrīvāsādi-gaura-bhakta-vṛnda | |||||||||
546 | ||||||||||
547 | ||||||||||
548 | ||||||||||
549 | 8 | ~ हरे कृष्ण महा-मन्त्र ~ 3X | ||||||||
550 | ~ hare kṛṣṇa mahā-mantra ~ 3X | |||||||||
551 | ||||||||||
552 | ||||||||||
553 | हरे कृष्ण हरे कृष्ण | |||||||||
554 | hare kṛṣṇa hare kṛṣṇa | |||||||||
555 | कृष्ण कृष्ण हरे हरे | |||||||||
556 | kṛṣṇa kṛṣṇa hare hare | |||||||||
557 | हरे राम हरे राम | |||||||||
558 | hare rāma hare rāma | |||||||||
559 | राम राम हरे हरे | |||||||||
560 | rāma rāma hare hare | |||||||||
561 | ||||||||||
562 | हरे कृष्ण हरे कृष्ण | |||||||||
563 | hare kṛṣṇa hare kṛṣṇa | |||||||||
564 | कृष्ण कृष्ण हरे हरे | |||||||||
565 | kṛṣṇa kṛṣṇa hare hare | |||||||||
566 | हरे राम हरे राम | |||||||||
567 | hare rāma hare rāma | |||||||||
568 | राम राम हरे हरे | |||||||||
569 | rāma rāma hare hare | |||||||||
570 | ||||||||||
571 | हरे कृष्ण हरे कृष्ण | |||||||||
572 | hare kṛṣṇa hare kṛṣṇa | |||||||||
573 | कृष्ण कृष्ण हरे हरे | |||||||||
574 | kṛṣṇa kṛṣṇa hare hare | |||||||||
575 | हरे राम हरे राम | |||||||||
576 | hare rāma hare rāma | |||||||||
577 | राम राम हरे हरे | |||||||||
578 | rāma rāma hare hare | |||||||||
579 | ||||||||||
580 | ||||||||||
581 | ||||||||||
582 | ||||||||||
583 | ||||||||||
584 | ||||||||||
585 | ||||||||||
586 | ||||||||||
587 | ||||||||||
588 | ||||||||||
589 | ||||||||||
590 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
591 | METER | 2/4 GITA DHYANAM | 2/4 Gita Dhyanam | |||||||
592 | [9 verses] | |||||||||
593 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
594 | ||||||||||
595 | ||||||||||
596 | 19 | १ (meter 19) | ||||||||
597 | 1 (meter 19) | |||||||||
598 | ॐ पार्थाय प्रतिबोधितां भगवता नारायणेन स्वयं | |||||||||
599 | ॐ pārthāya pratibodhitāṃ bhagavatā nārāyaṇena svayaṃ | |||||||||
600 | व्यासेन ग्रथितां पुराणमुनिना मध्ये महाभारते | |||||||||
601 | vyāsena grathitāṃ purāṇamuninā madhye mahābhārate | |||||||||
602 | अद्वैतामृतवर्षिणीं भगवतीम्-अष्टादशाध्यायिनीं | |||||||||
603 | advaitāmṛtavarṣiṇīṃ bhagavatīm-aṣṭādaśādhyāyinīṃ | |||||||||
604 | अम्ब त्वामनुसन्दधामि भगवद्-गीते भवद्वेषिणीम् | |||||||||
605 | amba tvāmanusandadhāmi bhagavad-gīte bhavadveṣiṇīm | |||||||||
606 | ||||||||||
607 | ||||||||||
608 | 11 | २. (meter 11) | ||||||||
609 | 2. (meter 11) | |||||||||
610 | नमोऽस्तु ते व्यास विशालबुद्धे | |||||||||
611 | namo’stu te vyāsa viśālabuddhe | |||||||||
612 | फुल्लारविन्दायत-पत्र-नेत्र | |||||||||
613 | phullāravindāyata-patra-netra | |||||||||
614 | येन त्वया भारततैलपूर्णः | |||||||||
615 | yena tvayā bhāratatailapūrṇaḥ | |||||||||
616 | प्रज्वलितो ज्ञानमयः प्रदीपः | |||||||||
617 | prajvalito jñānamayaḥ pradīpaḥ | |||||||||
618 | ||||||||||
619 | ||||||||||
620 | 8 | ३ (meter 8) | ||||||||
621 | 3 (meter 8) | |||||||||
622 | प्रपन्नपरिजाताय | |||||||||
623 | prapannaparijātāya | |||||||||
624 | तोत्रवेत्रैकपाणये | |||||||||
625 | totravetraikapāṇaye | |||||||||
626 | ज्ञानमुद्राय कृष्णाय | |||||||||
627 | jñānamudrāya kṛṣṇāya | |||||||||
628 | गीतामृतदुहे नमः | |||||||||
629 | gītāmṛtaduhe namaḥ | |||||||||
630 | ||||||||||
631 | ||||||||||
632 | 8 | ४ (meter 8) | ||||||||
633 | 4 (meter 8) | |||||||||
634 | सर्वोपनिषदो गावो | |||||||||
635 | sarvopaniṣado gāvo | |||||||||
636 | दोग्धा गोपालनन्दनः | |||||||||
637 | dogdhā gopālanandanaḥ | |||||||||
638 | पार्थो वत्सः सुधीर्भोक्ता | |||||||||
639 | pārtho vatsaḥ sudhīrbhoktā | |||||||||
640 | दुग्धं गीतामृतं महत् | |||||||||
641 | dugdhaṃ gītāmṛtaṃ mahat | |||||||||
642 | ||||||||||
643 | ||||||||||
644 | 8 | ५ (meter 8) | ||||||||
645 | 5 (meter 8) | |||||||||
646 | वसुदेवसुतं देवं | |||||||||
647 | vasudevasutaṃ devaṃ | |||||||||
648 | कंसचाणूरमर्दनम् | |||||||||
649 | kaṃsacāṇūramardanam | |||||||||
650 | देवकीपरमानन्दं | |||||||||
651 | devakīparamānandaṃ | |||||||||
652 | कृष्णं वन्दे जगद्गुरुम् | |||||||||
653 | kṛṣṇaṃ vande jagadgurum | |||||||||
654 | ||||||||||
655 | ||||||||||
656 | 19 | ६ (meter 19) | ||||||||
657 | 6 (meter 19) | |||||||||
658 | भीष्म-द्रोण-तटा जयद्रथजला गान्धारीनीलोत्पला | |||||||||
659 | bhīṣma-droṇa-taṭā jayadrathajalā gāndhārīnīlotpalā | |||||||||
660 | शल्यग्राहवती कृपेण वहिनी कर्णेन वेलाकुल | |||||||||
661 | śalyagrāhavatī kṛpeṇa vahinī karṇena velākula | |||||||||
662 | अश्वत्ताम-विकर्ण-घोरमकरा दुर्योधनावर्तिनी | |||||||||
663 | aśvattāma-vikarṇa-ghoramakarā duryodhanāvartinī | |||||||||
664 | सोत्तीर्णा खलु पाण्डवै रण नदी कैवर्तकः केशवः | |||||||||
665 | sottīrṇā khalu pāṇḍavai raṇa nadī kaivartakaḥ keśavaḥ | |||||||||
666 | ||||||||||
667 | ||||||||||
668 | 19 | ७ (meter 19) | ||||||||
669 | 7 (meter 19) | |||||||||
670 | पाराशर्यवचः सरोजममलं गीतार्थगन्धोत्कटं | |||||||||
671 | pārāśaryavacaḥ sarojamamalaṃ gītārthagandhotkaṭaṃ | |||||||||
672 | नानाख्यानककेशरं हरिकथासम्बोधनाबोधितम् | |||||||||
673 | nānākhyānakakeśaraṃ harikathāsambodhanābodhitam | |||||||||
674 | लोके सज्जनषट्पदैरहरहः पेपीयमानं मुदा | |||||||||
675 | loke sajjanaṣaṭpadairaharahaḥ pepīyamānaṃ mudā | |||||||||
676 | भूयाद्भारतपङ्कजं कलिमलप्रध्वंसनं श्रेयसे | |||||||||
677 | bhūyādbhāratapaṅkajaṃ kalimalapradhvaṃsanaṃ śreyase | |||||||||
678 | ||||||||||
679 | ||||||||||
680 | 8 | ८ (meter 8) | ||||||||
681 | 8 (meter 8) | |||||||||
682 | मूकं करोति वाचालं | |||||||||
683 | mūkaṃ karoti vācālaṃ | |||||||||
684 | पङ्गुं लङ्घायते गिरिम् | |||||||||
685 | paṅguṃ laṅghāyate girim | |||||||||
686 | यत्कृपा तमहं वन्दे | |||||||||
687 | yatkṛpā tamahaṃ vande | |||||||||
688 | परमानन्दमाधवम् | |||||||||
689 | paramānandamādhavam | |||||||||
690 | ||||||||||
691 | ||||||||||
692 | 19 | ९ (meter 19) | ||||||||
693 | 9 (meter 19) | |||||||||
694 | यं ब्रह्मा वरुणेन्द्ररुद्रमरुतः स्तुन्वन्ति दिव्यैः स्तवैर् | |||||||||
695 | yaṃ brahmā varuṇendrarudramarutaḥ stunvanti divyaiḥ stavair | |||||||||
696 | वेदैः साङ्गपदक्रमोपनिषदैर्गायन्ति यं सामगाः | |||||||||
697 | vedaiḥ sāṅgapadakramopaniṣadairgāyanti yaṃ sāmagāḥ | |||||||||
698 | ध्यानावस्थिततद्गतेन मनसा पश्यन्ति यं योगिनो | |||||||||
699 | dhyānāvasthitatadgatena manasā paśyanti yaṃ yogino | |||||||||
700 | यस्यान्तं न विदुः सुरासुरगणा देवाय तस्मै नमः | |||||||||
701 | yasyāntaṃ na viduḥ surāsuragaṇā devāya tasmai namaḥ | |||||||||
702 | ||||||||||
703 | ||||||||||
704 | ||||||||||
705 | ||||||||||
706 | ||||||||||
707 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
708 | 3/4 ŚRĪMAD BHAGAVAD GĪTĀ | |||||||||
709 | [700 verses] | 3/4 Gita Slokas | ||||||||
710 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
711 | ||||||||||
712 | ||||||||||
713 | ||||||||||
714 | ||||||||||
715 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
716 | CHAPTER 1 | Chapter 1 | ||||||||
717 | METER | [46 / 47 verses] * | ||||||||
718 | (Same verses, numbered differently) | (See Notes) | ||||||||
719 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
720 | ||||||||||
721 | Observing the Armies on the Battlefield of Kurukṣetra | |||||||||
722 | ||||||||||
723 | अथ प्रथमो अध्यायः | |||||||||
724 | atha prathamo adhyāyaḥ | |||||||||
725 | ||||||||||
726 | 8 | TEXT १:१ | ||||||||
727 | TEXT 1:1 | |||||||||
728 | धृतराष्ट्र उवाच | |||||||||
729 | dhṛtarāṣṭra uvāca | |||||||||
730 | धर्म-क्षेत्रे कुरु-क्षेत्रे | |||||||||
731 | dharma-kṣetre kuru-kṣetre | |||||||||
732 | समवेता युयुत्सवः | |||||||||
733 | samavetā yuyutsavaḥ | |||||||||
734 | मामकाः पाण्डवाश् चैव | |||||||||
735 | māmakāḥ pāṇḍavāś caiva | |||||||||
736 | किम् अकुर्वत सञ्जय | |||||||||
737 | kim akurvata sañjaya | |||||||||
738 | 8 | TEXT १:२ | ||||||||
739 | TEXT 1:2 | |||||||||
740 | सञ्जय उवाच | |||||||||
741 | sañjaya uvāca | |||||||||
742 | दृष्ट्वा तु पाण्डवानीकं | |||||||||
743 | dṛṣṭvā tu pāṇḍavānīkaṁ | |||||||||
744 | व्यूढं दुर्योधनस् तदा | |||||||||
745 | vyūḍhaṁ duryodhanas tadā | |||||||||
746 | आचार्यम् उपसङ्गम्य | |||||||||
747 | ācāryam upasaṅgamya | |||||||||
748 | राजा वचनम् अब्रवीत् | |||||||||
749 | rājā vacanam abravīt | |||||||||
750 | 8 | TEXT १:३ | ||||||||
751 | TEXT 1:3 | |||||||||
752 | पश्यैतां पाण्डु-पुत्राणाम् | |||||||||
753 | paśyaitāṁ pāṇḍu-putrāṇām | |||||||||
754 | आचार्य महतीं चमूम् | |||||||||
755 | ācārya mahatīṁ camūm | |||||||||
756 | व्यूढां द्रुपद-पुत्रेण | |||||||||
757 | vyūḍhāṁ drupada-putreṇa | |||||||||
758 | तव शिष्येण धीमता | |||||||||
759 | tava śiṣyeṇa dhīmatā | |||||||||
760 | 8 | TEXT १:४ | ||||||||
761 | TEXT 1:4 | |||||||||
762 | अत्र शूरा महेष्व्-आसा | |||||||||
763 | atra śūrā maheṣv-āsā | |||||||||
764 | भीमार्जुन-समा युधि | |||||||||
765 | bhīmārjuna-samā yudhi | |||||||||
766 | युयुधानो विराटश् च | |||||||||
767 | yuyudhāno virāṭaś ca | |||||||||
768 | द्रुपदश् च महा-रथः | |||||||||
769 | drupadaś ca mahā-rathaḥ | |||||||||
770 | 8 | TEXT १:५ | ||||||||
771 | TEXT 1:5 | |||||||||
772 | धृष्टकेतुश् चेकितानः | |||||||||
773 | dhṛṣṭaketuś cekitānaḥ | |||||||||
774 | काशिराजश् च वीर्यवान् | |||||||||
775 | kāśirājaś ca vīryavān | |||||||||
776 | पुरुजित् कुन्तिभोजश् च | |||||||||
777 | purujit kuntibhojaś ca | |||||||||
778 | शैब्यश् च नर-पुङ्गवः | |||||||||
779 | śaibyaś ca nara-puṅgavaḥ | |||||||||
780 | 8 | TEXT १:६ | ||||||||
781 | TEXT 1:6 | |||||||||
782 | युधामन्युश् च विक्रान्त | |||||||||
783 | yudhāmanyuś ca vikrānta | |||||||||
784 | उत्तमौजाश् च वीर्यवान् | |||||||||
785 | uttamaujāś ca vīryavān | |||||||||
786 | सौभद्रो द्रौपदेयाश् च | |||||||||
787 | saubhadro draupadeyāś ca | |||||||||
788 | सर्व एव महा-रथाः | |||||||||
789 | sarva eva mahā-rathāḥ | |||||||||
790 | 8 | TEXT १:७ | ||||||||
791 | TEXT 1:7 | |||||||||
792 | अस्माकं तु विशिष्टा ये | |||||||||
793 | asmākaṁ tu viśiṣṭā ye | |||||||||
794 | तान् निबोध द्विजोत्तम | |||||||||
795 | tān nibodha dvijottama | |||||||||
796 | नायका मम सैन्यस्य | |||||||||
797 | nāyakā mama sainyasya | |||||||||
798 | संज्ञार्थं तान् ब्रवीमि ते | |||||||||
799 | saṁjñārthaṁ tān bravīmi te | |||||||||
800 | 8 | TEXT १:८ | ||||||||
801 | TEXT 1:8 | |||||||||
802 | भवान् भीष्मश् च कर्णश् च | |||||||||
803 | bhavān bhīṣmaś ca karṇaś ca | |||||||||
804 | कृपश् च समितिं-जयः | |||||||||
805 | kṛpaś ca samitiṁ-jayaḥ | |||||||||
806 | अश्वत्थामा विकर्णश् च | |||||||||
807 | aśvatthāmā vikarṇaś ca | |||||||||
808 | सौमदत्तिस् तथैव च | |||||||||
809 | saumadattis tathaiva ca | |||||||||
810 | 8 | TEXT १:९ | ||||||||
811 | TEXT 1:9 | |||||||||
812 | अन्ये च बहवः शूरा | |||||||||
813 | anye ca bahavaḥ śūrā | |||||||||
814 | मद्-अर्थे त्यक्त-जीविताः | |||||||||
815 | mad-arthe tyakta-jīvitāḥ | |||||||||
816 | नाना-शस्त्र-प्रहरणाः | |||||||||
817 | nānā-śastra-praharaṇāḥ | |||||||||
818 | सर्वे युद्ध-विशारदाः | |||||||||
819 | sarve yuddha-viśāradāḥ | |||||||||
820 | 8 | TEXT १:१० | ||||||||
821 | TEXT 1:10 | |||||||||
822 | अपर्याप्तं तद् अस्माकं | |||||||||
823 | aparyāptaṁ tad asmākaṁ | |||||||||
824 | बलं भीष्माभिरक्षितम् | |||||||||
825 | balaṁ bhīṣmābhirakṣitam | |||||||||
826 | पर्याप्तं त्व् इदम् एतेषां | |||||||||
827 | paryāptaṁ tv idam eteṣāṁ | |||||||||
828 | बलं भीमाभिरक्षितम् | |||||||||
829 | balaṁ bhīmābhirakṣitam | |||||||||
830 | 8 | TEXT १:११ | ||||||||
831 | TEXT 1:11 | |||||||||
832 | अयनेषु च सर्वेषु | |||||||||
833 | ayaneṣu ca sarveṣu | |||||||||
834 | यथा-भागम् अवस्थिताः | |||||||||
835 | yathā-bhāgam avasthitāḥ | |||||||||
836 | भीष्मम् एवाभिरक्षन्तु | |||||||||
837 | bhīṣmam evābhirakṣantu | |||||||||
838 | भवन्तः सर्व एव हि | |||||||||
839 | bhavantaḥ sarva eva hi | |||||||||
840 | 8 | TEXT १:१२ | ||||||||
841 | TEXT 1:12 | |||||||||
842 | तस्य सञ्जनयन् हर्षं | |||||||||
843 | tasya sañjanayan harṣaṁ | |||||||||
844 | कुरु-वृद्धः पितामहः | |||||||||
845 | kuru-vṛddhaḥ pitāmahaḥ | |||||||||
846 | सिंह-नादं विनद्योच्चैः | |||||||||
847 | siṁha-nādaṁ vinadyoccaiḥ | |||||||||
848 | शङ्खं दध्मौ प्रतापवान् | |||||||||
849 | śaṅkhaṁ dadhmau pratāpavān | |||||||||
850 | 8 | TEXT १:१३ | ||||||||
851 | TEXT 1:13 | |||||||||
852 | ततः शङ्खाश् च भेर्यश् च | |||||||||
853 | tataḥ śaṅkhāś ca bheryaś ca | |||||||||
854 | पणवानक-गोमुखाः | |||||||||
855 | paṇavānaka-gomukhāḥ | |||||||||
856 | सहसैवाभ्यहन्यन्त | |||||||||
857 | sahasaivābhyahanyanta | |||||||||
858 | स शब्दस् तुमुलो ऽभवत् | |||||||||
859 | sa śabdas tumulo ’bhavat | |||||||||
860 | 8 | TEXT १:१४ | ||||||||
861 | TEXT 1:14 | |||||||||
862 | ततः श्वेतैर् हयैर् युक्ते | |||||||||
863 | tataḥ śvetair hayair yukte | |||||||||
864 | महति स्यन्दने स्थितौ | |||||||||
865 | mahati syandane sthitau | |||||||||
866 | माधवः पाण्डवश् चैव | |||||||||
867 | mādhavaḥ pāṇḍavaś caiva | |||||||||
868 | दिव्यौ शङ्खौ प्रदध्मतुः | |||||||||
869 | divyau śaṅkhau pradadhmatuḥ | |||||||||
870 | 8 | TEXT १:१५ | ||||||||
871 | TEXT 1:15 | |||||||||
872 | पाञ्चजन्यं हृषीकेशो | |||||||||
873 | pāñcajanyaṁ hṛṣīkeśo | |||||||||
874 | देवदत्तं धनञ्-जयः | |||||||||
875 | devadattaṁ dhanañ-jayaḥ | |||||||||
876 | पौण्ड्रं दध्मौ महा-शङ्खं | |||||||||
877 | pauṇḍraṁ dadhmau mahā-śaṅkhaṁ | |||||||||
878 | भीम-कर्मा वृकोदरः | |||||||||
879 | bhīma-karmā vṛkodaraḥ | |||||||||
880 | 8 | TEXT १:१६-१८ | ||||||||
881 | TEXT 1:16-18 | |||||||||
882 | अनन्तविजयं राजा | |||||||||
883 | anantavijayaṁ rājā | |||||||||
884 | कुन्ती-पुत्रो युधिष्ठिरः | |||||||||
885 | kuntī-putro yudhiṣṭhiraḥ | |||||||||
886 | नकुलः सहदेवश् च | |||||||||
887 | nakulaḥ sahadevaś ca | |||||||||
888 | सुघोष-मणिपुष्पकौ | |||||||||
889 | sughoṣa-maṇipuṣpakau | |||||||||
890 | काश्यश् च परमेष्व्-आसः | |||||||||
891 | kāśyaś ca parameṣv-āsaḥ | |||||||||
892 | शिखण्डी च महा-रथः | |||||||||
893 | śikhaṇḍī ca mahā-rathaḥ | |||||||||
894 | धृष्टद्युम्नो विराटश् च | |||||||||
895 | dhṛṣṭadyumno virāṭaś ca | |||||||||
896 | सात्यकिश् चापराजितः | |||||||||
897 | sātyakiś cāparājitaḥ | |||||||||
898 | द्रुपदो द्रौपदेयाश् च | |||||||||
899 | drupado draupadeyāś ca | |||||||||
900 | सर्वशः पृथिवी-पते | |||||||||
901 | sarvaśaḥ pṛthivī-pate | |||||||||
902 | सौभद्रश् च महा-बाहुः | |||||||||
903 | saubhadraś ca mahā-bāhuḥ | |||||||||
904 | शङ्खान् दध्मुः पृथक् पृथक् | |||||||||
905 | śaṅkhān dadhmuḥ pṛthak pṛthak | |||||||||
906 | 8 | TEXT १:१९ | ||||||||
907 | TEXT 1:19 | |||||||||
908 | स घोषो धार्तराष्ट्राणां | |||||||||
909 | sa ghoṣo dhārtarāṣṭrāṇāṁ | |||||||||
910 | हृदयानि व्यदारयत् | |||||||||
911 | hṛdayāni vyadārayat | |||||||||
912 | नभश् च पृथिवीं चैव | |||||||||
913 | nabhaś ca pṛthivīṁ caiva | |||||||||
914 | तुमुलो ऽभ्यनुनादयन् | |||||||||
915 | tumulo ’bhyanunādayan | |||||||||
916 | 8 | 6 lines | TEXT १:२० [6 lines] | 6 lines | ||||||
917 | 6 lines | TEXT 1:20 [6 lines] | 6 lines | |||||||
918 | अथ व्यवस्थितान् दृष्ट्वा | |||||||||
919 | atha vyavasthitān dṛṣṭvā | |||||||||
920 | धार्तराष्ट्रान् कपि-ध्वजः | |||||||||
921 | dhārtarāṣṭrān kapi-dhvajaḥ | |||||||||
922 | प्रवृत्ते शस्त्र-सम्पाते | |||||||||
923 | pravṛtte śastra-sampāte | |||||||||
924 | धनुर् उद्यम्य पाण्डवः | |||||||||
925 | dhanur udyamya pāṇḍavaḥ | |||||||||
926 | हृषीकेशं तदा वाक्यम् | |||||||||
927 | hṛṣīkeśaṁ tadā vākyam | |||||||||
928 | इदम् आह मही-पते | |||||||||
929 | idam āha mahī-pate | |||||||||
930 | 8 | 6 | TEXT १:२१-२२. [6 lines] | 6 lines | ||||||
931 | 6 | TEXT 1:21-22. [6 lines] | 6 lines | |||||||
932 | अर्जुन उवाच | |||||||||
933 | arjuna uvāca | |||||||||
934 | cf 1:24, 2:10 | सेनयोर् उभयोर् मध्ये | ||||||||
935 | senayor ubhayor madhye | |||||||||
936 | रथं स्थापय मे ऽच्युत | |||||||||
937 | rathaṁ sthāpaya me ’cyuta | |||||||||
938 | यावद् एतान् निरीक्षे ऽहं | |||||||||
939 | yāvad etān nirīkṣe ’haṁ | |||||||||
940 | योद्धु-कामान् अवस्थितान् | |||||||||
941 | yoddhu-kāmān avasthitān | |||||||||
942 | कैर् मया सह योद्धव्यम् | |||||||||
943 | kair mayā saha yoddhavyam | |||||||||
944 | अस्मिन् रण-समुद्यमे | |||||||||
945 | asmin raṇa-samudyame | |||||||||
946 | 8 | TEXT १:२३ | ||||||||
947 | TEXT 1:23 | |||||||||
948 | योत्स्यमानान् अवेक्षे ऽहं | |||||||||
949 | yotsyamānān avekṣe ’haṁ | |||||||||
950 | य एते ऽत्र समागताः | |||||||||
951 | ya ete ’tra samāgatāḥ | |||||||||
952 | धार्तराष्ट्रस्य दुर्बुद्धेर् | |||||||||
953 | dhārtarāṣṭrasya durbuddher | |||||||||
954 | युद्धे प्रिय-चिकीर्षवः | |||||||||
955 | yuddhe priya-cikīrṣavaḥ | |||||||||
956 | 8 | TEXT १:२४ | ||||||||
957 | TEXT 1:24 | |||||||||
958 | सञ्जय उवाच | |||||||||
959 | sañjaya uvāca | |||||||||
960 | cf 2:9 | एवम् उक्तो हृषीकेशो | ||||||||
961 | evam ukto hṛṣīkeśo | |||||||||
962 | गुडाकेशेन भारत | |||||||||
963 | guḍākeśena bhārata | |||||||||
964 | cf 1:21, 2:10 | सेनयोर् उभयोर् मध्ये | ||||||||
965 | senayor ubhayor madhye | |||||||||
966 | स्थापयित्वा रथोत्तमम् | |||||||||
967 | sthāpayitvā rathottamam | |||||||||
968 | 8 | TEXT १:२५ | ||||||||
969 | TEXT 1:25 | |||||||||
970 | भीष्म-द्रोण-प्रमुखतः | |||||||||
971 | bhīṣma-droṇa-pramukhataḥ | |||||||||
972 | सर्वेषां च मही-क्षिताम् | |||||||||
973 | sarveṣāṁ ca mahī-kṣitām | |||||||||
974 | उवाच पार्थ पश्यैतान् | |||||||||
975 | uvāca pārtha paśyaitān | |||||||||
976 | समवेतान् कुरून् इति | |||||||||
977 | samavetān kurūn iti | |||||||||
978 | 8 | 6 lines | TEXT १:२६ [6 lines] | 6 lines | ||||||
979 | 6 lines | TEXT 1:26 [6 lines] | 6 lines | |||||||
980 | तत्रापश्यत् स्थितान् पार्थः | |||||||||
981 | tatrāpaśyat sthitān pārthaḥ | |||||||||
982 | पितॄन् अथ पितामहान् | |||||||||
983 | pitṝn atha pitāmahān | |||||||||
984 | आचार्यान् मातुलान् भ्रातॄन् | |||||||||
985 | ācāryān mātulān bhrātṝn | |||||||||
986 | पुत्रान् पौत्रान् सखींस् तथा | |||||||||
987 | putrān pautrān sakhīṁs tathā | |||||||||
988 | श्वशुरान् सुहृदश् चैव | |||||||||
989 | śvaśurān suhṛdaś caiva | |||||||||
990 | सेनयोर् उभयोर् अपि | |||||||||
991 | senayor ubhayor api | |||||||||
992 | 8 | TEXT १:२७ | ||||||||
993 | TEXT 1:27 | |||||||||
994 | तान् समीक्ष्य स कौन्तेयः | |||||||||
995 | tān samīkṣya sa kaunteyaḥ | |||||||||
996 | सर्वान् बन्धून् अवस्थितान् | |||||||||
997 | sarvān bandhūn avasthitān | |||||||||
998 | कृपया परयाविष्टो | |||||||||
999 | kṛpayā parayāviṣṭo | |||||||||
1000 | विषीदन्न् इदम् अब्रवीत् | |||||||||
1001 | viṣīdann idam abravīt | |||||||||
1002 | 8 | TEXT १:२८ * | *Numbered differently in some Gitas. See notes at the end of this chapter. | |||||||
1003 | TEXT 1:28 * | |||||||||
1004 | अर्जुन उवाच | |||||||||
1005 | arjuna uvāca | |||||||||
1006 | दृष्ट्वेमं स्व-जनं कृष्ण | |||||||||
1007 | dṛṣṭvemaṁ sva-janaṁ kṛṣṇa | |||||||||
1008 | युयुत्सुं समुपस्थितम् | |||||||||
1009 | yuyutsuṁ samupasthitam | |||||||||
1010 | सीदन्ति मम गात्राणि | |||||||||
1011 | sīdanti mama gātrāṇi | |||||||||
1012 | मुखं च परिशुष्यति | |||||||||
1013 | mukhaṁ ca pariśuṣyati | |||||||||
1014 | 8 | TEXT १:२९ * | *Numbered differently in some Gitas. See notes at the end of this chapter. | |||||||
1015 | TEXT 1:29 * | |||||||||
1016 | वेपथुश् च शरीरे मे | |||||||||
1017 | vepathuś ca śarīre me | |||||||||
1018 | रोम-हर्षश् च जायते | |||||||||
1019 | roma-harṣaś ca jāyate | |||||||||
1020 | गाण्डीवं स्रंसते हस्तात् | |||||||||
1021 | gāṇḍīvaṁ sraṁsate hastāt | |||||||||
1022 | त्वक् चैव परिदह्यते | |||||||||
1023 | tvak caiva paridahyate | |||||||||
1024 | 8 | TEXT १:३० * | *Numbered differently in some Gitas. See notes at the end of this chapter. | |||||||
1025 | TEXT 1:30 * | |||||||||
1026 | न च शक्नोम्य् अवस्थातुं | |||||||||
1027 | na ca śaknomy avasthātuṁ | |||||||||
1028 | भ्रमतीव च मे मनः | |||||||||
1029 | bhramatīva ca me manaḥ | |||||||||
1030 | निमित्तानि च पश्यामि | |||||||||
1031 | nimittāni ca paśyāmi | |||||||||
1032 | विपरीतानि केशव | |||||||||
1033 | viparītāni keśava | |||||||||
1034 | 8 | TEXT १:३१ * | *Numbered differently in some Gitas. See notes at the end of this chapter. | |||||||
1035 | TEXT 1:31 * | |||||||||
1036 | न च श्रेयो ऽनुपश्यामि | |||||||||
1037 | na ca śreyo ’nupaśyāmi | |||||||||
1038 | हत्वा स्व-जनम् आहवे | |||||||||
1039 | hatvā sva-janam āhave | |||||||||
1040 | न काङ्क्षे विजयं कृष्ण | |||||||||
1041 | na kāṅkṣe vijayaṁ kṛṣṇa | |||||||||
1042 | न च राज्यं सुखानि च | |||||||||
1043 | na ca rājyaṁ sukhāni ca | |||||||||
1044 | 8 | TEXT १:३२-३५ * | *Numbered differently in some Gitas. See notes at the end of this chapter. | |||||||
1045 | TEXT 1:32-35 * | |||||||||
1046 | किं नो राज्येन गोविन्द | |||||||||
1047 | kiṁ no rājyena govinda | |||||||||
1048 | किं भोगैर् जीवितेन वा | |||||||||
1049 | kiṁ bhogair jīvitena vā | |||||||||
1050 | येषाम् अर्थे काङ्क्षितं नो | |||||||||
1051 | yeṣām arthe kāṅkṣitaṁ no | |||||||||
1052 | राज्यं भोगाः सुखानि च | |||||||||
1053 | rājyaṁ bhogāḥ sukhāni ca | |||||||||
1054 | त इमे ऽवस्थिता युद्धे | |||||||||
1055 | ta ime ’vasthitā yuddhe | |||||||||
1056 | प्राणांस् त्यक्त्वा धनानि च | |||||||||
1057 | prāṇāṁs tyaktvā dhanāni ca | |||||||||
1058 | आचार्याः पितरः पुत्रास् | |||||||||
1059 | ācāryāḥ pitaraḥ putrās | |||||||||
1060 | तथैव च पितामहाः | |||||||||
1061 | tathaiva ca pitāmahāḥ | |||||||||
1062 | मातुलाः श्वशुराः पौत्राः | |||||||||
1063 | mātulāḥ śvaśurāḥ pautrāḥ | |||||||||
1064 | श्यालाः सम्बन्धिनस् तथा | |||||||||
1065 | śyālāḥ sambandhinas tathā | |||||||||
1066 | एतान् न हन्तुम् इच्छामि | |||||||||
1067 | etān na hantum icchāmi | |||||||||
1068 | घ्नतो ऽपि मधुसूदन | |||||||||
1069 | ghnato ’pi madhusūdana | |||||||||
1070 | अपि त्रैलोक्य-राज्यस्य | |||||||||
1071 | api trailokya-rājyasya | |||||||||
1072 | हेतोः किं नु मही-कृते | |||||||||
1073 | hetoḥ kiṁ nu mahī-kṛte | |||||||||
1074 | निहत्य धार्तराष्ट्रान् नः | |||||||||
1075 | nihatya dhārtarāṣṭrān naḥ | |||||||||
1076 | का प्रीतिः स्याज् जनार्दन | |||||||||
1077 | kā prītiḥ syāj janārdana | |||||||||
1078 | 8 | 6 lines | TEXT १:३६ * [6 lines] | *Numbered differently in some Gitas. See notes at the end of this chapter. | ||||||
1079 | 6 lines | TEXT 1:36 * [6 lines] | ||||||||
1080 | पापम् एवाश्रयेद् अस्मान् | |||||||||
1081 | pāpam evāśrayed asmān | |||||||||
1082 | TRICKY | हत्वैतान् आततायिनः | ||||||||
1083 | hatvaitān ātatāyinaḥ | |||||||||
1084 | तस्मान् नार्हा वयं हन्तुं | |||||||||
1085 | tasmān nārhā vayaṁ hantuṁ | |||||||||
1086 | धार्तराष्ट्रान् स-बान्धवान् | |||||||||
1087 | dhārtarāṣṭrān sa-bāndhavān | |||||||||
1088 | स्व-जनं हि कथं हत्वा | |||||||||
1089 | sva-janaṁ hi kathaṁ hatvā | |||||||||
1090 | सुखिनः स्याम माधव | |||||||||
1091 | sukhinaḥ syāma mādhava | |||||||||
1092 | 8 | TEXT १:३७-३८ | ||||||||
1093 | TEXT 1:37-38 | |||||||||
1094 | यद्य् अप्य् एते न पश्यन्ति | |||||||||
1095 | yady apy ete na paśyanti | |||||||||
1096 | लोभोपहत-चेतसः | |||||||||
1097 | lobhopahata-cetasaḥ | |||||||||
1098 | cf 1:38 | कुल-क्षय-कृतं दोषं | ||||||||
1099 | kula-kṣaya-kṛtaṁ doṣaṁ | |||||||||
1100 | मित्र-द्रोहे च पातकम् | |||||||||
1101 | mitra-drohe ca pātakam | |||||||||
1102 | कथं न ज्ञेयम् अस्माभिः | |||||||||
1103 | kathaṁ na jñeyam asmābhiḥ | |||||||||
1104 | पापाद् अस्मान् निवर्तितुम् | |||||||||
1105 | pāpād asmān nivartitum | |||||||||
1106 | cf 1:37 | कुल-क्षय-कृतं दोषं | ||||||||
1107 | kula-kṣaya-kṛtaṁ doṣaṁ | |||||||||
1108 | प्रपश्यद्भिर् जनार्दन | |||||||||
1109 | prapaśyadbhir janārdana | |||||||||
1110 | 8 | TEXT १:३९ | ||||||||
1111 | TEXT 1:39 | |||||||||
1112 | कुल-क्षये प्रणश्यन्ति | |||||||||
1113 | kula-kṣaye praṇaśyanti | |||||||||
1114 | कुल-धर्माः सनातनाः | |||||||||
1115 | kula-dharmāḥ sanātanāḥ | |||||||||
1116 | धर्मे नष्टे कुलं कृत्स्नम् | |||||||||
1117 | dharme naṣṭe kulaṁ kṛtsnam | |||||||||
1118 | अधर्मो ऽभिभवत्य् उत | |||||||||
1119 | adharmo ’bhibhavaty uta | |||||||||
1120 | 8 | TEXT १:४० | ||||||||
1121 | TEXT 1:40 | |||||||||
1122 | अधर्माभिभवात् कृष्ण | |||||||||
1123 | adharmābhibhavāt kṛṣṇa | |||||||||
1124 | प्रदुष्यन्ति कुल-स्त्रियः | |||||||||
1125 | praduṣyanti kula-striyaḥ | |||||||||
1126 | स्त्रीषु दुष्टासु वार्ष्णेय | |||||||||
1127 | strīṣu duṣṭāsu vārṣṇeya | |||||||||
1128 | जायते वर्ण-सङ्करः | |||||||||
1129 | jāyate varṇa-saṅkaraḥ | |||||||||
1130 | 8 | TEXT १:४१ | ||||||||
1131 | TEXT 1:41 | |||||||||
1132 | सङ्करो नरकायैव | |||||||||
1133 | saṅkaro narakāyaiva | |||||||||
1134 | कुल-घ्नानां कुलस्य च | |||||||||
1135 | kula-ghnānāṁ kulasya ca | |||||||||
1136 | पतन्ति पितरो ह्य् एषां | |||||||||
1137 | patanti pitaro hy eṣāṁ | |||||||||
1138 | लुप्त-पिण्डोदक-क्रियाः | |||||||||
1139 | lupta-piṇḍodaka-kriyāḥ | |||||||||
1140 | 8 | TEXT १:४२ | ||||||||
1141 | TEXT 1:42 | |||||||||
1142 | दोषैर् एतैः कुल-घ्नानां | |||||||||
1143 | doṣair etaiḥ kula-ghnānāṁ | |||||||||
1144 | वर्ण-सङ्कर-कारकैः | |||||||||
1145 | varṇa-saṅkara-kārakaiḥ | |||||||||
1146 | उत्साद्यन्ते जाति-धर्माः | |||||||||
1147 | utsādyante jāti-dharmāḥ | |||||||||
1148 | कुल-धर्माश् च शाश्वताः | |||||||||
1149 | kula-dharmāś ca śāśvatāḥ | |||||||||
1150 | 8 | TEXT १:४३ | ||||||||
1151 | TEXT 1:43 | |||||||||
1152 | उत्सन्न-कुल-धर्माणां | |||||||||
1153 | utsanna-kula-dharmāṇāṁ | |||||||||
1154 | मनुष्याणां जनार्दन | |||||||||
1155 | manuṣyāṇāṁ janārdana | |||||||||
1156 | नरके नियतं वासो | |||||||||
1157 | narake niyataṁ vāso | |||||||||
1158 | भवतीत्य् अनुशुश्रुम | |||||||||
1159 | bhavatīty anuśuśruma | |||||||||
1160 | 8 | TEXT १:४४ | ||||||||
1161 | TEXT 1:44 | |||||||||
1162 | अहो बत महत् पापं | |||||||||
1163 | aho bata mahat pāpaṁ | |||||||||
1164 | कर्तुं व्यवसिता वयम् | |||||||||
1165 | kartuṁ vyavasitā vayam | |||||||||
1166 | यद् राज्य-सुख-लोभेन | |||||||||
1167 | yad rājya-sukha-lobhena | |||||||||
1168 | हन्तुं स्व-जनम् उद्यताः | |||||||||
1169 | hantuṁ sva-janam udyatāḥ | |||||||||
1170 | 8 | TEXT १:४५ | ||||||||
1171 | TEXT 1:45 | |||||||||
1172 | यदि माम् अप्रतीकारम् | |||||||||
1173 | yadi mām apratīkāram | |||||||||
1174 | अशस्त्रं शस्त्र-पाणयः | |||||||||
1175 | aśastraṁ śastra-pāṇayaḥ | |||||||||
1176 | धार्तराष्ट्रा रणे हन्युस् | |||||||||
1177 | dhārtarāṣṭrā raṇe hanyus | |||||||||
1178 | तन् मे क्षेम-तरं भवेत् | |||||||||
1179 | tan me kṣema-taraṁ bhavet | |||||||||
1180 | 8 | TEXT १:४६ | ||||||||
1181 | TEXT 1:46 | |||||||||
1182 | सञ्जय उवाच | |||||||||
1183 | sañjaya uvāca | |||||||||
1184 | एवम् उक्त्वार्जुनः सङ्ख्ये | |||||||||
1185 | evam uktvārjunaḥ saṅkhye | |||||||||
1186 | रथोपस्थ उपाविशत् | |||||||||
1187 | rathopastha upāviśat | |||||||||
1188 | विसृज्य स-शरं चापं | |||||||||
1189 | visṛjya sa-śaraṁ cāpaṁ | |||||||||
1190 | शोक-संविग्न-मानसः | |||||||||
1191 | śoka-saṁvigna-mānasaḥ | |||||||||
1192 | ||||||||||
1193 | ||||||||||
1194 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
1195 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
1196 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
1197 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
1198 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
1199 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
1200 | Long line | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | ||||||||
1201 | Long line | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | Long line | |||||||
1202 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
1203 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
1204 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
1205 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
1206 | अर्जुन-विषाद योग नम | |||||||||
1207 | arjuna-viṣāda yoga nama | |||||||||
1208 | प्रथमो ऽध्यायः | |||||||||
1209 | prathamo 'dhyāyaḥ | |||||||||
1210 | ||||||||||
1211 | ||||||||||
1212 | ||||||||||
1213 | ||||||||||
1214 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
1215 | ||||||||||
1216 | * Chapter 1 & Chapter 13 - no. of verses:- | |||||||||
1217 | One Extra, One Less; Still 700 | |||||||||
1218 | ||||||||||
1219 | * The Gita has 700 verses. However there are 2 variations of the numbering of the verses. Sloka no. 13:1 (Arjuna's question) does not appear in some Gitas. In those Gitas, the numbering of nine verses (1:28 to 1:36 above) are numbered differently to make them into 10 verses. (Some verses have 2 lines, some, 4, and some 6.) Thus, in our above Gita Chapter 1 has 46 verses and Chapter 13 has 35 verses. In the other version, Chapter 1 has 47 verses (same verses but numbered differently); and Chapter 13 has 34 verses (the first verse is not there). | *Numbered differently in some Gitas. Explanatory Notes | ||||||||
1220 | ||||||||||
1221 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
1222 | ||||||||||
1223 | ||||||||||
1224 | ||||||||||
1225 | ||||||||||
1226 | ||||||||||
1227 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
1228 | CHAPTER 2 | Chapter 2 | ||||||||
1229 | METER | [72 verses] | ||||||||
1230 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
1231 | ||||||||||
1232 | Contents of the Gītā Summarized | |||||||||
1233 | ||||||||||
1234 | अथ द्वितीयोध्यायः | |||||||||
1235 | atha dvitīyodhyāyaḥ | |||||||||
1236 | ||||||||||
1237 | 8 | TEXT २:१ | ||||||||
1238 | TEXT 2:1 | |||||||||
1239 | सञ्जय उवाच | |||||||||
1240 | sañjaya uvāca | |||||||||
1241 | तं तथा कृपयाविष्टम् | |||||||||
1242 | taṁ tathā kṛpayāviṣṭam | |||||||||
1243 | अश्रु-पूर्णाकुलेक्षणम् | |||||||||
1244 | aśru-pūrṇākulekṣaṇam | |||||||||
1245 | cf 2:10 | विषीदन्तम् इदं वाक्यम् | ||||||||
1246 | viṣīdantam idaṁ vākyam | |||||||||
1247 | उवाच मधुसूदनः | |||||||||
1248 | uvāca madhusūdanaḥ | |||||||||
1249 | 8 | TEXT २:२ | ||||||||
1250 | TEXT 2:2 | |||||||||
1251 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
1252 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
1253 | कुतस् त्वा कश्मलम् इदं | |||||||||
1254 | kutas tvā kaśmalam idaṁ | |||||||||
1255 | विषमे समुपस्थितम् | |||||||||
1256 | viṣame samupasthitam | |||||||||
1257 | अनार्य-जुष्टम् अस्वर्ग्यम् | |||||||||
1258 | anārya-juṣṭam asvargyam | |||||||||
1259 | अकीर्ति-करम् अर्जुन | |||||||||
1260 | akīrti-karam arjuna | |||||||||
1261 | 8 | TEXT २:३ | ||||||||
1262 | TEXT 2:3 | |||||||||
1263 | क्लैब्यं मा स्म गमः पार्थ | |||||||||
1264 | klaibyaṁ mā sma gamaḥ pārtha | |||||||||
1265 | नैतत् त्वय्य् उपपद्यते | |||||||||
1266 | naitat tvayy upapadyate | |||||||||
1267 | क्षुद्रं हृदय-दौर्बल्यं | |||||||||
1268 | kṣudraṁ hṛdaya-daurbalyaṁ | |||||||||
1269 | त्यक्त्वोत्तिष्ठ परन्-तप | |||||||||
1270 | tyaktvottiṣṭha paran-tapa | |||||||||
1271 | 8 | TEXT २:४ | ||||||||
1272 | TEXT 2:4 | |||||||||
1273 | अर्जुन उवाच | |||||||||
1274 | arjuna uvāca | |||||||||
1275 | कथं भीष्मम् अहं सङ्ख्ये | |||||||||
1276 | kathaṁ bhīṣmam ahaṁ saṅkhye | |||||||||
1277 | द्रोणं च मधुसूदन | |||||||||
1278 | droṇaṁ ca madhusūdana | |||||||||
1279 | इषुभिः प्रतियोत्स्यामि | |||||||||
1280 | iṣubhiḥ pratiyotsyāmi | |||||||||
1281 | पूजार्हाव् अरि-सूदन | |||||||||
1282 | pūjārhāv ari-sūdana | |||||||||
1283 | 11 | METER CHANGES TO 11 | ||||||||
1284 | METER CHANGES TO 11 | |||||||||
1285 | TEXT २:५ | |||||||||
1286 | TEXT 2:5 | |||||||||
1287 | गुरून् अहत्वा हि महानुभावान् | |||||||||
1288 | gurūn ahatvā hi mahānubhāvān | |||||||||
1289 | श्रेयो भोक्तुं भैक्ष्यम् अपीह लोके | |||||||||
1290 | śreyo bhoktuṁ bhaikṣyam apīha loke | |||||||||
1291 | हत्वार्थ-कामांस् तु गुरून् इहैव | |||||||||
1292 | hatvārtha-kāmāṁs tu gurūn ihaiva | |||||||||
1293 | भुञ्जीय भोगान् रुधिर-प्रदिग्धान् | |||||||||
1294 | bhuñjīya bhogān rudhira-pradigdhān | |||||||||
1295 | 11 | TEXT २:६ | ||||||||
1296 | TEXT 2:6 | |||||||||
1297 | न चैतद् विद्मः कतरन् नो गरीयो | |||||||||
1298 | na caitad vidmaḥ kataran no garīyo | |||||||||
1299 | यद् वा जयेम यदि वा नो जयेयुः | |||||||||
1300 | yad vā jayema yadi vā no jayeyuḥ | |||||||||
1301 | यान् एव हत्वा न जिजीविषामस् | |||||||||
1302 | yān eva hatvā na jijīviṣāmas | |||||||||
1303 | ते ऽवस्थिताः प्रमुखे धार्तराष्ट्राः | |||||||||
1304 | te ’vasthitāḥ pramukhe dhārtarāṣṭrāḥ | |||||||||
1305 | 11 | TEXT २:७ | ||||||||
1306 | TEXT 2:7 | |||||||||
1307 | कार्पण्य-दोषोपहत-स्वभावः | |||||||||
1308 | kārpaṇya-doṣopahata-svabhāvaḥ | |||||||||
1309 | पृच्छामि त्वां धर्म-सम्मूढ-चेताः | |||||||||
1310 | pṛcchāmi tvāṁ dharma-sammūḍha-cetāḥ | |||||||||
1311 | यच् छ्रेयः स्यान् निश्चितं ब्रूहि तन् मे | |||||||||
1312 | yac chreyaḥ syān niścitaṁ brūhi tan me | |||||||||
1313 | शिष्यस् ते ऽहं शाधि मां त्वां प्रपन्नम् | |||||||||
1314 | śiṣyas te ’haṁ śādhi māṁ tvāṁ prapannam | |||||||||
1315 | 11 | TEXT २:८ | ||||||||
1316 | TEXT 2:8 | |||||||||
1317 | न हि प्रपश्यामि ममापनुद्याद् | |||||||||
1318 | na hi prapaśyāmi mamāpanudyād | |||||||||
1319 | यच् छोकम् उच्छोषणम् इन्द्रियाणाम् | |||||||||
1320 | yac chokam ucchoṣaṇam indriyāṇām | |||||||||
1321 | अवाप्य भूमाव् असपत्नम् ऋद्धं | |||||||||
1322 | avāpya bhūmāv asapatnam ṛddhaṁ | |||||||||
1323 | राज्यं सुराणाम् अपि चाधिपत्यम् | |||||||||
1324 | rājyaṁ surāṇām api cādhipatyam | |||||||||
1325 | 8 | METER CHANGES TO 8 | ||||||||
1326 | METER CHANGES TO 8 | |||||||||
1327 | TEXT २:९ | |||||||||
1328 | TEXT 2:9 | |||||||||
1329 | सञ्जय उवाच | |||||||||
1330 | sañjaya uvāca | |||||||||
1331 | cf 1:24 | एवम् उक्त्वा हृषीकेशं | ||||||||
1332 | evam uktvā hṛṣīkeśaṁ | |||||||||
1333 | गुडाकेशः परन्-तपः | |||||||||
1334 | guḍākeśaḥ paran-tapaḥ | |||||||||
1335 | cf 18:59 | न योत्स्य इति गोविन्दम् | ||||||||
1336 | na yotsya iti govindam | |||||||||
1337 | उक्त्वा तूष्णीं बभूव ह | |||||||||
1338 | uktvā tūṣṇīṁ babhūva ha | |||||||||
1339 | 8 | TEXT २:१० | ||||||||
1340 | TEXT 2:10 | |||||||||
1341 | तम् उवाच हृषीकेशः | |||||||||
1342 | tam uvāca hṛṣīkeśaḥ | |||||||||
1343 | प्रहसन्न् इव भारत | |||||||||
1344 | prahasann iva bhārata | |||||||||
1345 | cf 1:21, 1:24 | सेनयोर् उभयोर् मध्ये | ||||||||
1346 | senayor ubhayor madhye | |||||||||
1347 | cf 2:1 | विषीदन्तम् इदं वचः | ||||||||
1348 | viṣīdantam idaṁ vacaḥ | |||||||||
1349 | 8 | TEXT २:११ | ||||||||
1350 | TEXT 2:11 | |||||||||
1351 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
1352 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
1353 | अशोच्यान् अन्वशोचस् त्वं | |||||||||
1354 | aśocyān anvaśocas tvaṁ | |||||||||
1355 | प्रज्ञा-वादांश् च भाषसे | |||||||||
1356 | prajñā-vādāṁś ca bhāṣase | |||||||||
1357 | गतासून् अगतासूंश् च | |||||||||
1358 | gatāsūn agatāsūṁś ca | |||||||||
1359 | नानुशोचन्ति पण्डिताः | |||||||||
1360 | nānuśocanti paṇḍitāḥ | |||||||||
1361 | 8 | TEXT २:१२ | ||||||||
1362 | TEXT 2:12 | |||||||||
1363 | न त्व् एवाहं जातु नासं | |||||||||
1364 | na tv evāhaṁ jātu nāsaṁ | |||||||||
1365 | न त्वं नेमे जनाधिपाः | |||||||||
1366 | na tvaṁ neme janādhipāḥ | |||||||||
1367 | न चैव न भविष्यामः | |||||||||
1368 | na caiva na bhaviṣyāmaḥ | |||||||||
1369 | सर्वे वयम् अतः परम् | |||||||||
1370 | sarve vayam ataḥ param | |||||||||
1371 | 8 | TEXT २:१३ | ||||||||
1372 | TEXT 2:13 | |||||||||
1373 | देहिनो ऽस्मिन् यथा देहे | |||||||||
1374 | dehino ’smin yathā dehe | |||||||||
1375 | कौमारं यौवनं जरा | |||||||||
1376 | kaumāraṁ yauvanaṁ jarā | |||||||||
1377 | तथा देहान्तर-प्राप्तिर् | |||||||||
1378 | tathā dehāntara-prāptir | |||||||||
1379 | धीरस् तत्र न मुह्यति | |||||||||
1380 | dhīras tatra na muhyati | |||||||||
1381 | 8 | TEXT २:१४ | ||||||||
1382 | TEXT 2:14 | |||||||||
1383 | मात्रा-स्पर्शास् तु कौन्तेय | |||||||||
1384 | mātrā-sparśās tu kaunteya | |||||||||
1385 | cf 12:18 & 6:7 | शीतोष्ण-सुख-दुःख-दाः | ||||||||
1386 | śītoṣṇa-sukha-duḥkha-dāḥ | |||||||||
1387 | आगमापायिनो ऽनित्यास् | |||||||||
1388 | āgamāpāyino ’nityās | |||||||||
1389 | तांस् तितिक्षस्व भारत | |||||||||
1390 | tāṁs titikṣasva bhārata | |||||||||
1391 | 8 | TEXT २:१५ | ||||||||
1392 | TEXT 2:15 | |||||||||
1393 | यं हि न व्यथयन्त्य् एते | |||||||||
1394 | yaṁ hi na vyathayanty ete | |||||||||
1395 | पुरुषं पुरुषर्षभ | |||||||||
1396 | puruṣaṁ puruṣarṣabha | |||||||||
1397 | cf 12:13 | सम-दुःख-सुखं धीरं | ||||||||
1398 | sama-duḥkha-sukhaṁ dhīraṁ | |||||||||
1399 | सो ऽमृतत्वाय कल्पते | |||||||||
1400 | so ’mṛtatvāya kalpate | |||||||||
1401 | 8 | TEXT २:१६ | ||||||||
1402 | TEXT 2:16 | |||||||||
1403 | नासतो विद्यते भावो | |||||||||
1404 | nāsato vidyate bhāvo | |||||||||
1405 | नाभावो विद्यते सतः | |||||||||
1406 | nābhāvo vidyate sataḥ | |||||||||
1407 | उभयोर् अपि दृष्टो ऽन्तस् | |||||||||
1408 | ubhayor api dṛṣṭo ’ntas | |||||||||
1409 | त्व् अनयोस् तत्त्व-दर्शिभिः | |||||||||
1410 | tv anayos tattva-darśibhiḥ | |||||||||
1411 | 8 | TEXT २:१७ | ||||||||
1412 | TEXT 2:17 | |||||||||
1413 | अविनाशि तु तद् विद्धि | |||||||||
1414 | avināśi tu tad viddhi | |||||||||
1415 | cf 8:22 , 18:46 | येन सर्वम् इदं ततम् | ||||||||
1416 | yena sarvam idaṁ tatam | |||||||||
1417 | TRICKY | विनाशम् अव्ययस्यास्य | ||||||||
1418 | vināśam avyayasyāsya | |||||||||
1419 | न कश्चित् कर्तुम् अर्हति | |||||||||
1420 | na kaścit kartum arhati | |||||||||
1421 | 8 | TEXT २:१८ | ||||||||
1422 | TEXT 2:18 | |||||||||
1423 | अन्तवन्त इमे देहा | |||||||||
1424 | antavanta ime dehā | |||||||||
1425 | नित्यस्योक्ताः शरीरिणः | |||||||||
1426 | nityasyoktāḥ śarīriṇaḥ | |||||||||
1427 | अनाशिनो ऽप्रमेयस्य | |||||||||
1428 | anāśino ’prameyasya | |||||||||
1429 | तस्माद् युध्यस्व भारत | |||||||||
1430 | tasmād yudhyasva bhārata | |||||||||
1431 | 8 | TEXT २:१९ | ||||||||
1432 | TEXT 2:19 | |||||||||
1433 | य एनं वेत्ति हन्तारं | |||||||||
1434 | ya enaṁ vetti hantāraṁ | |||||||||
1435 | यश् चैनं मन्यते हतम् | |||||||||
1436 | yaś cainaṁ manyate hatam | |||||||||
1437 | उभौ तौ न विजानीतो | |||||||||
1438 | ubhau tau na vijānīto | |||||||||
1439 | नायं हन्ति न हन्यते | |||||||||
1440 | nāyaṁ hanti na hanyate | |||||||||
1441 | 11 | METER CHANGES TO 11 | ||||||||
1442 | METER CHANGES TO 11 | |||||||||
1443 | TEXT २:२० | |||||||||
1444 | TEXT 2:20 | |||||||||
1445 | न जायते म्रियते वा कदाचिन् | |||||||||
1446 | na jāyate mriyate vā kadācin | |||||||||
1447 | नायं भूत्वा भविता वा न भूयः | |||||||||
1448 | nāyaṁ bhūtvā bhavitā vā na bhūyaḥ | |||||||||
1449 | अजो नित्यः शाश्वतो ऽयं पुराणो | |||||||||
1450 | ajo nityaḥ śāśvato ’yaṁ purāṇo | |||||||||
1451 | न हन्यते हन्यमाने शरीरे | |||||||||
1452 | na hanyate hanyamāne śarīre | |||||||||
1453 | 8 | METER CHANGES TO 8 | ||||||||
1454 | METER CHANGES TO 8 | |||||||||
1455 | TEXT २:२१ | |||||||||
1456 | TEXT 2:21 | |||||||||
1457 | वेदाविनाशिनं नित्यं | |||||||||
1458 | vedāvināśinaṁ nityaṁ | |||||||||
1459 | य एनम् अजम् अव्ययम् | |||||||||
1460 | ya enam ajam avyayam | |||||||||
1461 | कथं स पुरुषः पार्थ | |||||||||
1462 | kathaṁ sa puruṣaḥ pārtha | |||||||||
1463 | कं घातयति हन्ति कम् | |||||||||
1464 | kaṁ ghātayati hanti kam | |||||||||
1465 | 11 | METER CHANGES TO 11 | ||||||||
1466 | METER CHANGES TO 11 | |||||||||
1467 | TEXT २:२२ | |||||||||
1468 | TEXT 2:22 | |||||||||
1469 | वासांसि जीर्णानि यथा विहाय | |||||||||
1470 | vāsāṁsi jīrṇāni yathā vihāya | |||||||||
1471 | नवानि गृह्णाति नरो ऽपराणि | |||||||||
1472 | navāni gṛhṇāti naro ’parāṇi | |||||||||
1473 | तथा शरीराणि विहाय जीर्णान्य् | |||||||||
1474 | tathā śarīrāṇi vihāya jīrṇāny | |||||||||
1475 | अन्यानि संयाति नवानि देही | |||||||||
1476 | anyāni saṁyāti navāni dehī | |||||||||
1477 | 8 | METER CHANGES TO 8 | ||||||||
1478 | METER CHANGES TO 8 | |||||||||
1479 | TEXT २:२३ | |||||||||
1480 | TEXT 2:23 | |||||||||
1481 | नैनं छिन्दन्ति शस्त्राणि | |||||||||
1482 | nainaṁ chindanti śastrāṇi | |||||||||
1483 | नैनं दहति पावकः | |||||||||
1484 | nainaṁ dahati pāvakaḥ | |||||||||
1485 | न चैनं क्लेदयन्त्य् आपो | |||||||||
1486 | na cainaṁ kledayanty āpo | |||||||||
1487 | न शोषयति मारुतः | |||||||||
1488 | na śoṣayati mārutaḥ | |||||||||
1489 | 8 | TEXT २:२४ | ||||||||
1490 | TEXT 2:24 | |||||||||
1491 | अच्छेद्यो ऽयम् अदाह्यो ऽयम् | |||||||||
1492 | acchedyo ’yam adāhyo ’yam | |||||||||
1493 | अक्लेद्यो ऽशोष्य एव च | |||||||||
1494 | akledyo ’śoṣya eva ca | |||||||||
1495 | नित्यः सर्व-गतः स्थाणुर् | |||||||||
1496 | nityaḥ sarva-gataḥ sthāṇur | |||||||||
1497 | अचलो ऽयं सनातनः | |||||||||
1498 | acalo ’yaṁ sanātanaḥ | |||||||||
1499 | 8 | TEXT २:२५ | ||||||||
1500 | TEXT 2:25 | |||||||||
1501 | अव्यक्तो ऽयम् अचिन्त्यो ऽयम् | |||||||||
1502 | avyakto ’yam acintyo ’yam | |||||||||
1503 | अविकार्यो ऽयम् उच्यते | |||||||||
1504 | avikāryo ’yam ucyate | |||||||||
1505 | तस्माद् एवं विदित्वैनं | |||||||||
1506 | tasmād evaṁ viditvainaṁ | |||||||||
1507 | नानुशोचितुम् अर्हसि | |||||||||
1508 | nānuśocitum arhasi | |||||||||
1509 | 8 | TEXT २:२६ | ||||||||
1510 | TEXT 2:26 | |||||||||
1511 | अथ चैनं नित्य-जातं | |||||||||
1512 | atha cainaṁ nitya-jātaṁ | |||||||||
1513 | नित्यं वा मन्यसे मृतम् | |||||||||
1514 | nityaṁ vā manyase mṛtam | |||||||||
1515 | तथापि त्वं महा-बाहो | |||||||||
1516 | tathāpi tvaṁ mahā-bāho | |||||||||
1517 | नैनं शोचितुम् अर्हसि | |||||||||
1518 | nainaṁ śocitum arhasi | |||||||||
1519 | 8 | TEXT २:२७ | ||||||||
1520 | TEXT 2:27 | |||||||||
1521 | जातस्य हि ध्रुवो मृत्युर् | |||||||||
1522 | jātasya hi dhruvo mṛtyur | |||||||||
1523 | ध्रुवं जन्म मृतस्य च | |||||||||
1524 | dhruvaṁ janma mṛtasya ca | |||||||||
1525 | तस्माद् अपरिहार्ये ऽर्थे | |||||||||
1526 | tasmād aparihārye ’rthe | |||||||||
1527 | cf 2:30 | न त्वं शोचितुम् अर्हसि | ||||||||
1528 | na tvaṁ śocitum arhasi | |||||||||
1529 | 8 | TEXT २:२८ | ||||||||
1530 | TEXT 2:28 | |||||||||
1531 | अव्यक्तादीनि भूतानि | |||||||||
1532 | avyaktādīni bhūtāni | |||||||||
1533 | व्यक्त-मध्यानि भारत | |||||||||
1534 | vyakta-madhyāni bhārata | |||||||||
1535 | अव्यक्त-निधनान्य् एव | |||||||||
1536 | avyakta-nidhanāny eva | |||||||||
1537 | तत्र का परिदेवना | |||||||||
1538 | tatra kā paridevanā | |||||||||
1539 | 11 | METER CHANGES TO 11 | ||||||||
1540 | METER CHANGES TO 11 | |||||||||
1541 | TEXT २:२९ | |||||||||
1542 | TEXT 2:29 | |||||||||
1543 | आश्चर्य-वत् पश्यति कश्चिद् एनम् | |||||||||
1544 | āścarya-vat paśyati kaścid enam | |||||||||
1545 | आश्चर्य-वद् वदति तथैव चान्यः | |||||||||
1546 | āścarya-vad vadati tathaiva cānyaḥ | |||||||||
1547 | आश्चर्य-वच् चैनम् अन्यः शृणोति | |||||||||
1548 | āścarya-vac cainam anyaḥ śṛṇoti | |||||||||
1549 | श्रुत्वाप्य् एनं वेद न चैव कश्चित् | |||||||||
1550 | śrutvāpy enaṁ veda na caiva kaścit | |||||||||
1551 | 8 | METER CHANGES TO 8 | ||||||||
1552 | METER CHANGES TO 8 | |||||||||
1553 | TEXT २:३० | |||||||||
1554 | TEXT 2:30 | |||||||||
1555 | देही नित्यम् अवध्यो ऽयं | |||||||||
1556 | dehī nityam avadhyo ’yaṁ | |||||||||
1557 | देहे सर्वस्य भारत | |||||||||
1558 | dehe sarvasya bhārata | |||||||||
1559 | तस्मात् सर्वाणि भूतानि | |||||||||
1560 | tasmāt sarvāṇi bhūtāni | |||||||||
1561 | cf 2:27 | न त्वं शोचितुम् अर्हसि | ||||||||
1562 | na tvaṁ śocitum arhasi | |||||||||
1563 | 8 | TEXT २:३१ | ||||||||
1564 | TEXT 2:31 | |||||||||
1565 | स्व-धर्मम् अपि चावेक्ष्य | |||||||||
1566 | sva-dharmam api cāvekṣya | |||||||||
1567 | न विकम्पितुम् अर्हसि | |||||||||
1568 | na vikampitum arhasi | |||||||||
1569 | धर्म्याद् धि युद्धाच् छ्रेयो ऽन्यत् | |||||||||
1570 | dharmyād dhi yuddhāc chreyo ’nyat | |||||||||
1571 | क्षत्रियस्य न विद्यते | |||||||||
1572 | kṣatriyasya na vidyate | |||||||||
1573 | 8 | TEXT २:३२ | ||||||||
1574 | TEXT 2:32 | |||||||||
1575 | यदृच्छया चोपपन्नं | |||||||||
1576 | yadṛcchayā copapannaṁ | |||||||||
1577 | स्वर्ग-द्वारम् अपावृतम् | |||||||||
1578 | svarga-dvāram apāvṛtam | |||||||||
1579 | सुखिनः क्षत्रियाः पार्थ | |||||||||
1580 | sukhinaḥ kṣatriyāḥ pārtha | |||||||||
1581 | लभन्ते युद्धम् ईदृशम् | |||||||||
1582 | labhante yuddham īdṛśam | |||||||||
1583 | 8 | TEXT २:३३ | ||||||||
1584 | TEXT 2:33 | |||||||||
1585 | अथ चेत् त्वम् इमं धर्म्यं | |||||||||
1586 | atha cet tvam imaṁ dharmyaṁ | |||||||||
1587 | सङ्ग्रामं न करिष्यसि | |||||||||
1588 | saṅgrāmaṁ na kariṣyasi | |||||||||
1589 | ततः स्व-धर्मं कीर्तिं च | |||||||||
1590 | tataḥ sva-dharmaṁ kīrtiṁ ca | |||||||||
1591 | हित्वा पापम् अवाप्स्यसि | |||||||||
1592 | hitvā pāpam avāpsyasi | |||||||||
1593 | 8 | TEXT २:३४ | ||||||||
1594 | TEXT 2:34 | |||||||||
1595 | अकीर्तिं चापि भूतानि | |||||||||
1596 | akīrtiṁ cāpi bhūtāni | |||||||||
1597 | कथयिष्यन्ति ते ऽव्ययाम् | |||||||||
1598 | kathayiṣyanti te ’vyayām | |||||||||
1599 | सम्भावितस्य चाकीर्तिर् | |||||||||
1600 | sambhāvitasya cākīrtir | |||||||||
1601 | मरणाद् अतिरिच्यते | |||||||||
1602 | maraṇād atiricyate | |||||||||
1603 | 8 | TEXT २:३५ | ||||||||
1604 | TEXT 2:35 | |||||||||
1605 | भयाद् रणाद् उपरतं | |||||||||
1606 | bhayād raṇād uparataṁ | |||||||||
1607 | मंस्यन्ते त्वां महा-रथाः | |||||||||
1608 | maṁsyante tvāṁ mahā-rathāḥ | |||||||||
1609 | येषां च त्वं बहु-मतो | |||||||||
1610 | yeṣāṁ ca tvaṁ bahu-mato | |||||||||
1611 | भूत्वा यास्यसि लाघवम् | |||||||||
1612 | bhūtvā yāsyasi lāghavam | |||||||||
1613 | 8 | TEXT २:३६ | ||||||||
1614 | TEXT 2:36 | |||||||||
1615 | अवाच्य-वादांश् च बहून् | |||||||||
1616 | avācya-vādāṁś ca bahūn | |||||||||
1617 | वदिष्यन्ति तवाहिताः | |||||||||
1618 | vadiṣyanti tavāhitāḥ | |||||||||
1619 | निन्दन्तस् तव सामर्थ्यं | |||||||||
1620 | nindantas tava sāmarthyaṁ | |||||||||
1621 | ततो दुःख-तरं नु किम् | |||||||||
1622 | tato duḥkha-taraṁ nu kim | |||||||||
1623 | 8 | TEXT २:३७ | ||||||||
1624 | TEXT 2:37 | |||||||||
1625 | हतो वा प्राप्स्यसि स्वर्गं | |||||||||
1626 | hato vā prāpsyasi svargaṁ | |||||||||
1627 | जित्वा वा भोक्ष्यसे महीम् | |||||||||
1628 | jitvā vā bhokṣyase mahīm | |||||||||
1629 | तस्माद् उत्तिष्ठ कौन्तेय | |||||||||
1630 | tasmād uttiṣṭha kaunteya | |||||||||
1631 | युद्धाय कृत-निश्चयः | |||||||||
1632 | yuddhāya kṛta-niścayaḥ | |||||||||
1633 | 8 | TEXT २:३८ | ||||||||
1634 | TEXT 2:38 | |||||||||
1635 | सुख-दुःखे समे कृत्वा | |||||||||
1636 | sukha-duḥkhe same kṛtvā | |||||||||
1637 | लाभालाभौ जयाजयौ | |||||||||
1638 | lābhālābhau jayājayau | |||||||||
1639 | ततो युद्धाय युज्यस्व | |||||||||
1640 | tato yuddhāya yujyasva | |||||||||
1641 | नैवं पापम् अवाप्स्यसि | |||||||||
1642 | naivaṁ pāpam avāpsyasi | |||||||||
1643 | 8 | TEXT २:३९ | ||||||||
1644 | TEXT 2:39 | |||||||||
1645 | एषा ते ऽभिहिता साङ्ख्ये | |||||||||
1646 | eṣā te ’bhihitā sāṅkhye | |||||||||
1647 | बुद्धिर् योगे त्व् इमां शृणु | |||||||||
1648 | buddhir yoge tv imāṁ śṛṇu | |||||||||
1649 | बुद्ध्या युक्तो यया पार्थ | |||||||||
1650 | buddhyā yukto yayā pārtha | |||||||||
1651 | कर्म-बन्धं प्रहास्यसि | |||||||||
1652 | karma-bandhaṁ prahāsyasi | |||||||||
1653 | 8 | TEXT २:४० | ||||||||
1654 | TEXT 2:40 | |||||||||
1655 | नेहाभिक्रम-नाशो ऽस्ति | |||||||||
1656 | nehābhikrama-nāśo ’sti | |||||||||
1657 | प्रत्यवायो न विद्यते | |||||||||
1658 | pratyavāyo na vidyate | |||||||||
1659 | स्व्-अल्पम् अप्य् अस्य धर्मस्य | |||||||||
1660 | sv-alpam apy asya dharmasya | |||||||||
1661 | त्रायते महतो भयात् | |||||||||
1662 | trāyate mahato bhayāt | |||||||||
1663 | 8 | TEXT २:४१ | ||||||||
1664 | TEXT 2:41 | |||||||||
1665 | cf 2:44 | व्यवसायात्मिका बुद्धिर् | ||||||||
1666 | vyavasāyātmikā buddhir | |||||||||
1667 | एकेह कुरु-नन्दन | |||||||||
1668 | ekeha kuru-nandana | |||||||||
1669 | बहु-शाखा ह्य् अनन्ताश् च | |||||||||
1670 | bahu-śākhā hy anantāś ca | |||||||||
1671 | बुद्धयो ऽव्यवसायिनाम् | |||||||||
1672 | buddhayo ’vyavasāyinām | |||||||||
1673 | 8 | TEXT २:४२-४३ | ||||||||
1674 | TEXT 2:42-43 | |||||||||
1675 | याम् इमां पुष्पितां वाचं | |||||||||
1676 | yām imāṁ puṣpitāṁ vācaṁ | |||||||||
1677 | प्रवदन्त्य् अविपश्चितः | |||||||||
1678 | pravadanty avipaścitaḥ | |||||||||
1679 | वेद-वाद-रताः पार्थ | |||||||||
1680 | veda-vāda-ratāḥ pārtha | |||||||||
1681 | नान्यद् अस्तीति वादिनः | |||||||||
1682 | nānyad astīti vādinaḥ | |||||||||
1683 | कामात्मानः स्वर्ग-परा | |||||||||
1684 | kāmātmānaḥ svarga-parā | |||||||||
1685 | जन्म-कर्म-फल-प्रदाम् | |||||||||
1686 | janma-karma-phala-pradām | |||||||||
1687 | क्रिया-विशेष-बहुलां | |||||||||
1688 | kriyā-viśeṣa-bahulāṁ | |||||||||
1689 | भोगैश्वर्य-गतिं प्रति | |||||||||
1690 | bhogaiśvarya-gatiṁ prati | |||||||||
1691 | 8 | TEXT २:४४ | ||||||||
1692 | TEXT 2:44 | |||||||||
1693 | भोगैश्वर्य-प्रसक्तानां | |||||||||
1694 | bhogaiśvarya-prasaktānāṁ | |||||||||
1695 | तयापहृत-चेतसाम् | |||||||||
1696 | tayāpahṛta-cetasām | |||||||||
1697 | cf 2:41 | व्यवसायात्मिका बुद्धिः | ||||||||
1698 | vyavasāyātmikā buddhiḥ | |||||||||
1699 | समाधौ न विधीयते | |||||||||
1700 | samādhau na vidhīyate | |||||||||
1701 | 8 | TEXT २:४५ | ||||||||
1702 | TEXT 2:45 | |||||||||
1703 | त्रै-गुण्य-विषया वेदा | |||||||||
1704 | trai-guṇya-viṣayā vedā | |||||||||
1705 | निस्त्रै-गुण्यो भवार्जुन | |||||||||
1706 | nistrai-guṇyo bhavārjuna | |||||||||
1707 | निर्द्वन्द्वो नित्य-सत्त्व-स्थो | |||||||||
1708 | nirdvandvo nitya-sattva-stho | |||||||||
1709 | निर्योग-क्षेम आत्मवान् | |||||||||
1710 | niryoga-kṣema ātmavān | |||||||||
1711 | 8 | TEXT २:४६ | ||||||||
1712 | TEXT 2:46 | |||||||||
1713 | यावान् अर्थ उद-पाने | |||||||||
1714 | yāvān artha uda-pāne | |||||||||
1715 | सर्वतः सम्प्लुतोदके | |||||||||
1716 | sarvataḥ samplutodake | |||||||||
1717 | तावान् सर्वेषु वेदेषु | |||||||||
1718 | tāvān sarveṣu vedeṣu | |||||||||
1719 | ब्राह्मणस्य विजानतः | |||||||||
1720 | brāhmaṇasya vijānataḥ | |||||||||
1721 | 8 | TEXT २:४७ | ||||||||
1722 | TEXT 2:47 | |||||||||
1723 | कर्मण्य् एवाधिकारस् ते | |||||||||
1724 | karmaṇy evādhikāras te | |||||||||
1725 | मा फलेषु कदाचन | |||||||||
1726 | mā phaleṣu kadācana | |||||||||
1727 | मा कर्म-फल-हेतुर् भूर् | |||||||||
1728 | mā karma-phala-hetur bhūr | |||||||||
1729 | मा ते सङ्गो ऽस्त्व् अकर्मणि | |||||||||
1730 | mā te saṅgo ’stv akarmaṇi | |||||||||
1731 | 8 | TEXT २:४८ | ||||||||
1732 | TEXT 2:48 | |||||||||
1733 | योग-स्थः कुरु कर्माणि | |||||||||
1734 | yoga-sthaḥ kuru karmāṇi | |||||||||
1735 | सङ्गं त्यक्त्वा धनञ्-जय | |||||||||
1736 | saṅgaṁ tyaktvā dhanañ-jaya | |||||||||
1737 | सिद्ध्य्-असिद्ध्योः समो भूत्वा | |||||||||
1738 | siddhy-asiddhyoḥ samo bhūtvā | |||||||||
1739 | समत्वं योग उच्यते | |||||||||
1740 | samatvaṁ yoga ucyate | |||||||||
1741 | 8 | TEXT २:४९ | ||||||||
1742 | TEXT 2:49 | |||||||||
1743 | दूरेण ह्य् अवरं कर्म | |||||||||
1744 | dūreṇa hy avaraṁ karma | |||||||||
1745 | बुद्धि-योगाद् धनञ्-जय | |||||||||
1746 | buddhi-yogād dhanañ-jaya | |||||||||
1747 | बुद्धौ शरनम् अन्विच्छ | |||||||||
1748 | buddhau śaranam anviccha | |||||||||
1749 | कृपणाः फल-हेतवः | |||||||||
1750 | kṛpaṇāḥ phala-hetavaḥ | |||||||||
1751 | 8 | TEXT २:५० | ||||||||
1752 | TEXT 2:50 | |||||||||
1753 | बुद्धि-युक्तो जहातीह | |||||||||
1754 | buddhi-yukto jahātīha | |||||||||
1755 | उभे सुकृत-दुष्कृते | |||||||||
1756 | ubhe sukṛta-duṣkṛte | |||||||||
1757 | तस्माद् योगाय युज्यस्व | |||||||||
1758 | tasmād yogāya yujyasva | |||||||||
1759 | योगः कर्मसु कौशलम् | |||||||||
1760 | yogaḥ karmasu kauśalam | |||||||||
1761 | 8 | TEXT २:५१ | ||||||||
1762 | TEXT 2:51 | |||||||||
1763 | कर्म-जं बुद्धि-युक्ता हि | |||||||||
1764 | karma-jaṁ buddhi-yuktā hi | |||||||||
1765 | फलं त्यक्त्वा मनीषिणः | |||||||||
1766 | phalaṁ tyaktvā manīṣiṇaḥ | |||||||||
1767 | जन्म-बन्ध-विनिर्मुक्ताः | |||||||||
1768 | janma-bandha-vinirmuktāḥ | |||||||||
1769 | पदं गच्छन्त्य् अनामयम् | |||||||||
1770 | padaṁ gacchanty anāmayam | |||||||||
1771 | 8 | TEXT २:५२ | ||||||||
1772 | TEXT 2:52 | |||||||||
1773 | यदा ते मोह-कलिलं | |||||||||
1774 | yadā te moha-kalilaṁ | |||||||||
1775 | बुद्धिर् व्यतितरिष्यति | |||||||||
1776 | buddhir vyatitariṣyati | |||||||||
1777 | तदा गन्तासि निर्वेदं | |||||||||
1778 | tadā gantāsi nirvedaṁ | |||||||||
1779 | श्रोतव्यस्य श्रुतस्य च | |||||||||
1780 | śrotavyasya śrutasya ca | |||||||||
1781 | 8 | TEXT २:५३ | ||||||||
1782 | TEXT 2:53 | |||||||||
1783 | श्रुति-विप्रतिपन्ना ते | |||||||||
1784 | śruti-vipratipannā te | |||||||||
1785 | यदा स्थास्यति निश्चला | |||||||||
1786 | yadā sthāsyati niścalā | |||||||||
1787 | समाधाव् अचला बुद्धिस् | |||||||||
1788 | samādhāv acalā buddhis | |||||||||
1789 | तदा योगम् अवाप्स्यसि | |||||||||
1790 | tadā yogam avāpsyasi | |||||||||
1791 | 8 | TEXT २:५४ | ||||||||
1792 | TEXT 2:54 | |||||||||
1793 | अर्जुन उवाच | |||||||||
1794 | arjuna uvāca | |||||||||
1795 | स्थित-प्रज्ञस्य का भाषा | |||||||||
1796 | sthita-prajñasya kā bhāṣā | |||||||||
1797 | समाधि-स्थस्य केशव | |||||||||
1798 | samādhi-sthasya keśava | |||||||||
1799 | स्थित-धीः किं प्रभाषेत | |||||||||
1800 | sthita-dhīḥ kiṁ prabhāṣeta | |||||||||
1801 | किम् आसीत व्रजेत किम् | |||||||||
1802 | kim āsīta vrajeta kim | |||||||||
1803 | 8 | TEXT २:५५ | ||||||||
1804 | TEXT 2:55 | |||||||||
1805 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
1806 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
1807 | प्रजहाति यदा कामान् | |||||||||
1808 | prajahāti yadā kāmān | |||||||||
1809 | सर्वान् पार्थ मनो-गतान् | |||||||||
1810 | sarvān pārtha mano-gatān | |||||||||
1811 | आत्मन्य् एवात्मना तुष्टः | |||||||||
1812 | ātmany evātmanā tuṣṭaḥ | |||||||||
1813 | स्थित-प्रज्ञस् तदोच्यते | |||||||||
1814 | sthita-prajñas tadocyate | |||||||||
1815 | 8 | TEXT २:५६ | ||||||||
1816 | TEXT 2:56 | |||||||||
1817 | दुःखेष्व् अनुद्विग्न-मनाः | |||||||||
1818 | duḥkheṣv anudvigna-manāḥ | |||||||||
1819 | सुखेषु विगत-स्पृहः | |||||||||
1820 | sukheṣu vigata-spṛhaḥ | |||||||||
1821 | cf 4:10 | वीत-राग-भय-क्रोधः | ||||||||
1822 | vīta-rāga-bhaya-krodhaḥ | |||||||||
1823 | स्थित-धीर् मुनिर् उच्यते | |||||||||
1824 | sthita-dhīr munir ucyate | |||||||||
1825 | 8 | TEXT २:५७ | ||||||||
1826 | TEXT 2:57 | |||||||||
1827 | यः सर्वत्रानभिस्नेहस् | |||||||||
1828 | yaḥ sarvatrānabhisnehas | |||||||||
1829 | तत् तत् प्राप्य शुभाशुभम् | |||||||||
1830 | tat tat prāpya śubhāśubham | |||||||||
1831 | नाभिनन्दति न द्वेष्टि | |||||||||
1832 | nābhinandati na dveṣṭi | |||||||||
1833 | cf 2:58, 61 & 68 | तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता | ||||||||
1834 | tasya prajñā pratiṣṭhitā | |||||||||
1835 | 8 | TEXT २:५८ | ||||||||
1836 | TEXT 2:58 | |||||||||
1837 | यदा संहरते चायं | |||||||||
1838 | yadā saṁharate cāyaṁ | |||||||||
1839 | कूर्मो ऽङ्गानीव सर्वशः | |||||||||
1840 | kūrmo ’ṅgānīva sarvaśaḥ | |||||||||
1841 | cf 2:68 & 5:9 | इन्द्रियाणीन्द्रियार्थेभ्यस् | ||||||||
1842 | indriyāṇīndriyārthebhyas | |||||||||
1843 | cf 2:57, 61 & 68 | तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता | ||||||||
1844 | tasya prajñā pratiṣṭhitā | |||||||||
1845 | 8 | TEXT २:५९ | ||||||||
1846 | TEXT 2:59 | |||||||||
1847 | विषया विनिवर्तन्ते | |||||||||
1848 | viṣayā vinivartante | |||||||||
1849 | निराहारस्य देहिनः | |||||||||
1850 | nirāhārasya dehinaḥ | |||||||||
1851 | रस-वर्जं रसो ऽप्य् अस्य | |||||||||
1852 | rasa-varjaṁ raso ’py asya | |||||||||
1853 | परं दृष्ट्वा निवर्तते | |||||||||
1854 | paraṁ dṛṣṭvā nivartate | |||||||||
1855 | 8 | TEXT २:६० | ||||||||
1856 | TEXT 2:60 | |||||||||
1857 | यततो ह्य् अपि कौन्तेय | |||||||||
1858 | yatato hy api kaunteya | |||||||||
1859 | पुरुषस्य विपश्चितः | |||||||||
1860 | puruṣasya vipaścitaḥ | |||||||||
1861 | इन्द्रियाणि प्रमाथीनि | |||||||||
1862 | indriyāṇi pramāthīni | |||||||||
1863 | हरन्ति प्रसभं मनः | |||||||||
1864 | haranti prasabhaṁ manaḥ | |||||||||
1865 | 8 | TEXT २:६१ | ||||||||
1866 | TEXT 2:61 | |||||||||
1867 | तानि सर्वाणि संयम्य | |||||||||
1868 | tāni sarvāṇi saṁyamya | |||||||||
1869 | cf 6:14 | युक्त आसीत मत्-परः | ||||||||
1870 | yukta āsīta mat-paraḥ | |||||||||
1871 | वशे हि यस्येन्द्रियाणि | |||||||||
1872 | vaśe hi yasyendriyāṇi | |||||||||
1873 | cf 2:57, 58 & 68 | तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता | ||||||||
1874 | tasya prajñā pratiṣṭhitā | |||||||||
1875 | 8 | TEXT २:६२ | ||||||||
1876 | TEXT 2:62 | |||||||||
1877 | ध्यायतो विषयान् पुंसः | |||||||||
1878 | dhyāyato viṣayān puṁsaḥ | |||||||||
1879 | सङ्गस् तेषूपजायते | |||||||||
1880 | saṅgas teṣūpajāyate | |||||||||
1881 | सङ्गात् सञ्जायते कामः | |||||||||
1882 | saṅgāt sañjāyate kāmaḥ | |||||||||
1883 | कामात् क्रोधो ऽभिजायते | |||||||||
1884 | kāmāt krodho ’bhijāyate | |||||||||
1885 | 8 | TEXT २:६३ | ||||||||
1886 | TEXT 2:63 | |||||||||
1887 | क्रोधाद् भवति सम्मोहः | |||||||||
1888 | krodhād bhavati sammohaḥ | |||||||||
1889 | सम्मोहात् स्मृति-विभ्रमः | |||||||||
1890 | sammohāt smṛti-vibhramaḥ | |||||||||
1891 | स्मृति-भ्रंशाद् बुद्धि-नाशो | |||||||||
1892 | smṛti-bhraṁśād buddhi-nāśo | |||||||||
1893 | बुद्धि-नाशात् प्रणश्यति | |||||||||
1894 | buddhi-nāśāt praṇaśyati | |||||||||
1895 | TEXT २:६४ | |||||||||
1896 | TEXT 2:64 | |||||||||
1897 | राग-द्वेष-विमुक्तैस् तु | |||||||||
1898 | rāga-dveṣa-vimuktais tu | |||||||||
1899 | विषयान् इन्द्रियैश् चरन् | |||||||||
1900 | viṣayān indriyaiś caran | |||||||||
1901 | आत्म-वश्यैर् विधेयात्मा | |||||||||
1902 | ātma-vaśyair vidheyātmā | |||||||||
1903 | प्रसादम् अधिगच्छति | |||||||||
1904 | prasādam adhigacchati | |||||||||
1905 | TEXT २:६५ | |||||||||
1906 | TEXT 2:65 | |||||||||
1907 | प्रसादे सर्व-दुःखानां | |||||||||
1908 | prasāde sarva-duḥkhānāṁ | |||||||||
1909 | हानिर् अस्योपजायते | |||||||||
1910 | hānir asyopajāyate | |||||||||
1911 | प्रसन्न-चेतसो ह्य् आशु | |||||||||
1912 | prasanna-cetaso hy āśu | |||||||||
1913 | बुद्धिः पर्यवतिष्ठते | |||||||||
1914 | buddhiḥ paryavatiṣṭhate | |||||||||
1915 | TEXT २:६६ | |||||||||
1916 | TEXT 2:66 | |||||||||
1917 | नास्ति बुद्धिर् अयुक्तस्य | |||||||||
1918 | nāsti buddhir ayuktasya | |||||||||
1919 | न चायुक्तस्य भावना | |||||||||
1920 | na cāyuktasya bhāvanā | |||||||||
1921 | न चाभावयतः शान्तिर् | |||||||||
1922 | na cābhāvayataḥ śāntir | |||||||||
1923 | अशान्तस्य कुतः सुखम् | |||||||||
1924 | aśāntasya kutaḥ sukham | |||||||||
1925 | TEXT २:६७ | |||||||||
1926 | TEXT 2:67 | |||||||||
1927 | इन्द्रियाणां हि चरतां | |||||||||
1928 | indriyāṇāṁ hi caratāṁ | |||||||||
1929 | यन् मनो ऽनुविधीयते | |||||||||
1930 | yan mano ’nuvidhīyate | |||||||||
1931 | तद् अस्य हरति प्रज्ञां | |||||||||
1932 | tad asya harati prajñāṁ | |||||||||
1933 | वायुर् नावम् इवाम्भसि | |||||||||
1934 | vāyur nāvam ivāmbhasi | |||||||||
1935 | TEXT २:६८ | |||||||||
1936 | TEXT 2:68 | |||||||||
1937 | तस्माद् यस्य महा-बाहो | |||||||||
1938 | tasmād yasya mahā-bāho | |||||||||
1939 | निगृहीतानि सर्वशः | |||||||||
1940 | nigṛhītāni sarvaśaḥ | |||||||||
1941 | cf 2:58, 5:9 | इन्द्रियाणीन्द्रियार्थेभ्यस् | ||||||||
1942 | indriyāṇīndriyārthebhyas | |||||||||
1943 | cf 2:57, 58 & 61 | तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता | ||||||||
1944 | tasya prajñā pratiṣṭhitā | |||||||||
1945 | TEXT २:६९ | |||||||||
1946 | TEXT 2:69 | |||||||||
1947 | या निशा सर्व-भूतानां | |||||||||
1948 | yā niśā sarva-bhūtānāṁ | |||||||||
1949 | तस्यां जागर्ति संयमी | |||||||||
1950 | tasyāṁ jāgarti saṁyamī | |||||||||
1951 | यस्यां जाग्रति भूतानि | |||||||||
1952 | yasyāṁ jāgrati bhūtāni | |||||||||
1953 | सा निशा पश्यतो मुनेः | |||||||||
1954 | sā niśā paśyato muneḥ | |||||||||
1955 | 11 | METER CHANGES TO 11 | ||||||||
1956 | METER CHANGES TO 11 | |||||||||
1957 | TEXT २:७० | |||||||||
1958 | TEXT 2:70 | |||||||||
1959 | आपूर्यमाणम् अचल-प्रतिष्ठं | |||||||||
1960 | āpūryamāṇam acala-pratiṣṭhaṁ | |||||||||
1961 | समुद्रम् आपः प्रविशन्ति यद्वत् | |||||||||
1962 | samudram āpaḥ praviśanti yadvat | |||||||||
1963 | तद्वत् कामा यं प्रविशन्ति सर्वे | |||||||||
1964 | tadvat kāmā yaṁ praviśanti sarve | |||||||||
1965 | स शान्तिम् आप्नोति न काम-कामी | |||||||||
1966 | sa śāntim āpnoti na kāma-kāmī | |||||||||
1967 | 8 | METER CHANGES TO 8 | ||||||||
1968 | METER CHANGES TO 8 | |||||||||
1969 | TEXT २:७१ | |||||||||
1970 | TEXT 2:71 | |||||||||
1971 | विहाय कामान् यः सर्वान् | |||||||||
1972 | vihāya kāmān yaḥ sarvān | |||||||||
1973 | पुमांश् चरति निःस्पृहः | |||||||||
1974 | pumāṁś carati niḥspṛhaḥ | |||||||||
1975 | cf 12:13 | निर्ममो निरहङ्कारः | ||||||||
1976 | nirmamo nirahaṅkāraḥ | |||||||||
1977 | स शान्तिम् अधिगच्छति | |||||||||
1978 | sa śāntim adhigacchati | |||||||||
1979 | TEXT २:७२ | |||||||||
1980 | TEXT 2:72 | |||||||||
1981 | एषा ब्राह्मी स्थितिः पार्थ | |||||||||
1982 | eṣā brāhmī sthitiḥ pārtha | |||||||||
1983 | नैनां प्राप्य विमुह्यति | |||||||||
1984 | naināṁ prāpya vimuhyati | |||||||||
1985 | स्थित्वास्याम् अन्त-काले ऽपि | |||||||||
1986 | sthitvāsyām anta-kāle ’pi | |||||||||
1987 | ब्रह्म-निर्वाणम् ऋच्छति | |||||||||
1988 | brahma-nirvāṇam ṛcchati | |||||||||
1989 | ||||||||||
1990 | ||||||||||
1991 | ||||||||||
1992 | ||||||||||
1993 | ||||||||||
1994 | ||||||||||
1995 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
1996 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
1997 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
1998 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
1999 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
2000 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
2001 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
2002 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
2003 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
2004 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
2005 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
2006 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
2007 | साङ्ख्य योगो नाम | |||||||||
2008 | sāṅkhya yogo nāma | |||||||||
2009 | द्वितीयो ऽध्यायः | |||||||||
2010 | dvitīyo 'dhyāyaḥ | |||||||||
2011 | ||||||||||
2012 | ||||||||||
2013 | ||||||||||
2014 | ||||||||||
2015 | ||||||||||
2016 | ||||||||||
2017 | ||||||||||
2018 | ||||||||||
2019 | ||||||||||
2020 | ||||||||||
2021 | ||||||||||
2022 | ||||||||||
2023 | ||||||||||
2024 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
2025 | CHAPTER 3 | Chapter 3 | ||||||||
2026 | METER | [43 verses] | ||||||||
2027 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
2028 | ||||||||||
2029 | Karma-yoga | |||||||||
2030 | ||||||||||
2031 | अथ तृतीयोध्यायः | |||||||||
2032 | atha tṛtīyodhyāyaḥ | |||||||||
2033 | ||||||||||
2034 | 8 | TEXT ३:१ | ||||||||
2035 | TEXT 3:1 | |||||||||
2036 | अर्जुन उवाच | |||||||||
2037 | arjuna uvāca | |||||||||
2038 | ज्यायसी चेत् कर्मणस् ते | |||||||||
2039 | jyāyasī cet karmaṇas te | |||||||||
2040 | मता बुद्धिर् जनार्दन | |||||||||
2041 | matā buddhir janārdana | |||||||||
2042 | तत् किं कर्मणि घोरे मां | |||||||||
2043 | tat kiṁ karmaṇi ghore māṁ | |||||||||
2044 | नियोजयसि केशव | |||||||||
2045 | niyojayasi keśava | |||||||||
2046 | 8 | TEXT ३:२ | ||||||||
2047 | TEXT 3:2 | |||||||||
2048 | व्यामिश्रेणेव वाक्येन | |||||||||
2049 | vyāmiśreṇeva vākyena | |||||||||
2050 | बुद्धिं मोहयसीव मे | |||||||||
2051 | buddhiṁ mohayasīva me | |||||||||
2052 | तद् एकं वद निश्चित्य | |||||||||
2053 | tad ekaṁ vada niścitya | |||||||||
2054 | येन श्रेयो ऽहम् आप्नुयाम् | |||||||||
2055 | yena śreyo ’ham āpnuyām | |||||||||
2056 | 8 | TEXT ३:३ | ||||||||
2057 | TEXT 3:3 | |||||||||
2058 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
2059 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
2060 | लोके ऽस्मिन् द्वि-विधा निष्ठा | |||||||||
2061 | loke ’smin dvi-vidhā niṣṭhā | |||||||||
2062 | पुरा प्रोक्ता मयानघ | |||||||||
2063 | purā proktā mayānagha | |||||||||
2064 | ज्ञान-योगेन साङ्ख्यानां | |||||||||
2065 | jñāna-yogena sāṅkhyānāṁ | |||||||||
2066 | कर्म-योगेन योगिनाम् | |||||||||
2067 | karma-yogena yoginām | |||||||||
2068 | 8 | TEXT ३:४ | ||||||||
2069 | TEXT 3:4 | |||||||||
2070 | cf 3:19, 3:25, 6:1 & 18:2 | न कर्मणाम् अनारम्भान् | ||||||||
2071 | na karmaṇām anārambhān | |||||||||
2072 | नैष्कर्म्यं पुरुषो ऽश्नुते | |||||||||
2073 | naiṣkarmyaṁ puruṣo ’śnute | |||||||||
2074 | न च सन्न्यसनाद् एव | |||||||||
2075 | na ca sannyasanād eva | |||||||||
2076 | सिद्धिं समधिगच्छति | |||||||||
2077 | siddhiṁ samadhigacchati | |||||||||
2078 | 8 | TEXT ३:५ | ||||||||
2079 | TEXT 3:5 | |||||||||
2080 | न हि कश्चित् क्षणम् अपि | |||||||||
2081 | na hi kaścit kṣaṇam api | |||||||||
2082 | जातु तिष्ठत्य् अकर्म-कृत् | |||||||||
2083 | jātu tiṣṭhaty akarma-kṛt | |||||||||
2084 | कार्यते ह्य् अवशः कर्म | |||||||||
2085 | kāryate hy avaśaḥ karma | |||||||||
2086 | सर्वः प्रकृति-जैर् गुणैः | |||||||||
2087 | sarvaḥ prakṛti-jair guṇaiḥ | |||||||||
2088 | 8 | TEXT ३:६ | ||||||||
2089 | TEXT 3:6 | |||||||||
2090 | कर्मेन्द्रियाणि संयम्य | |||||||||
2091 | karmendriyāṇi saṁyamya | |||||||||
2092 | य आस्ते मनसा स्मरन् | |||||||||
2093 | ya āste manasā smaran | |||||||||
2094 | इन्द्रियार्थान् विमूढात्मा | |||||||||
2095 | indriyārthān vimūḍhātmā | |||||||||
2096 | मिथ्याचारः स उच्यते | |||||||||
2097 | mithyācāraḥ sa ucyate | |||||||||
2098 | 8 | TEXT ३:७ | ||||||||
2099 | TEXT 3:7 | |||||||||
2100 | यस् त्व् इन्द्रियाणि मनसा | |||||||||
2101 | yas tv indriyāṇi manasā | |||||||||
2102 | नियम्यारभते ऽर्जुन | |||||||||
2103 | niyamyārabhate ’rjuna | |||||||||
2104 | कर्मेन्द्रियैः कर्म-योगम् | |||||||||
2105 | karmendriyaiḥ karma-yogam | |||||||||
2106 | असक्तः स विशिष्यते | |||||||||
2107 | asaktaḥ sa viśiṣyate | |||||||||
2108 | 8 | TEXT ३:८ | ||||||||
2109 | TEXT 3:8 | |||||||||
2110 | नियतं कुरु कर्म त्वं | |||||||||
2111 | niyataṁ kuru karma tvaṁ | |||||||||
2112 | कर्म ज्यायो ह्य् अकर्मणः | |||||||||
2113 | karma jyāyo hy akarmaṇaḥ | |||||||||
2114 | शरीर-यात्रापि च ते | |||||||||
2115 | śarīra-yātrāpi ca te | |||||||||
2116 | न प्रसिध्येद् अकर्मणः | |||||||||
2117 | na prasidhyed akarmaṇaḥ | |||||||||
2118 | 8 | TEXT ३:९ | ||||||||
2119 | TEXT 3:9 | |||||||||
2120 | यज्ञार्थात् कर्मणो ऽन्यत्र | |||||||||
2121 | yajñārthāt karmaṇo ’nyatra | |||||||||
2122 | लोको ऽयं कर्म-बन्धनः | |||||||||
2123 | loko ’yaṁ karma-bandhanaḥ | |||||||||
2124 | तद्-अर्थं कर्म कौन्तेय | |||||||||
2125 | tad-arthaṁ karma kaunteya | |||||||||
2126 | मुक्त-सङ्गः समाचर | |||||||||
2127 | mukta-saṅgaḥ samācara | |||||||||
2128 | 8 | TEXT ३:१० | ||||||||
2129 | TEXT 3:10 | |||||||||
2130 | सह-यज्ञाः प्रजाः सृष्ट्वा | |||||||||
2131 | saha-yajñāḥ prajāḥ sṛṣṭvā | |||||||||
2132 | पुरोवाच प्रजापतिः | |||||||||
2133 | purovāca prajāpatiḥ | |||||||||
2134 | अनेन प्रसविष्यध्वम् | |||||||||
2135 | anena prasaviṣyadhvam | |||||||||
2136 | एष वो ऽस्त्व् इष्ट-काम-धुक् | |||||||||
2137 | eṣa vo ’stv iṣṭa-kāma-dhuk | |||||||||
2138 | 8 | TEXT ३:११ | ||||||||
2139 | TEXT 3:11 | |||||||||
2140 | देवान् भावयतानेन | |||||||||
2141 | devān bhāvayatānena | |||||||||
2142 | ते देवा भावयन्तु वः | |||||||||
2143 | te devā bhāvayantu vaḥ | |||||||||
2144 | परस्परं भावयन्तः | |||||||||
2145 | parasparaṁ bhāvayantaḥ | |||||||||
2146 | श्रेयः परम् अवाप्स्यथ | |||||||||
2147 | śreyaḥ param avāpsyatha | |||||||||
2148 | 8 | TEXT ३:१२ | ||||||||
2149 | TEXT 3:12 | |||||||||
2150 | इष्टान् भोगान् हि वो देवा | |||||||||
2151 | iṣṭān bhogān hi vo devā | |||||||||
2152 | दास्यन्ते यज्ञ-भाविताः | |||||||||
2153 | dāsyante yajña-bhāvitāḥ | |||||||||
2154 | तैर् दत्तान् अप्रदायैभ्यो | |||||||||
2155 | tair dattān apradāyaibhyo | |||||||||
2156 | यो भुङ्क्ते स्तेन एव सः | |||||||||
2157 | yo bhuṅkte stena eva saḥ | |||||||||
2158 | 8 | TEXT ३:१३ | ||||||||
2159 | TEXT 3:13 | |||||||||
2160 | यज्ञ-शिष्टाशिनः सन्तो | |||||||||
2161 | yajña-śiṣṭāśinaḥ santo | |||||||||
2162 | मुच्यन्ते सर्व-किल्बिषैः | |||||||||
2163 | mucyante sarva-kilbiṣaiḥ | |||||||||
2164 | भुञ्जते ते त्व् अघं पापा | |||||||||
2165 | bhuñjate te tv aghaṁ pāpā | |||||||||
2166 | ये पचन्त्य् आत्म-कारणात् | |||||||||
2167 | ye pacanty ātma-kāraṇāt | |||||||||
2168 | 8 | TEXT ३:१४ | ||||||||
2169 | TEXT 3:14 | |||||||||
2170 | अन्नाद् भवन्ति भूतानि | |||||||||
2171 | annād bhavanti bhūtāni | |||||||||
2172 | पर्जन्याद् अन्न-सम्भवः | |||||||||
2173 | parjanyād anna-sambhavaḥ | |||||||||
2174 | यज्ञाद् भवति पर्जन्यो | |||||||||
2175 | yajñād bhavati parjanyo | |||||||||
2176 | यज्ञः कर्म-समुद्भवः | |||||||||
2177 | yajñaḥ karma-samudbhavaḥ | |||||||||
2178 | 8 | TEXT ३:१५ | ||||||||
2179 | TEXT 3:15 | |||||||||
2180 | कर्म ब्रह्मोद्भवं विद्धि | |||||||||
2181 | karma brahmodbhavaṁ viddhi | |||||||||
2182 | ब्रह्माक्षर-समुद्भवम् | |||||||||
2183 | brahmākṣara-samudbhavam | |||||||||
2184 | तस्मात् सर्व-गतं ब्रह्म | |||||||||
2185 | tasmāt sarva-gataṁ brahma | |||||||||
2186 | नित्यं यज्ञे प्रतिष्ठितम् | |||||||||
2187 | nityaṁ yajñe pratiṣṭhitam | |||||||||
2188 | 8 | TEXT ३:१६ | ||||||||
2189 | TEXT 3:16 | |||||||||
2190 | एवं प्रवर्तितं चक्रं | |||||||||
2191 | evaṁ pravartitaṁ cakraṁ | |||||||||
2192 | नानुवर्तयतीह यः | |||||||||
2193 | nānuvartayatīha yaḥ | |||||||||
2194 | अघायुर् इन्द्रियारामो | |||||||||
2195 | aghāyur indriyārāmo | |||||||||
2196 | मोघं पार्थ स जीवति | |||||||||
2197 | moghaṁ pārtha sa jīvati | |||||||||
2198 | 8 | TEXT ३:१७ | ||||||||
2199 | TEXT 3:17 | |||||||||
2200 | यस् त्व् आत्म-रतिर् एव स्याद् | |||||||||
2201 | yas tv ātma-ratir eva syād | |||||||||
2202 | आत्म-तृप्तश् च मानवः | |||||||||
2203 | ātma-tṛptaś ca mānavaḥ | |||||||||
2204 | आत्मन्य् एव च सन्तुष्टस् | |||||||||
2205 | ātmany eva ca santuṣṭas | |||||||||
2206 | तस्य कार्यं न विद्यते | |||||||||
2207 | tasya kāryaṁ na vidyate | |||||||||
2208 | 8 | TEXT ३:१८ | ||||||||
2209 | TEXT 3:18 | |||||||||
2210 | नैव तस्य कृतेनार्थो | |||||||||
2211 | naiva tasya kṛtenārtho | |||||||||
2212 | नाकृतेनेह कश्चन | |||||||||
2213 | nākṛteneha kaścana | |||||||||
2214 | न चास्य सर्व-भूतेषु | |||||||||
2215 | na cāsya sarva-bhūteṣu | |||||||||
2216 | कश्चिद् अर्थ-व्यपाश्रयः | |||||||||
2217 | kaścid artha-vyapāśrayaḥ | |||||||||
2218 | 8 | TEXT ३:१९ | ||||||||
2219 | TEXT 3:19 | |||||||||
2220 | cf 3:4, 3:25, 6:1 & 18:2 | तस्माद् असक्तः सततं | ||||||||
2221 | tasmād asaktaḥ satataṁ | |||||||||
2222 | कार्यं कर्म समाचर | |||||||||
2223 | kāryaṁ karma samācara | |||||||||
2224 | असक्तो ह्य् आचरन् कर्म | |||||||||
2225 | asakto hy ācaran karma | |||||||||
2226 | परम् आप्नोति पूरुषः | |||||||||
2227 | param āpnoti pūruṣaḥ | |||||||||
2228 | 8 | TEXT ३:२० | ||||||||
2229 | TEXT 3:20 | |||||||||
2230 | कर्मणैव हि संसिद्धिम् | |||||||||
2231 | karmaṇaiva hi saṁsiddhim | |||||||||
2232 | आस्थिता जनकादयः | |||||||||
2233 | āsthitā janakādayaḥ | |||||||||
2234 | लोक-सङ्ग्रहम् एवापि | |||||||||
2235 | loka-saṅgraham evāpi | |||||||||
2236 | सम्पश्यन् कर्तुम् अर्हसि | |||||||||
2237 | sampaśyan kartum arhasi | |||||||||
2238 | 8 | TEXT ३:२१ | ||||||||
2239 | TEXT 3:21 | |||||||||
2240 | यद् यद् आचरति श्रेष्ठस् | |||||||||
2241 | yad yad ācarati śreṣṭhas | |||||||||
2242 | तत् तद् एवेतरो जनः | |||||||||
2243 | tat tad evetaro janaḥ | |||||||||
2244 | स यत् प्रमाणं कुरुते | |||||||||
2245 | sa yat pramāṇaṁ kurute | |||||||||
2246 | लोकस् तद् अनुवर्तते | |||||||||
2247 | lokas tad anuvartate | |||||||||
2248 | 8 | TEXT ३:२२ | ||||||||
2249 | TEXT 3:22 | |||||||||
2250 | न मे पार्थास्ति कर्तव्यं | |||||||||
2251 | na me pārthāsti kartavyaṁ | |||||||||
2252 | त्रिषु लोकेषु किञ्चन | |||||||||
2253 | triṣu lokeṣu kiñcana | |||||||||
2254 | नानवाप्तम् अवाप्तव्यं | |||||||||
2255 | nānavāptam avāptavyaṁ | |||||||||
2256 | वर्त एव च कर्मणि | |||||||||
2257 | varta eva ca karmaṇi | |||||||||
2258 | 8 | TEXT ३:२३ | ||||||||
2259 | TEXT 3:23 | |||||||||
2260 | यदि ह्य् अहं न वर्तेयं | |||||||||
2261 | yadi hy ahaṁ na varteyaṁ | |||||||||
2262 | जातु कर्मण्य् अतन्द्रितः | |||||||||
2263 | jātu karmaṇy atandritaḥ | |||||||||
2264 | cf 4:11 | मम वर्त्मानुवर्तन्ते | ||||||||
2265 | mama vartmānuvartante | |||||||||
2266 | cf 4:11 | मनुष्याः पार्थ सर्वशः | ||||||||
2267 | manuṣyāḥ pārtha sarvaśaḥ | |||||||||
2268 | 8 | TEXT ३:२४ | ||||||||
2269 | TEXT 3:24 | |||||||||
2270 | उत्सीदेयुर् इमे लोका | |||||||||
2271 | utsīdeyur ime lokā | |||||||||
2272 | न कुर्यां कर्म चेद् अहम् | |||||||||
2273 | na kuryāṁ karma ced aham | |||||||||
2274 | सङ्करस्य च कर्ता स्याम् | |||||||||
2275 | saṅkarasya ca kartā syām | |||||||||
2276 | उपहन्याम् इमाः प्रजाः | |||||||||
2277 | upahanyām imāḥ prajāḥ | |||||||||
2278 | 8 | TEXT ३:२५ | ||||||||
2279 | TEXT 3:25 | |||||||||
2280 | cf 3:4, 3:19, 6:1 & 18:2 | सक्ताः कर्मण्य् अविद्वांसो | ||||||||
2281 | saktāḥ karmaṇy avidvāṁso | |||||||||
2282 | यथा कुर्वन्ति भारत | |||||||||
2283 | yathā kurvanti bhārata | |||||||||
2284 | कुर्याद् विद्वांस् तथासक्तश् | |||||||||
2285 | kuryād vidvāṁs tathāsaktaś | |||||||||
2286 | चिकीर्षुर् लोक-सङ्ग्रहम् | |||||||||
2287 | cikīrṣur loka-saṅgraham | |||||||||
2288 | 8 | TEXT ३:२६ | ||||||||
2289 | TEXT 3:26 | |||||||||
2290 | cf 3:29 | न बुद्धि-भेदं जनयेद् | ||||||||
2291 | na buddhi-bhedaṁ janayed | |||||||||
2292 | अज्ञानां कर्म-सङ्गिनाम् | |||||||||
2293 | ajñānāṁ karma-saṅginām | |||||||||
2294 | जोषयेत् सर्व-कर्माणि | |||||||||
2295 | joṣayet sarva-karmāṇi | |||||||||
2296 | विद्वान् युक्तः समाचरन् | |||||||||
2297 | vidvān yuktaḥ samācaran | |||||||||
2298 | 8 | TEXT ३:२७ | ||||||||
2299 | TEXT 3:27 | |||||||||
2300 | cf 7:13 | प्रकृतेः क्रियमाणानि | ||||||||
2301 | prakṛteḥ kriyamāṇāni | |||||||||
2302 | गुणैः कर्माणि सर्वशः | |||||||||
2303 | guṇaiḥ karmāṇi sarvaśaḥ | |||||||||
2304 | अहङ्कार-विमूढात्मा | |||||||||
2305 | ahaṅkāra-vimūḍhātmā | |||||||||
2306 | कर्ताहम् इति मन्यते | |||||||||
2307 | kartāham iti manyate | |||||||||
2308 | 8 | TEXT ३:२८ | ||||||||
2309 | TEXT 3:28 | |||||||||
2310 | तत्त्व-वित् तु महा-बाहो | |||||||||
2311 | tattva-vit tu mahā-bāho | |||||||||
2312 | cf 4:13 | गुण-कर्म-विभागयोः | ||||||||
2313 | guṇa-karma-vibhāgayoḥ | |||||||||
2314 | गुणा गुणेषु वर्तन्त | |||||||||
2315 | guṇā guṇeṣu vartanta | |||||||||
2316 | इति मत्वा न सज्जते | |||||||||
2317 | iti matvā na sajjate | |||||||||
2318 | 8 | TEXT ३:२९ | ||||||||
2319 | TEXT 3:29 | |||||||||
2320 | cf 3:26 | प्रकृतेर् गुण-सम्मूढाः | ||||||||
2321 | prakṛter guṇa-sammūḍhāḥ | |||||||||
2322 | सज्जन्ते गुण-कर्मसु | |||||||||
2323 | sajjante guṇa-karmasu | |||||||||
2324 | तान् अकृत्स्न-विदो मन्दान् | |||||||||
2325 | tān akṛtsna-vido mandān | |||||||||
2326 | कृत्स्न-विन् न विचालयेत् | |||||||||
2327 | kṛtsna-vin na vicālayet | |||||||||
2328 | 8 | TEXT ३:३० | ||||||||
2329 | TEXT 3:30 | |||||||||
2330 | मयि सर्वाणि कर्माणि | |||||||||
2331 | mayi sarvāṇi karmāṇi | |||||||||
2332 | सन्न्यस्याध्यात्म-चेतसा | |||||||||
2333 | sannyasyādhyātma-cetasā | |||||||||
2334 | निराशीर् निर्ममो भूत्वा | |||||||||
2335 | nirāśīr nirmamo bhūtvā | |||||||||
2336 | युध्यस्व विगत-ज्वरः | |||||||||
2337 | yudhyasva vigata-jvaraḥ | |||||||||
2338 | 8 | TEXT ३:३१ | ||||||||
2339 | TEXT 3:31 | |||||||||
2340 | ये मे मतम् इदं नित्यम् | |||||||||
2341 | ye me matam idaṁ nityam | |||||||||
2342 | अनुतिष्ठन्ति मानवाः | |||||||||
2343 | anutiṣṭhanti mānavāḥ | |||||||||
2344 | श्रद्धावन्तो ऽनसूयन्तो | |||||||||
2345 | śraddhāvanto ’nasūyanto | |||||||||
2346 | मुच्यन्ते ते ऽपि कर्मभिः | |||||||||
2347 | mucyante te ’pi karmabhiḥ | |||||||||
2348 | 8 | TEXT ३:३२ | ||||||||
2349 | TEXT 3:32 | |||||||||
2350 | ये त्व् एतद् अभ्यसूयन्तो | |||||||||
2351 | ye tv etad abhyasūyanto | |||||||||
2352 | नानुतिष्ठन्ति मे मतम् | |||||||||
2353 | nānutiṣṭhanti me matam | |||||||||
2354 | सर्व-ज्ञान-विमूढांस् तान् | |||||||||
2355 | sarva-jñāna-vimūḍhāṁs tān | |||||||||
2356 | विद्धि नष्टान् अचेतसः | |||||||||
2357 | viddhi naṣṭān acetasaḥ | |||||||||
2358 | 8 | TEXT ३:३३ | ||||||||
2359 | TEXT 3:33 | |||||||||
2360 | सदृशं चेष्टते स्वस्याः | |||||||||
2361 | sadṛśaṁ ceṣṭate svasyāḥ | |||||||||
2362 | प्रकृतेर् ज्ञानवान् अपि | |||||||||
2363 | prakṛter jñānavān api | |||||||||
2364 | प्रकृतिं यान्ति भूतानि | |||||||||
2365 | prakṛtiṁ yānti bhūtāni | |||||||||
2366 | निग्रहः किं करिष्यति | |||||||||
2367 | nigrahaḥ kiṁ kariṣyati | |||||||||
2368 | 8 | TEXT ३:३४ | ||||||||
2369 | TEXT 3:34 | |||||||||
2370 | TRICKY | इन्द्रियस्येन्द्रियस्यार्थे | ||||||||
2371 | indriyasyendriyasyārthe | |||||||||
2372 | cf 18:51 | राग-द्वेषौ व्यवस्थितौ | ||||||||
2373 | rāga-dveṣau vyavasthitau | |||||||||
2374 | तयोर् न वशम् आगच्छेत् | |||||||||
2375 | tayor na vaśam āgacchet | |||||||||
2376 | तौ ह्य् अस्य परिपन्थिनौ | |||||||||
2377 | tau hy asya paripanthinau | |||||||||
2378 | 8 | TEXT ३:३५ | ||||||||
2379 | TEXT 3:35 | |||||||||
2380 | श्रेयान् स्व-धर्मो विगुणः | |||||||||
2381 | śreyān sva-dharmo viguṇaḥ | |||||||||
2382 | cf 18:47 | पर-धर्मात् स्व्-अनुष्ठितात् | ||||||||
2383 | para-dharmāt sv-anuṣṭhitāt | |||||||||
2384 | स्व-धर्मे निधनं श्रेयः | |||||||||
2385 | sva-dharme nidhanaṁ śreyaḥ | |||||||||
2386 | पर-धर्मो भयावहः | |||||||||
2387 | para-dharmo bhayāvahaḥ | |||||||||
2388 | 8 | TEXT ३:३६ | ||||||||
2389 | TEXT 3:36 | |||||||||
2390 | अर्जुन उवाच | |||||||||
2391 | arjuna uvāca | |||||||||
2392 | अथ केन प्रयुक्तो ऽयं | |||||||||
2393 | atha kena prayukto ’yaṁ | |||||||||
2394 | पापं चरति पूरुषः | |||||||||
2395 | pāpaṁ carati pūruṣaḥ | |||||||||
2396 | अनिच्छन्न् अपि वार्ष्णेय | |||||||||
2397 | anicchann api vārṣṇeya | |||||||||
2398 | बलाद् इव नियोजितः | |||||||||
2399 | balād iva niyojitaḥ | |||||||||
2400 | 8 | TEXT ३:३७ | ||||||||
2401 | TEXT 3:37 | |||||||||
2402 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
2403 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
2404 | काम एष क्रोध एष | |||||||||
2405 | kāma eṣa krodha eṣa | |||||||||
2406 | रजो-गुण-समुद्भवः | |||||||||
2407 | rajo-guṇa-samudbhavaḥ | |||||||||
2408 | महाशनो महा-पाप्मा | |||||||||
2409 | mahāśano mahā-pāpmā | |||||||||
2410 | विद्ध्य् एनम् इह वैरिणम् | |||||||||
2411 | viddhy enam iha vairiṇam | |||||||||
2412 | 8 | TEXT ३:३८ | ||||||||
2413 | TEXT 3:38 | |||||||||
2414 | धूमेनाव्रियते वह्निर् | |||||||||
2415 | dhūmenāvriyate vahnir | |||||||||
2416 | यथादर्शो मलेन च | |||||||||
2417 | yathādarśo malena ca | |||||||||
2418 | यथोल्बेनावृतो गर्भस् | |||||||||
2419 | yatholbenāvṛto garbhas | |||||||||
2420 | तथा तेनेदम् आवृतम् | |||||||||
2421 | tathā tenedam āvṛtam | |||||||||
2422 | 8 | TEXT ३:३९ | ||||||||
2423 | TEXT 3:39 | |||||||||
2424 | आवृतं ज्ञानम् एतेन | |||||||||
2425 | āvṛtaṁ jñānam etena | |||||||||
2426 | ज्ञानिनो नित्य-वैरिणा | |||||||||
2427 | jñānino nitya-vairiṇā | |||||||||
2428 | काम-रूपेण कौन्तेय | |||||||||
2429 | kāma-rūpeṇa kaunteya | |||||||||
2430 | दुष्पूरेणानलेन च | |||||||||
2431 | duṣpūreṇānalena ca | |||||||||
2432 | 8 | TEXT ३:४० | ||||||||
2433 | TEXT 3:40 | |||||||||
2434 | इन्द्रियाणि मनो बुद्धिर् | |||||||||
2435 | indriyāṇi mano buddhir | |||||||||
2436 | अस्याधिष्ठानम् उच्यते | |||||||||
2437 | asyādhiṣṭhānam ucyate | |||||||||
2438 | एतैर् विमोहयत्य् एष | |||||||||
2439 | etair vimohayaty eṣa | |||||||||
2440 | ज्ञानम् आवृत्य देहिनम् | |||||||||
2441 | jñānam āvṛtya dehinam | |||||||||
2442 | 8 | TEXT ३:४१ | ||||||||
2443 | TEXT 3:41 | |||||||||
2444 | तस्मात् त्वम् इन्द्रियाण्य् आदौ | |||||||||
2445 | tasmāt tvam indriyāṇy ādau | |||||||||
2446 | नियम्य भरतर्षभ | |||||||||
2447 | niyamya bharatarṣabha | |||||||||
2448 | पाप्मानं प्रजहि ह्य् एनं | |||||||||
2449 | pāpmānaṁ prajahi hy enaṁ | |||||||||
2450 | ज्ञान-विज्ञान-नाशनम् | |||||||||
2451 | jñāna-vijñāna-nāśanam | |||||||||
2452 | 8 | TEXT ३:४२ | ||||||||
2453 | TEXT 3:42 | |||||||||
2454 | इन्द्रियाणि पराण्य् आहुर् | |||||||||
2455 | indriyāṇi parāṇy āhur | |||||||||
2456 | इन्द्रियेभ्यः परं मनः | |||||||||
2457 | indriyebhyaḥ paraṁ manaḥ | |||||||||
2458 | मनसस् तु परा बुद्धिर् | |||||||||
2459 | manasas tu parā buddhir | |||||||||
2460 | यो बुद्धेः परतस् तु सः | |||||||||
2461 | yo buddheḥ paratas tu saḥ | |||||||||
2462 | 8 | TEXT ३:४३ | ||||||||
2463 | TEXT 3:43 | |||||||||
2464 | एवं बुद्धेः परं बुद्ध्वा | |||||||||
2465 | evaṁ buddheḥ paraṁ buddhvā | |||||||||
2466 | संस्तभ्यात्मानम् आत्मना | |||||||||
2467 | saṁstabhyātmānam ātmanā | |||||||||
2468 | जहि शत्रुं महा-बाहो | |||||||||
2469 | jahi śatruṁ mahā-bāho | |||||||||
2470 | काम-रूपं दुरासदम् | |||||||||
2471 | kāma-rūpaṁ durāsadam | |||||||||
2472 | ||||||||||
2473 | ||||||||||
2474 | ||||||||||
2475 | 8 | इति श्री-महाभारते | ||||||||
2476 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
2477 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
2478 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
2479 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
2480 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
2481 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
2482 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
2483 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
2484 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
2485 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
2486 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
2487 | कर्म योगो नाम | |||||||||
2488 | karma yogo nāma | |||||||||
2489 | तृतीयो ऽध्यायः | |||||||||
2490 | tṛtīyo 'dhyāyaḥ | |||||||||
2491 | ||||||||||
2492 | ||||||||||
2493 | ||||||||||
2494 | ||||||||||
2495 | ||||||||||
2496 | ||||||||||
2497 | ||||||||||
2498 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
2499 | CHAPTER 4 | Chapter 4 | ||||||||
2500 | METER | [42 verses] | ||||||||
2501 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
2502 | ||||||||||
2503 | Transcendental Knowledge | |||||||||
2504 | ||||||||||
2505 | अथ चतुर्थोध्यायः | |||||||||
2506 | atha caturthodhyāyaḥ | |||||||||
2507 | ||||||||||
2508 | 8 | TEXT ४:१ | ||||||||
2509 | TEXT 4:1 | |||||||||
2510 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
2511 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
2512 | इमं विवस्वते योगं | |||||||||
2513 | imaṁ vivasvate yogaṁ | |||||||||
2514 | प्रोक्तवान् अहम् अव्ययम् | |||||||||
2515 | proktavān aham avyayam | |||||||||
2516 | विवस्वान् मनवे प्राह | |||||||||
2517 | vivasvān manave prāha | |||||||||
2518 | मनुर् इक्ष्वाकवे ऽब्रवीत् | |||||||||
2519 | manur ikṣvākave ’bravīt | |||||||||
2520 | 8 | TEXT ४:२ | ||||||||
2521 | TEXT 4:2 | |||||||||
2522 | एवं परम्परा-प्राप्तम् | |||||||||
2523 | evaṁ paramparā-prāptam | |||||||||
2524 | इमं राजर्षयो विदुः | |||||||||
2525 | imaṁ rājarṣayo viduḥ | |||||||||
2526 | स कालेनेह महता | |||||||||
2527 | sa kāleneha mahatā | |||||||||
2528 | योगो नष्टः परन्-तप | |||||||||
2529 | yogo naṣṭaḥ paran-tapa | |||||||||
2530 | 8 | TEXT ४:३ | ||||||||
2531 | TEXT 4:3 | |||||||||
2532 | स एवायं मया ते ऽद्य | |||||||||
2533 | sa evāyaṁ mayā te ’dya | |||||||||
2534 | योगः प्रोक्तः पुरातनः | |||||||||
2535 | yogaḥ proktaḥ purātanaḥ | |||||||||
2536 | भक्तो ऽसि मे सखा चेति | |||||||||
2537 | bhakto ’si me sakhā ceti | |||||||||
2538 | रहस्यं ह्य् एतद् उत्तमम् | |||||||||
2539 | rahasyaṁ hy etad uttamam | |||||||||
2540 | 8 | TEXT ४:४ | ||||||||
2541 | TEXT 4:4 | |||||||||
2542 | अर्जुन उवाच | |||||||||
2543 | arjuna uvāca | |||||||||
2544 | अपरं भवतो जन्म | |||||||||
2545 | aparaṁ bhavato janma | |||||||||
2546 | परं जन्म विवस्वतः | |||||||||
2547 | paraṁ janma vivasvataḥ | |||||||||
2548 | कथम् एतद् विजानीयां | |||||||||
2549 | katham etad vijānīyāṁ | |||||||||
2550 | त्वम् आदौ प्रोक्तवान् इति | |||||||||
2551 | tvam ādau proktavān iti | |||||||||
2552 | 8 | TEXT ४:५ | ||||||||
2553 | TEXT 4:5 | |||||||||
2554 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
2555 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
2556 | बहूनि मे व्यतीतानि | |||||||||
2557 | bahūni me vyatītāni | |||||||||
2558 | जन्मानि तव चार्जुन | |||||||||
2559 | janmāni tava cārjuna | |||||||||
2560 | तान्य् अहं वेद सर्वाणि | |||||||||
2561 | tāny ahaṁ veda sarvāṇi | |||||||||
2562 | न त्वं वेत्थ परन्-तप | |||||||||
2563 | na tvaṁ vettha paran-tapa | |||||||||
2564 | 8 | TEXT ४:६ | ||||||||
2565 | TEXT 4:6 | |||||||||
2566 | अजो ऽपि सन्न् अव्ययात्मा | |||||||||
2567 | ajo ’pi sann avyayātmā | |||||||||
2568 | भूतानाम् ईश्वरो ऽपि सन् | |||||||||
2569 | bhūtānām īśvaro ’pi san | |||||||||
2570 | cf 9:8 | प्रकृतिं स्वाम् अधिष्ठाय | ||||||||
2571 | prakṛtiṁ svām adhiṣṭhāya | |||||||||
2572 | सम्भवाम्य् आत्म-मायया | |||||||||
2573 | sambhavāmy ātma-māyayā | |||||||||
2574 | 8 | TEXT ४:७ | ||||||||
2575 | TEXT 4:7 | |||||||||
2576 | यदा यदा हि धर्मस्य | |||||||||
2577 | yadā yadā hi dharmasya | |||||||||
2578 | ग्लानिर् भवति भारत | |||||||||
2579 | glānir bhavati bhārata | |||||||||
2580 | अभ्युत्थानम् अधर्मस्य | |||||||||
2581 | abhyutthānam adharmasya | |||||||||
2582 | तदात्मानं सृजाम्य् अहम् | |||||||||
2583 | tadātmānaṁ sṛjāmy aham | |||||||||
2584 | 8 | TEXT ४:८ | ||||||||
2585 | TEXT 4:8 | |||||||||
2586 | परित्राणाय साधूनां | |||||||||
2587 | paritrāṇāya sādhūnāṁ | |||||||||
2588 | विनाशाय च दुष्कृताम् | |||||||||
2589 | vināśāya ca duṣkṛtām | |||||||||
2590 | धर्म-संस्थापनार्थाय | |||||||||
2591 | dharma-saṁsthāpanārthāya | |||||||||
2592 | सम्भवामि युगे युगे | |||||||||
2593 | sambhavāmi yuge yuge | |||||||||
2594 | 8 | TEXT ४:९ | ||||||||
2595 | TEXT 4:9 | |||||||||
2596 | जन्म कर्म च मे दिव्यम् | |||||||||
2597 | janma karma ca me divyam | |||||||||
2598 | एवं यो वेत्ति तत्त्वतः | |||||||||
2599 | evaṁ yo vetti tattvataḥ | |||||||||
2600 | त्यक्त्वा देहं पुनर् जन्म | |||||||||
2601 | tyaktvā dehaṁ punar janma | |||||||||
2602 | नैति माम् एति सो ऽर्जुन | |||||||||
2603 | naiti mām eti so ’rjuna | |||||||||
2604 | 8 | TEXT ४:१० | ||||||||
2605 | TEXT 4:10 | |||||||||
2606 | cf 2:56 | वीत-राग-भय-क्रोधा | ||||||||
2607 | vīta-rāga-bhaya-krodhā | |||||||||
2608 | मन्-मया माम् उपाश्रिताः | |||||||||
2609 | man-mayā mām upāśritāḥ | |||||||||
2610 | बहवो ज्ञान-तपसा | |||||||||
2611 | bahavo jñāna-tapasā | |||||||||
2612 | पूता मद्-भावम् आगताः | |||||||||
2613 | pūtā mad-bhāvam āgatāḥ | |||||||||
2614 | 8 | TEXT ४:११ | ||||||||
2615 | TEXT 4:11 | |||||||||
2616 | ये यथा मां प्रपद्यन्ते | |||||||||
2617 | ye yathā māṁ prapadyante | |||||||||
2618 | तांस् तथैव भजाम्य् अहम् | |||||||||
2619 | tāṁs tathaiva bhajāmy aham | |||||||||
2620 | cf 3:23 | मम वर्त्मानुवर्तन्ते | ||||||||
2621 | mama vartmānuvartante | |||||||||
2622 | cf 3:23 | मनुष्याः पार्थ सर्वशः | ||||||||
2623 | manuṣyāḥ pārtha sarvaśaḥ | |||||||||
2624 | 8 | TEXT ४:१२ | ||||||||
2625 | TEXT 4:12 | |||||||||
2626 | काङ्क्षन्तः कर्मणां सिद्धिं | |||||||||
2627 | kāṅkṣantaḥ karmaṇāṁ siddhiṁ | |||||||||
2628 | यजन्त इह देवताः | |||||||||
2629 | yajanta iha devatāḥ | |||||||||
2630 | क्षिप्रं हि मानुषे लोके | |||||||||
2631 | kṣipraṁ hi mānuṣe loke | |||||||||
2632 | सिद्धिर् भवति कर्म-जा | |||||||||
2633 | siddhir bhavati karma-jā | |||||||||
2634 | 8 | TEXT ४:१३ | ||||||||
2635 | TEXT 4:13 | |||||||||
2636 | चातुर्-वर्ण्यं मया सृष्टं | |||||||||
2637 | cātur-varṇyaṁ mayā sṛṣṭaṁ | |||||||||
2638 | cf 3:28 | गुण-कर्म-विभागशः | ||||||||
2639 | guṇa-karma-vibhāgaśaḥ | |||||||||
2640 | तस्य कर्तारम् अपि मां | |||||||||
2641 | tasya kartāram api māṁ | |||||||||
2642 | विद्ध्य् अकर्तारम् अव्ययम् | |||||||||
2643 | viddhy akartāram avyayam | |||||||||
2644 | 8 | TEXT ४:१४ | ||||||||
2645 | TEXT 4:14 | |||||||||
2646 | न मां कर्माणि लिम्पन्ति | |||||||||
2647 | na māṁ karmāṇi limpanti | |||||||||
2648 | न मे कर्म-फले स्पृहा | |||||||||
2649 | na me karma-phale spṛhā | |||||||||
2650 | इति मां यो ऽभिजानाति | |||||||||
2651 | iti māṁ yo ’bhijānāti | |||||||||
2652 | कर्मभिर् न स बध्यते | |||||||||
2653 | karmabhir na sa badhyate | |||||||||
2654 | 8 | TEXT ४:१५ | ||||||||
2655 | TEXT 4:15 | |||||||||
2656 | एवं ज्ञात्वा कृतं कर्म | |||||||||
2657 | evaṁ jñātvā kṛtaṁ karma | |||||||||
2658 | पूर्वैर् अपि मुमुक्षुभिः | |||||||||
2659 | pūrvair api mumukṣubhiḥ | |||||||||
2660 | कुरु कर्मैव तस्मात् त्वं | |||||||||
2661 | kuru karmaiva tasmāt tvaṁ | |||||||||
2662 | पूर्वैः पूर्व-तरं कृतम् | |||||||||
2663 | pūrvaiḥ pūrva-taraṁ kṛtam | |||||||||
2664 | 8 | TEXT ४:१६ | ||||||||
2665 | TEXT 4:16 | |||||||||
2666 | किं कर्म किम् अकर्मेति | |||||||||
2667 | kiṁ karma kim akarmeti | |||||||||
2668 | कवयो ऽप्य् अत्र मोहिताः | |||||||||
2669 | kavayo ’py atra mohitāḥ | |||||||||
2670 | तत् ते कर्म प्रवक्ष्यामि | |||||||||
2671 | tat te karma pravakṣyāmi | |||||||||
2672 | cf 9:1 | यज् ज्ञात्वा मोक्ष्यसे ऽशुभात् | ||||||||
2673 | yaj jñātvā mokṣyase ’śubhāt | |||||||||
2674 | 8 | TEXT ४:१७ | ||||||||
2675 | TEXT 4:17 | |||||||||
2676 | कर्मणो ह्य् अपि बोद्धव्यं | |||||||||
2677 | karmaṇo hy api boddhavyaṁ | |||||||||
2678 | बोद्धव्यं च विकर्मणः | |||||||||
2679 | boddhavyaṁ ca vikarmaṇaḥ | |||||||||
2680 | अकर्मणश् च बोद्धव्यं | |||||||||
2681 | akarmaṇaś ca boddhavyaṁ | |||||||||
2682 | गहना कर्मणो गतिः | |||||||||
2683 | gahanā karmaṇo gatiḥ | |||||||||
2684 | 8 | TEXT ४:१८ | ||||||||
2685 | TEXT 4:18 | |||||||||
2686 | कर्मण्य् अकर्म यः पश्येद् | |||||||||
2687 | karmaṇy akarma yaḥ paśyed | |||||||||
2688 | अकर्मणि च कर्म यः | |||||||||
2689 | akarmaṇi ca karma yaḥ | |||||||||
2690 | स बुद्धिमान् मनुष्येषु | |||||||||
2691 | sa buddhimān manuṣyeṣu | |||||||||
2692 | स युक्तः कृत्स्न-कर्म-कृत् | |||||||||
2693 | sa yuktaḥ kṛtsna-karma-kṛt | |||||||||
2694 | 8 | TEXT ४:१९ | ||||||||
2695 | TEXT 4:19 | |||||||||
2696 | यस्य सर्वे समारम्भाः | |||||||||
2697 | yasya sarve samārambhāḥ | |||||||||
2698 | काम-सङ्कल्प-वर्जिताः | |||||||||
2699 | kāma-saṅkalpa-varjitāḥ | |||||||||
2700 | ज्ञानाग्नि-दग्ध-कर्माणं | |||||||||
2701 | jñānāgni-dagdha-karmāṇaṁ | |||||||||
2702 | तम् आहुः पण्डितं बुधाः | |||||||||
2703 | tam āhuḥ paṇḍitaṁ budhāḥ | |||||||||
2704 | 8 | TEXT ४:२० | ||||||||
2705 | TEXT 4:20 | |||||||||
2706 | त्यक्त्वा कर्म-फलासङ्गं | |||||||||
2707 | tyaktvā karma-phalāsaṅgaṁ | |||||||||
2708 | नित्य-तृप्तो निराश्रयः | |||||||||
2709 | nitya-tṛpto nirāśrayaḥ | |||||||||
2710 | कर्मण्य् अभिप्रवृत्तो ऽपि | |||||||||
2711 | karmaṇy abhipravṛtto ’pi | |||||||||
2712 | नैव किञ्चित् करोति सः | |||||||||
2713 | naiva kiñcit karoti saḥ | |||||||||
2714 | 8 | TEXT ४:२१ | ||||||||
2715 | TEXT 4:21 | |||||||||
2716 | निराशीर् यत-चित्तात्मा | |||||||||
2717 | nirāśīr yata-cittātmā | |||||||||
2718 | त्यक्त-सर्व-परिग्रहः | |||||||||
2719 | tyakta-sarva-parigrahaḥ | |||||||||
2720 | शारीरं केवलं कर्म | |||||||||
2721 | śārīraṁ kevalaṁ karma | |||||||||
2722 | कुर्वन् नाप्नोति किल्बिषम् | |||||||||
2723 | kurvan nāpnoti kilbiṣam | |||||||||
2724 | 8 | TEXT ४:२२ | ||||||||
2725 | TEXT 4:22 | |||||||||
2726 | यदृच्छा-लाभ-सन्तुष्टो | |||||||||
2727 | yadṛcchā-lābha-santuṣṭo | |||||||||
2728 | द्वन्द्वातीतो विमत्सरः | |||||||||
2729 | dvandvātīto vimatsaraḥ | |||||||||
2730 | समः सिद्धाव् असिद्धौ च | |||||||||
2731 | samaḥ siddhāv asiddhau ca | |||||||||
2732 | कृत्वापि न निबध्यते | |||||||||
2733 | kṛtvāpi na nibadhyate | |||||||||
2734 | 8 | TEXT ४:२३ | ||||||||
2735 | TEXT 4:23 | |||||||||
2736 | गत-सङ्गस्य मुक्तस्य | |||||||||
2737 | gata-saṅgasya muktasya | |||||||||
2738 | ज्ञानावस्थित-चेतसः | |||||||||
2739 | jñānāvasthita-cetasaḥ | |||||||||
2740 | यज्ञायाचरतः कर्म | |||||||||
2741 | yajñāyācarataḥ karma | |||||||||
2742 | समग्रं प्रविलीयते | |||||||||
2743 | samagraṁ pravilīyate | |||||||||
2744 | 8 | TEXT ४:२४ | ||||||||
2745 | TEXT 4:24 | |||||||||
2746 | ब्रह्मार्पणं ब्रह्म हविर् | |||||||||
2747 | brahmārpaṇaṁ brahma havir | |||||||||
2748 | ब्रह्माग्नौ ब्रह्मणा हुतम् | |||||||||
2749 | brahmāgnau brahmaṇā hutam | |||||||||
2750 | ब्रह्मैव तेन गन्तव्यं | |||||||||
2751 | brahmaiva tena gantavyaṁ | |||||||||
2752 | ब्रह्म-कर्म-समाधिना | |||||||||
2753 | brahma-karma-samādhinā | |||||||||
2754 | 8 | TEXT ४:२५ | ||||||||
2755 | TEXT 4:25 | |||||||||
2756 | दैवम् एवापरे यज्ञं | |||||||||
2757 | daivam evāpare yajñaṁ | |||||||||
2758 | योगिनः पर्युपासते | |||||||||
2759 | yoginaḥ paryupāsate | |||||||||
2760 | ब्रह्माग्नाव् अपरे यज्ञं | |||||||||
2761 | brahmāgnāv apare yajñaṁ | |||||||||
2762 | यज्ञेनैवोपजुह्वति | |||||||||
2763 | yajñenaivopajuhvati | |||||||||
2764 | 8 | TEXT ४:२६ | ||||||||
2765 | TEXT 4:26 | |||||||||
2766 | श्रोत्रादीनीन्द्रियाण्य् अन्ये | |||||||||
2767 | śrotrādīnīndriyāṇy anye | |||||||||
2768 | संयमाग्निषु जुह्वति | |||||||||
2769 | saṁyamāgniṣu juhvati | |||||||||
2770 | cf 18:51 | शब्दादीन् विषयान् अन्य | ||||||||
2771 | śabdādīn viṣayān anya | |||||||||
2772 | इन्द्रियाग्निषु जुह्वति | |||||||||
2773 | indriyāgniṣu juhvati | |||||||||
2774 | 8 | TEXT ४:२७ | ||||||||
2775 | TEXT 4:27 | |||||||||
2776 | सर्वाणीन्द्रिय-कर्माणि | |||||||||
2777 | sarvāṇīndriya-karmāṇi | |||||||||
2778 | प्राण-कर्माणि चापरे | |||||||||
2779 | prāṇa-karmāṇi cāpare | |||||||||
2780 | आत्म-संयम-योगाग्नौ | |||||||||
2781 | ātma-saṁyama-yogāgnau | |||||||||
2782 | जुह्वति ज्ञान-दीपिते | |||||||||
2783 | juhvati jñāna-dīpite | |||||||||
2784 | 8 | TEXT ४:२८ | ||||||||
2785 | TEXT 4:28 | |||||||||
2786 | द्रव्य-यज्ञास् तपो-यज्ञा | |||||||||
2787 | dravya-yajñās tapo-yajñā | |||||||||
2788 | योग-यज्ञास् तथापरे | |||||||||
2789 | yoga-yajñās tathāpare | |||||||||
2790 | स्वाध्याय-ज्ञान-यज्ञाश् च | |||||||||
2791 | svādhyāya-jñāna-yajñāś ca | |||||||||
2792 | यतयः संशित-व्रताः | |||||||||
2793 | yatayaḥ saṁśita-vratāḥ | |||||||||
2794 | 6 lines | TEXT ४:२९ [6 lines] | ||||||||
2795 | TEXT 4:29 [6 lines] | |||||||||
2796 | अपाने जुह्वति प्राणं | |||||||||
2797 | apāne juhvati prāṇaṁ | |||||||||
2798 | प्राणे ऽपानं तथापरे | |||||||||
2799 | prāṇe ’pānaṁ tathāpare | |||||||||
2800 | प्राणापान-गती रुद्ध्वा | |||||||||
2801 | prāṇāpāna-gatī ruddhvā | |||||||||
2802 | प्राणायाम-परायणाः | |||||||||
2803 | prāṇāyāma-parāyaṇāḥ | |||||||||
2804 | अपरे नियताहाराः | |||||||||
2805 | apare niyatāhārāḥ | |||||||||
2806 | प्राणान् प्राणेषु जुह्वति | |||||||||
2807 | prāṇān prāṇeṣu juhvati | |||||||||
2808 | 8 | TEXT ४:३० | ||||||||
2809 | TEXT 4:30 | |||||||||
2810 | सर्वे ऽप्य् एते यज्ञ-विदो | |||||||||
2811 | sarve ’py ete yajña-vido | |||||||||
2812 | यज्ञ-क्षपित-कल्मषाः | |||||||||
2813 | yajña-kṣapita-kalmaṣāḥ | |||||||||
2814 | यज्ञ-शिष्टामृत-भुजो | |||||||||
2815 | yajña-śiṣṭāmṛta-bhujo | |||||||||
2816 | यान्ति ब्रह्म सनातनम् | |||||||||
2817 | yānti brahma sanātanam | |||||||||
2818 | 8 | 2 | TEXT ४:३१ [2 lines] | 2 lines | ||||||
2819 | 2 | TEXT 4:31 [2 lines] | 2 lines | |||||||
2820 | नायं लोको ऽस्त्य् अयज्ञस्य | |||||||||
2821 | nāyaṁ loko ’sty ayajñasya | |||||||||
2822 | कुतो ऽन्यः कुरु-सत्तम | |||||||||
2823 | kuto ’nyaḥ kuru-sattama | |||||||||
2824 | 8 | TEXT ४:३२ | ||||||||
2825 | TEXT 4:32 | |||||||||
2826 | एवं बहु-विधा यज्ञा | |||||||||
2827 | evaṁ bahu-vidhā yajñā | |||||||||
2828 | वितता ब्रह्मणो मुखे | |||||||||
2829 | vitatā brahmaṇo mukhe | |||||||||
2830 | कर्म-जान् विद्धि तान् सर्वान् | |||||||||
2831 | karma-jān viddhi tān sarvān | |||||||||
2832 | एवं ज्ञात्वा विमोक्ष्यसे | |||||||||
2833 | evaṁ jñātvā vimokṣyase | |||||||||
2834 | 8 | TEXT ४:३३ | ||||||||
2835 | TEXT 4:33 | |||||||||
2836 | श्रेयान् द्रव्य-मयाद् यज्ञाज् | |||||||||
2837 | śreyān dravya-mayād yajñāj | |||||||||
2838 | ज्ञान-यज्ञः परन्-तप | |||||||||
2839 | jñāna-yajñaḥ paran-tapa | |||||||||
2840 | सर्वं कर्माखिलं पार्थ | |||||||||
2841 | sarvaṁ karmākhilaṁ pārtha | |||||||||
2842 | ज्ञाने परिसमाप्यते | |||||||||
2843 | jñāne parisamāpyate | |||||||||
2844 | 8 | TEXT ४:३४ | ||||||||
2845 | TEXT 4:34 | |||||||||
2846 | तद् विद्धि प्रणिपातेन | |||||||||
2847 | tad viddhi praṇipātena | |||||||||
2848 | परिप्रश्नेन सेवया | |||||||||
2849 | paripraśnena sevayā | |||||||||
2850 | उपदेक्ष्यन्ति ते ज्ञानं | |||||||||
2851 | upadekṣyanti te jñānaṁ | |||||||||
2852 | ज्ञानिनस् तत्त्व-दर्शिनः | |||||||||
2853 | jñāninas tattva-darśinaḥ | |||||||||
2854 | 8 | TEXT ४:३५ | ||||||||
2855 | TEXT 4:35 | |||||||||
2856 | यज् ज्ञात्वा न पुनर् मोहम् | |||||||||
2857 | yaj jñātvā na punar moham | |||||||||
2858 | एवं यास्यसि पाण्डव | |||||||||
2859 | evaṁ yāsyasi pāṇḍava | |||||||||
2860 | येन भूतान्य् अशेषाणि | |||||||||
2861 | yena bhūtāny aśeṣāṇi | |||||||||
2862 | द्रक्ष्यस्य् आत्मन्य् अथो मयि | |||||||||
2863 | drakṣyasy ātmany atho mayi | |||||||||
2864 | 8 | TEXT ४:३६ | ||||||||
2865 | TEXT 4:36 | |||||||||
2866 | अपि चेद् असि पापेभ्यः | |||||||||
2867 | api ced asi pāpebhyaḥ | |||||||||
2868 | सर्वेभ्यः पाप-कृत्-तमः | |||||||||
2869 | sarvebhyaḥ pāpa-kṛt-tamaḥ | |||||||||
2870 | सर्वं ज्ञान-प्लवेनैव | |||||||||
2871 | sarvaṁ jñāna-plavenaiva | |||||||||
2872 | वृजिनं सन्तरिष्यसि | |||||||||
2873 | vṛjinaṁ santariṣyasi | |||||||||
2874 | 8 | TEXT ४:३७ | ||||||||
2875 | TEXT 4:37 | |||||||||
2876 | यथैधांसि समिद्धो ऽग्निर् | |||||||||
2877 | yathaidhāṁsi samiddho ’gnir | |||||||||
2878 | भस्म-सात् कुरुते ऽर्जुन | |||||||||
2879 | bhasma-sāt kurute ’rjuna | |||||||||
2880 | ज्ञानाग्निः सर्व-कर्माणि | |||||||||
2881 | jñānāgniḥ sarva-karmāṇi | |||||||||
2882 | भस्म-सात् कुरुते तथा | |||||||||
2883 | bhasma-sāt kurute tathā | |||||||||
2884 | 8 | TEXT ४:३८ | ||||||||
2885 | TEXT 4:38 | |||||||||
2886 | न हि ज्ञानेन सदृशं | |||||||||
2887 | na hi jñānena sadṛśaṁ | |||||||||
2888 | पवित्रम् इह विद्यते | |||||||||
2889 | pavitram iha vidyate | |||||||||
2890 | तत् स्वयं योग-संसिद्धः | |||||||||
2891 | tat svayaṁ yoga-saṁsiddhaḥ | |||||||||
2892 | कालेनात्मनि विन्दति | |||||||||
2893 | kālenātmani vindati | |||||||||
2894 | 8 | TEXT ४:३९ | ||||||||
2895 | TEXT 4:39 | |||||||||
2896 | श्रद्धावाḻ लभते ज्ञानं | |||||||||
2897 | śraddhāvāḻ labhate jñānaṁ | |||||||||
2898 | तत्-परः संयतेन्द्रियः | |||||||||
2899 | tat-paraḥ saṁyatendriyaḥ | |||||||||
2900 | ज्ञानं लब्ध्वा परां शान्तिम् | |||||||||
2901 | jñānaṁ labdhvā parāṁ śāntim | |||||||||
2902 | अचिरेणाधिगच्छति | |||||||||
2903 | acireṇādhigacchati | |||||||||
2904 | 8 | TEXT ४:४० | ||||||||
2905 | TEXT 4:40 | |||||||||
2906 | अज्ञश् चाश्रद्दधानश् च | |||||||||
2907 | ajñaś cāśraddadhānaś ca | |||||||||
2908 | संशयात्मा विनश्यति | |||||||||
2909 | saṁśayātmā vinaśyati | |||||||||
2910 | नायं लोको ऽस्ति न परो | |||||||||
2911 | nāyaṁ loko ’sti na paro | |||||||||
2912 | न सुखं संशयात्मनः | |||||||||
2913 | na sukhaṁ saṁśayātmanaḥ | |||||||||
2914 | 8 | TEXT ४:४१ | ||||||||
2915 | TEXT 4:41 | |||||||||
2916 | योग-सन्न्यस्त-कर्माणं | |||||||||
2917 | yoga-sannyasta-karmāṇaṁ | |||||||||
2918 | ज्ञान-सञ्छिन्न-संशयम् | |||||||||
2919 | jñāna-sañchinna-saṁśayam | |||||||||
2920 | आत्मवन्तं न कर्माणि | |||||||||
2921 | ātmavantaṁ na karmāṇi | |||||||||
2922 | cf 9:9 | निबध्नन्ति धनञ्-जय | ||||||||
2923 | nibadhnanti dhanañ-jaya | |||||||||
2924 | 8 | TEXT ४:४२ | ||||||||
2925 | TEXT 4:42 | |||||||||
2926 | तस्माद् अज्ञान-सम्भूतं | |||||||||
2927 | tasmād ajñāna-sambhūtaṁ | |||||||||
2928 | हृत्-स्थं ज्ञानासिनात्मनः | |||||||||
2929 | hṛt-sthaṁ jñānāsinātmanaḥ | |||||||||
2930 | छित्त्वैनं संशयं योगम् | |||||||||
2931 | chittvainaṁ saṁśayaṁ yogam | |||||||||
2932 | आतिष्ठोत्तिष्ठ भारत | |||||||||
2933 | ātiṣṭhottiṣṭha bhārata | |||||||||
2934 | ||||||||||
2935 | ||||||||||
2936 | ||||||||||
2937 | ||||||||||
2938 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
2939 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
2940 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
2941 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
2942 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
2943 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
2944 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
2945 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
2946 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
2947 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
2948 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
2949 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
2950 | ज्ञान योगो नाम | |||||||||
2951 | jñāna yogo nāma | |||||||||
2952 | चतुर्थो ऽध्यायः | |||||||||
2953 | caturtho 'dhyāyaḥ | |||||||||
2954 | ||||||||||
2955 | ||||||||||
2956 | ||||||||||
2957 | ||||||||||
2958 | ||||||||||
2959 | ||||||||||
2960 | ||||||||||
2961 | ||||||||||
2962 | ||||||||||
2963 | ||||||||||
2964 | ||||||||||
2965 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
2966 | CHAPTER 5 | Chapter 5 | ||||||||
2967 | METER | [29 verses] | ||||||||
2968 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
2969 | ||||||||||
2970 | Karma-yoga – Action in Kṛṣṇa Consciousness | |||||||||
2971 | ||||||||||
2972 | अथ पञ्चमोध्यायः | |||||||||
2973 | atha pañcamodhyāyaḥ | |||||||||
2974 | ||||||||||
2975 | 8 | TEXT ५:१ | ||||||||
2976 | TEXT 5:1 | |||||||||
2977 | अर्जुन उवाच | |||||||||
2978 | arjuna uvāca | |||||||||
2979 | cf 18:2 | सन्न्यासं कर्मणां कृष्ण | ||||||||
2980 | sannyāsaṁ karmaṇāṁ kṛṣṇa | |||||||||
2981 | पुनर् योगं च शंससि | |||||||||
2982 | punar yogaṁ ca śaṁsasi | |||||||||
2983 | यच् छ्रेय एतयोर् एकं | |||||||||
2984 | yac chreya etayor ekaṁ | |||||||||
2985 | तन् मे ब्रूहि सु-निश्चितम् | |||||||||
2986 | tan me brūhi su-niścitam | |||||||||
2987 | 8 | TEXT ५:२ | ||||||||
2988 | TEXT 5:2 | |||||||||
2989 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
2990 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
2991 | सन्न्यासः कर्म-योगश् च | |||||||||
2992 | sannyāsaḥ karma-yogaś ca | |||||||||
2993 | निःश्रेयस-कराव् उभौ | |||||||||
2994 | niḥśreyasa-karāv ubhau | |||||||||
2995 | तयोस् तु कर्म-सन्न्यासात् | |||||||||
2996 | tayos tu karma-sannyāsāt | |||||||||
2997 | कर्म-योगो विशिष्यते | |||||||||
2998 | karma-yogo viśiṣyate | |||||||||
2999 | 8 | TEXT ५:३ | ||||||||
3000 | TEXT 5:3 | |||||||||
3001 | ज्ञेयः स नित्य-सन्न्यासी | |||||||||
3002 | jñeyaḥ sa nitya-sannyāsī | |||||||||
3003 | यो न द्वेष्टि न काङ्क्षति | |||||||||
3004 | yo na dveṣṭi na kāṅkṣati | |||||||||
3005 | निर्द्वन्द्वो हि महा-बाहो | |||||||||
3006 | nirdvandvo hi mahā-bāho | |||||||||
3007 | सुखं बन्धात् प्रमुच्यते | |||||||||
3008 | sukhaṁ bandhāt pramucyate | |||||||||
3009 | 8 | TEXT ५:४ | ||||||||
3010 | TEXT 5:4 | |||||||||
3011 | साङ्ख्य-योगौ पृथग् बालाः | |||||||||
3012 | sāṅkhya-yogau pṛthag bālāḥ | |||||||||
3013 | प्रवदन्ति न पण्डिताः | |||||||||
3014 | pravadanti na paṇḍitāḥ | |||||||||
3015 | एकम् अप्य् आस्थितः सम्यग् | |||||||||
3016 | ekam apy āsthitaḥ samyag | |||||||||
3017 | उभयोर् विन्दते फलम् | |||||||||
3018 | ubhayor vindate phalam | |||||||||
3019 | 8 | TEXT ५:५ | ||||||||
3020 | TEXT 5:5 | |||||||||
3021 | यत् साङ्ख्यैः प्राप्यते स्थानं | |||||||||
3022 | yat sāṅkhyaiḥ prāpyate sthānaṁ | |||||||||
3023 | तद् योगैर् अपि गम्यते | |||||||||
3024 | tad yogair api gamyate | |||||||||
3025 | एकं साङ्ख्यं च योगं च | |||||||||
3026 | ekaṁ sāṅkhyaṁ ca yogaṁ ca | |||||||||
3027 | cf 13:28 | यः पश्यति स पश्यति | ||||||||
3028 | yaḥ paśyati sa paśyati | |||||||||
3029 | 8 | TEXT ५:६ | ||||||||
3030 | TEXT 5:6 | |||||||||
3031 | सन्न्यासस् तु महा-बाहो | |||||||||
3032 | sannyāsas tu mahā-bāho | |||||||||
3033 | दुःखम् आप्तुम् अयोगतः | |||||||||
3034 | duḥkham āptum ayogataḥ | |||||||||
3035 | योग-युक्तो मुनिर् ब्रह्म | |||||||||
3036 | yoga-yukto munir brahma | |||||||||
3037 | न चिरेणाधिगच्छति | |||||||||
3038 | na cireṇādhigacchati | |||||||||
3039 | 8 | TEXT ५:७ | ||||||||
3040 | TEXT 5:7 | |||||||||
3041 | योग-युक्तो विशुद्धात्मा | |||||||||
3042 | yoga-yukto viśuddhātmā | |||||||||
3043 | विजितात्मा जितेन्द्रियः | |||||||||
3044 | vijitātmā jitendriyaḥ | |||||||||
3045 | सर्व-भूतात्म-भूतात्मा | |||||||||
3046 | sarva-bhūtātma-bhūtātmā | |||||||||
3047 | कुर्वन्न् अपि न लिप्यते | |||||||||
3048 | kurvann api na lipyate | |||||||||
3049 | 8 | TEXT ५:८-९ | ||||||||
3050 | TEXT 5:8-9 | |||||||||
3051 | नैव किञ्चित् करोमीति | |||||||||
3052 | naiva kiñcit karomīti | |||||||||
3053 | युक्तो मन्येत तत्त्व-वित् | |||||||||
3054 | yukto manyeta tattva-vit | |||||||||
3055 | पश्यञ् शृण्वन् स्पृशञ् जिघ्रन्न् | |||||||||
3056 | paśyañ śṛṇvan spṛśañ jighrann | |||||||||
3057 | अश्नन् गच्छन् स्वपञ् श्वसन् | |||||||||
3058 | aśnan gacchan svapañ śvasan | |||||||||
3059 | प्रलपन् विसृजन् गृह्णन्न् | |||||||||
3060 | pralapan visṛjan gṛhṇann | |||||||||
3061 | उन्मिषन् निमिषन्न् अपि | |||||||||
3062 | unmiṣan nimiṣann api | |||||||||
3063 | cf 2:58, 2:68 | इन्द्रियाणीन्द्रियार्थेषु | ||||||||
3064 | indriyāṇīndriyārtheṣu | |||||||||
3065 | वर्तन्त इति धारयन् | |||||||||
3066 | vartanta iti dhārayan | |||||||||
3067 | 8 | TEXT ५:१० | ||||||||
3068 | TEXT 5:10 | |||||||||
3069 | ब्रह्मण्य् आधाय कर्माणि | |||||||||
3070 | brahmaṇy ādhāya karmāṇi | |||||||||
3071 | सङ्गं त्यक्त्वा करोति यः | |||||||||
3072 | saṅgaṁ tyaktvā karoti yaḥ | |||||||||
3073 | लिप्यते न स पापेन | |||||||||
3074 | lipyate na sa pāpena | |||||||||
3075 | पद्म-पत्रम् इवाम्भसा | |||||||||
3076 | padma-patram ivāmbhasā | |||||||||
3077 | 8 | TEXT ५:११ | ||||||||
3078 | TEXT 5:11 | |||||||||
3079 | कायेन मनसा बुद्ध्या | |||||||||
3080 | kāyena manasā buddhyā | |||||||||
3081 | केवलैर् इन्द्रियैर् अपि | |||||||||
3082 | kevalair indriyair api | |||||||||
3083 | योगिनः कर्म कुर्वन्ति | |||||||||
3084 | yoginaḥ karma kurvanti | |||||||||
3085 | सङ्गं त्यक्त्वात्म-शुद्धये | |||||||||
3086 | saṅgaṁ tyaktvātma-śuddhaye | |||||||||
3087 | 8 | TEXT ५:१२ | ||||||||
3088 | TEXT 5:12 | |||||||||
3089 | युक्तः कर्म-फलं त्यक्त्वा | |||||||||
3090 | yuktaḥ karma-phalaṁ tyaktvā | |||||||||
3091 | शान्तिम् आप्नोति नैष्ठिकीम् | |||||||||
3092 | śāntim āpnoti naiṣṭhikīm | |||||||||
3093 | अयुक्तः काम-कारेण | |||||||||
3094 | ayuktaḥ kāma-kāreṇa | |||||||||
3095 | फले सक्तो निबध्यते | |||||||||
3096 | phale sakto nibadhyate | |||||||||
3097 | 8 | TEXT ५:१३ | ||||||||
3098 | TEXT 5:13 | |||||||||
3099 | सर्व-कर्माणि मनसा | |||||||||
3100 | sarva-karmāṇi manasā | |||||||||
3101 | सन्न्यस्यास्ते सुखं वशी | |||||||||
3102 | sannyasyāste sukhaṁ vaśī | |||||||||
3103 | नव-द्वारे पुरे देही | |||||||||
3104 | nava-dvāre pure dehī | |||||||||
3105 | नैव कुर्वन् न कारयन् | |||||||||
3106 | naiva kurvan na kārayan | |||||||||
3107 | 8 | TEXT ५:१४ | ||||||||
3108 | TEXT 5:14 | |||||||||
3109 | न कर्तृत्वं न कर्माणि | |||||||||
3110 | na kartṛtvaṁ na karmāṇi | |||||||||
3111 | लोकस्य सृजति प्रभुः | |||||||||
3112 | lokasya sṛjati prabhuḥ | |||||||||
3113 | न कर्म-फल-संयोगं | |||||||||
3114 | na karma-phala-saṁyogaṁ | |||||||||
3115 | स्वभावस् तु प्रवर्तते | |||||||||
3116 | svabhāvas tu pravartate | |||||||||
3117 | 8 | TEXT ५:१५ | ||||||||
3118 | TEXT 5:15 | |||||||||
3119 | नादत्ते कस्यचित् पापं | |||||||||
3120 | nādatte kasyacit pāpaṁ | |||||||||
3121 | न चैव सुकृतं विभुः | |||||||||
3122 | na caiva sukṛtaṁ vibhuḥ | |||||||||
3123 | अज्ञानेनावृतं ज्ञानं | |||||||||
3124 | ajñānenāvṛtaṁ jñānaṁ | |||||||||
3125 | तेन मुह्यन्ति जन्तवः | |||||||||
3126 | tena muhyanti jantavaḥ | |||||||||
3127 | 8 | TEXT ५:१६ | ||||||||
3128 | TEXT 5:16 | |||||||||
3129 | ज्ञानेन तु तद् अज्ञानं | |||||||||
3130 | jñānena tu tad ajñānaṁ | |||||||||
3131 | येषां नाशितम् आत्मनः | |||||||||
3132 | yeṣāṁ nāśitam ātmanaḥ | |||||||||
3133 | तेषाम् आदित्य-वज् ज्ञानं | |||||||||
3134 | teṣām āditya-vaj jñānaṁ | |||||||||
3135 | प्रकाशयति तत् परम् | |||||||||
3136 | prakāśayati tat param | |||||||||
3137 | 8 | TEXT ५:१७ | ||||||||
3138 | TEXT 5:17 | |||||||||
3139 | तद्-बुद्धयस् तद्-आत्मानस् | |||||||||
3140 | tad-buddhayas tad-ātmānas | |||||||||
3141 | तन्-निष्ठास् तत्-परायणाः | |||||||||
3142 | tan-niṣṭhās tat-parāyaṇāḥ | |||||||||
3143 | गच्छन्त्य् अपुनर्-आवृत्तिं | |||||||||
3144 | gacchanty apunar-āvṛttiṁ | |||||||||
3145 | ज्ञान-निर्धूत-कल्मषाः | |||||||||
3146 | jñāna-nirdhūta-kalmaṣāḥ | |||||||||
3147 | 8 | TEXT ५:१८ | ||||||||
3148 | TEXT 5:18 | |||||||||
3149 | विद्या-विनय-सम्पन्ने | |||||||||
3150 | vidyā-vinaya-sampanne | |||||||||
3151 | ब्राह्मणे गवि हस्तिनि | |||||||||
3152 | brāhmaṇe gavi hastini | |||||||||
3153 | शुनि चैव श्व-पाके च | |||||||||
3154 | śuni caiva śva-pāke ca | |||||||||
3155 | पण्डिताः सम-दर्शिनः | |||||||||
3156 | paṇḍitāḥ sama-darśinaḥ | |||||||||
3157 | 8 | TEXT ५:१९ | ||||||||
3158 | TEXT 5:19 | |||||||||
3159 | इहैव तैर् जितः सर्गो | |||||||||
3160 | ihaiva tair jitaḥ sargo | |||||||||
3161 | येषां साम्ये स्थितं मनः | |||||||||
3162 | yeṣāṁ sāmye sthitaṁ manaḥ | |||||||||
3163 | निर्दोषं हि समं ब्रह्म | |||||||||
3164 | nirdoṣaṁ hi samaṁ brahma | |||||||||
3165 | तस्माद् ब्रह्मणि ते स्थिताः | |||||||||
3166 | tasmād brahmaṇi te sthitāḥ | |||||||||
3167 | 8 | TEXT ५:२० | ||||||||
3168 | TEXT 5:20 | |||||||||
3169 | न प्रहृष्येत् प्रियं प्राप्य | |||||||||
3170 | na prahṛṣyet priyaṁ prāpya | |||||||||
3171 | नोद्विजेत् प्राप्य चाप्रियम् | |||||||||
3172 | nodvijet prāpya cāpriyam | |||||||||
3173 | स्थिर-बुद्धिर् असम्मूढो | |||||||||
3174 | sthira-buddhir asammūḍho | |||||||||
3175 | ब्रह्म-विद् ब्रह्मणि स्थितः | |||||||||
3176 | brahma-vid brahmaṇi sthitaḥ | |||||||||
3177 | 8 | TEXT ५:२१ | ||||||||
3178 | TEXT 5:21 | |||||||||
3179 | बाह्य-स्पर्शेष्व् असक्तात्मा | |||||||||
3180 | bāhya-sparśeṣv asaktātmā | |||||||||
3181 | विन्दत्य् आत्मनि यत् सुखम् | |||||||||
3182 | vindaty ātmani yat sukham | |||||||||
3183 | स ब्रह्म-योग-युक्तात्मा | |||||||||
3184 | sa brahma-yoga-yuktātmā | |||||||||
3185 | सुखम् अक्षयम् अश्नुते | |||||||||
3186 | sukham akṣayam aśnute | |||||||||
3187 | 8 | TEXT ५:२२ | ||||||||
3188 | TEXT 5:22 | |||||||||
3189 | ये हि संस्पर्श-जा भोगा | |||||||||
3190 | ye hi saṁsparśa-jā bhogā | |||||||||
3191 | दुःख-योनय एव ते | |||||||||
3192 | duḥkha-yonaya eva te | |||||||||
3193 | आद्य्-अन्तवन्तः कौन्तेय | |||||||||
3194 | ādy-antavantaḥ kaunteya | |||||||||
3195 | न तेषु रमते बुधः | |||||||||
3196 | na teṣu ramate budhaḥ | |||||||||
3197 | 8 | TEXT ५:२३ | ||||||||
3198 | TEXT 5:23 | |||||||||
3199 | शक्नोतीहैव यः सोढुं | |||||||||
3200 | śaknotīhaiva yaḥ soḍhuṁ | |||||||||
3201 | प्राक् शरीर-विमोक्षणात् | |||||||||
3202 | prāk śarīra-vimokṣaṇāt | |||||||||
3203 | काम-क्रोधोद्भवं वेगं | |||||||||
3204 | kāma-krodhodbhavaṁ vegaṁ | |||||||||
3205 | स युक्तः स सुखी नरः | |||||||||
3206 | sa yuktaḥ sa sukhī naraḥ | |||||||||
3207 | 8 | TEXT ५:२४ | ||||||||
3208 | TEXT 5:24 | |||||||||
3209 | यो ऽन्तः-सुखो ऽन्तर्-आरामस् | |||||||||
3210 | yo ’ntaḥ-sukho ’ntar-ārāmas | |||||||||
3211 | तथान्तर्-ज्योतिर् एव यः | |||||||||
3212 | tathāntar-jyotir eva yaḥ | |||||||||
3213 | स योगी ब्रह्म-निर्वाणं | |||||||||
3214 | sa yogī brahma-nirvāṇaṁ | |||||||||
3215 | ब्रह्म-भूतो ऽधिगच्छति | |||||||||
3216 | brahma-bhūto ’dhigacchati | |||||||||
3217 | 8 | TEXT ५:२५ | ||||||||
3218 | TEXT 5:25 | |||||||||
3219 | लभन्ते ब्रह्म-निर्वाणम् | |||||||||
3220 | labhante brahma-nirvāṇam | |||||||||
3221 | ऋषयः क्षीण-कल्मषाः | |||||||||
3222 | ṛṣayaḥ kṣīṇa-kalmaṣāḥ | |||||||||
3223 | छिन्न-द्वैधा यतात्मानः | |||||||||
3224 | chinna-dvaidhā yatātmānaḥ | |||||||||
3225 | cf 12:4 | सर्व-भूत-हिते रताः | ||||||||
3226 | sarva-bhūta-hite ratāḥ | |||||||||
3227 | 8 | TEXT ५:२६ | ||||||||
3228 | TEXT 5:26 | |||||||||
3229 | काम-क्रोध-विमुक्तानां | |||||||||
3230 | kāma-krodha-vimuktānāṁ | |||||||||
3231 | यतीनां यत-चेतसाम् | |||||||||
3232 | yatīnāṁ yata-cetasām | |||||||||
3233 | अभितो ब्रह्म-निर्वाणं | |||||||||
3234 | abhito brahma-nirvāṇaṁ | |||||||||
3235 | वर्तते विदितात्मनाम् | |||||||||
3236 | vartate viditātmanām | |||||||||
3237 | 8 | TEXT ५:२७-२८ | ||||||||
3238 | TEXT 5:27-28 | |||||||||
3239 | स्पर्शान् कृत्वा बहिर् बाह्यांश् | |||||||||
3240 | sparśān kṛtvā bahir bāhyāṁś | |||||||||
3241 | चक्षुश् चैवान्तरे भ्रुवोः | |||||||||
3242 | cakṣuś caivāntare bhruvoḥ | |||||||||
3243 | cf 15:14 | प्राणापानौ समौ कृत्वा | ||||||||
3244 | prāṇāpānau samau kṛtvā | |||||||||
3245 | नासाभ्यन्तर-चारिणौ | |||||||||
3246 | nāsābhyantara-cāriṇau | |||||||||
3247 | यतेन्द्रिय-मनो-बुद्धिर् | |||||||||
3248 | yatendriya-mano-buddhir | |||||||||
3249 | मुनिर् मोक्ष-परायणः | |||||||||
3250 | munir mokṣa-parāyaṇaḥ | |||||||||
3251 | विगतेच्छा-भय-क्रोधो | |||||||||
3252 | vigatecchā-bhaya-krodho | |||||||||
3253 | यः सदा मुक्त एव सः | |||||||||
3254 | yaḥ sadā mukta eva saḥ | |||||||||
3255 | 8 | TEXT ५:२९ | ||||||||
3256 | TEXT 5:29 | |||||||||
3257 | cf 9:24 | भोक्तारं यज्ञ-तपसां | ||||||||
3258 | bhoktāraṁ yajña-tapasāṁ | |||||||||
3259 | सर्व-लोक-महेश्वरम् | |||||||||
3260 | sarva-loka-maheśvaram | |||||||||
3261 | सुहृदं सर्व-भूतानां | |||||||||
3262 | suhṛdaṁ sarva-bhūtānāṁ | |||||||||
3263 | ज्ञात्वा मां शान्तिम् ऋच्छति | |||||||||
3264 | jñātvā māṁ śāntim ṛcchati | |||||||||
3265 | ||||||||||
3266 | ||||||||||
3267 | ||||||||||
3268 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
3269 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
3270 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
3271 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
3272 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
3273 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
3274 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
3275 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
3276 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
3277 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
3278 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
3279 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
3280 | कर्म-सन्न्यास योगो नाम | |||||||||
3281 | karma-sannyāsa yogo nāma | |||||||||
3282 | पञ्चमो ऽध्यायः | |||||||||
3283 | pañcamo 'dhyāyaḥ | |||||||||
3284 | ||||||||||
3285 | ||||||||||
3286 | ||||||||||
3287 | ||||||||||
3288 | ||||||||||
3289 | ||||||||||
3290 | ||||||||||
3291 | ||||||||||
3292 | ||||||||||
3293 | ||||||||||
3294 | ||||||||||
3295 | ||||||||||
3296 | ||||||||||
3297 | ||||||||||
3298 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
3299 | CHAPTER 6 | Chapter 6 | ||||||||
3300 | METER | [47 verses] | ||||||||
3301 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
3302 | ||||||||||
3303 | Dhyāna-yoga | |||||||||
3304 | ||||||||||
3305 | अथ षष्ठोध्यायः | |||||||||
3306 | atha ṣaṣṭhodhyāyaḥ | |||||||||
3307 | ||||||||||
3308 | 8 | TEXT ६:१ | ||||||||
3309 | TEXT 6:1 | |||||||||
3310 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
3311 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
3312 | cf 3:4, 3:19, 3:25 & 18:2 | अनाश्रितः कर्म-फलं | ||||||||
3313 | anāśritaḥ karma-phalaṁ | |||||||||
3314 | कार्यं कर्म करोति यः | |||||||||
3315 | kāryaṁ karma karoti yaḥ | |||||||||
3316 | स सन्न्यासी च योगी च | |||||||||
3317 | sa sannyāsī ca yogī ca | |||||||||
3318 | न निरग्निर् न चाक्रियः | |||||||||
3319 | na niragnir na cākriyaḥ | |||||||||
3320 | 8 | TEXT ६:२ | ||||||||
3321 | TEXT 6:2 | |||||||||
3322 | यं सन्न्यासम् इति प्राहुर् | |||||||||
3323 | yaṁ sannyāsam iti prāhur | |||||||||
3324 | योगं तं विद्धि पाण्डव | |||||||||
3325 | yogaṁ taṁ viddhi pāṇḍava | |||||||||
3326 | न ह्य् असन्न्यस्त-सङ्कल्पो | |||||||||
3327 | na hy asannyasta-saṅkalpo | |||||||||
3328 | योगी भवति कश्चन | |||||||||
3329 | yogī bhavati kaścana | |||||||||
3330 | 8 | TEXT ६:३ | ||||||||
3331 | TEXT 6:3 | |||||||||
3332 | आरुरुक्षोर् मुनेर् योगं | |||||||||
3333 | ārurukṣor muner yogaṁ | |||||||||
3334 | कर्म कारणम् उच्यते | |||||||||
3335 | karma kāraṇam ucyate | |||||||||
3336 | योगारूढस्य तस्यैव | |||||||||
3337 | yogārūḍhasya tasyaiva | |||||||||
3338 | शमः कारणम् उच्यते | |||||||||
3339 | śamaḥ kāraṇam ucyate | |||||||||
3340 | 8 | TEXT ६:४ | ||||||||
3341 | TEXT 6:4 | |||||||||
3342 | यदा हि नेन्द्रियार्थेषु | |||||||||
3343 | yadā hi nendriyārtheṣu | |||||||||
3344 | न कर्मस्व् अनुषज्जते | |||||||||
3345 | na karmasv anuṣajjate | |||||||||
3346 | सर्व-सङ्कल्प-सन्न्यासी | |||||||||
3347 | sarva-saṅkalpa-sannyāsī | |||||||||
3348 | योगारूढस् तदोच्यते | |||||||||
3349 | yogārūḍhas tadocyate | |||||||||
3350 | 8 | TEXT ६:५ | ||||||||
3351 | TEXT 6:5 | |||||||||
3352 | उद्धरेद् आत्मनात्मानं | |||||||||
3353 | uddhared ātmanātmānaṁ | |||||||||
3354 | नात्मानम् अवसादयेत् | |||||||||
3355 | nātmānam avasādayet | |||||||||
3356 | आत्मैव ह्य् आत्मनो बन्धुर् | |||||||||
3357 | ātmaiva hy ātmano bandhur | |||||||||
3358 | आत्मैव रिपुर् आत्मनः | |||||||||
3359 | ātmaiva ripur ātmanaḥ | |||||||||
3360 | 8 | TEXT ६:६ | ||||||||
3361 | TEXT 6:6 | |||||||||
3362 | बन्धुर् आत्मात्मनस् तस्य | |||||||||
3363 | bandhur ātmātmanas tasya | |||||||||
3364 | येनात्मैवात्मना जितः | |||||||||
3365 | yenātmaivātmanā jitaḥ | |||||||||
3366 | अनात्मनस् तु शत्रुत्वे | |||||||||
3367 | anātmanas tu śatrutve | |||||||||
3368 | वर्तेतात्मैव शत्रु-वत् | |||||||||
3369 | vartetātmaiva śatru-vat | |||||||||
3370 | 8 | TEXT ६:७ | ||||||||
3371 | TEXT 6:7 | |||||||||
3372 | जितात्मनः प्रशान्तस्य | |||||||||
3373 | jitātmanaḥ praśāntasya | |||||||||
3374 | परमात्मा समाहितः | |||||||||
3375 | paramātmā samāhitaḥ | |||||||||
3376 | cf 12:18, 2:14 | शीतोष्ण-सुख-दुःखेषु | ||||||||
3377 | śītoṣṇa-sukha-duḥkheṣu | |||||||||
3378 | cf 12:18 | तथा मानापमानयोः | ||||||||
3379 | tathā mānāpamānayoḥ | |||||||||
3380 | 8 | TEXT ६:८ | ||||||||
3381 | TEXT 6:8 | |||||||||
3382 | ज्ञान-विज्ञान-तृप्तात्मा | |||||||||
3383 | jñāna-vijñāna-tṛptātmā | |||||||||
3384 | कूट-स्थो विजितेन्द्रियः | |||||||||
3385 | kūṭa-stho vijitendriyaḥ | |||||||||
3386 | cf 6:18 | युक्त इत्य् उच्यते योगी | ||||||||
3387 | yukta ity ucyate yogī | |||||||||
3388 | cf 14:24 | L | सम-लोष्ट्राश्म-काञ्चनः * | *In some manuscripts it is loṣṭāśma | ||||||
3389 | L | sama-loṣṭrāśma-kāñcanaḥ * | *In some manuscripts it is loṣṭāśma | |||||||
3390 | 8 | TEXT ६:९ | ||||||||
3391 | TEXT 6:9 | |||||||||
3392 | सुहृन्-मित्रार्य्-उदासीन- | |||||||||
3393 | suhṛn-mitrāry-udāsīna- | |||||||||
3394 | मध्यस्थ-द्वेष्य-बन्धुषु | |||||||||
3395 | madhyastha-dveṣya-bandhuṣu | |||||||||
3396 | साधुष्व् अपि च पापेषु | |||||||||
3397 | sādhuṣv api ca pāpeṣu | |||||||||
3398 | सम-बुद्धिर् विशिष्यते | |||||||||
3399 | sama-buddhir viśiṣyate | |||||||||
3400 | 8 | TEXT ६:१० | ||||||||
3401 | TEXT 6:10 | |||||||||
3402 | योगी युञ्जीत सततम् | |||||||||
3403 | yogī yuñjīta satatam | |||||||||
3404 | आत्मानं रहसि स्थितः | |||||||||
3405 | ātmānaṁ rahasi sthitaḥ | |||||||||
3406 | एकाकी यत-चित्तात्मा | |||||||||
3407 | ekākī yata-cittātmā | |||||||||
3408 | निराशीर् अपरिग्रहः | |||||||||
3409 | nirāśīr aparigrahaḥ | |||||||||
3410 | 8 | TEXT ६:११-१२ | ||||||||
3411 | TEXT 6:11-12 | |||||||||
3412 | शुचौ देशे प्रतिष्ठाप्य | |||||||||
3413 | śucau deśe pratiṣṭhāpya | |||||||||
3414 | स्थिरम् आसनम् आत्मनः | |||||||||
3415 | sthiram āsanam ātmanaḥ | |||||||||
3416 | नात्य्-उच्छ्रितं नाति-नीचं | |||||||||
3417 | nāty-ucchritaṁ nāti-nīcaṁ | |||||||||
3418 | चैलाजिन-कुशोत्तरम् | |||||||||
3419 | cailājina-kuśottaram | |||||||||
3420 | तत्रैकाग्रं मनः कृत्वा | |||||||||
3421 | tatraikāgraṁ manaḥ kṛtvā | |||||||||
3422 | यत-चित्तेन्द्रिय-क्रियः | |||||||||
3423 | yata-cittendriya-kriyaḥ | |||||||||
3424 | उपविश्यासने युञ्ज्याद् | |||||||||
3425 | upaviśyāsane yuñjyād | |||||||||
3426 | योगम् आत्म-विशुद्धये | |||||||||
3427 | yogam ātma-viśuddhaye | |||||||||
3428 | 8 | TEXT ६:१३-१४ | ||||||||
3429 | TEXT 6:13-14 | |||||||||
3430 | समं काय-शिरो-ग्रीवं | |||||||||
3431 | samaṁ kāya-śiro-grīvaṁ | |||||||||
3432 | धारयन्न् अचलं स्थिरः | |||||||||
3433 | dhārayann acalaṁ sthiraḥ | |||||||||
3434 | सम्प्रेक्ष्य नासिकाग्रं स्वं | |||||||||
3435 | samprekṣya nāsikāgraṁ svaṁ | |||||||||
3436 | दिशश् चानवलोकयन् | |||||||||
3437 | diśaś cānavalokayan | |||||||||
3438 | प्रशान्तात्मा विगत-भीर् | |||||||||
3439 | praśāntātmā vigata-bhīr | |||||||||
3440 | ब्रह्मचारि-व्रते स्थितः | |||||||||
3441 | brahmacāri-vrate sthitaḥ | |||||||||
3442 | मनः संयम्य मच्-चित्तो | |||||||||
3443 | manaḥ saṁyamya mac-citto | |||||||||
3444 | cf 2:61 | युक्त आसीत मत्-परः | ||||||||
3445 | yukta āsīta mat-paraḥ | |||||||||
3446 | 8 | TEXT ६:१५ | ||||||||
3447 | TEXT 6:15 | |||||||||
3448 | cf 6:28 | युञ्जन्न् एवं सदात्मानं | ||||||||
3449 | yuñjann evaṁ sadātmānaṁ | |||||||||
3450 | योगी नियत-मानसः | |||||||||
3451 | yogī niyata-mānasaḥ | |||||||||
3452 | शान्तिं निर्वाण-परमां | |||||||||
3453 | śāntiṁ nirvāṇa-paramāṁ | |||||||||
3454 | मत्-संस्थाम् अधिगच्छति | |||||||||
3455 | mat-saṁsthām adhigacchati | |||||||||
3456 | 8 | TEXT ६:१६ | ||||||||
3457 | TEXT 6:16 | |||||||||
3458 | नात्य्-अश्नतस् तु योगो ऽस्ति | |||||||||
3459 | nāty-aśnatas tu yogo ’sti | |||||||||
3460 | न चैकान्तम् अनश्नतः | |||||||||
3461 | na caikāntam anaśnataḥ | |||||||||
3462 | न चाति-स्वप्न-शीलस्य | |||||||||
3463 | na cāti-svapna-śīlasya | |||||||||
3464 | जाग्रतो नैव चार्जुन | |||||||||
3465 | jāgrato naiva cārjuna | |||||||||
3466 | 8 | TEXT ६:१७ | ||||||||
3467 | TEXT 6:17 | |||||||||
3468 | युक्ताहार-विहारस्य | |||||||||
3469 | yuktāhāra-vihārasya | |||||||||
3470 | युक्त-चेष्टस्य कर्मसु | |||||||||
3471 | yukta-ceṣṭasya karmasu | |||||||||
3472 | युक्त-स्वप्नावबोधस्य | |||||||||
3473 | yukta-svapnāvabodhasya | |||||||||
3474 | योगो भवति दुःख-हा | |||||||||
3475 | yogo bhavati duḥkha-hā | |||||||||
3476 | 8 | TEXT ६:१८ | ||||||||
3477 | TEXT 6:18 | |||||||||
3478 | यदा विनियतं चित्तम् | |||||||||
3479 | yadā viniyataṁ cittam | |||||||||
3480 | आत्मन्य् एवावतिष्ठते | |||||||||
3481 | ātmany evāvatiṣṭhate | |||||||||
3482 | निस्पृहः सर्व-कामेभ्यो | |||||||||
3483 | nispṛhaḥ sarva-kāmebhyo | |||||||||
3484 | cf 6:8 | युक्त इत्य् उच्यते तदा | ||||||||
3485 | yukta ity ucyate tadā | |||||||||
3486 | 8 | TEXT ६:१९ | ||||||||
3487 | TEXT 6:19 | |||||||||
3488 | यथा दीपो निवात-स्थो | |||||||||
3489 | yathā dīpo nivāta-stho | |||||||||
3490 | नेङ्गते सोपमा स्मृता | |||||||||
3491 | neṅgate sopamā smṛtā | |||||||||
3492 | योगिनो यत-चित्तस्य | |||||||||
3493 | yogino yata-cittasya | |||||||||
3494 | युञ्जतो योगम् आत्मनः | |||||||||
3495 | yuñjato yogam ātmanaḥ | |||||||||
3496 | 8 | TEXT ६:२०-२३ | ||||||||
3497 | TEXT 6:20-23 | |||||||||
3498 | यत्रोपरमते चित्तं | |||||||||
3499 | yatroparamate cittaṁ | |||||||||
3500 | निरुद्धं योग-सेवया | |||||||||
3501 | niruddhaṁ yoga-sevayā | |||||||||
3502 | यत्र चैवात्मनात्मानं | |||||||||
3503 | yatra caivātmanātmānaṁ | |||||||||
3504 | पश्यन्न् आत्मनि तुष्यति | |||||||||
3505 | paśyann ātmani tuṣyati | |||||||||
3506 | सुखम् आत्यन्तिकं यत् तद् | |||||||||
3507 | sukham ātyantikaṁ yat tad | |||||||||
3508 | बुद्धि-ग्राह्यम् अतीन्द्रियम् | |||||||||
3509 | buddhi-grāhyam atīndriyam | |||||||||
3510 | वेत्ति यत्र न चैवायं | |||||||||
3511 | vetti yatra na caivāyaṁ | |||||||||
3512 | स्थितश् चलति तत्त्वतः | |||||||||
3513 | sthitaś calati tattvataḥ | |||||||||
3514 | यं लब्ध्वा चापरं लाभं | |||||||||
3515 | yaṁ labdhvā cāparaṁ lābhaṁ | |||||||||
3516 | मन्यते नाधिकं ततः | |||||||||
3517 | manyate nādhikaṁ tataḥ | |||||||||
3518 | यस्मिन् स्थितो न दुःखेन | |||||||||
3519 | yasmin sthito na duḥkhena | |||||||||
3520 | गुरुणापि विचाल्यते | |||||||||
3521 | guruṇāpi vicālyate | |||||||||
3522 | 2 | (2 lines) | 2 lines | |||||||
3523 | 2 | (2 lines) | 2 lines | |||||||
3524 | तं विद्याद् दुःख-संयोग- | |||||||||
3525 | taṁ vidyād duḥkha-saṁyoga- | |||||||||
3526 | वियोगं योग-संज्ञितम् | |||||||||
3527 | viyogaṁ yoga-saṁjñitam | |||||||||
3528 | (6 lines) | |||||||||
3529 | 8 | TEXT ६:२४ | ||||||||
3530 | TEXT 6:24 | |||||||||
3531 | स निश्चयेन योक्तव्यो | |||||||||
3532 | sa niścayena yoktavyo | |||||||||
3533 | योगो ऽनिर्विण्ण-चेतसा | |||||||||
3534 | yogo ’nirviṇṇa-cetasā | |||||||||
3535 | सङ्कल्प-प्रभवान् कामांस् | |||||||||
3536 | saṅkalpa-prabhavān kāmāṁs | |||||||||
3537 | त्यक्त्वा सर्वान् अशेषतः | |||||||||
3538 | tyaktvā sarvān aśeṣataḥ | |||||||||
3539 | मनसैवेन्द्रिय-ग्रामं | |||||||||
3540 | manasaivendriya-grāmaṁ | |||||||||
3541 | विनियम्य समन्ततः | |||||||||
3542 | viniyamya samantataḥ | |||||||||
3543 | 8 | TEXT ६:२५ | ||||||||
3544 | TEXT 6:25 | |||||||||
3545 | शनैः शनैर् उपरमेद् | |||||||||
3546 | śanaiḥ śanair uparamed | |||||||||
3547 | बुद्ध्या धृति-गृहीतया | |||||||||
3548 | buddhyā dhṛti-gṛhītayā | |||||||||
3549 | आत्म-संस्थं मनः कृत्वा | |||||||||
3550 | ātma-saṁsthaṁ manaḥ kṛtvā | |||||||||
3551 | न किञ्चिद् अपि चिन्तयेत् | |||||||||
3552 | na kiñcid api cintayet | |||||||||
3553 | 8 | TEXT ६:२६ | ||||||||
3554 | TEXT 6:26 | |||||||||
3555 | यतो यतो निश्चलति | |||||||||
3556 | yato yato niścalati | |||||||||
3557 | मनश् चञ्चलम् अस्थिरम् | |||||||||
3558 | manaś cañcalam asthiram | |||||||||
3559 | ततस् ततो नियम्यैतद् | |||||||||
3560 | tatas tato niyamyaitad | |||||||||
3561 | आत्मन्य् एव वशं नयेत् | |||||||||
3562 | ātmany eva vaśaṁ nayet | |||||||||
3563 | 8 | TEXT ६:२७ | ||||||||
3564 | TEXT 6:27 | |||||||||
3565 | प्रशान्त-मनसं ह्य् एनं | |||||||||
3566 | praśānta-manasaṁ hy enaṁ | |||||||||
3567 | योगिनं सुखम् उत्तमम् | |||||||||
3568 | yoginaṁ sukham uttamam | |||||||||
3569 | उपैति शान्त-रजसं | |||||||||
3570 | upaiti śānta-rajasaṁ | |||||||||
3571 | ब्रह्म-भूतम् अकल्मषम् | |||||||||
3572 | brahma-bhūtam akalmaṣam | |||||||||
3573 | 8 | TEXT ६:२८ | ||||||||
3574 | TEXT 6:28 | |||||||||
3575 | cf 6:15 | युञ्जन्न् एवं सदात्मानं | ||||||||
3576 | yuñjann evaṁ sadātmānaṁ | |||||||||
3577 | योगी विगत-कल्मषः | |||||||||
3578 | yogī vigata-kalmaṣaḥ | |||||||||
3579 | सुखेन ब्रह्म-संस्पर्शम् | |||||||||
3580 | sukhena brahma-saṁsparśam | |||||||||
3581 | अत्यन्तं सुखम् अश्नुते | |||||||||
3582 | atyantaṁ sukham aśnute | |||||||||
3583 | 8 | TEXT ६:२९ | ||||||||
3584 | TEXT 6:29 | |||||||||
3585 | सर्व-भूत-स्थम् आत्मानं | |||||||||
3586 | sarva-bhūta-stham ātmānaṁ | |||||||||
3587 | सर्व-भूतानि चात्मनि | |||||||||
3588 | sarva-bhūtāni cātmani | |||||||||
3589 | ईक्षते योग-युक्तात्मा | |||||||||
3590 | īkṣate yoga-yuktātmā | |||||||||
3591 | सर्वत्र सम-दर्शनः | |||||||||
3592 | sarvatra sama-darśanaḥ | |||||||||
3593 | 8 | TEXT ६:३० | ||||||||
3594 | TEXT 6:30 | |||||||||
3595 | यो मां पश्यति सर्वत्र | |||||||||
3596 | yo māṁ paśyati sarvatra | |||||||||
3597 | सर्वं च मयि पश्यति | |||||||||
3598 | sarvaṁ ca mayi paśyati | |||||||||
3599 | तस्याहं न प्रणश्यामि | |||||||||
3600 | tasyāhaṁ na praṇaśyāmi | |||||||||
3601 | स च मे न प्रणश्यति | |||||||||
3602 | sa ca me na praṇaśyati | |||||||||
3603 | 8 | TEXT ६:३१ | ||||||||
3604 | TEXT 6:31 | |||||||||
3605 | सर्व-भूत-स्थितं यो मां | |||||||||
3606 | sarva-bhūta-sthitaṁ yo māṁ | |||||||||
3607 | भजत्य् एकत्वम् आस्थितः | |||||||||
3608 | bhajaty ekatvam āsthitaḥ | |||||||||
3609 | cf 13:24 | सर्वथा वर्तमानो ऽपि | ||||||||
3610 | sarvathā vartamāno ’pi | |||||||||
3611 | स योगी मयि वर्तते | |||||||||
3612 | sa yogī mayi vartate | |||||||||
3613 | 8 | TEXT ६:३२ | ||||||||
3614 | TEXT 6:32 | |||||||||
3615 | आत्मौपम्येन सर्वत्र | |||||||||
3616 | ātmaupamyena sarvatra | |||||||||
3617 | समं पश्यति यो ऽर्जुन | |||||||||
3618 | samaṁ paśyati yo ’rjuna | |||||||||
3619 | सुखं वा यदि वा दुःखं | |||||||||
3620 | sukhaṁ vā yadi vā duḥkhaṁ | |||||||||
3621 | स योगी परमो मतः | |||||||||
3622 | sa yogī paramo mataḥ | |||||||||
3623 | 8 | TEXT ६:३३ | ||||||||
3624 | TEXT 6:33 | |||||||||
3625 | अर्जुन उवाच | |||||||||
3626 | arjuna uvāca | |||||||||
3627 | यो ऽयं योगस् त्वया प्रोक्तः | |||||||||
3628 | yo ’yaṁ yogas tvayā proktaḥ | |||||||||
3629 | साम्येन मधुसूदन | |||||||||
3630 | sāmyena madhusūdana | |||||||||
3631 | एतस्याहं न पश्यामि | |||||||||
3632 | etasyāhaṁ na paśyāmi | |||||||||
3633 | चञ्चलत्वात् स्थितिं स्थिराम् | |||||||||
3634 | cañcalatvāt sthitiṁ sthirām | |||||||||
3635 | 8 | TEXT ६:३४ | ||||||||
3636 | TEXT 6:34 | |||||||||
3637 | चञ्चलं हि मनः कृष्ण | |||||||||
3638 | cañcalaṁ hi manaḥ kṛṣṇa | |||||||||
3639 | प्रमाथि बलवद् दृढम् | |||||||||
3640 | pramāthi balavad dṛḍham | |||||||||
3641 | तस्याहं निग्रहं मन्ये | |||||||||
3642 | tasyāhaṁ nigrahaṁ manye | |||||||||
3643 | वायोर् इव सु-दुष्करम् | |||||||||
3644 | vāyor iva su-duṣkaram | |||||||||
3645 | 8 | TEXT ६:३५ | ||||||||
3646 | TEXT 6:35 | |||||||||
3647 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
3648 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
3649 | असंशयं महा-बाहो | |||||||||
3650 | asaṁśayaṁ mahā-bāho | |||||||||
3651 | मनो दुर्निग्रहं चलम् | |||||||||
3652 | mano durnigrahaṁ calam | |||||||||
3653 | अभ्यासेन तु कौन्तेय | |||||||||
3654 | abhyāsena tu kaunteya | |||||||||
3655 | वैराग्येण च गृह्यते | |||||||||
3656 | vairāgyeṇa ca gṛhyate | |||||||||
3657 | 8 | TEXT ६:३६ | ||||||||
3658 | TEXT 6:36 | |||||||||
3659 | असंयतात्मना योगो | |||||||||
3660 | asaṁyatātmanā yogo | |||||||||
3661 | दुष्प्राप इति मे मतिः | |||||||||
3662 | duṣprāpa iti me matiḥ | |||||||||
3663 | वश्यात्मना तु यतता | |||||||||
3664 | vaśyātmanā tu yatatā | |||||||||
3665 | शक्यो ऽवाप्तुम् उपायतः | |||||||||
3666 | śakyo ’vāptum upāyataḥ | |||||||||
3667 | 8 | TEXT ६:३७ | ||||||||
3668 | TEXT 6:37 | |||||||||
3669 | अर्जुन उवाच | |||||||||
3670 | arjuna uvāca | |||||||||
3671 | अयतिः श्रद्धयोपेतो | |||||||||
3672 | ayatiḥ śraddhayopeto | |||||||||
3673 | योगाच् चलित-मानसः | |||||||||
3674 | yogāc calita-mānasaḥ | |||||||||
3675 | अप्राप्य योग-संसिद्धिं | |||||||||
3676 | aprāpya yoga-saṁsiddhiṁ | |||||||||
3677 | कां गतिं कृष्ण गच्छति | |||||||||
3678 | kāṁ gatiṁ kṛṣṇa gacchati | |||||||||
3679 | 8 | TEXT ६:३८ | ||||||||
3680 | TEXT 6:38 | |||||||||
3681 | कच्चिन् नोभय-विभ्रष्टश् | |||||||||
3682 | kaccin nobhaya-vibhraṣṭaś | |||||||||
3683 | छिन्नाभ्रम् इव नश्यति | |||||||||
3684 | chinnābhram iva naśyati | |||||||||
3685 | अप्रतिष्ठो महा-बाहो | |||||||||
3686 | apratiṣṭho mahā-bāho | |||||||||
3687 | विमूढो ब्रह्मणः पथि | |||||||||
3688 | vimūḍho brahmaṇaḥ pathi | |||||||||
3689 | 8 | TEXT ६:३९ | ||||||||
3690 | TEXT 6:39 | |||||||||
3691 | एतन् मे संशयं कृष्ण | |||||||||
3692 | etan me saṁśayaṁ kṛṣṇa | |||||||||
3693 | छेत्तुम् अर्हस्य् अशेषतः | |||||||||
3694 | chettum arhasy aśeṣataḥ | |||||||||
3695 | त्वद्-अन्यः संशयस्यास्य | |||||||||
3696 | tvad-anyaḥ saṁśayasyāsya | |||||||||
3697 | छेत्ता न ह्य् उपपद्यते | |||||||||
3698 | chettā na hy upapadyate | |||||||||
3699 | ||||||||||
3700 | 8 | TEXT ६:४० | ||||||||
3701 | श्री-भगवान् उवाच | TEXT 6:40 | ||||||||
3702 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
3703 | पार्थ नैवेह नामुत्र | |||||||||
3704 | pārtha naiveha nāmutra | |||||||||
3705 | विनाशस् तस्य विद्यते | |||||||||
3706 | vināśas tasya vidyate | |||||||||
3707 | न हि कल्याण-कृत् कश्चिद् | |||||||||
3708 | na hi kalyāṇa-kṛt kaścid | |||||||||
3709 | दुर्गतिं तात गच्छति | |||||||||
3710 | durgatiṁ tāta gacchati | |||||||||
3711 | 8 | TEXT ६:४१ | ||||||||
3712 | TEXT 6:41 | |||||||||
3713 | प्राप्य पुण्य-कृतां लोकान् | |||||||||
3714 | prāpya puṇya-kṛtāṁ lokān | |||||||||
3715 | उषित्वा शाश्वतीः समाः | |||||||||
3716 | uṣitvā śāśvatīḥ samāḥ | |||||||||
3717 | शुचीनां श्रीमतां गेहे | |||||||||
3718 | śucīnāṁ śrīmatāṁ gehe | |||||||||
3719 | योग-भ्रष्टो ऽभिजायते | |||||||||
3720 | yoga-bhraṣṭo ’bhijāyate | |||||||||
3721 | 8 | TEXT ६:४२ | ||||||||
3722 | TEXT 6:42 | |||||||||
3723 | अथ वा योगिनाम् एव | |||||||||
3724 | atha vā yoginām eva | |||||||||
3725 | कुले भवति धीमताम् | |||||||||
3726 | kule bhavati dhīmatām | |||||||||
3727 | एतद् धि दुर्लभ-तरं | |||||||||
3728 | etad dhi durlabha-taraṁ | |||||||||
3729 | लोके जन्म यद् ईदृशम् | |||||||||
3730 | loke janma yad īdṛśam | |||||||||
3731 | 8 | TEXT ६:४३ | ||||||||
3732 | TEXT 6:43 | |||||||||
3733 | तत्र तं बुद्धि-संयोगं | |||||||||
3734 | tatra taṁ buddhi-saṁyogaṁ | |||||||||
3735 | लभते पौर्व-देहिकम् | |||||||||
3736 | labhate paurva-dehikam | |||||||||
3737 | यतते च ततो भूयः | |||||||||
3738 | yatate ca tato bhūyaḥ | |||||||||
3739 | संसिद्धौ कुरु-नन्दन | |||||||||
3740 | saṁsiddhau kuru-nandana | |||||||||
3741 | 8 | TEXT ६:४४ | ||||||||
3742 | TEXT 6:44 | |||||||||
3743 | पूर्वाभ्यासेन तेनैव | |||||||||
3744 | pūrvābhyāsena tenaiva | |||||||||
3745 | ह्रियते ह्य् अवशो ऽपि सः | |||||||||
3746 | hriyate hy avaśo ’pi saḥ | |||||||||
3747 | जिज्ञासुर् अपि योगस्य | |||||||||
3748 | jijñāsur api yogasya | |||||||||
3749 | शब्द-ब्रह्मातिवर्तते | |||||||||
3750 | śabda-brahmātivartate | |||||||||
3751 | 8 | TEXT ६:४५ | ||||||||
3752 | TEXT 6:45 | |||||||||
3753 | प्रयत्नाद् यतमानस् तु | |||||||||
3754 | prayatnād yatamānas tu | |||||||||
3755 | योगी संशुद्ध-किल्बिषः | |||||||||
3756 | yogī saṁśuddha-kilbiṣaḥ | |||||||||
3757 | अनेक-जन्म-संसिद्धस् | |||||||||
3758 | aneka-janma-saṁsiddhas | |||||||||
3759 | ततो याति परां गतिम् | |||||||||
3760 | tato yāti parāṁ gatim | |||||||||
3761 | 8 | TEXT ६:४६ | ||||||||
3762 | TEXT 6:46 | |||||||||
3763 | तपस्विभ्यो ऽधिको योगी | |||||||||
3764 | tapasvibhyo ’dhiko yogī | |||||||||
3765 | ज्ञानिभ्यो ऽपि मतो ऽधिकः | |||||||||
3766 | jñānibhyo ’pi mato ’dhikaḥ | |||||||||
3767 | कर्मिभ्यश् चाधिको योगी | |||||||||
3768 | karmibhyaś cādhiko yogī | |||||||||
3769 | तस्माद् योगी भवार्जुन | |||||||||
3770 | tasmād yogī bhavārjuna | |||||||||
3771 | 8 | TEXT ६:४७ | ||||||||
3772 | TEXT 6:47 | |||||||||
3773 | योगिनाम् अपि सर्वेषां | |||||||||
3774 | yoginām api sarveṣāṁ | |||||||||
3775 | मद्-गतेनान्तर्-आत्मना | |||||||||
3776 | mad-gatenāntar-ātmanā | |||||||||
3777 | श्रद्धावान् भजते यो मां | |||||||||
3778 | śraddhāvān bhajate yo māṁ | |||||||||
3779 | स मे युक्त-तमो मतः | |||||||||
3780 | sa me yukta-tamo mataḥ | |||||||||
3781 | ||||||||||
3782 | ||||||||||
3783 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
3784 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
3785 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
3786 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
3787 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
3788 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
3789 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
3790 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
3791 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
3792 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
3793 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
3794 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
3795 | ध्यान योगो नाम | |||||||||
3796 | dhyāna yogo nāma | |||||||||
3797 | षष्टो ऽध्यायः | |||||||||
3798 | ṣaṣṭo 'dhyāyaḥ | |||||||||
3799 | ||||||||||
3800 | ||||||||||
3801 | ||||||||||
3802 | ||||||||||
3803 | ||||||||||
3804 | ||||||||||
3805 | ||||||||||
3806 | ||||||||||
3807 | ||||||||||
3808 | ||||||||||
3809 | ||||||||||
3810 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
3811 | CHAPTER 7 | Chapter 7 | ||||||||
3812 | METER | [30 verses] | ||||||||
3813 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
3814 | ||||||||||
3815 | Knowledge of the Absolute | |||||||||
3816 | ||||||||||
3817 | अथ सप्तमोध्यायः | |||||||||
3818 | atha saptamodhyāyaḥ | |||||||||
3819 | ||||||||||
3820 | 8 | TEXT ७:१ | ||||||||
3821 | TEXT 7:1 | |||||||||
3822 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
3823 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
3824 | मय्य् आसक्त-मनाः पार्थ | |||||||||
3825 | mayy āsakta-manāḥ pārtha | |||||||||
3826 | योगं युञ्जन् मद्-आश्रयः | |||||||||
3827 | yogaṁ yuñjan mad-āśrayaḥ | |||||||||
3828 | असंशयं समग्रं मां | |||||||||
3829 | asaṁśayaṁ samagraṁ māṁ | |||||||||
3830 | यथा ज्ञास्यसि तच् छृणु | |||||||||
3831 | yathā jñāsyasi tac chṛṇu | |||||||||
3832 | 8 | TEXT ७:२ | ||||||||
3833 | TEXT 7:2 | |||||||||
3834 | ज्ञानं ते ऽहं स-विज्ञानम् | |||||||||
3835 | jñānaṁ te ’haṁ sa-vijñānam | |||||||||
3836 | इदं वक्ष्याम्य् अशेषतः | |||||||||
3837 | idaṁ vakṣyāmy aśeṣataḥ | |||||||||
3838 | यज् ज्ञात्वा नेह भूयो ऽन्यज् | |||||||||
3839 | yaj jñātvā neha bhūyo ’nyaj | |||||||||
3840 | ज्ञातव्यम् अवशिष्यते | |||||||||
3841 | jñātavyam avaśiṣyate | |||||||||
3842 | 8 | TEXT ७:३ | ||||||||
3843 | TEXT 7:3 | |||||||||
3844 | मनुष्याणां सहस्रेषु | |||||||||
3845 | manuṣyāṇāṁ sahasreṣu | |||||||||
3846 | कश्चिद् यतति सिद्धये | |||||||||
3847 | kaścid yatati siddhaye | |||||||||
3848 | यतताम् अपि सिद्धानां | |||||||||
3849 | yatatām api siddhānāṁ | |||||||||
3850 | कश्चिन् मां वेत्ति तत्त्वतः | |||||||||
3851 | kaścin māṁ vetti tattvataḥ | |||||||||
3852 | 8 | TEXT ७:४ | ||||||||
3853 | TEXT 7:4 | |||||||||
3854 | भूमिर् आपो ऽनलो वायुः | |||||||||
3855 | bhūmir āpo ’nalo vāyuḥ | |||||||||
3856 | खं मनो बुद्धिर् एव च | |||||||||
3857 | khaṁ mano buddhir eva ca | |||||||||
3858 | अहङ्कार इतीयं मे | |||||||||
3859 | ahaṅkāra itīyaṁ me | |||||||||
3860 | भिन्ना प्रकृतिर् अष्टधा | |||||||||
3861 | bhinnā prakṛtir aṣṭadhā | |||||||||
3862 | 8 | TEXT ७:५ | ||||||||
3863 | TEXT 7:5 | |||||||||
3864 | अपरेयम् इतस् त्व् अन्यां | |||||||||
3865 | apareyam itas tv anyāṁ | |||||||||
3866 | प्रकृतिं विद्धि मे पराम् | |||||||||
3867 | prakṛtiṁ viddhi me parām | |||||||||
3868 | जीव-भूतां महा-बाहो | |||||||||
3869 | jīva-bhūtāṁ mahā-bāho | |||||||||
3870 | ययेदं धार्यते जगत् | |||||||||
3871 | yayedaṁ dhāryate jagat | |||||||||
3872 | 8 | TEXT ७:६ | ||||||||
3873 | TEXT 7:6 | |||||||||
3874 | एतद्-योनीनि भूतानि | |||||||||
3875 | etad-yonīni bhūtāni | |||||||||
3876 | सर्वाणीत्य् उपधारय | |||||||||
3877 | sarvāṇīty upadhāraya | |||||||||
3878 | अहं कृत्स्नस्य जगतः | |||||||||
3879 | ahaṁ kṛtsnasya jagataḥ | |||||||||
3880 | cf 9:18 | प्रभवः प्रलयस् तथा | ||||||||
3881 | prabhavaḥ pralayas tathā | |||||||||
3882 | 8 | TEXT ७:७ | ||||||||
3883 | TEXT 7:7 | |||||||||
3884 | मत्तः परतरं नान्यत् | |||||||||
3885 | mattaḥ parataraṁ nānyat | |||||||||
3886 | किञ्चिद् अस्ति धनञ्-जय | |||||||||
3887 | kiñcid asti dhanañ-jaya | |||||||||
3888 | मयि सर्वम् इदं प्रोतं | |||||||||
3889 | mayi sarvam idaṁ protaṁ | |||||||||
3890 | सूत्रे मणि-गणा इव | |||||||||
3891 | sūtre maṇi-gaṇā iva | |||||||||
3892 | 8 | TEXT ७:८ | ||||||||
3893 | TEXT 7:8 | |||||||||
3894 | रसो ऽहम् अप्सु कौन्तेय | |||||||||
3895 | raso ’ham apsu kaunteya | |||||||||
3896 | प्रभास्मि शशि-सूर्ययोः | |||||||||
3897 | prabhāsmi śaśi-sūryayoḥ | |||||||||
3898 | प्रणवः सर्व-वेदेषु | |||||||||
3899 | praṇavaḥ sarva-vedeṣu | |||||||||
3900 | शब्दः खे पौरुषं नृषु | |||||||||
3901 | śabdaḥ khe pauruṣaṁ nṛṣu | |||||||||
3902 | 8 | TEXT ७:९ | ||||||||
3903 | TEXT 7:9 | |||||||||
3904 | पुण्यो गन्धः पृथिव्यां च | |||||||||
3905 | puṇyo gandhaḥ pṛthivyāṁ ca | |||||||||
3906 | तेजश् चास्मि विभावसौ | |||||||||
3907 | tejaś cāsmi vibhāvasau | |||||||||
3908 | जीवनं सर्व-भूतेषु | |||||||||
3909 | jīvanaṁ sarva-bhūteṣu | |||||||||
3910 | तपश् चास्मि तपस्विषु | |||||||||
3911 | tapaś cāsmi tapasviṣu | |||||||||
3912 | 8 | TEXT ७:१० | ||||||||
3913 | TEXT 7:10 | |||||||||
3914 | बीजं मां सर्व-भूतानां | |||||||||
3915 | bījaṁ māṁ sarva-bhūtānāṁ | |||||||||
3916 | विद्धि पार्थ सनातनम् | |||||||||
3917 | viddhi pārtha sanātanam | |||||||||
3918 | बुद्धिर् बुद्धिमताम् अस्मि | |||||||||
3919 | buddhir buddhimatām asmi | |||||||||
3920 | cf 10:36 | तेजस् तेजस्विनाम् अहम् | ||||||||
3921 | tejas tejasvinām aham | |||||||||
3922 | 8 | TEXT ७:११ | ||||||||
3923 | TEXT 7:11 | |||||||||
3924 | बलं बलवतां चाहं | |||||||||
3925 | balaṁ balavatāṁ cāhaṁ | |||||||||
3926 | काम-राग-विवर्जितम् | |||||||||
3927 | kāma-rāga-vivarjitam | |||||||||
3928 | धर्माविरुद्धो भूतेषु | |||||||||
3929 | dharmāviruddho bhūteṣu | |||||||||
3930 | कामो ऽस्मि भरतर्षभ | |||||||||
3931 | kāmo ’smi bharatarṣabha | |||||||||
3932 | 8 | TEXT ७:१२ | ||||||||
3933 | TEXT 7:12 | |||||||||
3934 | ये चैव सात्त्विका भावा | |||||||||
3935 | ye caiva sāttvikā bhāvā | |||||||||
3936 | राजसास् तामसाश् च ये | |||||||||
3937 | rājasās tāmasāś ca ye | |||||||||
3938 | मत्त एवेति तान् विद्धि | |||||||||
3939 | matta eveti tān viddhi | |||||||||
3940 | न त्व् अहं तेषु ते मयि | |||||||||
3941 | na tv ahaṁ teṣu te mayi | |||||||||
3942 | 8 | TEXT ७:१३ | ||||||||
3943 | TEXT 7:13 | |||||||||
3944 | cf 3:27 | त्रिभिर् गुण-मयैर् भावैर् | ||||||||
3945 | tribhir guṇa-mayair bhāvair | |||||||||
3946 | एभिः सर्वम् इदं जगत् | |||||||||
3947 | ebhiḥ sarvam idaṁ jagat | |||||||||
3948 | मोहितं नाभिजानाति | |||||||||
3949 | mohitaṁ nābhijānāti | |||||||||
3950 | माम् एभ्यः परम् अव्ययम् | |||||||||
3951 | mām ebhyaḥ param avyayam | |||||||||
3952 | 8 | TEXT ७:१४ | ||||||||
3953 | TEXT 7:14 | |||||||||
3954 | दैवी ह्य् एषा गुण-मयी | |||||||||
3955 | daivī hy eṣā guṇa-mayī | |||||||||
3956 | मम माया दुरत्यया | |||||||||
3957 | mama māyā duratyayā | |||||||||
3958 | माम् एव ये प्रपद्यन्ते | |||||||||
3959 | mām eva ye prapadyante | |||||||||
3960 | मायाम् एतां तरन्ति ते | |||||||||
3961 | māyām etāṁ taranti te | |||||||||
3962 | 8 | TEXT ७:१५ | ||||||||
3963 | TEXT 7:15 | |||||||||
3964 | न मां दुष्कृतिनो मूढाः | |||||||||
3965 | na māṁ duṣkṛtino mūḍhāḥ | |||||||||
3966 | प्रपद्यन्ते नराधमाः | |||||||||
3967 | prapadyante narādhamāḥ | |||||||||
3968 | माययापहृत-ज्ञाना | |||||||||
3969 | māyayāpahṛta-jñānā | |||||||||
3970 | आसुरं भावम् आश्रिताः | |||||||||
3971 | āsuraṁ bhāvam āśritāḥ | |||||||||
3972 | 8 | TEXT ७:१६ | ||||||||
3973 | TEXT 7:16 | |||||||||
3974 | चतुर्-विधा भजन्ते मां | |||||||||
3975 | catur-vidhā bhajante māṁ | |||||||||
3976 | जनाः सु-कृतिनो ऽर्जुन | |||||||||
3977 | janāḥ su-kṛtino ’rjuna | |||||||||
3978 | आर्तो जिज्ञासुर् अर्थार्थी | |||||||||
3979 | ārto jijñāsur arthārthī | |||||||||
3980 | ज्ञानी च भरतर्षभ | |||||||||
3981 | jñānī ca bharatarṣabha | |||||||||
3982 | 8 | TEXT ७:१७ | ||||||||
3983 | TEXT 7:17 | |||||||||
3984 | तेषां ज्ञानी नित्य-युक्त | |||||||||
3985 | teṣāṁ jñānī nitya-yukta | |||||||||
3986 | एक-भक्तिर् विशिष्यते | |||||||||
3987 | eka-bhaktir viśiṣyate | |||||||||
3988 | प्रियो हि ज्ञानिनो ऽत्यर्थम् | |||||||||
3989 | priyo hi jñānino ’tyartham | |||||||||
3990 | अहं स च मम प्रियः | |||||||||
3991 | ahaṁ sa ca mama priyaḥ | |||||||||
3992 | 8 | TEXT ७:१८ | ||||||||
3993 | TEXT 7:18 | |||||||||
3994 | उदाराः सर्व एवैते | |||||||||
3995 | udārāḥ sarva evaite | |||||||||
3996 | ज्ञानी त्व् आत्मैव मे मतम् | |||||||||
3997 | jñānī tv ātmaiva me matam | |||||||||
3998 | आस्थितः स हि युक्तात्मा | |||||||||
3999 | āsthitaḥ sa hi yuktātmā | |||||||||
4000 | माम् एवानुत्तमां गतिम् | |||||||||
4001 | mām evānuttamāṁ gatim | |||||||||
4002 | 8 | TEXT ७:१९ | ||||||||
4003 | TEXT 7:19 | |||||||||
4004 | बहूनां जन्मनाम् अन्ते | |||||||||
4005 | bahūnāṁ janmanām ante | |||||||||
4006 | ज्ञानवान् मां प्रपद्यते | |||||||||
4007 | jñānavān māṁ prapadyate | |||||||||
4008 | वासुदेवः सर्वम् इति | |||||||||
4009 | vāsudevaḥ sarvam iti | |||||||||
4010 | स महात्मा सु-दुर्लभः | |||||||||
4011 | sa mahātmā su-durlabhaḥ | |||||||||
4012 | 8 | TEXT ७:२० | ||||||||
4013 | TEXT 7:20 | |||||||||
4014 | कामैस् तैस् तैर् हृत-ज्ञानाः | |||||||||
4015 | kāmais tais tair hṛta-jñānāḥ | |||||||||
4016 | प्रपद्यन्ते ऽन्य-देवताः | |||||||||
4017 | prapadyante ’nya-devatāḥ | |||||||||
4018 | तं तं नियमम् आस्थाय | |||||||||
4019 | taṁ taṁ niyamam āsthāya | |||||||||
4020 | प्रकृत्या नियताः स्वया | |||||||||
4021 | prakṛtyā niyatāḥ svayā | |||||||||
4022 | 8 | TEXT ७:२१ | ||||||||
4023 | TEXT 7:21 | |||||||||
4024 | यो यो यां यां तनुं भक्तः | |||||||||
4025 | yo yo yāṁ yāṁ tanuṁ bhaktaḥ | |||||||||
4026 | श्रद्धयार्चितुम् इच्छति | |||||||||
4027 | śraddhayārcitum icchati | |||||||||
4028 | तस्य तस्याचलां श्रद्धां | |||||||||
4029 | tasya tasyācalāṁ śraddhāṁ | |||||||||
4030 | ताम् एव विदधाम्य् अहम् | |||||||||
4031 | tām eva vidadhāmy aham | |||||||||
4032 | 8 | TEXT ७:२२ | ||||||||
4033 | TEXT 7:22 | |||||||||
4034 | स तया श्रद्धया युक्तस् | |||||||||
4035 | sa tayā śraddhayā yuktas | |||||||||
4036 | तस्याराधनम् ईहते | |||||||||
4037 | tasyārādhanam īhate | |||||||||
4038 | लभते च ततः कामान् | |||||||||
4039 | labhate ca tataḥ kāmān | |||||||||
4040 | मयैव विहितान् हि तान् | |||||||||
4041 | mayaiva vihitān hi tān | |||||||||
4042 | 8 | TEXT ७:२३ | ||||||||
4043 | TEXT 7:23 | |||||||||
4044 | अन्तवत् तु फलं तेषां | |||||||||
4045 | antavat tu phalaṁ teṣāṁ | |||||||||
4046 | तद् भवत्य् अल्प-मेधसाम् | |||||||||
4047 | tad bhavaty alpa-medhasām | |||||||||
4048 | देवान् देव-यजो यान्ति | |||||||||
4049 | devān deva-yajo yānti | |||||||||
4050 | मद्-भक्ता यान्ति माम् अपि | |||||||||
4051 | mad-bhaktā yānti mām api | |||||||||
4052 | 8 | TEXT ७:२४ | ||||||||
4053 | TEXT 7:24 | |||||||||
4054 | अव्यक्तं व्यक्तिम् आपन्नं | |||||||||
4055 | avyaktaṁ vyaktim āpannaṁ | |||||||||
4056 | मन्यन्ते माम् अबुद्धयः | |||||||||
4057 | manyante mām abuddhayaḥ | |||||||||
4058 | cf 9:11 | परं भावम् अजानन्तो | ||||||||
4059 | paraṁ bhāvam ajānanto | |||||||||
4060 | ममाव्ययम् अनुत्तमम् | |||||||||
4061 | mamāvyayam anuttamam | |||||||||
4062 | 8 | TEXT ७:२५ | ||||||||
4063 | TEXT 7:25 | |||||||||
4064 | नाहं प्रकाशः सर्वस्य | |||||||||
4065 | nāhaṁ prakāśaḥ sarvasya | |||||||||
4066 | योग-माया-समावृतः | |||||||||
4067 | yoga-māyā-samāvṛtaḥ | |||||||||
4068 | मूढो ऽयं नाभिजानाति | |||||||||
4069 | mūḍho ’yaṁ nābhijānāti | |||||||||
4070 | लोको माम् अजम् अव्ययम् | |||||||||
4071 | loko mām ajam avyayam | |||||||||
4072 | 8 | TEXT ७:२६ | ||||||||
4073 | TEXT 7:26 | |||||||||
4074 | वेदाहं समतीतानि | |||||||||
4075 | vedāhaṁ samatītāni | |||||||||
4076 | वर्तमानानि चार्जुन | |||||||||
4077 | vartamānāni cārjuna | |||||||||
4078 | भविष्याणि च भूतानि | |||||||||
4079 | bhaviṣyāṇi ca bhūtāni | |||||||||
4080 | मां तु वेद न कश्चन | |||||||||
4081 | māṁ tu veda na kaścana | |||||||||
4082 | 8 | TEXT ७:२७ | ||||||||
4083 | TEXT 7:27 | |||||||||
4084 | इच्छा-द्वेष-समुत्थेन | |||||||||
4085 | icchā-dveṣa-samutthena | |||||||||
4086 | द्वन्द्व-मोहेन भारत | |||||||||
4087 | dvandva-mohena bhārata | |||||||||
4088 | सर्व-भूतानि सम्मोहं | |||||||||
4089 | sarva-bhūtāni sammohaṁ | |||||||||
4090 | सर्गे यान्ति परन्-तप | |||||||||
4091 | sarge yānti paran-tapa | |||||||||
4092 | 8 | TEXT ७:२८ | ||||||||
4093 | TEXT 7:28 | |||||||||
4094 | येषां त्व् अन्त-गतं पापं | |||||||||
4095 | yeṣāṁ tv anta-gataṁ pāpaṁ | |||||||||
4096 | जनानां पुण्य-कर्मणाम् | |||||||||
4097 | janānāṁ puṇya-karmaṇām | |||||||||
4098 | ते द्वन्द्व-मोह-निर्मुक्ता | |||||||||
4099 | te dvandva-moha-nirmuktā | |||||||||
4100 | भजन्ते मां दृढ-व्रताः | |||||||||
4101 | bhajante māṁ dṛḍha-vratāḥ | |||||||||
4102 | 8 | TEXT ७:२९ | ||||||||
4103 | TEXT 7:29 | |||||||||
4104 | जरा-मरण-मोक्षाय | |||||||||
4105 | jarā-maraṇa-mokṣāya | |||||||||
4106 | माम् आश्रित्य यतन्ति ये | |||||||||
4107 | mām āśritya yatanti ye | |||||||||
4108 | ते ब्रह्म तद् विदुः कृत्स्नम् | |||||||||
4109 | te brahma tad viduḥ kṛtsnam | |||||||||
4110 | अध्यात्मं कर्म चाखिलम् | |||||||||
4111 | adhyātmaṁ karma cākhilam | |||||||||
4112 | 8 | TEXT ७:३० | ||||||||
4113 | TEXT 7:30 | |||||||||
4114 | साधिभूताधिदैवं मां | |||||||||
4115 | sādhibhūtādhidaivaṁ māṁ | |||||||||
4116 | साधियज्ञं च ये विदुः | |||||||||
4117 | sādhiyajñaṁ ca ye viduḥ | |||||||||
4118 | प्रयाण-काले ऽपि च मां | |||||||||
4119 | prayāṇa-kāle ’pi ca māṁ | |||||||||
4120 | ते विदुर् युक्त-चेतसः | |||||||||
4121 | te vidur yukta-cetasaḥ | |||||||||
4122 | ||||||||||
4123 | ||||||||||
4124 | ||||||||||
4125 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
4126 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
4127 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
4128 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
4129 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
4130 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
4131 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
4132 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
4133 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
4134 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
4135 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
4136 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
4137 | ज्ञान-विज्ञान योगो नाम | |||||||||
4138 | jñāna-vijñāna yogo nāma | |||||||||
4139 | सप्तमो ऽध्यायः | |||||||||
4140 | saptamo 'dhyāyaḥ | |||||||||
4141 | ||||||||||
4142 | ||||||||||
4143 | ||||||||||
4144 | ||||||||||
4145 | ||||||||||
4146 | ||||||||||
4147 | ||||||||||
4148 | ||||||||||
4149 | ||||||||||
4150 | ||||||||||
4151 | ||||||||||
4152 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
4153 | CHAPTER 8 | Chapter 8 | ||||||||
4154 | METER | [28 verses] | ||||||||
4155 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
4156 | ||||||||||
4157 | Attaining the Supreme | |||||||||
4158 | ||||||||||
4159 | अथ अष्टमोध्यायः | |||||||||
4160 | atha aṣṭamodhyāyaḥ | |||||||||
4161 | ||||||||||
4162 | 8 | TEXT ८:१ | ||||||||
4163 | TEXT 8:1 | |||||||||
4164 | अर्जुन उवाच | |||||||||
4165 | arjuna uvāca | |||||||||
4166 | किं तद् ब्रह्म किम् अध्यात्मं | |||||||||
4167 | kiṁ tad brahma kim adhyātmaṁ | |||||||||
4168 | किं कर्म पुरुषोत्तम | |||||||||
4169 | kiṁ karma puruṣottama | |||||||||
4170 | अधिभूतं च किं प्रोक्तम् | |||||||||
4171 | adhibhūtaṁ ca kiṁ proktam | |||||||||
4172 | अधिदैवं किम् उच्यते | |||||||||
4173 | adhidaivaṁ kim ucyate | |||||||||
4174 | 8 | TEXT ८:२ | ||||||||
4175 | TEXT 8:2 | |||||||||
4176 | अधियज्ञः कथं को ऽत्र | |||||||||
4177 | adhiyajñaḥ kathaṁ ko ’tra | |||||||||
4178 | देहे ऽस्मिन् मधुसूदन | |||||||||
4179 | dehe ’smin madhusūdana | |||||||||
4180 | प्रयाण-काले च कथं | |||||||||
4181 | prayāṇa-kāle ca kathaṁ | |||||||||
4182 | ज्ञेयो ऽसि नियतात्मभिः | |||||||||
4183 | jñeyo ’si niyatātmabhiḥ | |||||||||
4184 | 8 | TEXT ८:३ | ||||||||
4185 | TEXT 8:3 | |||||||||
4186 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
4187 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
4188 | अक्षरं ब्रह्म परमं | |||||||||
4189 | akṣaraṁ brahma paramaṁ | |||||||||
4190 | स्वभावो ऽध्यात्मम् उच्यते | |||||||||
4191 | svabhāvo ’dhyātmam ucyate | |||||||||
4192 | भूत-भावोद्भव-करो | |||||||||
4193 | bhūta-bhāvodbhava-karo | |||||||||
4194 | विसर्गः कर्म-संज्ञितः | |||||||||
4195 | visargaḥ karma-saṁjñitaḥ | |||||||||
4196 | 8 | TEXT ८:४ | ||||||||
4197 | TEXT 8:4 | |||||||||
4198 | अधिभूतं क्षरो भावः | |||||||||
4199 | adhibhūtaṁ kṣaro bhāvaḥ | |||||||||
4200 | पुरुषश् चाधिदैवतम् | |||||||||
4201 | puruṣaś cādhidaivatam | |||||||||
4202 | अधियज्ञो ऽहम् एवात्र | |||||||||
4203 | adhiyajño ’ham evātra | |||||||||
4204 | देहे देह-भृतां वर | |||||||||
4205 | dehe deha-bhṛtāṁ vara | |||||||||
4206 | 8 | TEXT ८:५ | ||||||||
4207 | TEXT 8:5 | |||||||||
4208 | अन्त-काले च माम् एव | |||||||||
4209 | anta-kāle ca mām eva | |||||||||
4210 | स्मरन् मुक्त्वा कलेवरम् | |||||||||
4211 | smaran muktvā kalevaram | |||||||||
4212 | यः प्रयाति स मद्-भावं | |||||||||
4213 | yaḥ prayāti sa mad-bhāvaṁ | |||||||||
4214 | याति नास्त्य् अत्र संशयः | |||||||||
4215 | yāti nāsty atra saṁśayaḥ | |||||||||
4216 | 8 | TEXT ८:६ | ||||||||
4217 | TEXT 8:6 | |||||||||
4218 | यं यं वापि स्मरन् भावं | |||||||||
4219 | yaṁ yaṁ vāpi smaran bhāvaṁ | |||||||||
4220 | त्यजत्य् अन्ते कलेवरम् | |||||||||
4221 | tyajaty ante kalevaram | |||||||||
4222 | तं तम् एवैति कौन्तेय | |||||||||
4223 | taṁ tam evaiti kaunteya | |||||||||
4224 | सदा तद्-भाव-भावितः | |||||||||
4225 | sadā tad-bhāva-bhāvitaḥ | |||||||||
4226 | 8 | TEXT ८:७ | ||||||||
4227 | TEXT 8:7 | |||||||||
4228 | cf 8:27 | तस्मात् सर्वेषु कालेषु | ||||||||
4229 | tasmāt sarveṣu kāleṣu | |||||||||
4230 | माम् अनुस्मर युध्य च | |||||||||
4231 | mām anusmara yudhya ca | |||||||||
4232 | cf 12:14 | मय्य् अर्पित-मनो-बुद्धिर् | ||||||||
4233 | mayy arpita-mano-buddhir | |||||||||
4234 | cf 18:68 | माम् एवैष्यस्य् असंशयः | ||||||||
4235 | TRICKY | mām evaiṣyasy asaṁśayaḥ | ||||||||
4236 | 8 | TEXT ८:८ | ||||||||
4237 | TEXT 8:8 | |||||||||
4238 | अभ्यास-योग-युक्तेन | |||||||||
4239 | abhyāsa-yoga-yuktena | |||||||||
4240 | चेतसा नान्य-गामिना | |||||||||
4241 | cetasā nānya-gāminā | |||||||||
4242 | परमं पुरुषं दिव्यं | |||||||||
4243 | paramaṁ puruṣaṁ divyaṁ | |||||||||
4244 | याति पार्थानुचिन्तयन् | |||||||||
4245 | yāti pārthānucintayan | |||||||||
4246 | 11 | METER CHANGES TO 11 | ||||||||
4247 | METER CHANGES TO 11 | |||||||||
4248 | TEXT ८:९ | |||||||||
4249 | कविं पुराणम् अनुशासितारम् | TEXT 8:9 | ||||||||
4250 | kaviṁ purāṇam anuśāsitāram | |||||||||
4251 | अणोर् अणीयांसम् अनुस्मरेद् यः | |||||||||
4252 | aṇor aṇīyāṁsam anusmared yaḥ | |||||||||
4253 | सर्वस्य धातारम् अचिन्त्य-रूपम् | |||||||||
4254 | sarvasya dhātāram acintya-rūpam | |||||||||
4255 | आदित्य-वर्णं तमसः परस्तात् | |||||||||
4256 | āditya-varṇaṁ tamasaḥ parastāt | |||||||||
4257 | 11 | TEXT ८:१० | ||||||||
4258 | TEXT 8:10 | |||||||||
4259 | प्रयाण-काले मनसाचलेन | |||||||||
4260 | prayāṇa-kāle manasācalena | |||||||||
4261 | भक्त्या युक्तो योग-बलेन चैव | |||||||||
4262 | bhaktyā yukto yoga-balena caiva | |||||||||
4263 | भ्रुवोर् मध्ये प्राणम् आवेश्य सम्यक् | |||||||||
4264 | bhruvor madhye prāṇam āveśya samyak | |||||||||
4265 | स तं परं पुरुषम् उपैति दिव्यम् | |||||||||
4266 | sa taṁ paraṁ puruṣam upaiti divyam | |||||||||
4267 | 11 | TEXT ८:११ | ||||||||
4268 | TEXT 8:11 | |||||||||
4269 | यद् अक्षरं वेद-विदो वदन्ति | |||||||||
4270 | yad akṣaraṁ veda-vido vadanti | |||||||||
4271 | विशन्ति यद् यतयो वीत-रागाः | |||||||||
4272 | viśanti yad yatayo vīta-rāgāḥ | |||||||||
4273 | यद् इच्छन्तो ब्रह्म-चर्यं चरन्ति | |||||||||
4274 | yad icchanto brahma-caryaṁ caranti | |||||||||
4275 | तत् ते पदं सङ्ग्रहेण प्रवक्ष्ये | |||||||||
4276 | tat te padaṁ saṅgraheṇa pravakṣye | |||||||||
4277 | 8 | METER CHANGES TO 8 | ||||||||
4278 | METER CHANGES TO 8 | |||||||||
4279 | TEXT ८:१२ | |||||||||
4280 | TEXT 8:12 | |||||||||
4281 | सर्व-द्वाराणि संयम्य | |||||||||
4282 | sarva-dvārāṇi saṁyamya | |||||||||
4283 | मनो हृदि निरुध्य च | |||||||||
4284 | mano hṛdi nirudhya ca | |||||||||
4285 | मूर्ध्न्य् आधायात्मनः प्राणम् | |||||||||
4286 | mūrdhny ādhāyātmanaḥ prāṇam | |||||||||
4287 | आस्थितो योग-धारणाम् | |||||||||
4288 | āsthito yoga-dhāraṇām | |||||||||
4289 | 8 | TEXT ८:१३ | ||||||||
4290 | TEXT 8:13 | |||||||||
4291 | ॐ इत्य् एकाक्षरं ब्रह्म | |||||||||
4292 | ॐ ity ekākṣaraṁ brahma | |||||||||
4293 | व्याहरन् माम् अनुस्मरन् | |||||||||
4294 | vyāharan mām anusmaran | |||||||||
4295 | यः प्रयाति त्यजन् देहं | |||||||||
4296 | yaḥ prayāti tyajan dehaṁ | |||||||||
4297 | स याति परमां गतिम् | |||||||||
4298 | sa yāti paramāṁ gatim | |||||||||
4299 | 8 | TEXT ८:१४ | ||||||||
4300 | TEXT 8:14 | |||||||||
4301 | अनन्य-चेताः सततं | |||||||||
4302 | ananya-cetāḥ satataṁ | |||||||||
4303 | यो मां स्मरति नित्यशः | |||||||||
4304 | yo māṁ smarati nityaśaḥ | |||||||||
4305 | तस्याहं सु-लभः पार्थ | |||||||||
4306 | tasyāhaṁ su-labhaḥ pārtha | |||||||||
4307 | नित्य-युक्तस्य योगिनः | |||||||||
4308 | nitya-yuktasya yoginaḥ | |||||||||
4309 | 8 | TEXT ८:१५ | ||||||||
4310 | TEXT 8:15 | |||||||||
4311 | माम् उपेत्य पुनर् जन्म | |||||||||
4312 | mām upetya punar janma | |||||||||
4313 | दुःखालयम् अशाश्वतम् | |||||||||
4314 | duḥkhālayam aśāśvatam | |||||||||
4315 | नाप्नुवन्ति महात्मानः | |||||||||
4316 | nāpnuvanti mahātmānaḥ | |||||||||
4317 | संसिद्धिं परमां गताः | |||||||||
4318 | saṁsiddhiṁ paramāṁ gatāḥ | |||||||||
4319 | 8 | TEXT ८:१६ | ||||||||
4320 | TEXT 8:16 | |||||||||
4321 | आ-ब्रह्म-भुवनाल् लोकाः | |||||||||
4322 | ā-brahma-bhuvanāl lokāḥ | |||||||||
4323 | पुनर् आवर्तिनो ऽर्जुन | |||||||||
4324 | punar āvartino ’rjuna | |||||||||
4325 | माम् उपेत्य तु कौन्तेय | |||||||||
4326 | mām upetya tu kaunteya | |||||||||
4327 | पुनर् जन्म न विद्यते | |||||||||
4328 | punar janma na vidyate | |||||||||
4329 | 8 | TEXT ८:१७ | ||||||||
4330 | TEXT 8:17 | |||||||||
4331 | सहस्र-युग-पर्यन्तम् | |||||||||
4332 | sahasra-yuga-paryantam | |||||||||
4333 | अहर् यद् ब्रह्मणो विदुः | |||||||||
4334 | ahar yad brahmaṇo viduḥ | |||||||||
4335 | रात्रिं युग-सहस्रान्तां | |||||||||
4336 | rātriṁ yuga-sahasrāntāṁ | |||||||||
4337 | ते ऽहो-रात्र-विदो जनाः | |||||||||
4338 | te ’ho-rātra-vido janāḥ | |||||||||
4339 | 8 | TEXT ८:१८ | ||||||||
4340 | TEXT 8:18 | |||||||||
4341 | अव्यक्ताद् व्यक्तयः सर्वाः | |||||||||
4342 | avyaktād vyaktayaḥ sarvāḥ | |||||||||
4343 | cf 8:19 | प्रभवन्त्य् अहर्-आगमे | ||||||||
4344 | prabhavanty ahar-āgame | |||||||||
4345 | रात्र्य्-आगमे प्रलीयन्ते | |||||||||
4346 | rātry-āgame pralīyante | |||||||||
4347 | तत्रैवाव्यक्त-संज्ञके | |||||||||
4348 | tatraivāvyakta-saṁjñake | |||||||||
4349 | 8 | TEXT ८:१९ | ||||||||
4350 | TEXT 8:19 | |||||||||
4351 | भूत-ग्रामः स एवायं | |||||||||
4352 | bhūta-grāmaḥ sa evāyaṁ | |||||||||
4353 | भूत्वा भूत्वा प्रलीयते | |||||||||
4354 | bhūtvā bhūtvā pralīyate | |||||||||
4355 | रात्र्य्-आगमे ऽवशः पार्थ | |||||||||
4356 | rātry-āgame ’vaśaḥ pārtha | |||||||||
4357 | cf 8:18 | प्रभवत्य् अहर्-आगमे | ||||||||
4358 | prabhavaty ahar-āgame | |||||||||
4359 | 8 | TEXT ८:२० | ||||||||
4360 | TEXT 8:20 | |||||||||
4361 | परस् तस्मात् तु भावो ऽन्यो | |||||||||
4362 | paras tasmāt tu bhāvo ’nyo | |||||||||
4363 | ऽव्यक्तो ऽव्यक्तात् सनातनः | |||||||||
4364 | ’vyakto ’vyaktāt sanātanaḥ | |||||||||
4365 | यः स सर्वेषु भूतेषु | |||||||||
4366 | yaḥ sa sarveṣu bhūteṣu | |||||||||
4367 | नश्यत्सु न विनश्यति | |||||||||
4368 | naśyatsu na vinaśyati | |||||||||
4369 | 8 | TEXT ८:२१ | ||||||||
4370 | TEXT 8:21 | |||||||||
4371 | अव्यक्तो ऽक्षर इत्य् उक्तस् | |||||||||
4372 | avyakto ’kṣara ity uktas | |||||||||
4373 | तम् आहुः परमां गतिम् | |||||||||
4374 | tam āhuḥ paramāṁ gatim | |||||||||
4375 | cf 15:16 | यं प्राप्य न निवर्तन्ते | ||||||||
4376 | yaṁ prāpya na nivartante | |||||||||
4377 | cf 15:16 | तद् धाम परमं मम | ||||||||
4378 | tad dhāma paramaṁ mama | |||||||||
4379 | 8 | TEXT ८:२२ | ||||||||
4380 | TEXT 8:22 | |||||||||
4381 | पुरुषः स परः पार्थ | |||||||||
4382 | puruṣaḥ sa paraḥ pārtha | |||||||||
4383 | भक्त्या लभ्यस् त्व् अनन्यया | |||||||||
4384 | bhaktyā labhyas tv ananyayā | |||||||||
4385 | यस्यान्तः-स्थानि भूतानि | |||||||||
4386 | yasyāntaḥ-sthāni bhūtāni | |||||||||
4387 | cf 2:17 & 18:46 | येन सर्वम् इदं ततम् | ||||||||
4388 | yena sarvam idaṁ tatam | |||||||||
4389 | 8 | TEXT ८:२३ | ||||||||
4390 | TEXT 8:23 | |||||||||
4391 | यत्र काले त्व् अनावृत्तिम् | |||||||||
4392 | yatra kāle tv anāvṛttim | |||||||||
4393 | आवृत्तिं चैव योगिनः | |||||||||
4394 | āvṛttiṁ caiva yoginaḥ | |||||||||
4395 | प्रयाता यान्ति तं कालं | |||||||||
4396 | prayātā yānti taṁ kālaṁ | |||||||||
4397 | वक्ष्यामि भरतर्षभ | |||||||||
4398 | vakṣyāmi bharatarṣabha | |||||||||
4399 | 8 | TEXT ८:२४ | ||||||||
4400 | TEXT 8:24 | |||||||||
4401 | अग्निर् ज्योतिर् अहः शुक्लः | |||||||||
4402 | agnir jyotir ahaḥ śuklaḥ | |||||||||
4403 | षण्-मासा उत्तरायणम् | |||||||||
4404 | ṣaṇ-māsā uttarāyaṇam | |||||||||
4405 | तत्र प्रयाता गच्छन्ति | |||||||||
4406 | tatra prayātā gacchanti | |||||||||
4407 | ब्रह्म ब्रह्म-विदो जनाः | |||||||||
4408 | brahma brahma-vido janāḥ | |||||||||
4409 | 8 | TEXT ८:२५ | ||||||||
4410 | TEXT 8:25 | |||||||||
4411 | धूमो रात्रिस् तथा कृष्णः | |||||||||
4412 | dhūmo rātris tathā kṛṣṇaḥ | |||||||||
4413 | षण्-मासा दक्षिणायनम् | |||||||||
4414 | ṣaṇ-māsā dakṣiṇāyanam | |||||||||
4415 | तत्र चान्द्रमसं ज्योतिर् | |||||||||
4416 | tatra cāndramasaṁ jyotir | |||||||||
4417 | योगी प्राप्य निवर्तते | |||||||||
4418 | yogī prāpya nivartate | |||||||||
4419 | 8 | TEXT ८:२६ | ||||||||
4420 | TEXT 8:26 | |||||||||
4421 | शुक्ल-कृष्णे गती ह्य् एते | |||||||||
4422 | śukla-kṛṣṇe gatī hy ete | |||||||||
4423 | जगतः शाश्वते मते | |||||||||
4424 | jagataḥ śāśvate mate | |||||||||
4425 | एकया यात्य् अनावृत्तिम् | |||||||||
4426 | ekayā yāty anāvṛttim | |||||||||
4427 | अन्ययावर्तते पुनः | |||||||||
4428 | anyayāvartate punaḥ | |||||||||
4429 | 8 | TEXT ८:२७ | ||||||||
4430 | TEXT 8:27 | |||||||||
4431 | नैते सृती पार्थ जानन् | |||||||||
4432 | naite sṛtī pārtha jānan | |||||||||
4433 | योगी मुह्यति कश्चन | |||||||||
4434 | yogī muhyati kaścana | |||||||||
4435 | cf 8:7 | तस्मात् सर्वेषु कालेषु | ||||||||
4436 | tasmāt sarveṣu kāleṣu | |||||||||
4437 | योग-युक्तो भवार्जुन | |||||||||
4438 | yoga-yukto bhavārjuna | |||||||||
4439 | 11 | METER CHANGES TO 11 | ||||||||
4440 | METER CHANGES TO 11 | |||||||||
4441 | TEXT ८:२८ | |||||||||
4442 | TEXT 8:28 | |||||||||
4443 | वेदेषु यज्ञेषु तपःसु चैव | |||||||||
4444 | vedeṣu yajñeṣu tapaḥsu caiva | |||||||||
4445 | दानेषु यत् पुण्य-फलं प्रदिष्टम् | |||||||||
4446 | dāneṣu yat puṇya-phalaṁ pradiṣṭam | |||||||||
4447 | अत्येति तत् सर्वम् इदं विदित्वा | |||||||||
4448 | atyeti tat sarvam idaṁ viditvā | |||||||||
4449 | योगी परं स्थानम् उपैति चाद्यम् | |||||||||
4450 | yogī paraṁ sthānam upaiti cādyam | |||||||||
4451 | ||||||||||
4452 | ||||||||||
4453 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
4454 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
4455 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
4456 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
4457 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
4458 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
4459 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
4460 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
4461 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
4462 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
4463 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
4464 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
4465 | अक्षर-ब्रह्म-योगो | |||||||||
4466 | akṣara-brahma-yogo | |||||||||
4467 | नामाष्टमो ऽध्यायः | |||||||||
4468 | nāmāṣṭamo 'dhyāyaḥ | |||||||||
4469 | ||||||||||
4470 | ||||||||||
4471 | ||||||||||
4472 | ||||||||||
4473 | ||||||||||
4474 | ||||||||||
4475 | ||||||||||
4476 | ||||||||||
4477 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
4478 | CHAPTER 9 | Chapter 9 | ||||||||
4479 | METER | [34 verses] | ||||||||
4480 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
4481 | ||||||||||
4482 | The Most Confidential Knowledge | |||||||||
4483 | ||||||||||
4484 | अथ नवमोध्यायः | |||||||||
4485 | atha navamodhyāyaḥ | |||||||||
4486 | 8 | METER CHANGES TO 8 | ||||||||
4487 | METER CHANGES TO 8 | |||||||||
4488 | TEXT ९:१ | |||||||||
4489 | TEXT 9:1 | |||||||||
4490 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
4491 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
4492 | इदं तु ते गुह्य-तमं | |||||||||
4493 | idaṁ tu te guhya-tamaṁ | |||||||||
4494 | प्रवक्ष्याम्य् अनसूयवे | |||||||||
4495 | pravakṣyāmy anasūyave | |||||||||
4496 | ज्ञानं विज्ञान-सहितं | |||||||||
4497 | jñānaṁ vijñāna-sahitaṁ | |||||||||
4498 | cf 4:16 | यज् ज्ञात्वा मोक्ष्यसे ऽशुभात् | ||||||||
4499 | yaj jñātvā mokṣyase ’śubhāt | |||||||||
4500 | 8 | TEXT ९:२ | ||||||||
4501 | TEXT 9:2 | |||||||||
4502 | राज-विद्या राज-गुह्यं | |||||||||
4503 | rāja-vidyā rāja-guhyaṁ | |||||||||
4504 | पवित्रम् इदम् उत्तमम् | |||||||||
4505 | pavitram idam uttamam | |||||||||
4506 | प्रत्यक्षावगमं धर्म्यं | |||||||||
4507 | pratyakṣāvagamaṁ dharmyaṁ | |||||||||
4508 | सु-सुखं कर्तुम् अव्ययम् | |||||||||
4509 | su-sukhaṁ kartum avyayam | |||||||||
4510 | 8 | TEXT ९:३ | ||||||||
4511 | TEXT 9:3 | |||||||||
4512 | अश्रद्दधानाः पुरुषा | |||||||||
4513 | aśraddadhānāḥ puruṣā | |||||||||
4514 | धर्मस्यास्य परन्-तप | |||||||||
4515 | dharmasyāsya paran-tapa | |||||||||
4516 | अप्राप्य मां निवर्तन्ते | |||||||||
4517 | aprāpya māṁ nivartante | |||||||||
4518 | cf 12:7 | मृत्यु-संसार-वर्त्मनि | ||||||||
4519 | mṛtyu-saṁsāra-vartmani | |||||||||
4520 | 8 | TEXT ९:४ | ||||||||
4521 | TEXT 9:4 | |||||||||
4522 | मया ततम् इदं सर्वं | |||||||||
4523 | mayā tatam idaṁ sarvaṁ | |||||||||
4524 | जगद् अव्यक्त-मूर्तिना | |||||||||
4525 | jagad avyakta-mūrtinā | |||||||||
4526 | मत्-स्थानि सर्व-भूतानि | |||||||||
4527 | mat-sthāni sarva-bhūtāni | |||||||||
4528 | न चाहं तेष्व् अवस्थितः | |||||||||
4529 | na cāhaṁ teṣv avasthitaḥ | |||||||||
4530 | 8 | TEXT ९:५ | ||||||||
4531 | TEXT 9:5 | |||||||||
4532 | न च मत्-स्थानि भूतानि | |||||||||
4533 | na ca mat-sthāni bhūtāni | |||||||||
4534 | cf 11:8 | पश्य मे योगम् ऐश्वरम् | ||||||||
4535 | paśya me yogam aiśvaram | |||||||||
4536 | भूत-भृन् न च भूत-स्थो | |||||||||
4537 | bhūta-bhṛn na ca bhūta-stho | |||||||||
4538 | ममात्मा भूत-भावनः | |||||||||
4539 | mamātmā bhūta-bhāvanaḥ | |||||||||
4540 | 8 | TEXT ९:६ | ||||||||
4541 | TEXT 9:6 | |||||||||
4542 | यथाकाश-स्थितो नित्यं | |||||||||
4543 | yathākāśa-sthito nityaṁ | |||||||||
4544 | वायुः सर्वत्र-गो महान् | |||||||||
4545 | vāyuḥ sarvatra-go mahān | |||||||||
4546 | तथा सर्वाणि भूतानि | |||||||||
4547 | tathā sarvāṇi bhūtāni | |||||||||
4548 | मत्-स्थानीत्य् उपधारय | |||||||||
4549 | mat-sthānīty upadhāraya | |||||||||
4550 | 8 | TEXT ९:७ | ||||||||
4551 | TEXT 9:7 | |||||||||
4552 | सर्व-भूतानि कौन्तेय | |||||||||
4553 | sarva-bhūtāni kaunteya | |||||||||
4554 | प्रकृतिं यान्ति मामिकाम् | |||||||||
4555 | prakṛtiṁ yānti māmikām | |||||||||
4556 | कल्प-क्षये पुनस् तानि | |||||||||
4557 | kalpa-kṣaye punas tāni | |||||||||
4558 | कल्पादौ विसृजाम्य् अहम् | |||||||||
4559 | kalpādau visṛjāmy aham | |||||||||
4560 | 8 | TEXT ९:८ | ||||||||
4561 | TEXT 9:8 | |||||||||
4562 | cf 4:6 | प्रकृतिं स्वाम् अवष्टभ्य | ||||||||
4563 | prakṛtiṁ svām avaṣṭabhya | |||||||||
4564 | विसृजामि पुनः पुनः | |||||||||
4565 | visṛjāmi punaḥ punaḥ | |||||||||
4566 | भूत-ग्रामम् इमं कृत्स्नम् | |||||||||
4567 | bhūta-grāmam imaṁ kṛtsnam | |||||||||
4568 | अवशं प्रकृतेर् वशात् | |||||||||
4569 | avaśaṁ prakṛter vaśāt | |||||||||
4570 | 8 | TEXT ९:९ | ||||||||
4571 | TEXT 9:9 | |||||||||
4572 | न च मां तानि कर्माणि | |||||||||
4573 | na ca māṁ tāni karmāṇi | |||||||||
4574 | cf 4:41 | निबध्नन्ति धनञ्-जय | ||||||||
4575 | nibadhnanti dhanañ-jaya | |||||||||
4576 | उदासीन-वद् आसीनम् | |||||||||
4577 | udāsīna-vad āsīnam | |||||||||
4578 | असक्तं तेषु कर्मसु | |||||||||
4579 | asaktaṁ teṣu karmasu | |||||||||
4580 | 8 | TEXT ९:१० | ||||||||
4581 | TEXT 9:10 | |||||||||
4582 | मयाध्यक्षेण प्रकृतिः | |||||||||
4583 | mayādhyakṣeṇa prakṛtiḥ | |||||||||
4584 | सूयते स-चराचरम् | |||||||||
4585 | sūyate sa-carācaram | |||||||||
4586 | हेतुनानेन कौन्तेय | |||||||||
4587 | hetunānena kaunteya | |||||||||
4588 | जगद् विपरिवर्तते | |||||||||
4589 | jagad viparivartate | |||||||||
4590 | 8 | TEXT ९:११ | ||||||||
4591 | TEXT 9:11 | |||||||||
4592 | अवजानन्ति मां मूढा | |||||||||
4593 | avajānanti māṁ mūḍhā | |||||||||
4594 | मानुषीं तनुम् आश्रितम् | |||||||||
4595 | mānuṣīṁ tanum āśritam | |||||||||
4596 | cf 7:24 | परं भावम् अजानन्तो | ||||||||
4597 | paraṁ bhāvam ajānanto | |||||||||
4598 | मम भूत-महेश्वरम् | |||||||||
4599 | mama bhūta-maheśvaram | |||||||||
4600 | 8 | TEXT ९:१२ | ||||||||
4601 | TEXT 9:12 | |||||||||
4602 | मोघाशा मोघ-कर्माणो | |||||||||
4603 | moghāśā mogha-karmāṇo | |||||||||
4604 | मोघ-ज्ञाना विचेतसः | |||||||||
4605 | mogha-jñānā vicetasaḥ | |||||||||
4606 | राक्षसीम् आसुरीं चैव | |||||||||
4607 | rākṣasīm āsurīṁ caiva | |||||||||
4608 | प्रकृतिं मोहिनीं श्रिताः | |||||||||
4609 | prakṛtiṁ mohinīṁ śritāḥ | |||||||||
4610 | 8 | TEXT ९:१३ | ||||||||
4611 | TEXT 9:13 | |||||||||
4612 | महात्मानस् तु मां पार्थ | |||||||||
4613 | mahātmānas tu māṁ pārtha | |||||||||
4614 | दैवीं प्रकृतिम् आश्रिताः | |||||||||
4615 | daivīṁ prakṛtim āśritāḥ | |||||||||
4616 | भजन्त्य् अनन्य-मनसो | |||||||||
4617 | bhajanty ananya-manaso | |||||||||
4618 | ज्ञात्वा भूतादिम् अव्ययम् | |||||||||
4619 | jñātvā bhūtādim avyayam | |||||||||
4620 | 8 | TEXT ९:१४ | ||||||||
4621 | TEXT 9:14 | |||||||||
4622 | सततं कीर्तयन्तो मां | |||||||||
4623 | satataṁ kīrtayanto māṁ | |||||||||
4624 | यतन्तश् च दृढ-व्रताः | |||||||||
4625 | yatantaś ca dṛḍha-vratāḥ | |||||||||
4626 | नमस्यन्तश् च मां भक्त्या | |||||||||
4627 | namasyantaś ca māṁ bhaktyā | |||||||||
4628 | cf 12:2 | नित्य-युक्ता उपासते | ||||||||
4629 | nitya-yuktā upāsate | |||||||||
4630 | 8 | TEXT ९:१५ | ||||||||
4631 | TEXT 9:15 | |||||||||
4632 | ज्ञान-यज्ञेन चाप्य् अन्ये | |||||||||
4633 | jñāna-yajñena cāpy anye | |||||||||
4634 | यजन्तो माम् उपासते | |||||||||
4635 | yajanto mām upāsate | |||||||||
4636 | एकत्वेन पृथक्त्वेन | |||||||||
4637 | ekatvena pṛthaktvena | |||||||||
4638 | बहुधा विश्वतो-मुखम् | |||||||||
4639 | bahudhā viśvato-mukham | |||||||||
4640 | 8 | TEXT ९:१६ | ||||||||
4641 | TEXT 9:16 | |||||||||
4642 | अहं क्रतुर् अहं यज्ञः | |||||||||
4643 | ahaṁ kratur ahaṁ yajñaḥ | |||||||||
4644 | स्वधाहम् अहम् औषधम् | |||||||||
4645 | svadhāham aham auṣadham | |||||||||
4646 | मन्त्रो ऽहम् अहम् एवाज्यम् | |||||||||
4647 | mantro ’ham aham evājyam | |||||||||
4648 | अहम् अग्निर् अहं हुतम् | |||||||||
4649 | aham agnir ahaṁ hutam | |||||||||
4650 | 8 | TEXT ९:१७ | ||||||||
4651 | TEXT 9:17 | |||||||||
4652 | पिताहम् अस्य जगतो | |||||||||
4653 | pitāham asya jagato | |||||||||
4654 | माता धाता पितामहः | |||||||||
4655 | mātā dhātā pitāmahaḥ | |||||||||
4656 | वेद्यं पवित्रम् ॐ-कार | |||||||||
4657 | vedyaṁ pavitram ॐ-kāra | |||||||||
4658 | ऋक् साम यजुर् एव च | |||||||||
4659 | ṛk sāma yajur eva ca | |||||||||
4660 | 8 | TEXT ९:१८ | ||||||||
4661 | TEXT 9:18 | |||||||||
4662 | गतिर् भर्ता प्रभुः साक्षी | |||||||||
4663 | gatir bhartā prabhuḥ sākṣī | |||||||||
4664 | निवासः शरणं सुहृत् | |||||||||
4665 | nivāsaḥ śaraṇaṁ suhṛt | |||||||||
4666 | cf 7:6 | प्रभवः प्रलयः स्थानं | ||||||||
4667 | prabhavaḥ pralayaḥ sthānaṁ | |||||||||
4668 | निधानं बीजम् अव्ययम् | |||||||||
4669 | nidhānaṁ bījam avyayam | |||||||||
4670 | 8 | TEXT ९:१९ | ||||||||
4671 | TEXT 9:19 | |||||||||
4672 | तपाम्य् अहम् अहं वर्षं | |||||||||
4673 | tapāmy aham ahaṁ varṣaṁ | |||||||||
4674 | निगृह्णाम्य् उत्सृजामि च | |||||||||
4675 | nigṛhṇāmy utsṛjāmi ca | |||||||||
4676 | अमृतं चैव मृत्युश् च | |||||||||
4677 | amṛtaṁ caiva mṛtyuś ca | |||||||||
4678 | सद् असच् चाहम् अर्जुन | |||||||||
4679 | sad asac cāham arjuna | |||||||||
4680 | 11 | METER CHANGES TO 11 | ||||||||
4681 | METER CHANGES TO 11 | |||||||||
4682 | TEXT ९:२० | |||||||||
4683 | TEXT 9:20 | |||||||||
4684 | त्रै-विद्या मां सोम-पाः पूत-पापा | |||||||||
4685 | trai-vidyā māṁ soma-pāḥ pūta-pāpā | |||||||||
4686 | यज्ञैर् इष्ट्वा स्वर्-गतिं प्रार्थयन्ते | |||||||||
4687 | yajñair iṣṭvā svar-gatiṁ prārthayante | |||||||||
4688 | ते पुण्यम् आसाद्य सुरेन्द्र-लोकम् | |||||||||
4689 | te puṇyam āsādya surendra-lokam | |||||||||
4690 | अश्नन्ति दिव्यान् दिवि देव-भोगान् | |||||||||
4691 | aśnanti divyān divi deva-bhogān | |||||||||
4692 | 11 | TEXT ९:२१ | ||||||||
4693 | TEXT 9:21 | |||||||||
4694 | ते तं भुक्त्वा स्वर्ग-लोकं विशालं | |||||||||
4695 | te taṁ bhuktvā svarga-lokaṁ viśālaṁ | |||||||||
4696 | क्षीणे पुण्ये मर्त्य-लोकं विशन्ति | |||||||||
4697 | kṣīṇe puṇye martya-lokaṁ viśanti | |||||||||
4698 | एवं त्रयी-धर्मम् अनुप्रपन्ना | |||||||||
4699 | evaṁ trayī-dharmam anuprapannā | |||||||||
4700 | गतागतं काम-कामा लभन्ते | |||||||||
4701 | gatāgataṁ kāma-kāmā labhante | |||||||||
4702 | 8 | METER CHANGES TO 8 | ||||||||
4703 | METER CHANGES TO 8 | |||||||||
4704 | TEXT ९:२२ | |||||||||
4705 | TEXT 9:22 | |||||||||
4706 | अनन्याश् चिन्तयन्तो मां | |||||||||
4707 | ananyāś cintayanto māṁ | |||||||||
4708 | ये जनाः पर्युपासते | |||||||||
4709 | ye janāḥ paryupāsate | |||||||||
4710 | तेषां नित्याभियुक्तानां | |||||||||
4711 | teṣāṁ nityābhiyuktānāṁ | |||||||||
4712 | योग-क्षेमं वहाम्य् अहम् | |||||||||
4713 | yoga-kṣemaṁ vahāmy aham | |||||||||
4714 | 8 | TEXT ९:२३ | ||||||||
4715 | TEXT 9:23 | |||||||||
4716 | ये ऽप्य् अन्य-देवता-भक्ता | |||||||||
4717 | ye ’py anya-devatā-bhaktā | |||||||||
4718 | cf 17:1 | यजन्ते श्रद्धयान्विताः | ||||||||
4719 | yajante śraddhayānvitāḥ | |||||||||
4720 | ते ऽपि माम् एव कौन्तेय | |||||||||
4721 | te ’pi mām eva kaunteya | |||||||||
4722 | यजन्त्य् अविधि-पूर्वकम् | |||||||||
4723 | yajanty avidhi-pūrvakam | |||||||||
4724 | 8 | TEXT ९:२४ | ||||||||
4725 | TEXT 9:24 | |||||||||
4726 | cf 5:29 | अहं हि सर्व-यज्ञानां | ||||||||
4727 | ahaṁ hi sarva-yajñānāṁ | |||||||||
4728 | भोक्ता च प्रभुर् एव च | |||||||||
4729 | bhoktā ca prabhur eva ca | |||||||||
4730 | न तु माम् अभिजानन्ति | |||||||||
4731 | na tu mām abhijānanti | |||||||||
4732 | तत्त्वेनातश् च्यवन्ति ते | |||||||||
4733 | tattvenātaś cyavanti te | |||||||||
4734 | 8 | TEXT ९:२५ | ||||||||
4735 | TEXT 9:25 | |||||||||
4736 | यान्ति देव-व्रता देवान् | |||||||||
4737 | yānti deva-vratā devān | |||||||||
4738 | पितॄन् यान्ति पितृ-व्रताः | |||||||||
4739 | pitṝn yānti pitṛ-vratāḥ | |||||||||
4740 | भूतानि यान्ति भूतेज्या | |||||||||
4741 | bhūtāni yānti bhūtejyā | |||||||||
4742 | यान्ति मद्-याजिनो ऽपि माम् | |||||||||
4743 | yānti mad-yājino ’pi mām | |||||||||
4744 | 8 | TEXT ९:२६ | ||||||||
4745 | TEXT 9:26 | |||||||||
4746 | पत्रं पुष्पं फलं तोयं | |||||||||
4747 | patraṁ puṣpaṁ phalaṁ toyaṁ | |||||||||
4748 | यो मे भक्त्या प्रयच्छति | |||||||||
4749 | yo me bhaktyā prayacchati | |||||||||
4750 | तद् अहं भक्त्य्-उपहृतम् | |||||||||
4751 | tad ahaṁ bhakty-upahṛtam | |||||||||
4752 | अश्नामि प्रयतात्मनः | |||||||||
4753 | aśnāmi prayatātmanaḥ | |||||||||
4754 | 8 | TEXT ९:२७ | ||||||||
4755 | TEXT 9:27 | |||||||||
4756 | यत् करोषि यद् अश्नासि | |||||||||
4757 | yat karoṣi yad aśnāsi | |||||||||
4758 | यज् जुहोषि ददासि यत् | |||||||||
4759 | yaj juhoṣi dadāsi yat | |||||||||
4760 | यत् तपस्यसि कौन्तेय | |||||||||
4761 | yat tapasyasi kaunteya | |||||||||
4762 | तत् कुरुष्व मद्-अर्पणम् | |||||||||
4763 | tat kuruṣva mad-arpaṇam | |||||||||
4764 | 8 | TEXT ९:२८ | ||||||||
4765 | TEXT 9:28 | |||||||||
4766 | शुभाशुभ-फलैर् एवं | |||||||||
4767 | śubhāśubha-phalair evaṁ | |||||||||
4768 | मोक्ष्यसे कर्म-बन्धनैः | |||||||||
4769 | mokṣyase karma-bandhanaiḥ | |||||||||
4770 | सन्न्यास-योग-युक्तात्मा | |||||||||
4771 | sannyāsa-yoga-yuktātmā | |||||||||
4772 | विमुक्तो माम् उपैष्यसि | |||||||||
4773 | vimukto mām upaiṣyasi | |||||||||
4774 | 8 | TEXT ९:२९ | ||||||||
4775 | TEXT 9:29 | |||||||||
4776 | समो ऽहं सर्व-भूतेषु | |||||||||
4777 | samo ’haṁ sarva-bhūteṣu | |||||||||
4778 | न मे द्वेष्यो ऽस्ति न प्रियः | |||||||||
4779 | na me dveṣyo ’sti na priyaḥ | |||||||||
4780 | ये भजन्ति तु मां भक्त्या | |||||||||
4781 | ye bhajanti tu māṁ bhaktyā | |||||||||
4782 | मयि ते तेषु चाप्य् अहम् | |||||||||
4783 | mayi te teṣu cāpy aham | |||||||||
4784 | 8 | TEXT ९:३० | ||||||||
4785 | TEXT 9:30 | |||||||||
4786 | अपि चेत् सु-दुराचारो | |||||||||
4787 | api cet su-durācāro | |||||||||
4788 | भजते माम् अनन्य-भाक् | |||||||||
4789 | bhajate mām ananya-bhāk | |||||||||
4790 | साधुर् एव स मन्तव्यः | |||||||||
4791 | sādhur eva sa mantavyaḥ | |||||||||
4792 | सम्यग् व्यवसितो हि सः | |||||||||
4793 | samyag vyavasito hi saḥ | |||||||||
4794 | 8 | TEXT ९:३१ | ||||||||
4795 | TEXT 9:31 | |||||||||
4796 | क्षिप्रं भवति धर्मात्मा | |||||||||
4797 | kṣipraṁ bhavati dharmātmā | |||||||||
4798 | शश्वच्-छान्तिं निगच्छति | |||||||||
4799 | śaśvac-chāntiṁ nigacchati | |||||||||
4800 | कौन्तेय प्रतिजानीहि | |||||||||
4801 | kaunteya pratijānīhi | |||||||||
4802 | न मे भक्तः प्रणश्यति | |||||||||
4803 | na me bhaktaḥ praṇaśyati | |||||||||
4804 | 8 | TEXT ९:३२ | ||||||||
4805 | TEXT 9:32 | |||||||||
4806 | मां हि पार्थ व्यपाश्रित्य | |||||||||
4807 | māṁ hi pārtha vyapāśritya | |||||||||
4808 | ये ऽपि स्युः पाप-योनयः | |||||||||
4809 | ye ’pi syuḥ pāpa-yonayaḥ | |||||||||
4810 | स्त्रियो वैश्यास् तथा शूद्रास् | |||||||||
4811 | striyo vaiśyās tathā śūdrās | |||||||||
4812 | ते ऽपि यान्ति परां गतिम् | |||||||||
4813 | te ’pi yānti parāṁ gatim | |||||||||
4814 | 8 | TEXT ९:३३ | ||||||||
4815 | TEXT 9:33 | |||||||||
4816 | किं पुनर् ब्राह्मणाः पुण्या | |||||||||
4817 | kiṁ punar brāhmaṇāḥ puṇyā | |||||||||
4818 | भक्ता राजर्षयस् तथा | |||||||||
4819 | bhaktā rājarṣayas tathā | |||||||||
4820 | अनित्यम् असुखं लोकम् | |||||||||
4821 | anityam asukhaṁ lokam | |||||||||
4822 | इमं प्राप्य भजस्व माम् | |||||||||
4823 | imaṁ prāpya bhajasva mām | |||||||||
4824 | 8 | TEXT ९:३४ | ||||||||
4825 | TEXT 9:34 | |||||||||
4826 | cf 18:65 | मन्-मना भव मद्-भक्तो | ||||||||
4827 | man-manā bhava mad-bhakto | |||||||||
4828 | मद्-याजी मां नमस्कुरु | |||||||||
4829 | mad-yājī māṁ namaskuru | |||||||||
4830 | माम् एवैष्यसि युक्त्वैवम् | |||||||||
4831 | mām evaiṣyasi yuktvaivam | |||||||||
4832 | आत्मानं मत्-परायणः | |||||||||
4833 | ātmānaṁ mat-parāyaṇaḥ | |||||||||
4834 | ||||||||||
4835 | ||||||||||
4836 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
4837 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
4838 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
4839 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
4840 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
4841 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
4842 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
4843 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
4844 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
4845 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
4846 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
4847 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
4848 | राज-विद्य-राज-गुह्य-योगो नाम | |||||||||
4849 | rāja-vidya-rāja-guhya-yogo nāma | |||||||||
4850 | नवमो ऽध्यायः | |||||||||
4851 | navamo 'dhyāyaḥ | |||||||||
4852 | ||||||||||
4853 | ||||||||||
4854 | ||||||||||
4855 | ||||||||||
4856 | ||||||||||
4857 | ||||||||||
4858 | ||||||||||
4859 | ||||||||||
4860 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
4861 | CHAPTER 10 | Chapter 10 | ||||||||
4862 | METER | [42 verses] | ||||||||
4863 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
4864 | ||||||||||
4865 | The Opulence of the Absolute | |||||||||
4866 | ||||||||||
4867 | अथ दशमोध्यायः | |||||||||
4868 | atha daśamodhyāyaḥ | |||||||||
4869 | ||||||||||
4870 | 8 | TEXT १०:१ | ||||||||
4871 | TEXT 10:1 | |||||||||
4872 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
4873 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
4874 | भूय एव महा-बाहो | |||||||||
4875 | bhūya eva mahā-bāho | |||||||||
4876 | cf 18:64 | शृणु मे परमं वचः | ||||||||
4877 | śṛṇu me paramaṁ vacaḥ | |||||||||
4878 | यत् ते ऽहं प्रीयमाणाय | |||||||||
4879 | yat te ’haṁ prīyamāṇāya | |||||||||
4880 | वक्ष्यामि हित-काम्यया | |||||||||
4881 | vakṣyāmi hita-kāmyayā | |||||||||
4882 | 8 | TEXT १०:२ | ||||||||
4883 | TEXT 10:2 | |||||||||
4884 | न मे विदुः सुर-गणाः | |||||||||
4885 | na me viduḥ sura-gaṇāḥ | |||||||||
4886 | प्रभवं न महर्षयः | |||||||||
4887 | prabhavaṁ na maharṣayaḥ | |||||||||
4888 | अहम् आदिर् हि देवानां | |||||||||
4889 | aham ādir hi devānāṁ | |||||||||
4890 | महर्षीणां च सर्वशः | |||||||||
4891 | maharṣīṇāṁ ca sarvaśaḥ | |||||||||
4892 | 8 | TEXT १०:३ | ||||||||
4893 | TEXT 10:3 | |||||||||
4894 | यो माम् अजम् अनादिं च | |||||||||
4895 | yo mām ajam anādiṁ ca | |||||||||
4896 | वेत्ति लोक-महेश्वरम् | |||||||||
4897 | vetti loka-maheśvaram | |||||||||
4898 | असम्मूढः स मर्त्येषु | |||||||||
4899 | asammūḍhaḥ sa martyeṣu | |||||||||
4900 | सर्व-पापैः प्रमुच्यते | |||||||||
4901 | sarva-pāpaiḥ pramucyate | |||||||||
4902 | 8 | TEXT १०:४-५ | ||||||||
4903 | TEXT 10:4-5 | |||||||||
4904 | बुद्धिर् ज्ञानम् असम्मोहः | |||||||||
4905 | buddhir jñānam asammohaḥ | |||||||||
4906 | क्षमा सत्यं दमः शमः | |||||||||
4907 | kṣamā satyaṁ damaḥ śamaḥ | |||||||||
4908 | सुखं दुःखं भवो ऽभावो | |||||||||
4909 | sukhaṁ duḥkhaṁ bhavo ’bhāvo | |||||||||
4910 | भयं चाभयम् एव च | |||||||||
4911 | bhayaṁ cābhayam eva ca | |||||||||
4912 | अहिंसा समता तुष्टिस् | |||||||||
4913 | ahiṁsā samatā tuṣṭis | |||||||||
4914 | तपो दानं यशो ऽयशः | |||||||||
4915 | tapo dānaṁ yaśo ’yaśaḥ | |||||||||
4916 | भवन्ति भावा भूतानां | |||||||||
4917 | bhavanti bhāvā bhūtānāṁ | |||||||||
4918 | मत्त एव पृथग्-विधाः | |||||||||
4919 | matta eva pṛthag-vidhāḥ | |||||||||
4920 | 8 | TEXT १०:६ | ||||||||
4921 | TEXT 10:6 | |||||||||
4922 | महर्षयः सप्त पूर्वे | |||||||||
4923 | maharṣayaḥ sapta pūrve | |||||||||
4924 | चत्वारो मनवस् तथा | |||||||||
4925 | catvāro manavas tathā | |||||||||
4926 | मद्-भावा मानसा जाता | |||||||||
4927 | mad-bhāvā mānasā jātā | |||||||||
4928 | येषां लोक इमाः प्रजाः | |||||||||
4929 | yeṣāṁ loka imāḥ prajāḥ | |||||||||
4930 | 8 | TEXT १०:७ | ||||||||
4931 | TEXT 10:7 | |||||||||
4932 | एतां विभूतिं योगं च | |||||||||
4933 | etāṁ vibhūtiṁ yogaṁ ca | |||||||||
4934 | cf 4:9 | मम यो वेत्ति तत्त्वतः | ||||||||
4935 | mama yo vetti tattvataḥ | |||||||||
4936 | सो ऽविकल्पेन योगेन | |||||||||
4937 | so ’vikalpena yogena | |||||||||
4938 | युज्यते नात्र संशयः | |||||||||
4939 | yujyate nātra saṁśayaḥ | |||||||||
4940 | CATUR SLOKI | TEXT १०:८ | ||||||||
4941 | TEXT 10:8 | |||||||||
4942 | Recite these 4 verses daily | अहं सर्वस्य प्रभवो | ||||||||
4943 | ahaṁ sarvasya prabhavo | |||||||||
4944 | मत्तः सर्वं प्रवर्तते | |||||||||
4945 | mattaḥ sarvaṁ pravartate | |||||||||
4946 | इति मत्वा भजन्ते मां | |||||||||
4947 | iti matvā bhajante māṁ | |||||||||
4948 | बुधा भाव-समन्विताः | |||||||||
4949 | budhā bhāva-samanvitāḥ | |||||||||
4950 | CATUR SLOKI | TEXT १०:९ | ||||||||
4951 | TEXT 10:9 | |||||||||
4952 | The 4 Seed Verses of the Gita | मच्-चित्ता मद्-गत-प्राणा | ||||||||
4953 | mac-cittā mad-gata-prāṇā | |||||||||
4954 | बोधयन्तः परस्परम् | |||||||||
4955 | bodhayantaḥ parasparam | |||||||||
4956 | कथयन्तश् च मां नित्यं | |||||||||
4957 | kathayantaś ca māṁ nityaṁ | |||||||||
4958 | तुष्यन्ति च रमन्ति च | |||||||||
4959 | tuṣyanti ca ramanti ca | |||||||||
4960 | CATUR SLOKI | TEXT १०:१० | ||||||||
4961 | TEXT 10:10 | |||||||||
4962 | cf 12:1 | तेषां सतत-युक्तानां | ||||||||
4963 | teṣāṁ satata-yuktānāṁ | |||||||||
4964 | Water the seed daily | भजतां प्रीति-पूर्वकम् | ||||||||
4965 | bhajatāṁ prīti-pūrvakam | |||||||||
4966 | ददामि बुद्धि-योगं तं | |||||||||
4967 | dadāmi buddhi-yogaṁ taṁ | |||||||||
4968 | येन माम् उपयान्ति ते | |||||||||
4969 | yena mām upayānti te | |||||||||
4970 | CATUR SLOKI | TEXT १०:११ | ||||||||
4971 | TEXT 10:11 | |||||||||
4972 | It's like reciting whole Gita! | तेषाम् एवानुकम्पार्थम् | ||||||||
4973 | teṣām evānukampārtham | |||||||||
4974 | अहम् अज्ञान-जं तमः | |||||||||
4975 | aham ajñāna-jaṁ tamaḥ | |||||||||
4976 | नाशयाम्य् आत्म-भाव-स्थो | |||||||||
4977 | nāśayāmy ātma-bhāva-stho | |||||||||
4978 | ज्ञान-दीपेन भास्वता | |||||||||
4979 | jñāna-dīpena bhāsvatā | |||||||||
4980 | ||||||||||
4981 | 8 | TEXT १०:१२-१३ | ||||||||
4982 | TEXT 10:12-13 | |||||||||
4983 | अर्जुन उवाच | |||||||||
4984 | arjuna uvāca | |||||||||
4985 | परं ब्रह्म परं धाम | |||||||||
4986 | paraṁ brahma paraṁ dhāma | |||||||||
4987 | पवित्रं परमं भवान् | |||||||||
4988 | pavitraṁ paramaṁ bhavān | |||||||||
4989 | पुरुषं शाश्वतं दिव्यम् | |||||||||
4990 | puruṣaṁ śāśvataṁ divyam | |||||||||
4991 | आदि-देवम् अजं विभुम् | |||||||||
4992 | ādi-devam ajaṁ vibhum | |||||||||
4993 | आहुस् त्वाम् ऋषयः सर्वे | |||||||||
4994 | āhus tvām ṛṣayaḥ sarve | |||||||||
4995 | देवर्षिर् नारदस् तथा | |||||||||
4996 | devarṣir nāradas tathā | |||||||||
4997 | असितो देवलो व्यासः | |||||||||
4998 | asito devalo vyāsaḥ | |||||||||
4999 | स्वयं चैव ब्रवीषि मे | |||||||||
5000 | svayaṁ caiva bravīṣi me | |||||||||
5001 | 8 | TEXT १०:१४ | ||||||||
5002 | TEXT 10:14 | |||||||||
5003 | सर्वम् एतद् ऋतं मन्ये | |||||||||
5004 | sarvam etad ṛtaṁ manye | |||||||||
5005 | यन् मां वदसि केशव | |||||||||
5006 | yan māṁ vadasi keśava | |||||||||
5007 | न हि ते भगवन् व्यक्तिं | |||||||||
5008 | na hi te bhagavan vyaktiṁ | |||||||||
5009 | विदुर् देवा न दानवाः | |||||||||
5010 | vidur devā na dānavāḥ | |||||||||
5011 | 8 | TEXT १०:१५ | ||||||||
5012 | TEXT 10:15 | |||||||||
5013 | स्वयम् एवात्मनात्मानं | |||||||||
5014 | svayam evātmanātmānaṁ | |||||||||
5015 | वेत्थ त्वं पुरुषोत्तम | |||||||||
5016 | vettha tvaṁ puruṣottama | |||||||||
5017 | भूत-भावन भूतेश | |||||||||
5018 | bhūta-bhāvana bhūteśa | |||||||||
5019 | देव-देव जगत्-पते | |||||||||
5020 | deva-deva jagat-pate | |||||||||
5021 | 8 | TEXT १०:१६ | ||||||||
5022 | TEXT 10:16 | |||||||||
5023 | वक्तुम् अर्हस्य् अशेषेण | |||||||||
5024 | vaktum arhasy aśeṣeṇa | |||||||||
5025 | cf 10:19 | दिव्या ह्य् आत्म-विभूतयः | ||||||||
5026 | divyā hy ātma-vibhūtayaḥ | |||||||||
5027 | याभिर् विभूतिभिर् लोकान् | |||||||||
5028 | yābhir vibhūtibhir lokān | |||||||||
5029 | इमांस् त्वं व्याप्य तिष्ठसि | |||||||||
5030 | imāṁs tvaṁ vyāpya tiṣṭhasi | |||||||||
5031 | 8 | TEXT १०:१७ | ||||||||
5032 | TEXT 10:17 | |||||||||
5033 | कथं विद्याम् अहं योगिंस् | |||||||||
5034 | kathaṁ vidyām ahaṁ yogiṁs | |||||||||
5035 | त्वां सदा परिचिन्तयन् | |||||||||
5036 | tvāṁ sadā paricintayan | |||||||||
5037 | केषु केषु च भावेषु | |||||||||
5038 | keṣu keṣu ca bhāveṣu | |||||||||
5039 | चिन्त्यो ऽसि भगवन् मया | |||||||||
5040 | cintyo ’si bhagavan mayā | |||||||||
5041 | 8 | TEXT १०:१८ | ||||||||
5042 | TEXT 10:18 | |||||||||
5043 | विस्तरेणात्मनो योगं | |||||||||
5044 | vistareṇātmano yogaṁ | |||||||||
5045 | विभूतिं च जनार्दन | |||||||||
5046 | vibhūtiṁ ca janārdana | |||||||||
5047 | भूयः कथय तृप्तिर् हि | |||||||||
5048 | bhūyaḥ kathaya tṛptir hi | |||||||||
5049 | शृण्वतो नास्ति मे ऽमृतम् | |||||||||
5050 | śṛṇvato nāsti me ’mṛtam | |||||||||
5051 | 8 | TEXT १०:१९ | ||||||||
5052 | TEXT 10:19 | |||||||||
5053 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
5054 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
5055 | हन्त ते कथयिष्यामि | |||||||||
5056 | hanta te kathayiṣyāmi | |||||||||
5057 | cf 10:16 | दिव्या ह्य् आत्म-विभूतयः | ||||||||
5058 | divyā hy ātma-vibhūtayaḥ | |||||||||
5059 | प्राधान्यतः कुरु-श्रेष्ठ | |||||||||
5060 | prādhānyataḥ kuru-śreṣṭha | |||||||||
5061 | नास्त्य् अन्तो विस्तरस्य मे | |||||||||
5062 | nāsty anto vistarasya me | |||||||||
5063 | 8 | TEXT १०:२० | ||||||||
5064 | TEXT 10:20 | |||||||||
5065 | अहम् आत्मा गुडाकेश | |||||||||
5066 | aham ātmā guḍākeśa | |||||||||
5067 | सर्व-भूताशय-स्थितः | |||||||||
5068 | sarva-bhūtāśaya-sthitaḥ | |||||||||
5069 | अहम् आदिश् च मध्यं च | |||||||||
5070 | aham ādiś ca madhyaṁ ca | |||||||||
5071 | भूतानाम् अन्त एव च | |||||||||
5072 | bhūtānām anta eva ca | |||||||||
5073 | 8 | TEXT १०:२१ | ||||||||
5074 | TEXT 10:21 | |||||||||
5075 | आदित्यानाम् अहं विष्णुर् | |||||||||
5076 | ādityānām ahaṁ viṣṇur | |||||||||
5077 | ज्योतिषां रविर् अंशुमान् | |||||||||
5078 | jyotiṣāṁ ravir aṁśumān | |||||||||
5079 | मरीचिर् मरुताम् अस्मि | |||||||||
5080 | marīcir marutām asmi | |||||||||
5081 | नक्षत्राणाम् अहं शशी | |||||||||
5082 | nakṣatrāṇām ahaṁ śaśī | |||||||||
5083 | 8 | TEXT १०:२२ | ||||||||
5084 | TEXT 10:22 | |||||||||
5085 | वेदानां साम-वेदो ऽस्मि | |||||||||
5086 | vedānāṁ sāma-vedo ’smi | |||||||||
5087 | देवानाम् अस्मि वासवः | |||||||||
5088 | devānām asmi vāsavaḥ | |||||||||
5089 | इन्द्रियाणां मनश् चास्मि | |||||||||
5090 | indriyāṇāṁ manaś cāsmi | |||||||||
5091 | भूतानाम् अस्मि चेतना | |||||||||
5092 | bhūtānām asmi cetanā | |||||||||
5093 | 8 | TEXT १०:२३ | ||||||||
5094 | TEXT 10:23 | |||||||||
5095 | रुद्राणां शङ्करश् चास्मि | |||||||||
5096 | rudrāṇāṁ śaṅkaraś cāsmi | |||||||||
5097 | वित्तेशो यक्ष-रक्षसाम् | |||||||||
5098 | vitteśo yakṣa-rakṣasām | |||||||||
5099 | वसूनां पावकश् चास्मि | |||||||||
5100 | vasūnāṁ pāvakaś cāsmi | |||||||||
5101 | मेरुः शिखरिणाम् अहम् | |||||||||
5102 | meruḥ śikhariṇām aham | |||||||||
5103 | 8 | TEXT १०:२४ | ||||||||
5104 | TEXT 10:24 | |||||||||
5105 | पुरोधसां च मुख्यं मां | |||||||||
5106 | purodhasāṁ ca mukhyaṁ māṁ | |||||||||
5107 | विद्धि पार्थ बृहस्पतिम् | |||||||||
5108 | viddhi pārtha bṛhaspatim | |||||||||
5109 | सेनानीनाम् अहं स्कन्दः | |||||||||
5110 | senānīnām ahaṁ skandaḥ | |||||||||
5111 | सरसाम् अस्मि सागरः | |||||||||
5112 | sarasām asmi sāgaraḥ | |||||||||
5113 | 8 | TEXT १०:२५ | ||||||||
5114 | TEXT 10:25 | |||||||||
5115 | Japa is the greatest sacrifice | महर्षीणां भृगुर् अहं | ||||||||
5116 | maharṣīṇāṁ bhṛgur ahaṁ | |||||||||
5117 | गिराम् अस्म्य् एकम् अक्षरम् | |||||||||
5118 | girām asmy ekam akṣaram | |||||||||
5119 | यज्ञानां जप-यज्ञो ऽस्मि | |||||||||
5120 | yajñānāṁ japa-yajño ’smi | |||||||||
5121 | स्थावराणां हिमालयः | |||||||||
5122 | sthāvarāṇāṁ himālayaḥ | |||||||||
5123 | 8 | TEXT १०:२६ | ||||||||
5124 | TEXT 10:26 | |||||||||
5125 | अश्वत्थः सर्व-वृक्षाणां | |||||||||
5126 | aśvatthaḥ sarva-vṛkṣāṇāṁ | |||||||||
5127 | देवर्षीणां च नारदः | |||||||||
5128 | devarṣīṇāṁ ca nāradaḥ | |||||||||
5129 | गन्धर्वाणां चित्ररथः | |||||||||
5130 | gandharvāṇāṁ citrarathaḥ | |||||||||
5131 | सिद्धानां कपिलो मुनिः | |||||||||
5132 | siddhānāṁ kapilo muniḥ | |||||||||
5133 | 8 | TEXT १०:२७ | ||||||||
5134 | TEXT 10:27 | |||||||||
5135 | उच्चैःश्रवसम् अश्वानां | |||||||||
5136 | uccaiḥśravasam aśvānāṁ | |||||||||
5137 | विद्धि माम् अमृतोद्भवम् | |||||||||
5138 | viddhi mām amṛtodbhavam | |||||||||
5139 | ऐरावतं गजेन्द्राणां | |||||||||
5140 | airāvataṁ gajendrāṇāṁ | |||||||||
5141 | नराणां च नराधिपम् | |||||||||
5142 | narāṇāṁ ca narādhipam | |||||||||
5143 | 8 | TEXT १०:२८ | ||||||||
5144 | TEXT 10:28 | |||||||||
5145 | आयुधानाम् अहं वज्रं | |||||||||
5146 | āyudhānām ahaṁ vajraṁ | |||||||||
5147 | धेनूनाम् अस्मि काम-धुक् | |||||||||
5148 | dhenūnām asmi kāma-dhuk | |||||||||
5149 | प्रजनश् चास्मि कन्दर्पः | |||||||||
5150 | prajanaś cāsmi kandarpaḥ | |||||||||
5151 | सर्पाणाम् अस्मि वासुकिः | |||||||||
5152 | sarpāṇām asmi vāsukiḥ | |||||||||
5153 | 8 | TEXT १०:२९ | ||||||||
5154 | TEXT 10:29 | |||||||||
5155 | अनन्तश् चास्मि नागानां | |||||||||
5156 | anantaś cāsmi nāgānāṁ | |||||||||
5157 | वरुणो यादसाम् अहम् | |||||||||
5158 | varuṇo yādasām aham | |||||||||
5159 | पितॄणाम् अर्यमा चास्मि | |||||||||
5160 | pitṝṇām aryamā cāsmi | |||||||||
5161 | यमः संयमताम् अहम् | |||||||||
5162 | yamaḥ saṁyamatām aham | |||||||||
5163 | 8 | TEXT १०:३० | ||||||||
5164 | TEXT 10:30 | |||||||||
5165 | प्रह्लादश् चास्मि दैत्यानां | |||||||||
5166 | prahlādaś cāsmi daityānāṁ | |||||||||
5167 | कालः कलयताम् अहम् | |||||||||
5168 | kālaḥ kalayatām aham | |||||||||
5169 | मृगाणां च मृगेन्द्रो ऽहं | |||||||||
5170 | mṛgāṇāṁ ca mṛgendro ’haṁ | |||||||||
5171 | वैनतेयश् च पक्षिणाम् | |||||||||
5172 | vainateyaś ca pakṣiṇām | |||||||||
5173 | 8 | TEXT १०:३१ | ||||||||
5174 | TEXT 10:31 | |||||||||
5175 | पवनः पवताम् अस्मि | |||||||||
5176 | pavanaḥ pavatām asmi | |||||||||
5177 | रामः शस्त्र-भृताम् अहम् | |||||||||
5178 | rāmaḥ śastra-bhṛtām aham | |||||||||
5179 | झषाणां मकरश् चास्मि | |||||||||
5180 | jhaṣāṇāṁ makaraś cāsmi | |||||||||
5181 | स्रोतसाम् अस्मि जाह्नवी | |||||||||
5182 | srotasām asmi jāhnavī | |||||||||
5183 | 8 | TEXT १०:३२ | ||||||||
5184 | TEXT 10:32 | |||||||||
5185 | सर्गाणाम् आदिर् अन्तश् च | |||||||||
5186 | sargāṇām ādir antaś ca | |||||||||
5187 | मध्यं चैवाहम् अर्जुन | |||||||||
5188 | madhyaṁ caivāham arjuna | |||||||||
5189 | अध्यात्म-विद्या विद्यानां | |||||||||
5190 | adhyātma-vidyā vidyānāṁ | |||||||||
5191 | वादः प्रवदताम् अहम् | |||||||||
5192 | vādaḥ pravadatām aham | |||||||||
5193 | 8 | TEXT १०:३३ | ||||||||
5194 | TEXT 10:33 | |||||||||
5195 | अक्षराणाम् अ-कारो ऽस्मि | |||||||||
5196 | akṣarāṇām a-kāro ’smi | |||||||||
5197 | द्वन्द्वः सामासिकस्य च | |||||||||
5198 | dvandvaḥ sāmāsikasya ca | |||||||||
5199 | अहम् एवाक्षयः कालो | |||||||||
5200 | aham evākṣayaḥ kālo | |||||||||
5201 | धाताहं विश्वतो-मुखः | |||||||||
5202 | dhātāhaṁ viśvato-mukhaḥ | |||||||||
5203 | 8 | TEXT १०:३४ | ||||||||
5204 | TEXT 10:34 | |||||||||
5205 | मृत्युः सर्व-हरश् चाहम् | |||||||||
5206 | mṛtyuḥ sarva-haraś cāham | |||||||||
5207 | उद्भवश् च भविष्यताम् | |||||||||
5208 | udbhavaś ca bhaviṣyatām | |||||||||
5209 | कीर्तिः श्रीर् वाक् च नारीणां | |||||||||
5210 | kīrtiḥ śrīr vāk ca nārīṇāṁ | |||||||||
5211 | स्मृतिर् मेधा धृतिः क्षमा | |||||||||
5212 | smṛtir medhā dhṛtiḥ kṣamā | |||||||||
5213 | 8 | TEXT १०:३५ | ||||||||
5214 | TEXT 10:35 | |||||||||
5215 | बृहत्-साम तथा साम्नां | |||||||||
5216 | bṛhat-sāma tathā sāmnāṁ | |||||||||
5217 | गायत्री छन्दसाम् अहम् | |||||||||
5218 | gāyatrī chandasām aham | |||||||||
5219 | मासानां मार्ग-शीर्षो ऽहम् | |||||||||
5220 | māsānāṁ mārga-śīrṣo ’ham | |||||||||
5221 | ऋतूनां कुसुमाकरः | |||||||||
5222 | ṛtūnāṁ kusumākaraḥ | |||||||||
5223 | 8 | TEXT १०:३६ | ||||||||
5224 | TEXT 10:36 | |||||||||
5225 | द्यूतं छलयताम् अस्मि | |||||||||
5226 | dyūtaṁ chalayatām asmi | |||||||||
5227 | cf 7:10 | तेजस् तेजस्विनाम् अहम् | ||||||||
5228 | tejas tejasvinām aham | |||||||||
5229 | जयो ऽस्मि व्यवसायो ऽस्मि | |||||||||
5230 | jayo ’smi vyavasāyo ’smi | |||||||||
5231 | सत्त्वं सत्त्ववताम् अहम् | |||||||||
5232 | sattvaṁ sattvavatām aham | |||||||||
5233 | 8 | TEXT १०:३७ | ||||||||
5234 | TEXT 10:37 | |||||||||
5235 | वृष्णीनां वासुदेवो ऽस्मि | |||||||||
5236 | vṛṣṇīnāṁ vāsudevo ’smi | |||||||||
5237 | पाण्डवानां धनञ्-जयः | |||||||||
5238 | pāṇḍavānāṁ dhanañ-jayaḥ | |||||||||
5239 | मुनीनाम् अप्य् अहं व्यासः | |||||||||
5240 | munīnām apy ahaṁ vyāsaḥ | |||||||||
5241 | कवीनाम् उशना कविः | |||||||||
5242 | kavīnām uśanā kaviḥ | |||||||||
5243 | 8 | TEXT १०:३८ | ||||||||
5244 | TEXT 10:38 | |||||||||
5245 | दण्डो दमयताम् अस्मि | |||||||||
5246 | daṇḍo damayatām asmi | |||||||||
5247 | नीतिर् अस्मि जिगीषताम् | |||||||||
5248 | nītir asmi jigīṣatām | |||||||||
5249 | मौनं चैवास्मि गुह्यानां | |||||||||
5250 | maunaṁ caivāsmi guhyānāṁ | |||||||||
5251 | ज्ञानं ज्ञानवताम् अहम् | |||||||||
5252 | jñānaṁ jñānavatām aham | |||||||||
5253 | 8 | TEXT १०:३९ | ||||||||
5254 | TEXT 10:39 | |||||||||
5255 | यच् चापि सर्व-भूतानां | |||||||||
5256 | yac cāpi sarva-bhūtānāṁ | |||||||||
5257 | बीजं तद् अहम् अर्जुन | |||||||||
5258 | bījaṁ tad aham arjuna | |||||||||
5259 | न तद् अस्ति विना यत् स्यान् | |||||||||
5260 | na tad asti vinā yat syān | |||||||||
5261 | मया भूतं चराचरम् | |||||||||
5262 | mayā bhūtaṁ carācaram | |||||||||
5263 | 8 | TEXT १०:४० | ||||||||
5264 | TEXT 10:40 | |||||||||
5265 | नान्तो ऽस्ति मम दिव्यानां | |||||||||
5266 | nānto ’sti mama divyānāṁ | |||||||||
5267 | विभूतीनां परन्-तप | |||||||||
5268 | vibhūtīnāṁ paran-tapa | |||||||||
5269 | एष तूद्देशतः प्रोक्तो | |||||||||
5270 | eṣa tūddeśataḥ prokto | |||||||||
5271 | विभूतेर् विस्तरो मया | |||||||||
5272 | vibhūter vistaro mayā | |||||||||
5273 | 8 | TEXT १०:४१ | ||||||||
5274 | TEXT 10:41 | |||||||||
5275 | यद् यद् विभूतिमत् सत्त्वं | |||||||||
5276 | yad yad vibhūtimat sattvaṁ | |||||||||
5277 | श्रीमद् ऊर्जितम् एव वा | |||||||||
5278 | śrīmad ūrjitam eva vā | |||||||||
5279 | तत् तद् एवावगच्छ त्वं | |||||||||
5280 | tat tad evāvagaccha tvaṁ | |||||||||
5281 | मम तेजो-’ंश-सम्भवम् | |||||||||
5282 | mama tejo-’ṁśa-sambhavam | |||||||||
5283 | 8 | TEXT १०:४२ | ||||||||
5284 | TEXT 10:42 | |||||||||
5285 | अथ वा बहुनैतेन | |||||||||
5286 | atha vā bahunaitena | |||||||||
5287 | किं ज्ञातेन तवार्जुन | |||||||||
5288 | kiṁ jñātena tavārjuna | |||||||||
5289 | विष्टभ्याहम् इदं कृत्स्नम् | |||||||||
5290 | viṣṭabhyāham idaṁ kṛtsnam | |||||||||
5291 | एकांशेन स्थितो जगत् | |||||||||
5292 | ekāṁśena sthito jagat | |||||||||
5293 | ||||||||||
5294 | ||||||||||
5295 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
5296 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
5297 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
5298 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
5299 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
5300 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
5301 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
5302 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
5303 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
5304 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
5305 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
5306 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
5307 | विभूति-योगो नाम | |||||||||
5308 | vibhūti-yogo nāma | |||||||||
5309 | दशमो ऽध्यायः | |||||||||
5310 | daśamo 'dhyāyaḥ | |||||||||
5311 | ||||||||||
5312 | ||||||||||
5313 | ||||||||||
5314 | ||||||||||
5315 | ||||||||||
5316 | ||||||||||
5317 | ||||||||||
5318 | ||||||||||
5319 | ||||||||||
5320 | ||||||||||
5321 | ||||||||||
5322 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
5323 | CHAPTER 11 | Chapter 11 | ||||||||
5324 | METER | [55 verses] | ||||||||
5325 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
5326 | ||||||||||
5327 | The Universal Form | |||||||||
5328 | ||||||||||
5329 | अथैकादशोध्यायः | |||||||||
5330 | athaikādaśodhyāyaḥ | |||||||||
5331 | ||||||||||
5332 | 8 | TEXT ११:१ | ||||||||
5333 | TEXT 11:1 | |||||||||
5334 | अर्जुन उवाच | |||||||||
5335 | arjuna uvāca | |||||||||
5336 | 9 syllables | 9 syllables | मद्-अनुग्रहाय परमं | 9 syllables | ||||||
5337 | 9 syllables | mad-anugrahāya paramaṁ | 9 syllables | |||||||
5338 | गुह्यम् अध्यात्म-संज्ञितम् | |||||||||
5339 | guhyam adhyātma-saṁjñitam | |||||||||
5340 | यत् त्वयोक्तं वचस् तेन | |||||||||
5341 | yat tvayoktaṁ vacas tena | |||||||||
5342 | मोहो ऽयं विगतो मम | |||||||||
5343 | moho ’yaṁ vigato mama | |||||||||
5344 | 8 | TEXT ११:२ | ||||||||
5345 | TEXT 11:2 | |||||||||
5346 | भवाप्ययौ हि भूतानां | |||||||||
5347 | bhavāpyayau hi bhūtānāṁ | |||||||||
5348 | श्रुतौ विस्तरशो मया | |||||||||
5349 | śrutau vistaraśo mayā | |||||||||
5350 | त्वत्तः कमल-पत्राक्ष | |||||||||
5351 | tvattaḥ kamala-patrākṣa | |||||||||
5352 | माहात्म्यम् अपि चाव्ययम् | |||||||||
5353 | māhātmyam api cāvyayam | |||||||||
5354 | 8 | TEXT ११:३ | ||||||||
5355 | TEXT 11:3 | |||||||||
5356 | एवम् एतद् यथात्थ त्वम् | |||||||||
5357 | evam etad yathāttha tvam | |||||||||
5358 | आत्मानं परमेश्वर | |||||||||
5359 | ātmānaṁ parameśvara | |||||||||
5360 | द्रष्टुम् इच्छामि ते रूपम् | |||||||||
5361 | draṣṭum icchāmi te rūpam | |||||||||
5362 | ऐश्वरं पुरुषोत्तम | |||||||||
5363 | aiśvaraṁ puruṣottama | |||||||||
5364 | 8 | TEXT ११:४ | ||||||||
5365 | TEXT 11:4 | |||||||||
5366 | मन्यसे यदि तच् छक्यं | |||||||||
5367 | manyase yadi tac chakyaṁ | |||||||||
5368 | मया द्रष्टुम् इति प्रभो | |||||||||
5369 | mayā draṣṭum iti prabho | |||||||||
5370 | योगेश्वर ततो मे त्वं | |||||||||
5371 | yogeśvara tato me tvaṁ | |||||||||
5372 | दर्शयात्मानम् अव्ययम् | |||||||||
5373 | darśayātmānam avyayam | |||||||||
5374 | 8 | TEXT ११:५ | ||||||||
5375 | TEXT 11:5 | |||||||||
5376 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
5377 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
5378 | पश्य मे पार्थ रूपाणि | |||||||||
5379 | paśya me pārtha rūpāṇi | |||||||||
5380 | शतशो ऽथ सहस्रशः | |||||||||
5381 | śataśo ’tha sahasraśaḥ | |||||||||
5382 | नाना-विधानि दिव्यानि | |||||||||
5383 | nānā-vidhāni divyāni | |||||||||
5384 | नाना-वर्णाकृतीनि च | |||||||||
5385 | nānā-varṇākṛtīni ca | |||||||||
5386 | 8 | TEXT ११:६ | ||||||||
5387 | TEXT 11:6 | |||||||||
5388 | पश्यादित्यान् वसून् रुद्रान् | |||||||||
5389 | paśyādityān vasūn rudrān | |||||||||
5390 | अश्विनौ मरुतस् तथा | |||||||||
5391 | aśvinau marutas tathā | |||||||||
5392 | बहून्य् अदृष्ट-पूर्वाणि | |||||||||
5393 | bahūny adṛṣṭa-pūrvāṇi | |||||||||
5394 | पश्याश्चर्याणि भारत | |||||||||
5395 | paśyāścaryāṇi bhārata | |||||||||
5396 | 8 | TEXT ११:७ | ||||||||
5397 | TEXT 11:7 | |||||||||
5398 | इहैक-स्थं जगत् कृत्स्नं | |||||||||
5399 | ihaika-sthaṁ jagat kṛtsnaṁ | |||||||||
5400 | पश्याद्य स-चराचरम् | |||||||||
5401 | paśyādya sa-carācaram | |||||||||
5402 | मम देहे गुडाकेश | |||||||||
5403 | mama dehe guḍākeśa | |||||||||
5404 | यच् चान्यद् द्रष्टुम् इच्छसि | |||||||||
5405 | yac cānyad draṣṭum icchasi | |||||||||
5406 | 8 | TEXT ११:८ | ||||||||
5407 | TEXT 11:8 | |||||||||
5408 | न तु मां शक्यसे द्रष्टुम् | |||||||||
5409 | na tu māṁ śakyase draṣṭum | |||||||||
5410 | अनेनैव स्व-चक्षुषा | |||||||||
5411 | anenaiva sva-cakṣuṣā | |||||||||
5412 | दिव्यं ददामि ते चक्षुः | |||||||||
5413 | divyaṁ dadāmi te cakṣuḥ | |||||||||
5414 | cf 9:5 | पश्य मे योगम् ऐश्वरम् | ||||||||
5415 | paśya me yogam aiśvaram | |||||||||
5416 | 8 | TEXT ११:९ | ||||||||
5417 | TEXT 11:9 | |||||||||
5418 | सञ्जय उवाच | |||||||||
5419 | sañjaya uvāca | |||||||||
5420 | एवम् उक्त्वा ततो राजन् | |||||||||
5421 | evam uktvā tato rājan | |||||||||
5422 | महा-योगेश्वरो हरिः | |||||||||
5423 | mahā-yogeśvaro hariḥ | |||||||||
5424 | दर्शयाम् आस पार्थाय | |||||||||
5425 | darśayām āsa pārthāya | |||||||||
5426 | परमं रूपम् ऐश्वरम् | |||||||||
5427 | paramaṁ rūpam aiśvaram | |||||||||
5428 | 8 | TEXT ११:१०-११ | ||||||||
5429 | TEXT 11:10-11 | |||||||||
5430 | अनेक-वक्त्र-नयनम् | |||||||||
5431 | aneka-vaktra-nayanam | |||||||||
5432 | अनेकाद्भुत-दर्शनम् | |||||||||
5433 | anekādbhuta-darśanam | |||||||||
5434 | अनेक-दिव्याभरणं | |||||||||
5435 | aneka-divyābharaṇaṁ | |||||||||
5436 | दिव्यानेकोद्यतायुधम् | |||||||||
5437 | divyānekodyatāyudham | |||||||||
5438 | दिव्य-माल्याम्बर-धरं | |||||||||
5439 | divya-mālyāmbara-dharaṁ | |||||||||
5440 | दिव्य-गन्धानुलेपनम् | |||||||||
5441 | divya-gandhānulepanam | |||||||||
5442 | सर्वाश्चर्य-मयं देवम् | |||||||||
5443 | sarvāścarya-mayaṁ devam | |||||||||
5444 | अनन्तं विश्वतो-मुखम् | |||||||||
5445 | anantaṁ viśvato-mukham | |||||||||
5446 | 8 | TEXT ११:१२ | ||||||||
5447 | TEXT 11:12 | |||||||||
5448 | दिवि सूर्य-सहस्रस्य | |||||||||
5449 | divi sūrya-sahasrasya | |||||||||
5450 | भवेद् युगपद् उत्थिता | |||||||||
5451 | bhaved yugapad utthitā | |||||||||
5452 | यदि भाः सदृशी सा स्याद् | |||||||||
5453 | yadi bhāḥ sadṛśī sā syād | |||||||||
5454 | भासस् तस्य महात्मनः | |||||||||
5455 | bhāsas tasya mahātmanaḥ | |||||||||
5456 | 8 | TEXT ११:१३ | ||||||||
5457 | TEXT 11:13 | |||||||||
5458 | तत्रैक-स्थं जगत् कृत्स्नं | |||||||||
5459 | tatraika-sthaṁ jagat kṛtsnaṁ | |||||||||
5460 | प्रविभक्तम् अनेकधा | |||||||||
5461 | pravibhaktam anekadhā | |||||||||
5462 | अपश्यद् देव-देवस्य | |||||||||
5463 | apaśyad deva-devasya | |||||||||
5464 | शरीरे पाण्डवस् तदा | |||||||||
5465 | śarīre pāṇḍavas tadā | |||||||||
5466 | 8 | TEXT ११:१४ | ||||||||
5467 | TEXT 11:14 | |||||||||
5468 | ततः स विस्मयाविष्टो | |||||||||
5469 | tataḥ sa vismayāviṣṭo | |||||||||
5470 | हृष्ट-रोमा धनञ्-जयः | |||||||||
5471 | hṛṣṭa-romā dhanañ-jayaḥ | |||||||||
5472 | प्रणम्य शिरसा देवं | |||||||||
5473 | praṇamya śirasā devaṁ | |||||||||
5474 | कृताञ्जलिर् अभाषत | |||||||||
5475 | kṛtāñjalir abhāṣata | |||||||||
5476 | 11 | METER CHANGES TO 11 | ||||||||
5477 | METER CHANGES TO 11 | |||||||||
5478 | TEXT ११:१५ | |||||||||
5479 | TEXT 11:15 | |||||||||
5480 | अर्जुन उवाच | |||||||||
5481 | arjuna uvāca | |||||||||
5482 | पश्यामि देवांस् तव देव देहे | |||||||||
5483 | paśyāmi devāṁs tava deva dehe | |||||||||
5484 | सर्वांस् तथा भूत-विशेष-सङ्घान् | |||||||||
5485 | sarvāṁs tathā bhūta-viśeṣa-saṅghān | |||||||||
5486 | ब्रह्माणम् ईशं कमलासन-स्थम् | |||||||||
5487 | brahmāṇam īśaṁ kamalāsana-stham | |||||||||
5488 | ऋषींश् च सर्वान् उरगांश् च दिव्यान् | |||||||||
5489 | ṛṣīṁś ca sarvān uragāṁś ca divyān | |||||||||
5490 | 11 | TEXT ११:१६ | ||||||||
5491 | TEXT 11:16 | |||||||||
5492 | अनेक-बाहूदर-वक्त्र-नेत्रं | |||||||||
5493 | aneka-bāhūdara-vaktra-netraṁ | |||||||||
5494 | पश्यामि त्वां सर्वतो ऽनन्त-रूपम् | |||||||||
5495 | paśyāmi tvāṁ sarvato ’nanta-rūpam | |||||||||
5496 | नान्तं न मध्यं न पुनस् तवादिं | |||||||||
5497 | nāntaṁ na madhyaṁ na punas tavādiṁ | |||||||||
5498 | पश्यामि विश्वेश्वर विश्व-रूप | |||||||||
5499 | paśyāmi viśveśvara viśva-rūpa | |||||||||
5500 | 11 | TEXT ११:१७ | ||||||||
5501 | TEXT 11:17 | |||||||||
5502 | cf 11:46 | किरीटिनं गदिनं चक्रिणं च | ||||||||
5503 | kirīṭinaṁ gadinaṁ cakriṇaṁ ca | |||||||||
5504 | तेजो-राशिं सर्वतो दीप्तिमन्तम् | |||||||||
5505 | tejo-rāśiṁ sarvato dīptimantam | |||||||||
5506 | पश्यामि त्वां दुर्निरीक्ष्यं समन्ताद् | |||||||||
5507 | paśyāmi tvāṁ durnirīkṣyaṁ samantād | |||||||||
5508 | दीप्तानलार्क-द्युतिम् अप्रमेयम् | |||||||||
5509 | dīptānalārka-dyutim aprameyam | |||||||||
5510 | 11 | TEXT ११:१८ | ||||||||
5511 | TEXT 11:18 | |||||||||
5512 | त्वम् अक्षरं परमं वेदितव्यं | |||||||||
5513 | tvam akṣaraṁ paramaṁ veditavyaṁ | |||||||||
5514 | cf 16:22 | त्वम् अस्य विश्वस्य परं निधानम् | ||||||||
5515 | tvam asya viśvasya paraṁ nidhānam | |||||||||
5516 | त्वम् अव्ययः शाश्वत-धर्म-गोप्ता | |||||||||
5517 | tvam avyayaḥ śāśvata-dharma-goptā | |||||||||
5518 | सनातनस् त्वं पुरुषो मतो मे | |||||||||
5519 | sanātanas tvaṁ puruṣo mato me | |||||||||
5520 | 11 | TEXT ११:१९ | ||||||||
5521 | TEXT 11:19 | |||||||||
5522 | अनादि-मध्यान्तम् अनन्त-वीर्यम् | |||||||||
5523 | anādi-madhyāntam ananta-vīryam | |||||||||
5524 | अनन्त-बाहुं शशि-सूर्य-नेत्रम् | |||||||||
5525 | ananta-bāhuṁ śaśi-sūrya-netram | |||||||||
5526 | पश्यामि त्वां दीप्त-हुताश-वक्त्रं | |||||||||
5527 | paśyāmi tvāṁ dīpta-hutāśa-vaktraṁ | |||||||||
5528 | स्व-तेजसा विश्वम् इदं तपन्तम् | |||||||||
5529 | sva-tejasā viśvam idaṁ tapantam | |||||||||
5530 | 11 | TEXT ११:२० | ||||||||
5531 | TEXT 11:20 | |||||||||
5532 | द्याव् आ-पृथिव्योर् इदम् अन्तरं हि | |||||||||
5533 | dyāv ā-pṛthivyor idam antaraṁ hi | |||||||||
5534 | व्याप्तं त्वयैकेन दिशश् च सर्वाः | |||||||||
5535 | vyāptaṁ tvayaikena diśaś ca sarvāḥ | |||||||||
5536 | दृष्ट्वाद्भुतं रूपम् उग्रं तवेदं | |||||||||
5537 | dṛṣṭvādbhutaṁ rūpam ugraṁ tavedaṁ | |||||||||
5538 | लोक-त्रयं प्रव्यथितं महात्मन् | |||||||||
5539 | loka-trayaṁ pravyathitaṁ mahātman | |||||||||
5540 | 11 | TEXT ११:२१ | ||||||||
5541 | TEXT 11:21 | |||||||||
5542 | अमी हि त्वां सुर-सङ्घा विशन्ति | |||||||||
5543 | amī hi tvāṁ sura-saṅghā viśanti | |||||||||
5544 | केचिद् भीताः प्राञ्जलयो गृणन्ति | |||||||||
5545 | kecid bhītāḥ prāñjalayo gṛṇanti | |||||||||
5546 | स्वस्तीत्य् उक्त्वा महर्षि-सिद्ध-सङ्घाः | |||||||||
5547 | svastīty uktvā maharṣi-siddha-saṅghāḥ | |||||||||
5548 | स्तुवन्ति त्वां स्तुतिभिः पुष्कलाभिः | |||||||||
5549 | stuvanti tvāṁ stutibhiḥ puṣkalābhiḥ | |||||||||
5550 | 11 | TEXT ११:२२ | ||||||||
5551 | TEXT 11:22 | |||||||||
5552 | रुद्रादित्या वसवो ये च साध्या | |||||||||
5553 | rudrādityā vasavo ye ca sādhyā | |||||||||
5554 | विश्वे ऽश्विनौ मरुतश् चोष्मपाश् च | |||||||||
5555 | viśve ’śvinau marutaś coṣmapāś ca | |||||||||
5556 | गन्धर्व-यक्षासुर-सिद्ध-सङ्घा | |||||||||
5557 | gandharva-yakṣāsura-siddha-saṅghā | |||||||||
5558 | वीक्षन्ते त्वां विस्मिताश् चैव सर्वे | |||||||||
5559 | vīkṣante tvāṁ vismitāś caiva sarve | |||||||||
5560 | 11 | TEXT ११:२३ | ||||||||
5561 | TEXT 11:23 | |||||||||
5562 | रूपं महत् ते बहु-वक्त्र-नेत्रं | |||||||||
5563 | rūpaṁ mahat te bahu-vaktra-netraṁ | |||||||||
5564 | महा-बाहो बहु-बाहूरु-पादम् | |||||||||
5565 | mahā-bāho bahu-bāhūru-pādam | |||||||||
5566 | बहूदरं बहु-दंष्ट्रा-करालं | |||||||||
5567 | bahūdaraṁ bahu-daṁṣṭrā-karālaṁ | |||||||||
5568 | दृष्ट्वा लोकाः प्रव्यथितास् तथाहम् | |||||||||
5569 | dṛṣṭvā lokāḥ pravyathitās tathāham | |||||||||
5570 | 11 | TEXT ११:२४ | ||||||||
5571 | TEXT 11:24 | |||||||||
5572 | नभः-स्पृशं दीप्तम् अनेक-वर्णं | |||||||||
5573 | nabhaḥ-spṛśaṁ dīptam aneka-varṇaṁ | |||||||||
5574 | व्यात्ताननं दीप्त-विशाल-नेत्रम् | |||||||||
5575 | vyāttānanaṁ dīpta-viśāla-netram | |||||||||
5576 | दृष्ट्वा हि त्वां प्रव्यथितान्तर्-आत्मा | |||||||||
5577 | dṛṣṭvā hi tvāṁ pravyathitāntar-ātmā | |||||||||
5578 | धृतिं न विन्दामि शमं च विष्णो | |||||||||
5579 | dhṛtiṁ na vindāmi śamaṁ ca viṣṇo | |||||||||
5580 | 11 | TEXT ११:२५ | ||||||||
5581 | TEXT 11:25 | |||||||||
5582 | दंष्ट्रा-करालानि च ते मुखानि | |||||||||
5583 | daṁṣṭrā-karālāni ca te mukhāni | |||||||||
5584 | दृष्ट्वैव कालानल-सन्निभानि | |||||||||
5585 | dṛṣṭvaiva kālānala-sannibhāni | |||||||||
5586 | दिशो न जाने न लभे च शर्म | |||||||||
5587 | diśo na jāne na labhe ca śarma | |||||||||
5588 | cf 11:45 | प्रसीद देवेश जगन्-निवास | ||||||||
5589 | prasīda deveśa jagan-nivāsa | |||||||||
5590 | 11 | TEXT ११:२६-२७ | ||||||||
5591 | TEXT 11:26-27 | |||||||||
5592 | अमी च त्वां धृतराष्ट्रस्य पुत्राः | |||||||||
5593 | amī ca tvāṁ dhṛtarāṣṭrasya putrāḥ | |||||||||
5594 | सर्वे सहैवावनि-पाल-सङ्घैः | |||||||||
5595 | sarve sahaivāvani-pāla-saṅghaiḥ | |||||||||
5596 | भीष्मो द्रोणः सूत-पुत्रस् तथासौ | |||||||||
5597 | bhīṣmo droṇaḥ sūta-putras tathāsau | |||||||||
5598 | सहास्मदीयैर् अपि योध-मुख्यैः | |||||||||
5599 | sahāsmadīyair api yodha-mukhyaiḥ | |||||||||
5600 | वक्त्राणि ते त्वरमाणा विशन्ति | |||||||||
5601 | vaktrāṇi te tvaramāṇā viśanti | |||||||||
5602 | दंष्ट्रा-करालानि भयानकानि | |||||||||
5603 | daṁṣṭrā-karālāni bhayānakāni | |||||||||
5604 | केचिद् विलग्ना दशनान्तरेषु | |||||||||
5605 | kecid vilagnā daśanāntareṣu | |||||||||
5606 | सन्दृश्यन्ते चूर्णितैर् उत्तमाङ्गैः | |||||||||
5607 | sandṛśyante cūrṇitair uttamāṅgaiḥ | |||||||||
5608 | 11 | TEXT ११:२८ | ||||||||
5609 | TEXT 11:28 | |||||||||
5610 | यथा नदीनां बहवो ऽम्बु-वेगाः | |||||||||
5611 | yathā nadīnāṁ bahavo ’mbu-vegāḥ | |||||||||
5612 | समुद्रम् एवाभिमुखा द्रवन्ति | |||||||||
5613 | samudram evābhimukhā dravanti | |||||||||
5614 | तथा तवामी नर-लोक-वीरा | |||||||||
5615 | tathā tavāmī nara-loka-vīrā | |||||||||
5616 | विशन्ति वक्त्राण्य् अभिविज्वलन्ति | |||||||||
5617 | viśanti vaktrāṇy abhivijvalanti | |||||||||
5618 | 11 | TEXT ११:२९ | ||||||||
5619 | TEXT 11:29 | |||||||||
5620 | यथा प्रदीप्तं ज्वलनं पतङ्गा | |||||||||
5621 | yathā pradīptaṁ jvalanaṁ pataṅgā | |||||||||
5622 | विशन्ति नाशाय समृद्ध-वेगाः | |||||||||
5623 | viśanti nāśāya samṛddha-vegāḥ | |||||||||
5624 | तथैव नाशाय विशन्ति लोकास् | |||||||||
5625 | tathaiva nāśāya viśanti lokās | |||||||||
5626 | तवापि वक्त्राणि समृद्ध-वेगाः | |||||||||
5627 | tavāpi vaktrāṇi samṛddha-vegāḥ | |||||||||
5628 | 11 | TEXT ११:३० | ||||||||
5629 | TEXT 11:30 | |||||||||
5630 | लेलिह्यसे ग्रसमानः समन्ताल् | |||||||||
5631 | lelihyase grasamānaḥ samantāl | |||||||||
5632 | लोकान् समग्रान् वदनैर् ज्वलद्भिः | |||||||||
5633 | lokān samagrān vadanair jvaladbhiḥ | |||||||||
5634 | तेजोभिर् आपूर्य जगत् समग्रं | |||||||||
5635 | tejobhir āpūrya jagat samagraṁ | |||||||||
5636 | भासस् तवोग्राः प्रतपन्ति विष्णो | |||||||||
5637 | bhāsas tavogrāḥ pratapanti viṣṇo | |||||||||
5638 | 11 | TEXT ११:३१ | ||||||||
5639 | TEXT 11:31 | |||||||||
5640 | आख्याहि मे को भवान् उग्र-रूपो | |||||||||
5641 | ākhyāhi me ko bhavān ugra-rūpo | |||||||||
5642 | नमो ऽस्तु ते देव-वर प्रसीद | |||||||||
5643 | namo ’stu te deva-vara prasīda | |||||||||
5644 | विज्ञातुम् इच्छामि भवन्तम् आद्यं | |||||||||
5645 | vijñātum icchāmi bhavantam ādyaṁ | |||||||||
5646 | न हि प्रजानामि तव प्रवृत्तिम् | |||||||||
5647 | na hi prajānāmi tava pravṛttim | |||||||||
5648 | 11 | TEXT ११:३२ | ||||||||
5649 | TEXT 11:32 | |||||||||
5650 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
5651 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
5652 | कालो ऽस्मि लोक-क्षय-कृत् प्रवृद्धो | |||||||||
5653 | kālo ’smi loka-kṣaya-kṛt pravṛddho | |||||||||
5654 | लोकान् समाहर्तुम् इह प्रवृत्तः | |||||||||
5655 | lokān samāhartum iha pravṛttaḥ | |||||||||
5656 | ऋते ऽपि त्वां न भविष्यन्ति सर्वे | |||||||||
5657 | ṛte ’pi tvāṁ na bhaviṣyanti sarve | |||||||||
5658 | ये ऽवस्थिताः प्रत्य्-अनीकेषु योधाः | |||||||||
5659 | ye ’vasthitāḥ praty-anīkeṣu yodhāḥ | |||||||||
5660 | 11 | TEXT ११:३३ | ||||||||
5661 | TEXT 11:33 | |||||||||
5662 | तस्मात् त्वम् उत्तिष्ठ यशो लभस्व | |||||||||
5663 | tasmāt tvam uttiṣṭha yaśo labhasva | |||||||||
5664 | जित्वा शत्रून् भुङ्क्ष्व राज्यं समृद्धम् | |||||||||
5665 | jitvā śatrūn bhuṅkṣva rājyaṁ samṛddham | |||||||||
5666 | मयैवैते निहताः पूर्वम् एव | |||||||||
5667 | mayaivaite nihatāḥ pūrvam eva | |||||||||
5668 | निमित्त-मात्रं भव सव्य-साचिन् | |||||||||
5669 | nimitta-mātraṁ bhava savya-sācin | |||||||||
5670 | 11 | TEXT ११:३४ | ||||||||
5671 | TEXT 11:34 | |||||||||
5672 | द्रोणं च भीष्मं च जयद्रथं च | |||||||||
5673 | droṇaṁ ca bhīṣmaṁ ca jayadrathaṁ ca | |||||||||
5674 | कर्णं तथान्यान् अपि योध-वीरान् | |||||||||
5675 | karṇaṁ tathānyān api yodha-vīrān | |||||||||
5676 | मया हतांस् त्वं जहि मा व्यथिष्ठा | |||||||||
5677 | mayā hatāṁs tvaṁ jahi mā vyathiṣṭhā | |||||||||
5678 | युध्यस्व जेतासि रणे सपत्नान् | |||||||||
5679 | yudhyasva jetāsi raṇe sapatnān | |||||||||
5680 | 11 | TEXT ११:३५ | ||||||||
5681 | TEXT 11:35 | |||||||||
5682 | सञ्जय उवाच | |||||||||
5683 | sañjaya uvāca | |||||||||
5684 | एतच् छ्रुत्वा वचनं केशवस्य | |||||||||
5685 | etac chrutvā vacanaṁ keśavasya | |||||||||
5686 | कृताञ्जलिर् वेपमानः किरीटी | |||||||||
5687 | kṛtāñjalir vepamānaḥ kirīṭī | |||||||||
5688 | नमस्कृत्वा भूय एवाह कृष्णं | |||||||||
5689 | namaskṛtvā bhūya evāha kṛṣṇaṁ | |||||||||
5690 | स-गद्गदं भीत-भीतः प्रणम्य | |||||||||
5691 | sa-gadgadaṁ bhīta-bhītaḥ praṇamya | |||||||||
5692 | 11 | TEXT ११:३६ | ||||||||
5693 | TEXT 11:36 | |||||||||
5694 | अर्जुन उवाच | |||||||||
5695 | arjuna uvāca | |||||||||
5696 | स्थाने हृषीकेश तव प्रकीर्त्या | |||||||||
5697 | sthāne hṛṣīkeśa tava prakīrtyā | |||||||||
5698 | जगत् प्रहृष्यत्य् अनुरज्यते च | |||||||||
5699 | jagat prahṛṣyaty anurajyate ca | |||||||||
5700 | रक्षांसि भीतानि दिशो द्रवन्ति | |||||||||
5701 | rakṣāṁsi bhītāni diśo dravanti | |||||||||
5702 | सर्वे नमस्यन्ति च सिद्ध-सङ्घाः | |||||||||
5703 | sarve namasyanti ca siddha-saṅghāḥ | |||||||||
5704 | 11 | TEXT ११:३७ | ||||||||
5705 | TEXT 11:37 | |||||||||
5706 | कस्माच् च ते न नमेरन् महात्मन् | |||||||||
5707 | kasmāc ca te na nameran mahātman | |||||||||
5708 | गरीयसे ब्रह्मणो ऽप्य् आदि-कर्त्रे | |||||||||
5709 | garīyase brahmaṇo ’py ādi-kartre | |||||||||
5710 | अनन्त देवेश जगन्-निवास | |||||||||
5711 | ananta deveśa jagan-nivāsa | |||||||||
5712 | त्वम् अक्षरं सद्-असत् तत् परं यत् | |||||||||
5713 | tvam akṣaraṁ sad-asat tat paraṁ yat | |||||||||
5714 | 11 | TEXT ११:३८ | ||||||||
5715 | TEXT 11:38 | |||||||||
5716 | त्वम् आदि-देवः पुरुषः पुराणस् | |||||||||
5717 | tvam ādi-devaḥ puruṣaḥ purāṇas | |||||||||
5718 | त्वम् अस्य विश्वस्य परं निधानम् | |||||||||
5719 | tvam asya viśvasya paraṁ nidhānam | |||||||||
5720 | वेत्तासि वेद्यं च परं च धाम | |||||||||
5721 | vettāsi vedyaṁ ca paraṁ ca dhāma | |||||||||
5722 | त्वया ततं विश्वम् अनन्त-रूप | |||||||||
5723 | tvayā tataṁ viśvam ananta-rūpa | |||||||||
5724 | 11 | TEXT ११:३९ | ||||||||
5725 | TEXT 11:39 | |||||||||
5726 | वायुर् यमो ऽग्निर् वरुणः शशाङ्कः | |||||||||
5727 | vāyur yamo ’gnir varuṇaḥ śaśāṅkaḥ | |||||||||
5728 | प्रजापतिस् त्वं प्रपितामहश् च | |||||||||
5729 | prajāpatis tvaṁ prapitāmahaś ca | |||||||||
5730 | नमो नमस् ते ऽस्तु सहस्र-कृत्वः | |||||||||
5731 | namo namas te ’stu sahasra-kṛtvaḥ | |||||||||
5732 | पुनश् च भूयो ऽपि नमो नमस् ते | |||||||||
5733 | punaś ca bhūyo ’pi namo namas te | |||||||||
5734 | 11 | TEXT ११:४० | ||||||||
5735 | TEXT 11:40 | |||||||||
5736 | नमः पुरस्ताद् अथ पृष्ठतस् ते | |||||||||
5737 | namaḥ purastād atha pṛṣṭhatas te | |||||||||
5738 | नमो ऽस्तु ते सर्वत एव सर्व | |||||||||
5739 | namo ’stu te sarvata eva sarva | |||||||||
5740 | अनन्त-वीर्यामित-विक्रमस् त्वं | |||||||||
5741 | ananta-vīryāmita-vikramas tvaṁ | |||||||||
5742 | सर्वं समाप्नोषि ततो ऽसि सर्वः | |||||||||
5743 | sarvaṁ samāpnoṣi tato ’si sarvaḥ | |||||||||
5744 | 11 | TEXT ११:४१-४२ | ||||||||
5745 | TEXT 11:41-42 | |||||||||
5746 | सखेति मत्वा प्रसभं यद् उक्तं | |||||||||
5747 | sakheti matvā prasabhaṁ yad uktaṁ | |||||||||
5748 | हे कृष्ण हे यादव हे सखेति | |||||||||
5749 | he kṛṣṇa he yādava he sakheti | |||||||||
5750 | अजानता महिमानं तवेदं | |||||||||
5751 | ajānatā mahimānaṁ tavedaṁ | |||||||||
5752 | मया प्रमादात् प्रणयेन वापि | |||||||||
5753 | mayā pramādāt praṇayena vāpi | |||||||||
5754 | यच् चावहासार्थम् असत्-कृतो ऽसि | |||||||||
5755 | yac cāvahāsārtham asat-kṛto ’si | |||||||||
5756 | विहार-शय्यासन-भोजनेषु | |||||||||
5757 | vihāra-śayyāsana-bhojaneṣu | |||||||||
5758 | एको ऽथ वाप्य् अच्युत तत्-समक्षं | |||||||||
5759 | eko ’tha vāpy acyuta tat-samakṣaṁ | |||||||||
5760 | तत् क्षामये त्वाम् अहम् अप्रमेयम् | |||||||||
5761 | tat kṣāmaye tvām aham aprameyam | |||||||||
5762 | 11 | TEXT ११:४३ | ||||||||
5763 | TEXT 11:43 | |||||||||
5764 | पितासि लोकस्य चराचरस्य | |||||||||
5765 | pitāsi lokasya carācarasya | |||||||||
5766 | त्वम् अस्य पूज्यश् च गुरुर् गरीयान् | |||||||||
5767 | tvam asya pūjyaś ca gurur garīyān | |||||||||
5768 | Longest | न त्वत्-समो ऽस्त्य् अभ्यधिकः कुतो ऽन्यो | Longest Gita line! | |||||||
5769 | Longest dev | na tvat-samo ’sty abhyadhikaḥ kuto ’nyo | ||||||||
5770 | लोक-त्रये ऽप्य् अप्रतिम-प्रभाव | |||||||||
5771 | loka-traye ’py apratima-prabhāva | |||||||||
5772 | 11 | TEXT ११:४४ | ||||||||
5773 | TEXT 11:44 | |||||||||
5774 | तस्मात् प्रणम्य प्रणिधाय कायं | |||||||||
5775 | tasmāt praṇamya praṇidhāya kāyaṁ | |||||||||
5776 | प्रसादये त्वाम् अहम् ईशम् ईड्यम् | |||||||||
5777 | prasādaye tvām aham īśam īḍyam | |||||||||
5778 | पितेव पुत्रस्य सखेव सख्युः | |||||||||
5779 | piteva putrasya sakheva sakhyuḥ | |||||||||
5780 | प्रियः प्रियायार्हसि देव सोढुम् | |||||||||
5781 | priyaḥ priyāyārhasi deva soḍhum | |||||||||
5782 | 11 | TEXT ११:४५ | ||||||||
5783 | TEXT 11:45 | |||||||||
5784 | अदृष्ट-पूर्वं हृषितो ऽस्मि दृष्ट्वा | |||||||||
5785 | adṛṣṭa-pūrvaṁ hṛṣito ’smi dṛṣṭvā | |||||||||
5786 | भयेन च प्रव्यथितं मनो मे | |||||||||
5787 | bhayena ca pravyathitaṁ mano me | |||||||||
5788 | तद् एव मे दर्शय देव रूपं | |||||||||
5789 | tad eva me darśaya deva rūpaṁ | |||||||||
5790 | cf 11:25 | प्रसीद देवेश जगन्-निवास | ||||||||
5791 | prasīda deveśa jagan-nivāsa | |||||||||
5792 | 11 | TEXT ११:४६ | ||||||||
5793 | TEXT 11:46 | |||||||||
5794 | cf 11:17 | किरीटिनं गदिनं चक्र-हस्तम् | ||||||||
5795 | kirīṭinaṁ gadinaṁ cakra-hastam | |||||||||
5796 | इच्छामि त्वां द्रष्टुम् अहं तथैव | |||||||||
5797 | icchāmi tvāṁ draṣṭum ahaṁ tathaiva | |||||||||
5798 | तेनैव रूपेण चतुर्-भुजेन | |||||||||
5799 | tenaiva rūpeṇa catur-bhujena | |||||||||
5800 | सहस्र-बाहो भव विश्व-मूर्ते | |||||||||
5801 | sahasra-bāho bhava viśva-mūrte | |||||||||
5802 | 11 | TEXT ११:४७ | ||||||||
5803 | TEXT 11:47 | |||||||||
5804 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
5805 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
5806 | मया प्रसन्नेन तवार्जुनेदं | |||||||||
5807 | mayā prasannena tavārjunedaṁ | |||||||||
5808 | रूपं परं दर्शितम् आत्म-योगात् | |||||||||
5809 | rūpaṁ paraṁ darśitam ātma-yogāt | |||||||||
5810 | तेजो-मयं विश्वम् अनन्तम् आद्यं | |||||||||
5811 | tejo-mayaṁ viśvam anantam ādyaṁ | |||||||||
5812 | यन् मे त्वद् अन्येन न दृष्ट-पूर्वम् | |||||||||
5813 | yan me tvad anyena na dṛṣṭa-pūrvam | |||||||||
5814 | 11 | TEXT ११:४८ | ||||||||
5815 | TEXT 11:48 | |||||||||
5816 | न वेद-यज्ञाध्ययनैर् न दानैर् | |||||||||
5817 | na veda-yajñādhyayanair na dānair | |||||||||
5818 | न च क्रियाभिर् न तपोभिर् उग्रैः | |||||||||
5819 | na ca kriyābhir na tapobhir ugraiḥ | |||||||||
5820 | एवं-रूपः शक्य अहं नृ-लोके | |||||||||
5821 | evaṁ-rūpaḥ śakya ahaṁ nṛ-loke | |||||||||
5822 | द्रष्टुं त्वद् अन्येन कुरु-प्रवीर | |||||||||
5823 | draṣṭuṁ tvad anyena kuru-pravīra | |||||||||
5824 | 11 | TEXT ११:४९ | ||||||||
5825 | TEXT 11:49 | |||||||||
5826 | मा ते व्यथा मा च विमूढ-भावो | |||||||||
5827 | mā te vyathā mā ca vimūḍha-bhāvo | |||||||||
5828 | दृष्ट्वा रूपं घोरम् ईदृङ् ममेदम् | |||||||||
5829 | dṛṣṭvā rūpaṁ ghoram īdṛṅ mamedam | |||||||||
5830 | व्यपेत-भीः प्रीत-मनाः पुनस् त्वं | |||||||||
5831 | vyapeta-bhīḥ prīta-manāḥ punas tvaṁ | |||||||||
5832 | तद् एव मे रूपम् इदं प्रपश्य | |||||||||
5833 | tad eva me rūpam idaṁ prapaśya | |||||||||
5834 | 11 | TEXT ११:५० | ||||||||
5835 | TEXT 11:50 | |||||||||
5836 | सञ्जय उवाच | |||||||||
5837 | sañjaya uvāca | |||||||||
5838 | इत्य् अर्जुनं वासुदेवस् तथोक्त्वा | |||||||||
5839 | ity arjunaṁ vāsudevas tathoktvā | |||||||||
5840 | स्वकं रूपं दर्शयाम् आस भूयः | |||||||||
5841 | svakaṁ rūpaṁ darśayām āsa bhūyaḥ | |||||||||
5842 | आश्वासयाम् आस च भीतम् एनं | |||||||||
5843 | āśvāsayām āsa ca bhītam enaṁ | |||||||||
5844 | भूत्वा पुनः सौम्य-वपुर् महात्मा | |||||||||
5845 | bhūtvā punaḥ saumya-vapur mahātmā | |||||||||
5846 | 8 | METER CHANGES TO 8 | ||||||||
5847 | METER CHANGES TO 8 | |||||||||
5848 | TEXT ११:५१ | |||||||||
5849 | TEXT 11:51 | |||||||||
5850 | अर्जुन उवाच | |||||||||
5851 | arjuna uvāca | |||||||||
5852 | दृष्ट्वेदं मानुषं रूपं | |||||||||
5853 | dṛṣṭvedaṁ mānuṣaṁ rūpaṁ | |||||||||
5854 | तव सौम्यं जनार्दन | |||||||||
5855 | tava saumyaṁ janārdana | |||||||||
5856 | इदानीम् अस्मि संवृत्तः | |||||||||
5857 | idānīm asmi saṁvṛttaḥ | |||||||||
5858 | स-चेताः प्रकृतिं गतः | |||||||||
5859 | sa-cetāḥ prakṛtiṁ gataḥ | |||||||||
5860 | 8 | TEXT ११:५२ | ||||||||
5861 | TEXT 11:52 | |||||||||
5862 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
5863 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
5864 | सु-दुर्दर्शम् इदं रूपं | |||||||||
5865 | su-durdarśam idaṁ rūpaṁ | |||||||||
5866 | दृष्टवान् असि यन् मम | |||||||||
5867 | dṛṣṭavān asi yan mama | |||||||||
5868 | देवा अप्य् अस्य रूपस्य | |||||||||
5869 | devā apy asya rūpasya | |||||||||
5870 | नित्यं दर्शन-काङ्क्षिणः | |||||||||
5871 | nityaṁ darśana-kāṅkṣiṇaḥ | |||||||||
5872 | 8 | TEXT ११:५३ | ||||||||
5873 | TEXT 11:53 | |||||||||
5874 | नाहं वेदैर् न तपसा | |||||||||
5875 | nāhaṁ vedair na tapasā | |||||||||
5876 | न दानेन न चेज्यया | |||||||||
5877 | na dānena na cejyayā | |||||||||
5878 | शक्य एवं-विधो द्रष्टुं | |||||||||
5879 | śakya evaṁ-vidho draṣṭuṁ | |||||||||
5880 | दृष्टवान् असि मां यथा | |||||||||
5881 | dṛṣṭavān asi māṁ yathā | |||||||||
5882 | 8 | TEXT ११:५४ | ||||||||
5883 | TEXT 11:54 | |||||||||
5884 | cf 18:55 | भक्त्या त्व् अनन्यया शक्य | ||||||||
5885 | bhaktyā tv ananyayā śakya | |||||||||
5886 | अहम् एवं-विधो ऽर्जुन | |||||||||
5887 | aham evaṁ-vidho ’rjuna | |||||||||
5888 | ज्ञातुं द्रष्टुं च तत्त्वेन | |||||||||
5889 | jñātuṁ draṣṭuṁ ca tattvena | |||||||||
5890 | प्रवेष्टुं च परन्-तप | |||||||||
5891 | praveṣṭuṁ ca paran-tapa | |||||||||
5892 | 8 | TEXT ११:५५ | ||||||||
5893 | TEXT 11:55 | |||||||||
5894 | मत्-कर्म-कृन् मत्-परमो | |||||||||
5895 | mat-karma-kṛn mat-paramo | |||||||||
5896 | मद्-भक्तः सङ्ग-वर्जितः | |||||||||
5897 | mad-bhaktaḥ saṅga-varjitaḥ | |||||||||
5898 | निर्वैरः सर्व-भूतेषु | |||||||||
5899 | nirvairaḥ sarva-bhūteṣu | |||||||||
5900 | यः स माम् एति पाण्डव | |||||||||
5901 | yaḥ sa mām eti pāṇḍava | |||||||||
5902 | ||||||||||
5903 | ||||||||||
5904 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
5905 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
5906 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
5907 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
5908 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
5909 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
5910 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
5911 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
5912 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
5913 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
5914 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
5915 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
5916 | विश्वरूपदर्शन-योगो | |||||||||
5917 | viśvarūpadarśana-yogo | |||||||||
5918 | नामैकादशो ऽध्यायः | |||||||||
5919 | nāmaikādaśo 'dhyāyaḥ | |||||||||
5920 | ||||||||||
5921 | ||||||||||
5922 | ||||||||||
5923 | ||||||||||
5924 | ||||||||||
5925 | ||||||||||
5926 | ||||||||||
5927 | ||||||||||
5928 | ||||||||||
5929 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
5930 | CHAPTER 12 | Chapter 12 | ||||||||
5931 | METER | [20 verses] | ||||||||
5932 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
5933 | ||||||||||
5934 | Devotional Service | |||||||||
5935 | ||||||||||
5936 | अथ द्वादशोध्यायः | |||||||||
5937 | atha dvādaśodhyāyaḥ | |||||||||
5938 | ||||||||||
5939 | 8 | TEXT १२:१ | ||||||||
5940 | TEXT 12:1 | |||||||||
5941 | अर्जुन उवाच | |||||||||
5942 | arjuna uvāca | |||||||||
5943 | cf 10:10 | एवं सतत-युक्ता ये | ||||||||
5944 | evaṁ satata-yuktā ye | |||||||||
5945 | भक्तास् त्वां पर्युपासते | |||||||||
5946 | bhaktās tvāṁ paryupāsate | |||||||||
5947 | ये चाप्य् अक्षरम् अव्यक्तं | |||||||||
5948 | ye cāpy akṣaram avyaktaṁ | |||||||||
5949 | तेषां के योग-वित्तमाः | |||||||||
5950 | teṣāṁ ke yoga-vittamāḥ | |||||||||
5951 | 8 | TEXT १२:२ | ||||||||
5952 | TEXT 12:2 | |||||||||
5953 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
5954 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
5955 | मय्य् आवेश्य मनो ये मां | |||||||||
5956 | mayy āveśya mano ye māṁ | |||||||||
5957 | cf 9:14 | नित्य-युक्ता उपासते | ||||||||
5958 | nitya-yuktā upāsate | |||||||||
5959 | श्रद्धया परयोपेतास् | |||||||||
5960 | śraddhayā parayopetās | |||||||||
5961 | ते मे युक्त-तमा मताः | |||||||||
5962 | te me yukta-tamā matāḥ | |||||||||
5963 | 8 | TEXT १२:३-४ | ||||||||
5964 | TEXT 12:3-4 | |||||||||
5965 | ये त्व् अक्षरम् अनिर्देश्यम् | |||||||||
5966 | ye tv akṣaram anirdeśyam | |||||||||
5967 | अव्यक्तं पर्युपासते | |||||||||
5968 | avyaktaṁ paryupāsate | |||||||||
5969 | सर्वत्र-गम् अचिन्त्यं च | |||||||||
5970 | sarvatra-gam acintyaṁ ca | |||||||||
5971 | कूट-स्थम् अचलं ध्रुवम् | |||||||||
5972 | kūṭa-stham acalaṁ dhruvam | |||||||||
5973 | सन्नियम्येन्द्रिय-ग्रामं | |||||||||
5974 | sanniyamyendriya-grāmaṁ | |||||||||
5975 | सर्वत्र सम-बुद्धयः | |||||||||
5976 | sarvatra sama-buddhayaḥ | |||||||||
5977 | ते प्राप्नुवन्ति माम् एव | |||||||||
5978 | te prāpnuvanti mām eva | |||||||||
5979 | cf 5:25 | सर्व-भूत-हिते रताः | ||||||||
5980 | sarva-bhūta-hite ratāḥ | |||||||||
5981 | 8 | TEXT १२:५ | ||||||||
5982 | TEXT 12:5 | |||||||||
5983 | क्लेशो ऽधिक-तरस् तेषाम् | |||||||||
5984 | kleśo ’dhika-taras teṣām | |||||||||
5985 | अव्यक्तासक्त-चेतसाम् | |||||||||
5986 | avyaktāsakta-cetasām | |||||||||
5987 | अव्यक्ता हि गतिर् दुःखं | |||||||||
5988 | avyaktā hi gatir duḥkhaṁ | |||||||||
5989 | देहवद्भिर् अवाप्यते | |||||||||
5990 | dehavadbhir avāpyate | |||||||||
5991 | 8 | TEXT १२:६-७ | ||||||||
5992 | TEXT 12:6-7 | |||||||||
5993 | ये तु सर्वाणि कर्माणि | |||||||||
5994 | ye tu sarvāṇi karmāṇi | |||||||||
5995 | cf 18:57 | मयि सन्न्यस्य मत्-पराः | ||||||||
5996 | mayi sannyasya mat-parāḥ | |||||||||
5997 | अनन्येनैव योगेन | |||||||||
5998 | ananyenaiva yogena | |||||||||
5999 | मां ध्यायन्त उपासते | |||||||||
6000 | māṁ dhyāyanta upāsate | |||||||||
6001 | तेषाम् अहं समुद्धर्ता | |||||||||
6002 | teṣām ahaṁ samuddhartā | |||||||||
6003 | cf 9:3 | मृत्यु-संसार-सागरात् | ||||||||
6004 | mṛtyu-saṁsāra-sāgarāt | |||||||||
6005 | भवामि न चिरात् पार्थ | |||||||||
6006 | bhavāmi na cirāt pārtha | |||||||||
6007 | मय्य् आवेशित-चेतसाम् | |||||||||
6008 | mayy āveśita-cetasām | |||||||||
6009 | 8 | TEXT १२:८ | ||||||||
6010 | TEXT 12:8 | |||||||||
6011 | मय्य् एव मन आधत्स्व | |||||||||
6012 | mayy eva mana ādhatsva | |||||||||
6013 | मयि बुद्धिं निवेशय | |||||||||
6014 | mayi buddhiṁ niveśaya | |||||||||
6015 | निवसिष्यसि मय्य् एव | |||||||||
6016 | nivasiṣyasi mayy eva | |||||||||
6017 | अत ऊर्ध्वं न संशयः | |||||||||
6018 | ata ūrdhvaṁ na saṁśayaḥ | |||||||||
6019 | 8 | TEXT १२:९ | ||||||||
6020 | TEXT 12:9 | |||||||||
6021 | अथ चित्तं समाधातुं | |||||||||
6022 | atha cittaṁ samādhātuṁ | |||||||||
6023 | न शक्नोषि मयि स्थिरम् | |||||||||
6024 | na śaknoṣi mayi sthiram | |||||||||
6025 | अभ्यास-योगेन ततो | |||||||||
6026 | abhyāsa-yogena tato | |||||||||
6027 | माम् इच्छाप्तुं धनञ्-जय | |||||||||
6028 | mām icchāptuṁ dhanañ-jaya | |||||||||
6029 | 8 | TEXT १२:१० | ||||||||
6030 | TEXT 12:10 | |||||||||
6031 | अभ्यासे ऽप्य् असमर्थो ऽसि | |||||||||
6032 | abhyāse ’py asamartho ’si | |||||||||
6033 | मत्-कर्म-परमो भव | |||||||||
6034 | mat-karma-paramo bhava | |||||||||
6035 | मद्-अर्थम् अपि कर्माणि | |||||||||
6036 | mad-artham api karmāṇi | |||||||||
6037 | कुर्वन् सिद्धिम् अवाप्स्यसि | |||||||||
6038 | kurvan siddhim avāpsyasi | |||||||||
6039 | 8 | TEXT १२:११ | ||||||||
6040 | TEXT 12:11 | |||||||||
6041 | अथैतद् अप्य् अशक्तो ऽसि | |||||||||
6042 | athaitad apy aśakto ’si | |||||||||
6043 | कर्तुं मद्-योगम् आश्रितः | |||||||||
6044 | kartuṁ mad-yogam āśritaḥ | |||||||||
6045 | cf 18:2 | सर्व-कर्म-फल-त्यागं | ||||||||
6046 | sarva-karma-phala-tyāgaṁ | |||||||||
6047 | ततः कुरु यतात्मवान् | |||||||||
6048 | tataḥ kuru yatātmavān | |||||||||
6049 | 8 | TEXT १२:१२ | ||||||||
6050 | TEXT 12:12 | |||||||||
6051 | श्रेयो हि ज्ञानम् अभ्यासाज् | |||||||||
6052 | śreyo hi jñānam abhyāsāj | |||||||||
6053 | ज्ञानाद् ध्यानं विशिष्यते | |||||||||
6054 | jñānād dhyānaṁ viśiṣyate | |||||||||
6055 | ध्यानात् कर्म-फल-त्यागस् | |||||||||
6056 | dhyānāt karma-phala-tyāgas | |||||||||
6057 | त्यागाच् छान्तिर् अनन्तरम् | |||||||||
6058 | tyāgāc chāntir anantaram | |||||||||
6059 | 8 | TEXT १२:१३-१४ | ||||||||
6060 | TEXT 12:13-14 | |||||||||
6061 | अद्वेष्टा सर्व-भूतानां | |||||||||
6062 | adveṣṭā sarva-bhūtānāṁ | |||||||||
6063 | मैत्रः करुण एव च | |||||||||
6064 | maitraḥ karuṇa eva ca | |||||||||
6065 | cf 2:71 | निर्ममो निरहङ्कारः | ||||||||
6066 | nirmamo nirahaṅkāraḥ | |||||||||
6067 | cf 2:15 | सम-दुःख-सुखः क्षमी | ||||||||
6068 | sama-duḥkha-sukhaḥ kṣamī | |||||||||
6069 | सन्तुष्टः सततं योगी | |||||||||
6070 | santuṣṭaḥ satataṁ yogī | |||||||||
6071 | यतात्मा दृढ-निश्चयः | |||||||||
6072 | yatātmā dṛḍha-niścayaḥ | |||||||||
6073 | cf 8:7 | मय्य् अर्पित-मनो-बुद्धिर् | ||||||||
6074 | mayy arpita-mano-buddhir | |||||||||
6075 | cf 12:14 | यो मद्-भक्तः स मे प्रियः | ||||||||
6076 | yo mad-bhaktaḥ sa me priyaḥ | |||||||||
6077 | 8 | TEXT १२:१५ | ||||||||
6078 | TEXT 12:15 | |||||||||
6079 | यस्मान् नोद्विजते लोको | |||||||||
6080 | yasmān nodvijate loko | |||||||||
6081 | लोकान् नोद्विजते च यः | |||||||||
6082 | lokān nodvijate ca yaḥ | |||||||||
6083 | हर्षामर्ष-भयोद्वेगैर् | |||||||||
6084 | harṣāmarṣa-bhayodvegair | |||||||||
6085 | मुक्तो यः स च मे प्रियः | |||||||||
6086 | mukto yaḥ sa ca me priyaḥ | |||||||||
6087 | 8 | TEXT १२:१६ | ||||||||
6088 | TEXT 12:16 | |||||||||
6089 | अनपेक्षः शुचिर् दक्ष | |||||||||
6090 | anapekṣaḥ śucir dakṣa | |||||||||
6091 | उदासीनो गत-व्यथः | |||||||||
6092 | udāsīno gata-vyathaḥ | |||||||||
6093 | cf 14:25 | सर्वारम्भ-परित्यागी | ||||||||
6094 | sarvārambha-parityāgī | |||||||||
6095 | cf 12:14 | यो मद्-भक्तः स मे प्रियः | ||||||||
6096 | yo mad-bhaktaḥ sa me priyaḥ | |||||||||
6097 | 8 | TEXT १२:१७ | ||||||||
6098 | TEXT 12:17 | |||||||||
6099 | यो न हृष्यति न द्वेष्टि | |||||||||
6100 | yo na hṛṣyati na dveṣṭi | |||||||||
6101 | cf 18:54 | न शोचति न काङ्क्षति | ||||||||
6102 | na śocati na kāṅkṣati | |||||||||
6103 | शुभाशुभ-परित्यागी | |||||||||
6104 | śubhāśubha-parityāgī | |||||||||
6105 | भक्तिमान् यः स मे प्रियः | |||||||||
6106 | bhaktimān yaḥ sa me priyaḥ | |||||||||
6107 | 8 | TEXT १२:१८-१९ | ||||||||
6108 | TEXT 12:18-19 | |||||||||
6109 | समः शत्रौ च मित्रे च | |||||||||
6110 | samaḥ śatrau ca mitre ca | |||||||||
6111 | cf 6:7 | तथा मानापमानयोः | ||||||||
6112 | tathā mānāpamānayoḥ | |||||||||
6113 | cf 6:7 & 2:14 | शीतोष्ण-सुख-दुःखेषु | ||||||||
6114 | śītoṣṇa-sukha-duḥkheṣu | |||||||||
6115 | समः सङ्ग-विवर्जितः | |||||||||
6116 | samaḥ saṅga-vivarjitaḥ | |||||||||
6117 | तुल्य-निन्दा-स्तुतिर् मौनी | |||||||||
6118 | tulya-nindā-stutir maunī | |||||||||
6119 | सन्तुष्टो येन केनचित् | |||||||||
6120 | santuṣṭo yena kenacit | |||||||||
6121 | अनिकेतः स्थिर-मतिर् | |||||||||
6122 | aniketaḥ sthira-matir | |||||||||
6123 | भक्तिमान् मे प्रियो नरः | |||||||||
6124 | bhaktimān me priyo naraḥ | |||||||||
6125 | 8 | TEXT १२:२० | ||||||||
6126 | TEXT 12:20 | *In some Gitas, it is dharmYāmṛtam instead of dharmāmṛtam | ||||||||
6127 | D | ये तु धर्मामृतम् * इदं | ||||||||
6128 | D | ye tu dharmāmṛtam * idaṁ | ||||||||
6129 | यथोक्तं पर्युपासते | |||||||||
6130 | yathoktaṁ paryupāsate | |||||||||
6131 | श्रद्दधाना मत्-परमा | |||||||||
6132 | śraddadhānā mat-paramā | |||||||||
6133 | भक्तास् ते ऽतीव मे प्रियाः | |||||||||
6134 | bhaktās te ’tīva me priyāḥ | |||||||||
6135 | ||||||||||
6136 | ||||||||||
6137 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
6138 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
6139 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
6140 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
6141 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
6142 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
6143 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
6144 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
6145 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
6146 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
6147 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
6148 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
6149 | भक्ति-योगो नाम | |||||||||
6150 | bhakti-yogo nāma | |||||||||
6151 | द्वादशो ऽध्यायः | |||||||||
6152 | dvādaśo 'dhyāyaḥ | |||||||||
6153 | ||||||||||
6154 | ||||||||||
6155 | ||||||||||
6156 | ||||||||||
6157 | ||||||||||
6158 | ||||||||||
6159 | ||||||||||
6160 | ||||||||||
6161 | ||||||||||
6162 | ||||||||||
6163 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
6164 | CHAPTER 13 | Chapter 13 | ||||||||
6165 | METER | [35 / 34 verses] | ||||||||
6166 | ||||||||||
6167 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | See Notes | ||||||||
6168 | ⇓ | PLEASE NOTE 13:1 IS NOT IN SOME GITAS | ||||||||
6169 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
6170 | ||||||||||
6171 | Nature, the Enjoyer and Consciousness | |||||||||
6172 | ||||||||||
6173 | अथ त्रयोदशोध्यायः | |||||||||
6174 | atha trayodaśodhyāyaḥ | |||||||||
6175 | ||||||||||
6176 | 8 | TEXT १३:१-२ * | *Numbered differently in some Gitas. See notes at the end of this chapter. | |||||||
6177 | TEXT 13:1-2 * | |||||||||
6178 | अर्जुन उवाच | |||||||||
6179 | arjuna uvāca | |||||||||
6180 | cf 13:20 | प्रकृतिं पुरुषं चैव | ||||||||
6181 | prakṛtiṁ puruṣaṁ caiva | |||||||||
6182 | क्षेत्रं क्षेत्र-ज्ञम् एव च | |||||||||
6183 | kṣetraṁ kṣetra-jñam eva ca | |||||||||
6184 | एतद् वेदितुम् इच्छामि | |||||||||
6185 | etad veditum icchāmi | |||||||||
6186 | ज्ञानं ज्ञेयं च केशव | |||||||||
6187 | jñānaṁ jñeyaṁ ca keśava | |||||||||
6188 | Other Gitas start here | श्री-भगवान् उवाच | Other Gitas start here | |||||||
6189 | Other Gitas start here | śrī-bhagavān uvāca | Other Gitas start here | |||||||
6190 | इदं शरीरं कौन्तेय | See Notes at end of chapter | ||||||||
6191 | idaṁ śarīraṁ kaunteya | |||||||||
6192 | क्षेत्रम् इत्य् अभिधीयते | |||||||||
6193 | kṣetram ity abhidhīyate | |||||||||
6194 | एतद् यो वेत्ति तं प्राहुः | |||||||||
6195 | etad yo vetti taṁ prāhuḥ | |||||||||
6196 | क्षेत्र-ज्ञ इति तद्-विदः | |||||||||
6197 | kṣetra-jña iti tad-vidaḥ | |||||||||
6198 | 8 | TEXT १३:३ | ||||||||
6199 | TEXT 13:3 | |||||||||
6200 | क्षेत्र-ज्ञं चापि मां विद्धि | |||||||||
6201 | kṣetra-jñaṁ cāpi māṁ viddhi | |||||||||
6202 | सर्व-क्षेत्रेषु भारत | |||||||||
6203 | sarva-kṣetreṣu bhārata | |||||||||
6204 | cf 13:35 | क्षेत्र-क्षेत्रज्ञयोर् ज्ञानं | ||||||||
6205 | kṣetra-kṣetrajñayor jñānaṁ | |||||||||
6206 | यत् तज् ज्ञानं मतं मम | |||||||||
6207 | yat taj jñānaṁ mataṁ mama | |||||||||
6208 | 8 | TEXT १३:४ | ||||||||
6209 | TEXT 13:4 | |||||||||
6210 | तत् क्षेत्रं यच् च यादृक् च | |||||||||
6211 | tat kṣetraṁ yac ca yādṛk ca | |||||||||
6212 | यद्-विकारि यतश् च यत् | |||||||||
6213 | yad-vikāri yataś ca yat | |||||||||
6214 | स च यो यत्-प्रभावश् च | |||||||||
6215 | sa ca yo yat-prabhāvaś ca | |||||||||
6216 | तत् समासेन मे शृणु | |||||||||
6217 | tat samāsena me śṛṇu | |||||||||
6218 | 8 | TEXT १३:५ | ||||||||
6219 | TEXT 13:5 | |||||||||
6220 | ऋषिभिर् बहुधा गीतं | |||||||||
6221 | ṛṣibhir bahudhā gītaṁ | |||||||||
6222 | छन्दोभिर् विविधैः पृथक् | |||||||||
6223 | chandobhir vividhaiḥ pṛthak | |||||||||
6224 | ब्रह्म-सूत्र-पदैश् चैव | |||||||||
6225 | brahma-sūtra-padaiś caiva | |||||||||
6226 | हेतुमद्भिर् विनिश्चितैः | |||||||||
6227 | hetumadbhir viniścitaiḥ | |||||||||
6228 | 8 | TEXT १३:६-७ | ||||||||
6229 | TEXT 13:6-7 | |||||||||
6230 | महा-भूतान्य् अहङ्कारो | |||||||||
6231 | mahā-bhūtāny ahaṅkāro | |||||||||
6232 | बुद्धिर् अव्यक्तम् एव च | |||||||||
6233 | buddhir avyaktam eva ca | |||||||||
6234 | इन्द्रियाणि दशैकं च | |||||||||
6235 | indriyāṇi daśaikaṁ ca | |||||||||
6236 | पञ्च चेन्द्रिय-गोचराः | |||||||||
6237 | pañca cendriya-gocarāḥ | |||||||||
6238 | इच्छा द्वेषः सुखं दुःखं | |||||||||
6239 | icchā dveṣaḥ sukhaṁ duḥkhaṁ | |||||||||
6240 | सङ्घातश् चेतना धृतिः | |||||||||
6241 | saṅghātaś cetanā dhṛtiḥ | |||||||||
6242 | एतत् क्षेत्रं समासेन | |||||||||
6243 | etat kṣetraṁ samāsena | |||||||||
6244 | स-विकारम् उदाहृतम् | |||||||||
6245 | sa-vikāram udāhṛtam | |||||||||
6246 | 8 | TEXT १३:८-१२ | ||||||||
6247 | TEXT 13:8-12 | |||||||||
6248 | अमानित्वम् अदम्भित्वम् | |||||||||
6249 | amānitvam adambhitvam | |||||||||
6250 | अहिंसा क्षान्तिर् आर्जवम् | |||||||||
6251 | ahiṁsā kṣāntir ārjavam | |||||||||
6252 | आचार्योपासनं शौचं | |||||||||
6253 | ācāryopāsanaṁ śaucaṁ | |||||||||
6254 | स्थैर्यम् आत्म-विनिग्रहः | |||||||||
6255 | sthairyam ātma-vinigrahaḥ | |||||||||
6256 | इन्द्रियार्थेषु वैराग्यम् | |||||||||
6257 | indriyārtheṣu vairāgyam | |||||||||
6258 | अनहङ्कार एव च | |||||||||
6259 | anahaṅkāra eva ca | |||||||||
6260 | cf 14:20 | जन्म-मृत्यु-जरा-व्याधि- | ||||||||
6261 | janma-mṛtyu-jarā-vyādhi- | |||||||||
6262 | दुःख-दोषानुदर्शनम् | |||||||||
6263 | duḥkha-doṣānudarśanam | |||||||||
6264 | असक्तिर् अनभिष्वङ्गः | |||||||||
6265 | asaktir anabhiṣvaṅgaḥ | |||||||||
6266 | पुत्र-दार-गृहादिषु | |||||||||
6267 | putra-dāra-gṛhādiṣu | |||||||||
6268 | नित्यं च सम-चित्तत्वम् | |||||||||
6269 | nityaṁ ca sama-cittatvam | |||||||||
6270 | इष्टानिष्टोपपत्तिषु | |||||||||
6271 | iṣṭāniṣṭopapattiṣu | |||||||||
6272 | मयि चानन्य-योगेन | |||||||||
6273 | mayi cānanya-yogena | |||||||||
6274 | भक्तिर् अव्यभिचारिणी | |||||||||
6275 | bhaktir avyabhicāriṇī | |||||||||
6276 | विविक्त-देश-सेवित्वम् | |||||||||
6277 | vivikta-deśa-sevitvam | |||||||||
6278 | अरतिर् जन-संसदि | |||||||||
6279 | aratir jana-saṁsadi | |||||||||
6280 | अध्यात्म-ज्ञान-नित्यत्वं | |||||||||
6281 | adhyātma-jñāna-nityatvaṁ | |||||||||
6282 | तत्त्व-ज्ञानार्थ-दर्शनम् | |||||||||
6283 | tattva-jñānārtha-darśanam | |||||||||
6284 | एतज् ज्ञानम् इति प्रोक्तम् | |||||||||
6285 | etaj jñānam iti proktam | |||||||||
6286 | अज्ञानं यद् अतो ऽन्यथा | |||||||||
6287 | ajñānaṁ yad ato ’nyathā | |||||||||
6288 | 8 | TEXT १३:१३ | ||||||||
6289 | TEXT 13:13 | |||||||||
6290 | ज्ञेयं यत् तत् प्रवक्ष्यामि | |||||||||
6291 | jñeyaṁ yat tat pravakṣyāmi | |||||||||
6292 | यज् ज्ञात्वामृतम् अश्नुते | |||||||||
6293 | yaj jñātvāmṛtam aśnute | |||||||||
6294 | अनादि मत्-परं ब्रह्म | |||||||||
6295 | anādi mat-paraṁ brahma | |||||||||
6296 | न सत् तन् नासद् उच्यते | |||||||||
6297 | na sat tan nāsad ucyate | |||||||||
6298 | 8 | TEXT १३:१४ | ||||||||
6299 | TEXT 13:14 | |||||||||
6300 | सर्वतः पाणि-पादं तत् | |||||||||
6301 | sarvataḥ pāṇi-pādaṁ tat | |||||||||
6302 | सर्वतो ऽक्षि-शिरो-मुखम् | |||||||||
6303 | sarvato ’kṣi-śiro-mukham | |||||||||
6304 | सर्वतः श्रुतिमल् लोके | |||||||||
6305 | sarvataḥ śrutimal loke | |||||||||
6306 | सर्वम् आवृत्य तिष्ठति | |||||||||
6307 | sarvam āvṛtya tiṣṭhati | |||||||||
6308 | 8 | TEXT १३:१५ | ||||||||
6309 | TEXT 13:15 | |||||||||
6310 | सर्वेन्द्रिय-गुणाभासं | |||||||||
6311 | sarvendriya-guṇābhāsaṁ | |||||||||
6312 | सर्वेन्द्रिय-विवर्जितम् | |||||||||
6313 | sarvendriya-vivarjitam | |||||||||
6314 | असक्तं सर्व-भृच् चैव | |||||||||
6315 | asaktaṁ sarva-bhṛc caiva | |||||||||
6316 | निर्गुणं गुण-भोक्तृ च | |||||||||
6317 | nirguṇaṁ guṇa-bhoktṛ ca | |||||||||
6318 | 8 | TEXT १३:१६ | ||||||||
6319 | TEXT 13:16 | |||||||||
6320 | बहिर् अन्तश् च भूतानाम् | |||||||||
6321 | bahir antaś ca bhūtānām | |||||||||
6322 | अचरं चरम् एव च | |||||||||
6323 | acaraṁ caram eva ca | |||||||||
6324 | सूक्ष्मत्वात् तद् अविज्ञेयं | |||||||||
6325 | sūkṣmatvāt tad avijñeyaṁ | |||||||||
6326 | दूर-स्थं चान्तिके च तत् | |||||||||
6327 | dūra-sthaṁ cāntike ca tat | |||||||||
6328 | 8 | TEXT १३:१७ | ||||||||
6329 | TEXT 13:17 | |||||||||
6330 | cf 18:20 | अविभक्तं च भूतेषु | ||||||||
6331 | avibhaktaṁ ca bhūteṣu | |||||||||
6332 | विभक्तम् इव च स्थितम् | |||||||||
6333 | vibhaktam iva ca sthitam | |||||||||
6334 | भूत-भर्तृ च तज् ज्ञेयं | |||||||||
6335 | bhūta-bhartṛ ca taj jñeyaṁ | |||||||||
6336 | ग्रसिष्णु प्रभविष्णु च | |||||||||
6337 | grasiṣṇu prabhaviṣṇu ca | |||||||||
6338 | 8 | TEXT १३:१८ | ||||||||
6339 | TEXT 13:18 | |||||||||
6340 | ज्योतिषाम् अपि तज् ज्योतिस् | |||||||||
6341 | jyotiṣām api taj jyotis | |||||||||
6342 | तमसः परम् उच्यते | |||||||||
6343 | tamasaḥ param ucyate | |||||||||
6344 | ज्ञानं ज्ञेयं ज्ञान-गम्यं | |||||||||
6345 | jñānaṁ jñeyaṁ jñāna-gamyaṁ | |||||||||
6346 | हृदि सर्वस्य विष्ठितम् | |||||||||
6347 | hṛdi sarvasya viṣṭhitam | |||||||||
6348 | 8 | TEXT १३:१९ | ||||||||
6349 | TEXT 13:19 | |||||||||
6350 | इति क्षेत्रं तथा ज्ञानं | |||||||||
6351 | iti kṣetraṁ tathā jñānaṁ | |||||||||
6352 | ज्ञेयं चोक्तं समासतः | |||||||||
6353 | jñeyaṁ coktaṁ samāsataḥ | |||||||||
6354 | मद्-भक्त एतद् विज्ञाय | |||||||||
6355 | mad-bhakta etad vijñāya | |||||||||
6356 | मद्-भावायोपपद्यते | |||||||||
6357 | mad-bhāvāyopapadyate | |||||||||
6358 | 8 | TEXT १३:२० | ||||||||
6359 | TEXT 13:20 | |||||||||
6360 | cf 13:1 | प्रकृतिं पुरुषं चैव | ||||||||
6361 | prakṛtiṁ puruṣaṁ caiva | |||||||||
6362 | विद्ध्य् अनादी उभाव् अपि | |||||||||
6363 | viddhy anādī ubhāv api | |||||||||
6364 | विकारांश् च गुणांश् चैव | |||||||||
6365 | vikārāṁś ca guṇāṁś caiva | |||||||||
6366 | विद्धि प्रकृति-सम्भवान् | |||||||||
6367 | viddhi prakṛti-sambhavān | |||||||||
6368 | 8 | TEXT १३:२१ | ||||||||
6369 | TEXT 13:21 | |||||||||
6370 | कार्य-कारण-कर्तृत्वे | |||||||||
6371 | kārya-kāraṇa-kartṛtve | |||||||||
6372 | हेतुः प्रकृतिर् उच्यते | |||||||||
6373 | hetuḥ prakṛtir ucyate | |||||||||
6374 | पुरुषः सुख-दुःखानां | |||||||||
6375 | puruṣaḥ sukha-duḥkhānāṁ | |||||||||
6376 | भोक्तृत्वे हेतुर् उच्यते | |||||||||
6377 | bhoktṛtve hetur ucyate | |||||||||
6378 | 8 | TEXT १३:२२ | ||||||||
6379 | TEXT 13:22 | |||||||||
6380 | पुरुषः प्रकृति-स्थो हि | |||||||||
6381 | puruṣaḥ prakṛti-stho hi | |||||||||
6382 | भुङ्क्ते प्रकृति-जान् गुणान् | |||||||||
6383 | bhuṅkte prakṛti-jān guṇān | |||||||||
6384 | कारणं गुण-सङ्गो ऽस्य | |||||||||
6385 | kāraṇaṁ guṇa-saṅgo ’sya | |||||||||
6386 | सद्-असद्-योनि-जन्मसु | |||||||||
6387 | sad-asad-yoni-janmasu | |||||||||
6388 | 8 | TEXT १३:२३ | ||||||||
6389 | TEXT 13:23 | |||||||||
6390 | उपद्रष्टानुमन्ता च | |||||||||
6391 | upadraṣṭānumantā ca | |||||||||
6392 | भर्ता भोक्ता महेश्वरः | |||||||||
6393 | bhartā bhoktā maheśvaraḥ | |||||||||
6394 | परमात्मेति चाप्य् उक्तो | |||||||||
6395 | paramātmeti cāpy ukto | |||||||||
6396 | देहे ऽस्मिन् पुरुषः परः | |||||||||
6397 | dehe ’smin puruṣaḥ paraḥ | |||||||||
6398 | 8 | TEXT १३:२४ | ||||||||
6399 | TEXT 13:24 | |||||||||
6400 | य एवं वेत्ति पुरुषं | |||||||||
6401 | ya evaṁ vetti puruṣaṁ | |||||||||
6402 | प्रकृतिं च गुणैः सह | |||||||||
6403 | prakṛtiṁ ca guṇaiḥ saha | |||||||||
6404 | cf 6:31 | सर्वथा वर्तमानो ऽपि | ||||||||
6405 | sarvathā vartamāno ’pi | |||||||||
6406 | न स भूयो ऽभिजायते | |||||||||
6407 | na sa bhūyo ’bhijāyate | |||||||||
6408 | 8 | TEXT १३:२५ | ||||||||
6409 | TEXT 13:25 | |||||||||
6410 | ध्यानेनात्मनि पश्यन्ति | |||||||||
6411 | dhyānenātmani paśyanti | |||||||||
6412 | केचिद् आत्मानम् आत्मना | |||||||||
6413 | kecid ātmānam ātmanā | |||||||||
6414 | अन्ये साङ्ख्येन योगेन | |||||||||
6415 | anye sāṅkhyena yogena | |||||||||
6416 | कर्म-योगेन चापरे | |||||||||
6417 | karma-yogena cāpare | |||||||||
6418 | 8 | TEXT १३:२६ | ||||||||
6419 | TEXT 13:26 | |||||||||
6420 | अन्ये त्व् एवम् अजानन्तः | |||||||||
6421 | anye tv evam ajānantaḥ | |||||||||
6422 | श्रुत्वान्येभ्य उपासते | |||||||||
6423 | śrutvānyebhya upāsate | |||||||||
6424 | ते ऽपि चातितरन्त्य् एव | |||||||||
6425 | te ’pi cātitaranty eva | |||||||||
6426 | मृत्युं श्रुति-परायणाः | |||||||||
6427 | mṛtyuṁ śruti-parāyaṇāḥ | |||||||||
6428 | 8 | TEXT १३:२७ | ||||||||
6429 | TEXT 13:27 | |||||||||
6430 | यावत् सञ्जायते किञ्चित् | |||||||||
6431 | yāvat sañjāyate kiñcit | |||||||||
6432 | सत्त्वं स्थावर-जङ्गमम् | |||||||||
6433 | sattvaṁ sthāvara-jaṅgamam | |||||||||
6434 | क्षेत्र-क्षेत्रज्ञ-संयोगात् | |||||||||
6435 | kṣetra-kṣetrajña-saṁyogāt | |||||||||
6436 | तद् विद्धि भरतर्षभ | |||||||||
6437 | tad viddhi bharatarṣabha | |||||||||
6438 | 8 | TEXT १३:२८ | ||||||||
6439 | TEXT 13:28 | |||||||||
6440 | समं सर्वेषु भूतेषु | |||||||||
6441 | samaṁ sarveṣu bhūteṣu | |||||||||
6442 | तिष्ठन्तं परमेश्वरम् | |||||||||
6443 | tiṣṭhantaṁ parameśvaram | |||||||||
6444 | विनश्यत्स्व् अविनश्यन्तं | |||||||||
6445 | vinaśyatsv avinaśyantaṁ | |||||||||
6446 | cf 5:5 | यः पश्यति स पश्यति | ||||||||
6447 | yaḥ paśyati sa paśyati | |||||||||
6448 | 8 | TEXT १३:२९ | ||||||||
6449 | TEXT 13:29 | |||||||||
6450 | समं पश्यन् हि सर्वत्र | |||||||||
6451 | samaṁ paśyan hi sarvatra | |||||||||
6452 | समवस्थितम् ईश्वरम् | |||||||||
6453 | samavasthitam īśvaram | |||||||||
6454 | न हिनस्त्य् आत्मनात्मानं | |||||||||
6455 | na hinasty ātmanātmānaṁ | |||||||||
6456 | cf 16:22 | ततो याति परां गतिम् | ||||||||
6457 | tato yāti parāṁ gatim | |||||||||
6458 | 8 | TEXT १३:३० | ||||||||
6459 | TEXT 13:30 | |||||||||
6460 | प्रकृत्यैव च कर्माणि | |||||||||
6461 | prakṛtyaiva ca karmāṇi | |||||||||
6462 | क्रियमाणानि सर्वशः | |||||||||
6463 | kriyamāṇāni sarvaśaḥ | |||||||||
6464 | यः पश्यति तथात्मानम् | |||||||||
6465 | yaḥ paśyati tathātmānam | |||||||||
6466 | अकर्तारं स पश्यति | |||||||||
6467 | akartāraṁ sa paśyati | |||||||||
6468 | 8 | TEXT १३:३१ | ||||||||
6469 | TEXT 13:31 | |||||||||
6470 | यदा भूत-पृथग्-भावम् | |||||||||
6471 | yadā bhūta-pṛthag-bhāvam | |||||||||
6472 | एक-स्थम् अनुपश्यति | |||||||||
6473 | eka-stham anupaśyati | |||||||||
6474 | तत एव च विस्तारं | |||||||||
6475 | tata eva ca vistāraṁ | |||||||||
6476 | ब्रह्म सम्पद्यते तदा | |||||||||
6477 | brahma sampadyate tadā | |||||||||
6478 | 8 | TEXT १३:३२ | ||||||||
6479 | TEXT 13:32 | |||||||||
6480 | अनादित्वान् निर्गुणत्वात् | |||||||||
6481 | anāditvān nirguṇatvāt | |||||||||
6482 | परमात्मायम् अव्ययः | |||||||||
6483 | paramātmāyam avyayaḥ | |||||||||
6484 | शरीर-स्थो ऽपि कौन्तेय | |||||||||
6485 | śarīra-stho ’pi kaunteya | |||||||||
6486 | न करोति न लिप्यते | |||||||||
6487 | na karoti na lipyate | |||||||||
6488 | 8 | TEXT १३:३३ | ||||||||
6489 | TEXT 13:33 | |||||||||
6490 | यथा सर्व-गतं सौक्ष्म्याद् | |||||||||
6491 | yathā sarva-gataṁ saukṣmyād | |||||||||
6492 | आकाशं नोपलिप्यते | |||||||||
6493 | ākāśaṁ nopalipyate | |||||||||
6494 | सर्वत्रावस्थितो देहे | |||||||||
6495 | sarvatrāvasthito dehe | |||||||||
6496 | तथात्मा नोपलिप्यते | |||||||||
6497 | tathātmā nopalipyate | |||||||||
6498 | 8 | TEXT १३:३४ | ||||||||
6499 | TEXT 13:34 | |||||||||
6500 | यथा प्रकाशयत्य् एकः | |||||||||
6501 | yathā prakāśayaty ekaḥ | |||||||||
6502 | कृत्स्नं लोकम् इमं रविः | |||||||||
6503 | kṛtsnaṁ lokam imaṁ raviḥ | |||||||||
6504 | क्षेत्रं क्षेत्री तथा कृत्स्नं | |||||||||
6505 | kṣetraṁ kṣetrī tathā kṛtsnaṁ | |||||||||
6506 | प्रकाशयति भारत | |||||||||
6507 | prakāśayati bhārata | |||||||||
6508 | 8 | TEXT १३:३५ | ||||||||
6509 | TEXT 13:35 | |||||||||
6510 | cf 13:3 | क्षेत्र-क्षेत्रज्ञयोर् एवम् | ||||||||
6511 | kṣetra-kṣetrajñayor evam | |||||||||
6512 | अन्तरं ज्ञान-चक्षुषा | |||||||||
6513 | antaraṁ jñāna-cakṣuṣā | |||||||||
6514 | भूत-प्रकृति-मोक्षं च | |||||||||
6515 | bhūta-prakṛti-mokṣaṁ ca | |||||||||
6516 | ये विदुर् यान्ति ते परम् | |||||||||
6517 | ye vidur yānti te param | |||||||||
6518 | ||||||||||
6519 | ||||||||||
6520 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
6521 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
6522 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
6523 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
6524 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
6525 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
6526 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
6527 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
6528 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
6529 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
6530 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
6531 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
6532 | क्षेत्र-क्षेत्रज्ञ-विभाग योगो नाम | |||||||||
6533 | kṣetra-kṣetrajña-vibhāga yogo nāma | |||||||||
6534 | त्रयोदशो ऽध्यायः | |||||||||
6535 | trayodaśo 'dhyāyaḥ | |||||||||
6536 | ||||||||||
6537 | ||||||||||
6538 | ||||||||||
6539 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
6540 | ||||||||||
6541 | * Chapter 1 & Chapter 13 - no. of verses:- | *Numbered differently in some Gitas. Explanatory Notes | ||||||||
6542 | One Extra, One Less; Still 700 | |||||||||
6543 | ||||||||||
6544 | * The Gita has 700 verses. However there are 2 variations of the numbering of the verses. Sloka no. 13:1 (Arjuna's question) does not appear in some Gitas. In those Gitas, the numbering of nine verses (1:28 to 1:36 above) are numbered differently to make them into 10 verses. (Some verses have 2 lines, some, 4, and some 6.) Thus, in our above Gita Chapter 1 has 46 verses and Chapter 13 has 35 verses. In the other version, Chapter 1 has 47 verses (same verses but numbered differently); and Chapter 13 has 34 verses (the first verse is not there). | |||||||||
6545 | ||||||||||
6546 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
6547 | ||||||||||
6548 | ||||||||||
6549 | ||||||||||
6550 | ||||||||||
6551 | ||||||||||
6552 | ||||||||||
6553 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
6554 | CHAPTER 14 | Chapter 14 | ||||||||
6555 | METER | [27 verses] | ||||||||
6556 | ⇓ | |||||||||
6557 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
6558 | ||||||||||
6559 | The Three Modes of Material Nature | |||||||||
6560 | ||||||||||
6561 | अथ चतुर्दशोध्यायः | |||||||||
6562 | atha caturdaśodhyāyaḥ | |||||||||
6563 | ||||||||||
6564 | 8 | TEXT १४:१ | ||||||||
6565 | TEXT 14:1 | |||||||||
6566 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
6567 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
6568 | परं भूयः प्रवक्ष्यामि | |||||||||
6569 | paraṁ bhūyaḥ pravakṣyāmi | |||||||||
6570 | ज्ञानानां ज्ञानम् उत्तमम् | |||||||||
6571 | jñānānāṁ jñānam uttamam | |||||||||
6572 | यज् ज्ञात्वा मुनयः सर्वे | |||||||||
6573 | yaj jñātvā munayaḥ sarve | |||||||||
6574 | परां सिद्धिम् इतो गताः | |||||||||
6575 | parāṁ siddhim ito gatāḥ | |||||||||
6576 | 8 | TEXT १४:२ | ||||||||
6577 | TEXT 14:2 | |||||||||
6578 | इदं ज्ञानम् उपाश्रित्य | |||||||||
6579 | idaṁ jñānam upāśritya | |||||||||
6580 | मम साधर्म्यम् आगताः | |||||||||
6581 | mama sādharmyam āgatāḥ | |||||||||
6582 | सर्गे ऽपि नोपजायन्ते | |||||||||
6583 | sarge ’pi nopajāyante | |||||||||
6584 | प्रलये न व्यथन्ति च | |||||||||
6585 | pralaye na vyathanti ca | |||||||||
6586 | 8 | TEXT १४:३ | ||||||||
6587 | TEXT 14:3 | |||||||||
6588 | मम योनिर् महद् ब्रह्म | |||||||||
6589 | mama yonir mahad brahma | |||||||||
6590 | तस्मिन् गर्भं दधाम्य् अहम् | |||||||||
6591 | tasmin garbhaṁ dadhāmy aham | |||||||||
6592 | सम्भवः सर्व-भूतानां | |||||||||
6593 | sambhavaḥ sarva-bhūtānāṁ | |||||||||
6594 | ततो भवति भारत | |||||||||
6595 | tato bhavati bhārata | |||||||||
6596 | 8 | TEXT १४:४ | ||||||||
6597 | TEXT 14:4 | |||||||||
6598 | सर्व-योनिषु कौन्तेय | |||||||||
6599 | sarva-yoniṣu kaunteya | |||||||||
6600 | मूर्तयः सम्भवन्ति याः | |||||||||
6601 | mūrtayaḥ sambhavanti yāḥ | |||||||||
6602 | तासां ब्रह्म महद् योनिर् | |||||||||
6603 | tāsāṁ brahma mahad yonir | |||||||||
6604 | अहं बीज-प्रदः पिता | |||||||||
6605 | ahaṁ bīja-pradaḥ pitā | |||||||||
6606 | 8 | TEXT १४:५ | ||||||||
6607 | TEXT 14:5 | |||||||||
6608 | सत्त्वं रजस् तम इति | |||||||||
6609 | sattvaṁ rajas tama iti | |||||||||
6610 | गुणाः प्रकृति-सम्भवाः | |||||||||
6611 | guṇāḥ prakṛti-sambhavāḥ | |||||||||
6612 | निबध्नन्ति महा-बाहो | |||||||||
6613 | nibadhnanti mahā-bāho | |||||||||
6614 | देहे देहिनम् अव्ययम् | |||||||||
6615 | dehe dehinam avyayam | |||||||||
6616 | 8 | TEXT १४:६ | ||||||||
6617 | TEXT 14:6 | |||||||||
6618 | तत्र सत्त्वं निर्मलत्वात् | |||||||||
6619 | tatra sattvaṁ nirmalatvāt | |||||||||
6620 | प्रकाशकम् अनामयम् | |||||||||
6621 | prakāśakam anāmayam | |||||||||
6622 | सुख-सङ्गेन बध्नाति | |||||||||
6623 | sukha-saṅgena badhnāti | |||||||||
6624 | ज्ञान-सङ्गेन चानघ | |||||||||
6625 | jñāna-saṅgena cānagha | |||||||||
6626 | 8 | TEXT १४:७ | ||||||||
6627 | TEXT 14:7 | |||||||||
6628 | रजो रागात्मकं विद्धि | |||||||||
6629 | rajo rāgātmakaṁ viddhi | |||||||||
6630 | तृष्णा-सङ्ग-समुद्भवम् | |||||||||
6631 | tṛṣṇā-saṅga-samudbhavam | |||||||||
6632 | cf 14:8 | तन् निबध्नाति कौन्तेय | ||||||||
6633 | tan nibadhnāti kaunteya | |||||||||
6634 | कर्म-सङ्गेन देहिनम् | |||||||||
6635 | karma-saṅgena dehinam | |||||||||
6636 | 8 | TEXT १४:८ | ||||||||
6637 | TEXT 14:8 | |||||||||
6638 | तमस् त्व् अज्ञान-जं विद्धि | |||||||||
6639 | tamas tv ajñāna-jaṁ viddhi | |||||||||
6640 | मोहनं सर्व-देहिनाम् | |||||||||
6641 | mohanaṁ sarva-dehinām | |||||||||
6642 | प्रमादालस्य-निद्राभिस् | |||||||||
6643 | pramādālasya-nidrābhis | |||||||||
6644 | cf 14:7 | तन् निबध्नाति भारत | ||||||||
6645 | tan nibadhnāti bhārata | |||||||||
6646 | 8 | TEXT १४:९ | ||||||||
6647 | TEXT 14:9 | |||||||||
6648 | सत्त्वं सुखे सञ्जयति | |||||||||
6649 | sattvaṁ sukhe sañjayati | |||||||||
6650 | रजः कर्मणि भारत | |||||||||
6651 | rajaḥ karmaṇi bhārata | |||||||||
6652 | ज्ञानम् आवृत्य तु तमः | |||||||||
6653 | jñānam āvṛtya tu tamaḥ | |||||||||
6654 | प्रमादे सञ्जयत्य् उत | |||||||||
6655 | pramāde sañjayaty uta | |||||||||
6656 | 8 | TEXT १४:१० | ||||||||
6657 | TEXT 14:10 | |||||||||
6658 | रजस् तमश् चाभिभूय | |||||||||
6659 | rajas tamaś cābhibhūya | |||||||||
6660 | सत्त्वं भवति भारत | |||||||||
6661 | sattvaṁ bhavati bhārata | |||||||||
6662 | रजः सत्त्वं तमश् चैव | |||||||||
6663 | rajaḥ sattvaṁ tamaś caiva | |||||||||
6664 | तमः सत्त्वं रजस् तथा | |||||||||
6665 | tamaḥ sattvaṁ rajas tathā | |||||||||
6666 | 8 | TEXT १४:११ | ||||||||
6667 | TEXT 14:11 | |||||||||
6668 | सर्व-द्वारेषु देहे ऽस्मिन् | |||||||||
6669 | sarva-dvāreṣu dehe ’smin | |||||||||
6670 | प्रकाश उपजायते | |||||||||
6671 | prakāśa upajāyate | |||||||||
6672 | ज्ञानं यदा तदा विद्याद् | |||||||||
6673 | jñānaṁ yadā tadā vidyād | |||||||||
6674 | विवृद्धं सत्त्वम् इत्य् उत | |||||||||
6675 | vivṛddhaṁ sattvam ity uta | |||||||||
6676 | 8 | TEXT १४:१२ | ||||||||
6677 | TEXT 14:12 | |||||||||
6678 | लोभः प्रवृत्तिर् आरम्भः | |||||||||
6679 | lobhaḥ pravṛttir ārambhaḥ | |||||||||
6680 | कर्मणाम् अशमः स्पृहा | |||||||||
6681 | karmaṇām aśamaḥ spṛhā | |||||||||
6682 | रजस्य् एतानि जायन्ते | |||||||||
6683 | rajasy etāni jāyante | |||||||||
6684 | विवृद्धे भरतर्षभ | |||||||||
6685 | vivṛddhe bharatarṣabha | |||||||||
6686 | 8 | TEXT १४:१३ | ||||||||
6687 | TEXT 14:13 | |||||||||
6688 | अप्रकाशो ऽप्रवृत्तिश् च | |||||||||
6689 | aprakāśo ’pravṛttiś ca | |||||||||
6690 | प्रमादो मोह एव च | |||||||||
6691 | pramādo moha eva ca | |||||||||
6692 | तमस्य् एतानि जायन्ते | |||||||||
6693 | tamasy etāni jāyante | |||||||||
6694 | विवृद्धे कुरु-नन्दन | |||||||||
6695 | vivṛddhe kuru-nandana | |||||||||
6696 | 8 | TEXT १४:१४ | ||||||||
6697 | TEXT 14:14 | |||||||||
6698 | यदा सत्त्वे प्रवृद्धे तु | |||||||||
6699 | yadā sattve pravṛddhe tu | |||||||||
6700 | प्रलयं याति देह-भृत् | |||||||||
6701 | pralayaṁ yāti deha-bhṛt | |||||||||
6702 | तदोत्तम-विदां लोकान् | |||||||||
6703 | tadottama-vidāṁ lokān | |||||||||
6704 | अमलान् प्रतिपद्यते | |||||||||
6705 | amalān pratipadyate | |||||||||
6706 | 8 | TEXT १४:१५ | ||||||||
6707 | TEXT 14:15 | |||||||||
6708 | रजसि प्रलयं गत्वा | |||||||||
6709 | rajasi pralayaṁ gatvā | |||||||||
6710 | कर्म-सङ्गिषु जायते | |||||||||
6711 | karma-saṅgiṣu jāyate | |||||||||
6712 | तथा प्रलीनस् तमसि | |||||||||
6713 | tathā pralīnas tamasi | |||||||||
6714 | मूढ-योनिषु जायते | |||||||||
6715 | mūḍha-yoniṣu jāyate | |||||||||
6716 | 8 | TEXT १४:१६ | ||||||||
6717 | TEXT 14:16 | |||||||||
6718 | कर्मणः सुकृतस्याहुः | |||||||||
6719 | karmaṇaḥ sukṛtasyāhuḥ | |||||||||
6720 | सात्त्विकं निर्मलं फलम् | |||||||||
6721 | sāttvikaṁ nirmalaṁ phalam | |||||||||
6722 | रजसस् तु फलं दुःखम् | |||||||||
6723 | rajasas tu phalaṁ duḥkham | |||||||||
6724 | अज्ञानं तमसः फलम् | |||||||||
6725 | ajñānaṁ tamasaḥ phalam | |||||||||
6726 | 8 | TEXT १४:१७ | ||||||||
6727 | TEXT 14:17 | |||||||||
6728 | सत्त्वात् सञ्जायते ज्ञानं | |||||||||
6729 | sattvāt sañjāyate jñānaṁ | |||||||||
6730 | रजसो लोभ एव च | |||||||||
6731 | rajaso lobha eva ca | |||||||||
6732 | प्रमाद-मोहौ तमसो | |||||||||
6733 | pramāda-mohau tamaso | |||||||||
6734 | भवतो ऽज्ञानम् एव च | |||||||||
6735 | bhavato ’jñānam eva ca | |||||||||
6736 | 8 | TEXT १४:१८ | ||||||||
6737 | TEXT 14:18 | |||||||||
6738 | ऊर्ध्वं गच्छन्ति सत्त्व-स्था | |||||||||
6739 | ūrdhvaṁ gacchanti sattva-sthā | |||||||||
6740 | मध्ये तिष्ठन्ति राजसाः | |||||||||
6741 | madhye tiṣṭhanti rājasāḥ | |||||||||
6742 | जघन्य-गुण-वृत्ति-स्था | |||||||||
6743 | jaghanya-guṇa-vṛtti-sthā | |||||||||
6744 | अधो गच्छन्ति तामसाः | |||||||||
6745 | adho gacchanti tāmasāḥ | |||||||||
6746 | 8 | TEXT १४:१९ | ||||||||
6747 | TEXT 14:19 | |||||||||
6748 | नान्यं गुणेभ्यः कर्तारं | |||||||||
6749 | nānyaṁ guṇebhyaḥ kartāraṁ | |||||||||
6750 | यदा द्रष्टानुपश्यति | |||||||||
6751 | yadā draṣṭānupaśyati | |||||||||
6752 | गुणेभ्यश् च परं वेत्ति | |||||||||
6753 | guṇebhyaś ca paraṁ vetti | |||||||||
6754 | मद्-भावं सो ऽधिगच्छति | |||||||||
6755 | mad-bhāvaṁ so ’dhigacchati | |||||||||
6756 | 8 | TEXT १४:२० | ||||||||
6757 | TEXT 14:20 | |||||||||
6758 | गुणान् एतान् अतीत्य त्रीन् | |||||||||
6759 | guṇān etān atītya trīn | |||||||||
6760 | देही देह-समुद्भवान् | |||||||||
6761 | dehī deha-samudbhavān | |||||||||
6762 | cf 13:9 | जन्म-मृत्यु-जरा-दुःखैर् | ||||||||
6763 | janma-mṛtyu-jarā-duḥkhair | |||||||||
6764 | विमुक्तो ऽमृतम् अश्नुते | |||||||||
6765 | vimukto ’mṛtam aśnute | |||||||||
6766 | 8 | TEXT १४:२१ | ||||||||
6767 | TEXT 14:21 | |||||||||
6768 | अर्जुन उवाच | |||||||||
6769 | arjuna uvāca | |||||||||
6770 | कैर् लिङ्गैस् त्रीन् गुणान् एतान् | |||||||||
6771 | kair liṅgais trīn guṇān etān | |||||||||
6772 | अतीतो भवति प्रभो | |||||||||
6773 | atīto bhavati prabho | |||||||||
6774 | किम्-आचारः कथं चैतांस् | |||||||||
6775 | kim-ācāraḥ kathaṁ caitāṁs | |||||||||
6776 | त्रीन् गुणान् अतिवर्तते | |||||||||
6777 | trīn guṇān ativartate | |||||||||
6778 | 8 | TEXT १४:२२-२५ | ||||||||
6779 | TEXT 14:22-25 | |||||||||
6780 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
6781 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
6782 | प्रकाशं च प्रवृत्तिं च | |||||||||
6783 | prakāśaṁ ca pravṛttiṁ ca | |||||||||
6784 | मोहम् एव च पाण्डव | |||||||||
6785 | moham eva ca pāṇḍava | |||||||||
6786 | न द्वेष्टि सम्प्रवृत्तानि | |||||||||
6787 | na dveṣṭi sampravṛttāni | |||||||||
6788 | न निवृत्तानि काङ्क्षति | |||||||||
6789 | na nivṛttāni kāṅkṣati | |||||||||
6790 | ||||||||||
6791 | उदासीन-वद् आसीनो | |||||||||
6792 | udāsīna-vad āsīno | |||||||||
6793 | गुणैर् यो न विचाल्यते | |||||||||
6794 | guṇair yo na vicālyate | |||||||||
6795 | गुणा वर्तन्त इत्य् एवं | |||||||||
6796 | guṇā vartanta ity evaṁ | |||||||||
6797 | यो ऽवतिष्ठति नेङ्गते | |||||||||
6798 | yo ’vatiṣṭhati neṅgate | |||||||||
6799 | ||||||||||
6800 | सम-दुःख-सुखः स्व-स्थः | |||||||||
6801 | sama-duḥkha-sukhaḥ sva-sthaḥ | |||||||||
6802 | cf 6:8 | सम-लोष्टाश्म-काञ्चनः | ||||||||
6803 | sama-loṣṭāśma-kāñcanaḥ | |||||||||
6804 | तुल्य-प्रियाप्रियो धीरस् | |||||||||
6805 | tulya-priyāpriyo dhīras | |||||||||
6806 | तुल्य-निन्दात्म-संस्तुतिः | |||||||||
6807 | tulya-nindātma-saṁstutiḥ | |||||||||
6808 | ||||||||||
6809 | मानापमानयोस् तुल्यस् | |||||||||
6810 | mānāpamānayos tulyas | |||||||||
6811 | तुल्यो मित्रारि-पक्षयोः | |||||||||
6812 | tulyo mitrāri-pakṣayoḥ | |||||||||
6813 | cf 12:16 | सर्वारम्भ-परित्यागी | ||||||||
6814 | sarvārambha-parityāgī | |||||||||
6815 | गुणातीतः स उच्यते | |||||||||
6816 | guṇātītaḥ sa ucyate | |||||||||
6817 | 8 | TEXT १४:२६ | ||||||||
6818 | TEXT 14:26 | |||||||||
6819 | मां च यो ऽव्यभिचारेण | |||||||||
6820 | māṁ ca yo ’vyabhicāreṇa | |||||||||
6821 | भक्ति-योगेन सेवते | |||||||||
6822 | bhakti-yogena sevate | |||||||||
6823 | स गुणान् समतीत्यैतान् | |||||||||
6824 | sa guṇān samatītyaitān | |||||||||
6825 | ब्रह्म-भूयाय कल्पते | |||||||||
6826 | brahma-bhūyāya kalpate | |||||||||
6827 | 8 | TEXT १४:२७ | ||||||||
6828 | TEXT 14:27 | |||||||||
6829 | ब्रह्मणो हि प्रतिष्ठाहम् | |||||||||
6830 | brahmaṇo hi pratiṣṭhāham | |||||||||
6831 | अमृतस्याव्ययस्य च | |||||||||
6832 | amṛtasyāvyayasya ca | |||||||||
6833 | शाश्वतस्य च धर्मस्य | |||||||||
6834 | śāśvatasya ca dharmasya | |||||||||
6835 | सुखस्यैकान्तिकस्य च | |||||||||
6836 | sukhasyaikāntikasya ca | |||||||||
6837 | ||||||||||
6838 | ||||||||||
6839 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
6840 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
6841 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
6842 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
6843 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
6844 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
6845 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
6846 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
6847 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
6848 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
6849 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
6850 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
6851 | गुणत्रय विभाग योगो नम | |||||||||
6852 | guṇatraya vibhāga yogo nama | |||||||||
6853 | चतुर्दशो ऽध्यायः | |||||||||
6854 | caturdaśo 'dhyāyaḥ | |||||||||
6855 | ||||||||||
6856 | ||||||||||
6857 | ||||||||||
6858 | ||||||||||
6859 | ||||||||||
6860 | ||||||||||
6861 | ||||||||||
6862 | ||||||||||
6863 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
6864 | CHAPTER 15 | Chapter 15 | ||||||||
6865 | METER | [20 verses] | ||||||||
6866 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
6867 | ||||||||||
6868 | ||||||||||
6869 | The Yoga of the Supreme Person | |||||||||
6870 | ||||||||||
6871 | अथ पञ्चदशोध्यायः | |||||||||
6872 | atha pañcadaśodhyāyaḥ | |||||||||
6873 | ||||||||||
6874 | 8 | TEXT १५:१ | ||||||||
6875 | TEXT 15:1 | |||||||||
6876 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
6877 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
6878 | ऊर्ध्व-मूलम् अधः-शाखम् | |||||||||
6879 | ūrdhva-mūlam adhaḥ-śākham | |||||||||
6880 | अश्वत्थं प्राहुर् अव्ययम् | |||||||||
6881 | aśvatthaṁ prāhur avyayam | |||||||||
6882 | छन्दांसि यस्य पर्णानि | |||||||||
6883 | chandāṁsi yasya parṇāni | |||||||||
6884 | यस् तं वेद स वेद-वित् | |||||||||
6885 | yas taṁ veda sa veda-vit | |||||||||
6886 | 11 | METER CHANGES TO 11 | ||||||||
6887 | METER CHANGES TO 11 | |||||||||
6888 | TEXT १५:२ | |||||||||
6889 | TEXT 15:2 | |||||||||
6890 | अधश् चोर्ध्वं प्रसृतास् तस्य शाखा | |||||||||
6891 | adhaś cordhvaṁ prasṛtās tasya śākhā | |||||||||
6892 | गुण-प्रवृद्धा विषय-प्रवालाः | |||||||||
6893 | guṇa-pravṛddhā viṣaya-pravālāḥ | |||||||||
6894 | अधश् च मूलान्य् अनुसन्ततानि | |||||||||
6895 | adhaś ca mūlāny anusantatāni | |||||||||
6896 | कर्मानुबन्धीनि मनुष्य-लोके | |||||||||
6897 | karmānubandhīni manuṣya-loke | |||||||||
6898 | 11 | TEXT १५:३-४ | ||||||||
6899 | TEXT 15:3-4 | |||||||||
6900 | न रूपम् अस्येह तथोपलभ्यते | |||||||||
6901 | na rūpam asyeha tathopalabhyate | |||||||||
6902 | नान्तो न चादिर् न च सम्प्रतिष्ठा | |||||||||
6903 | nānto na cādir na ca sampratiṣṭhā | |||||||||
6904 | अश्वत्थम् एनं सु-विरूढ-मूलम् | |||||||||
6905 | aśvattham enaṁ su-virūḍha-mūlam | |||||||||
6906 | असङ्ग-शस्त्रेण दृढेन छित्त्वा | |||||||||
6907 | asaṅga-śastreṇa dṛḍhena chittvā | |||||||||
6908 | ततः पदं तत् परिमार्गितव्यं | |||||||||
6909 | tataḥ padaṁ tat parimārgitavyaṁ | |||||||||
6910 | यस्मिन् गता न निवर्तन्ति भूयः | |||||||||
6911 | yasmin gatā na nivartanti bhūyaḥ | |||||||||
6912 | तम् एव चाद्यं पुरुषं प्रपद्ये | |||||||||
6913 | tam eva cādyaṁ puruṣaṁ prapadye | |||||||||
6914 | यतः प्रवृत्तिः प्रसृता पुराणी | |||||||||
6915 | yataḥ pravṛttiḥ prasṛtā purāṇī | |||||||||
6916 | 11 | TEXT १५:५ | ||||||||
6917 | TEXT 15:5 | |||||||||
6918 | निर्मान-मोहा जित-सङ्ग-दोषा | |||||||||
6919 | nirmāna-mohā jita-saṅga-doṣā | |||||||||
6920 | अध्यात्म-नित्या विनिवृत्त-कामाः | |||||||||
6921 | adhyātma-nityā vinivṛtta-kāmāḥ | |||||||||
6922 | द्वन्द्वैर् विमुक्ताः सुख-दुःख-संज्ञैर् | |||||||||
6923 | dvandvair vimuktāḥ sukha-duḥkha-saṁjñair | |||||||||
6924 | गच्छन्त्य् अमूढाः पदम् अव्ययं तत् | |||||||||
6925 | gacchanty amūḍhāḥ padam avyayaṁ tat | |||||||||
6926 | 8 | METER CHANGES TO 8 | ||||||||
6927 | METER CHANGES TO 8 | |||||||||
6928 | TEXT १५:६ | |||||||||
6929 | TEXT 15:6 | |||||||||
6930 | न तद् भासयते सूर्यो | |||||||||
6931 | na tad bhāsayate sūryo | |||||||||
6932 | न शशाङ्को न पावकः | |||||||||
6933 | na śaśāṅko na pāvakaḥ | |||||||||
6934 | cf 8:21 | यद् गत्वा न निवर्तन्ते | ||||||||
6935 | yad gatvā na nivartante | |||||||||
6936 | cf 8:21 | तद् धाम परमं मम | ||||||||
6937 | tad dhāma paramaṁ mama | |||||||||
6938 | 8 | TEXT १५:७ | ||||||||
6939 | TEXT 15:7 | |||||||||
6940 | ममैवांशो जीव-लोके | |||||||||
6941 | mamaivāṁśo jīva-loke | |||||||||
6942 | जीव-भूतः सनातनः | |||||||||
6943 | jīva-bhūtaḥ sanātanaḥ | |||||||||
6944 | मनः-षष्ठानीन्द्रियाणि | |||||||||
6945 | manaḥ-ṣaṣṭhānīndriyāṇi | |||||||||
6946 | प्रकृति-स्थानि कर्षति | |||||||||
6947 | prakṛti-sthāni karṣati | |||||||||
6948 | 8 | TEXT १५:८ | ||||||||
6949 | TEXT 15:8 | |||||||||
6950 | शरीरं यद् अवाप्नोति | |||||||||
6951 | śarīraṁ yad avāpnoti | |||||||||
6952 | यच् चाप्य् उत्क्रामतीश्वरः | |||||||||
6953 | yac cāpy utkrāmatīśvaraḥ | |||||||||
6954 | गृहीत्वैतानि संयाति | |||||||||
6955 | gṛhītvaitāni saṁyāti | |||||||||
6956 | वायुर् गन्धान् इवाशयात् | |||||||||
6957 | vāyur gandhān ivāśayāt | |||||||||
6958 | 8 | TEXT १५:९ | ||||||||
6959 | TEXT 15:9 | |||||||||
6960 | श्रोत्रं चक्षुः स्पर्शनं च | |||||||||
6961 | śrotraṁ cakṣuḥ sparśanaṁ ca | |||||||||
6962 | रसनं घ्राणम् एव च | |||||||||
6963 | rasanaṁ ghrāṇam eva ca | |||||||||
6964 | अधिष्ठाय मनश् चायं | |||||||||
6965 | adhiṣṭhāya manaś cāyaṁ | |||||||||
6966 | विषयान् उपसेवते | |||||||||
6967 | viṣayān upasevate | |||||||||
6968 | 8 | TEXT १५:१० | ||||||||
6969 | TEXT 15:10 | |||||||||
6970 | उत्क्रामन्तं स्थितं वापि | |||||||||
6971 | utkrāmantaṁ sthitaṁ vāpi | |||||||||
6972 | भुञ्जानं वा गुणान्वितम् | |||||||||
6973 | bhuñjānaṁ vā guṇānvitam | |||||||||
6974 | विमूढा नानुपश्यन्ति | |||||||||
6975 | vimūḍhā nānupaśyanti | |||||||||
6976 | पश्यन्ति ज्ञान-चक्षुषः | |||||||||
6977 | paśyanti jñāna-cakṣuṣaḥ | |||||||||
6978 | 8 | TEXT १५:११ | ||||||||
6979 | TEXT 15:11 | |||||||||
6980 | यतन्तो योगिनश् चैनं | |||||||||
6981 | yatanto yoginaś cainaṁ | |||||||||
6982 | पश्यन्त्य् आत्मन्य् अवस्थितम् | |||||||||
6983 | paśyanty ātmany avasthitam | |||||||||
6984 | यतन्तो ऽप्य् अकृतात्मानो | |||||||||
6985 | yatanto ’py akṛtātmāno | |||||||||
6986 | नैनं पश्यन्त्य् अचेतसः | |||||||||
6987 | nainaṁ paśyanty acetasaḥ | |||||||||
6988 | 8 | TEXT १५:१२ | ||||||||
6989 | TEXT 15:12 | |||||||||
6990 | यद् आदित्य-गतं तेजो | |||||||||
6991 | yad āditya-gataṁ tejo | |||||||||
6992 | जगद् भासयते ऽखिलम् | |||||||||
6993 | jagad bhāsayate ’khilam | |||||||||
6994 | यच् चन्द्रमसि यच् चाग्नौ | |||||||||
6995 | yac candramasi yac cāgnau | |||||||||
6996 | तत् तेजो विद्धि मामकम् | |||||||||
6997 | tat tejo viddhi māmakam | |||||||||
6998 | 8 | TEXT १५:१३ | ||||||||
6999 | TEXT 15:13 | |||||||||
7000 | गाम् आविश्य च भूतानि | |||||||||
7001 | gām āviśya ca bhūtāni | |||||||||
7002 | धारयाम्य् अहम् ओजसा | |||||||||
7003 | dhārayāmy aham ojasā | |||||||||
7004 | पुष्णामि चौषधीः सर्वाः | |||||||||
7005 | puṣṇāmi cauṣadhīḥ sarvāḥ | |||||||||
7006 | सोमो भूत्वा रसात्मकः | |||||||||
7007 | somo bhūtvā rasātmakaḥ | |||||||||
7008 | 8 | TEXT १५:१४ | ||||||||
7009 | TEXT 15:14 | |||||||||
7010 | अहं वैश्वानरो भूत्वा | |||||||||
7011 | ahaṁ vaiśvānaro bhūtvā | |||||||||
7012 | प्राणिनां देहम् आश्रितः | |||||||||
7013 | prāṇināṁ deham āśritaḥ | |||||||||
7014 | cf 5:27 | प्राणापान-समायुक्तः | ||||||||
7015 | prāṇāpāna-samāyuktaḥ | |||||||||
7016 | पचाम्य् अन्नं चतुर्-विधम् | |||||||||
7017 | pacāmy annaṁ catur-vidham | |||||||||
7018 | 11 | METER CHANGES TO 11 | ||||||||
7019 | METER CHANGES TO 11 | |||||||||
7020 | TEXT १५:१५ | |||||||||
7021 | TEXT 15:15 | |||||||||
7022 | सर्वस्य चाहं हृदि सन्निविष्टो | |||||||||
7023 | sarvasya cāhaṁ hṛdi sanniviṣṭo | |||||||||
7024 | मत्तः स्मृतिर् ज्ञानम् अपोहनं च | |||||||||
7025 | mattaḥ smṛtir jñānam apohanaṁ ca | |||||||||
7026 | वेदैश् च सर्वैर् अहम् एव वेद्यो | |||||||||
7027 | vedaiś ca sarvair aham eva vedyo | |||||||||
7028 | वेदान्त-कृद् वेद-विद् एव चाहम् | |||||||||
7029 | vedānta-kṛd veda-vid eva cāham | |||||||||
7030 | 8 | METER CHANGES TO 8 | ||||||||
7031 | METER CHANGES TO 8 | |||||||||
7032 | TEXT १५:१६ | |||||||||
7033 | TEXT 15:16 | |||||||||
7034 | द्वाव् इमौ पुरुषौ लोके | |||||||||
7035 | dvāv imau puruṣau loke | |||||||||
7036 | क्षरश् चाक्षर एव च | |||||||||
7037 | kṣaraś cākṣara eva ca | |||||||||
7038 | क्षरः सर्वाणि भूतानि | |||||||||
7039 | kṣaraḥ sarvāṇi bhūtāni | |||||||||
7040 | कूट-स्थो ऽक्षर उच्यते | |||||||||
7041 | kūṭa-stho ’kṣara ucyate | |||||||||
7042 | 8 | TEXT १५:१७ | ||||||||
7043 | TEXT 15:17 | |||||||||
7044 | उत्तमः पुरुषस् त्व् अन्यः | |||||||||
7045 | uttamaḥ puruṣas tv anyaḥ | |||||||||
7046 | परमात्मेत्य् उदाहृतः | |||||||||
7047 | paramātmety udāhṛtaḥ | |||||||||
7048 | यो लोक-त्रयम् आविश्य | |||||||||
7049 | yo loka-trayam āviśya | |||||||||
7050 | बिभर्त्य् अव्यय ईश्वरः | |||||||||
7051 | bibharty avyaya īśvaraḥ | |||||||||
7052 | 8 | TEXT १५:१८ | ||||||||
7053 | TEXT 15:18 | |||||||||
7054 | यस्मात् क्षरम् अतीतो ऽहम् | |||||||||
7055 | yasmāt kṣaram atīto ’ham | |||||||||
7056 | अक्षराद् अपि चोत्तमः | |||||||||
7057 | akṣarād api cottamaḥ | |||||||||
7058 | अतो ऽस्मि लोके वेदे च | |||||||||
7059 | ato ’smi loke vede ca | |||||||||
7060 | प्रथितः पुरुषोत्तमः | |||||||||
7061 | prathitaḥ puruṣottamaḥ | |||||||||
7062 | 8 | TEXT १५:१९ | ||||||||
7063 | TEXT 15:19 | |||||||||
7064 | यो माम् एवम् असम्मूढो | |||||||||
7065 | yo mām evam asammūḍho | |||||||||
7066 | जानाति पुरुषोत्तमम् | |||||||||
7067 | jānāti puruṣottamam | |||||||||
7068 | स सर्व-विद् भजति मां | |||||||||
7069 | sa sarva-vid bhajati māṁ | |||||||||
7070 | cf 18:62 | सर्व-भावेन भारत | ||||||||
7071 | sarva-bhāvena bhārata | |||||||||
7072 | 8 | TEXT १५:२० | ||||||||
7073 | TEXT 15:20 | |||||||||
7074 | इति गुह्य-तमं शास्त्रम् | |||||||||
7075 | iti guhya-tamaṁ śāstram | |||||||||
7076 | इदम् उक्तं मयानघ | |||||||||
7077 | idam uktaṁ mayānagha | |||||||||
7078 | एतद् बुद्ध्वा बुद्धिमान् स्यात् | |||||||||
7079 | etad buddhvā buddhimān syāt | |||||||||
7080 | कृत-कृत्यश् च भारत | |||||||||
7081 | kṛta-kṛtyaś ca bhārata | |||||||||
7082 | ||||||||||
7083 | ||||||||||
7084 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
7085 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
7086 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
7087 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
7088 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
7089 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
7090 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
7091 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
7092 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
7093 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
7094 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
7095 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
7096 | पुरुषोत्तम-योगो नम | |||||||||
7097 | puruṣottama-yogo nama | |||||||||
7098 | पञ्चदशो ऽध्यायः | |||||||||
7099 | pañcadaśo 'dhyāyaḥ | |||||||||
7100 | ||||||||||
7101 | ||||||||||
7102 | ||||||||||
7103 | ||||||||||
7104 | ||||||||||
7105 | ||||||||||
7106 | ||||||||||
7107 | ||||||||||
7108 | ||||||||||
7109 | ||||||||||
7110 | ||||||||||
7111 | ||||||||||
7112 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
7113 | CHAPTER 16 | Chapter 16 | ||||||||
7114 | METER | [24 verses] | ||||||||
7115 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
7116 | ||||||||||
7117 | ||||||||||
7118 | The Divine and Demoniac Natures | |||||||||
7119 | ||||||||||
7120 | अथ षोडशोध्यायः | |||||||||
7121 | atha ṣoḍaśodhyāyaḥ | |||||||||
7122 | ||||||||||
7123 | 8 | TEXT १६:१-३ | ||||||||
7124 | TEXT 16:1-3 | |||||||||
7125 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
7126 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
7127 | अभयं सत्त्व-संशुद्धिर् | |||||||||
7128 | abhayaṁ sattva-saṁśuddhir | |||||||||
7129 | ज्ञान-योग-व्यवस्थितिः | |||||||||
7130 | jñāna-yoga-vyavasthitiḥ | |||||||||
7131 | दानं दमश् च यज्ञश् च | |||||||||
7132 | dānaṁ damaś ca yajñaś ca | |||||||||
7133 | स्वाध्यायस् तप आर्जवम् | |||||||||
7134 | svādhyāyas tapa ārjavam | |||||||||
7135 | अहिंसा सत्यम् अक्रोधस् | |||||||||
7136 | ahiṁsā satyam akrodhas | |||||||||
7137 | त्यागः शान्तिर् अपैशुनम् | |||||||||
7138 | tyāgaḥ śāntir apaiśunam | |||||||||
7139 | दया भूतेष्व् अलोलुप्त्वं | |||||||||
7140 | dayā bhūteṣv aloluptvaṁ | |||||||||
7141 | मार्दवं ह्रीर् अचापलम् | |||||||||
7142 | mārdavaṁ hrīr acāpalam | |||||||||
7143 | तेजः क्षमा धृतिः शौचम् | |||||||||
7144 | tejaḥ kṣamā dhṛtiḥ śaucam | |||||||||
7145 | अद्रोहो नाति-मानिता | |||||||||
7146 | adroho nāti-mānitā | |||||||||
7147 | भवन्ति सम्पदं दैवीम् | |||||||||
7148 | bhavanti sampadaṁ daivīm | |||||||||
7149 | अभिजातस्य भारत | |||||||||
7150 | abhijātasya bhārata | |||||||||
7151 | 8 | TEXT १६:४ | ||||||||
7152 | TEXT 16:4 | |||||||||
7153 | दम्भो दर्पो ऽभिमानश् च | |||||||||
7154 | dambho darpo ’bhimānaś ca | |||||||||
7155 | क्रोधः पारुष्यम् एव च | |||||||||
7156 | krodhaḥ pāruṣyam eva ca | |||||||||
7157 | अज्ञानं चाभिजातस्य | |||||||||
7158 | ajñānaṁ cābhijātasya | |||||||||
7159 | पार्थ सम्पदम् आसुरीम् | |||||||||
7160 | pārtha sampadam āsurīm | |||||||||
7161 | 8 | TEXT १६:५ | ||||||||
7162 | TEXT 16:5 | |||||||||
7163 | दैवी सम्पद् विमोक्षाय | |||||||||
7164 | daivī sampad vimokṣāya | |||||||||
7165 | निबन्धायासुरी मता | |||||||||
7166 | nibandhāyāsurī matā | |||||||||
7167 | मा शुचः सम्पदं दैवीम् | |||||||||
7168 | mā śucaḥ sampadaṁ daivīm | |||||||||
7169 | अभिजातो ऽसि पाण्डव | |||||||||
7170 | abhijāto ’si pāṇḍava | |||||||||
7171 | 8 | TEXT १६:६ | ||||||||
7172 | TEXT 16:6 | |||||||||
7173 | द्वौ भूत-सर्गौ लोके ऽस्मिन् | |||||||||
7174 | dvau bhūta-sargau loke ’smin | |||||||||
7175 | दैव आसुर एव च | |||||||||
7176 | daiva āsura eva ca | |||||||||
7177 | दैवो विस्तरशः प्रोक्त | |||||||||
7178 | daivo vistaraśaḥ prokta | |||||||||
7179 | आसुरं पार्थ मे शृणु | |||||||||
7180 | āsuraṁ pārtha me śṛṇu | |||||||||
7181 | 8 | TEXT १६:७ | ||||||||
7182 | TEXT 16:7 | |||||||||
7183 | cf 18:30 | प्रवृत्तिं च निवृत्तिं च | ||||||||
7184 | pravṛttiṁ ca nivṛttiṁ ca | |||||||||
7185 | जना न विदुर् आसुराः | |||||||||
7186 | janā na vidur āsurāḥ | |||||||||
7187 | न शौचं नापि चाचारो | |||||||||
7188 | na śaucaṁ nāpi cācāro | |||||||||
7189 | न सत्यं तेषु विद्यते | |||||||||
7190 | na satyaṁ teṣu vidyate | |||||||||
7191 | 8 | TEXT १६:८ | ||||||||
7192 | TEXT 16:8 | |||||||||
7193 | असत्यम् अप्रतिष्ठं ते | |||||||||
7194 | asatyam apratiṣṭhaṁ te | |||||||||
7195 | जगद् आहुर् अनीश्वरम् | |||||||||
7196 | jagad āhur anīśvaram | |||||||||
7197 | अपरस्पर-सम्भूतं | |||||||||
7198 | aparaspara-sambhūtaṁ | |||||||||
7199 | किम् अन्यत् काम-हैतुकम् | |||||||||
7200 | kim anyat kāma-haitukam | |||||||||
7201 | 8 | TEXT १६:९ | ||||||||
7202 | TEXT 16:9 | |||||||||
7203 | एतां दृष्टिम् अवष्टभ्य | |||||||||
7204 | etāṁ dṛṣṭim avaṣṭabhya | |||||||||
7205 | नष्टात्मानो ऽल्प-बुद्धयः | |||||||||
7206 | naṣṭātmāno ’lpa-buddhayaḥ | |||||||||
7207 | प्रभवन्त्य् उग्र-कर्माणः | |||||||||
7208 | prabhavanty ugra-karmāṇaḥ | |||||||||
7209 | क्षयाय जगतो ऽहिताः | |||||||||
7210 | kṣayāya jagato ’hitāḥ | |||||||||
7211 | 8 | TEXT १६:१० | ||||||||
7212 | TEXT 16:10 | |||||||||
7213 | कामम् आश्रित्य दुष्पूरं | |||||||||
7214 | kāmam āśritya duṣpūraṁ | |||||||||
7215 | दम्भ-मान-मदान्विताः | |||||||||
7216 | dambha-māna-madānvitāḥ | |||||||||
7217 | मोहाद् गृहीत्वासद्-ग्राहान् | |||||||||
7218 | mohād gṛhītvāsad-grāhān | |||||||||
7219 | प्रवर्तन्ते ऽशुचि-व्रताः | |||||||||
7220 | pravartante ’śuci-vratāḥ | |||||||||
7221 | 8 | TEXT १६:११-१२ | ||||||||
7222 | TEXT 16:11-12 | |||||||||
7223 | चिन्ताम् अपरिमेयां च | |||||||||
7224 | cintām aparimeyāṁ ca | |||||||||
7225 | प्रलयान्ताम् उपाश्रिताः | |||||||||
7226 | pralayāntām upāśritāḥ | |||||||||
7227 | कामोपभोग-परमा | |||||||||
7228 | kāmopabhoga-paramā | |||||||||
7229 | एतावद् इति निश्चिताः | |||||||||
7230 | etāvad iti niścitāḥ | |||||||||
7231 | आशा-पाश-शतैर् बद्धाः | |||||||||
7232 | āśā-pāśa-śatair baddhāḥ | |||||||||
7233 | काम-क्रोध-परायणाः | |||||||||
7234 | kāma-krodha-parāyaṇāḥ | |||||||||
7235 | ईहन्ते काम-भोगार्थम् | |||||||||
7236 | īhante kāma-bhogārtham | |||||||||
7237 | अन्यायेनार्थ-सञ्चयान् | |||||||||
7238 | anyāyenārtha-sañcayān | |||||||||
7239 | 8 | TEXT १६:१३-१५ | ||||||||
7240 | TEXT 16:13-15 | |||||||||
7241 | इदम् अद्य मया लब्धम् | |||||||||
7242 | idam adya mayā labdham | |||||||||
7243 | इमं प्राप्स्ये मनोरथम् | |||||||||
7244 | imaṁ prāpsye manoratham | |||||||||
7245 | इदम् अस्तीदम् अपि मे | |||||||||
7246 | idam astīdam api me | |||||||||
7247 | भविष्यति पुनर् धनम् | |||||||||
7248 | bhaviṣyati punar dhanam | |||||||||
7249 | असौ मया हतः शत्रुर् | |||||||||
7250 | asau mayā hataḥ śatrur | |||||||||
7251 | हनिष्ये चापरान् अपि | |||||||||
7252 | haniṣye cāparān api | |||||||||
7253 | ईश्वरो ऽहम् अहं भोगी | |||||||||
7254 | īśvaro ’ham ahaṁ bhogī | |||||||||
7255 | सिद्धो ऽहं बलवान् सुखी | |||||||||
7256 | siddho ’haṁ balavān sukhī | |||||||||
7257 | आढ्यो ऽभिजनवान् अस्मि | |||||||||
7258 | āḍhyo ’bhijanavān asmi | |||||||||
7259 | को ऽन्यो ऽस्ति सदृशो मया | |||||||||
7260 | ko ’nyo ’sti sadṛśo mayā | |||||||||
7261 | यक्ष्ये दास्यामि मोदिष्य | |||||||||
7262 | yakṣye dāsyāmi modiṣya | |||||||||
7263 | इत्य् अज्ञान-विमोहिताः | |||||||||
7264 | ity ajñāna-vimohitāḥ | |||||||||
7265 | 8 | TEXT १६:१६ | ||||||||
7266 | TEXT 16:16 | |||||||||
7267 | अनेक-चित्त-विभ्रान्ता | |||||||||
7268 | aneka-citta-vibhrāntā | |||||||||
7269 | मोह-जाल-समावृताः | |||||||||
7270 | moha-jāla-samāvṛtāḥ | |||||||||
7271 | प्रसक्ताः काम-भोगेषु | |||||||||
7272 | prasaktāḥ kāma-bhogeṣu | |||||||||
7273 | पतन्ति नरके ऽशुचौ | |||||||||
7274 | patanti narake ’śucau | |||||||||
7275 | 8 | TEXT १६:१७ | ||||||||
7276 | TEXT 16:17 | |||||||||
7277 | आत्म-सम्भाविताः स्तब्धा | |||||||||
7278 | ātma-sambhāvitāḥ stabdhā | |||||||||
7279 | धन-मान-मदान्विताः | |||||||||
7280 | dhana-māna-madānvitāḥ | |||||||||
7281 | यजन्ते नाम-यज्ञैस् ते | |||||||||
7282 | yajante nāma-yajñais te | |||||||||
7283 | दम्भेनाविधि-पूर्वकम् | |||||||||
7284 | dambhenāvidhi-pūrvakam | |||||||||
7285 | 8 | TEXT १६:१८ | ||||||||
7286 | TEXT 16:18 | |||||||||
7287 | cf 18:53 | अहङ्कारं बलं दर्पं | ||||||||
7288 | ahaṅkāraṁ balaṁ darpaṁ | |||||||||
7289 | कामं क्रोधं च संश्रिताः | |||||||||
7290 | kāmaṁ krodhaṁ ca saṁśritāḥ | |||||||||
7291 | माम् आत्म-पर-देहेषु | |||||||||
7292 | mām ātma-para-deheṣu | |||||||||
7293 | प्रद्विषन्तो ऽभ्यसूयकाः | |||||||||
7294 | pradviṣanto ’bhyasūyakāḥ | |||||||||
7295 | 8 | TEXT १६:१९ | ||||||||
7296 | TEXT 16:19 | |||||||||
7297 | तान् अहं द्विषतः क्रूरान् | |||||||||
7298 | tān ahaṁ dviṣataḥ krūrān | |||||||||
7299 | संसारेषु नराधमान् | |||||||||
7300 | saṁsāreṣu narādhamān | |||||||||
7301 | क्षिपाम्य् अजस्रम् अशुभान् | |||||||||
7302 | kṣipāmy ajasram aśubhān | |||||||||
7303 | आसुरीष्व् एव योनिषु | |||||||||
7304 | āsurīṣv eva yoniṣu | |||||||||
7305 | 8 | TEXT १६:२० | ||||||||
7306 | TEXT 16:20 | |||||||||
7307 | आसुरीं योनिम् आपन्ना | |||||||||
7308 | āsurīṁ yonim āpannā | |||||||||
7309 | मूढा जन्मनि जन्मनि | |||||||||
7310 | mūḍhā janmani janmani | |||||||||
7311 | माम् अप्राप्यैव कौन्तेय | |||||||||
7312 | mām aprāpyaiva kaunteya | |||||||||
7313 | ततो यान्त्य् अधमां गतिम् | |||||||||
7314 | tato yānty adhamāṁ gatim | |||||||||
7315 | 8 | TEXT १६:२१ | ||||||||
7316 | TEXT 16:21 | |||||||||
7317 | त्रि-विधं नरकस्येदं | |||||||||
7318 | tri-vidhaṁ narakasyedaṁ | |||||||||
7319 | द्वारं नाशनम् आत्मनः | |||||||||
7320 | dvāraṁ nāśanam ātmanaḥ | |||||||||
7321 | कामः क्रोधस् तथा लोभस् | |||||||||
7322 | kāmaḥ krodhas tathā lobhas | |||||||||
7323 | तस्माद् एतत् त्रयं त्यजेत् | |||||||||
7324 | tasmād etat trayaṁ tyajet | |||||||||
7325 | 8 | TEXT १६:२२ | ||||||||
7326 | TEXT 16:22 | |||||||||
7327 | एतैर् विमुक्तः कौन्तेय | |||||||||
7328 | etair vimuktaḥ kaunteya | |||||||||
7329 | तमो-द्वारैस् त्रिभिर् नरः | |||||||||
7330 | tamo-dvārais tribhir naraḥ | |||||||||
7331 | आचरत्य् आत्मनः श्रेयस् | |||||||||
7332 | ācaraty ātmanaḥ śreyas | |||||||||
7333 | cf 13:29 | ततो याति परां गतिम् | ||||||||
7334 | tato yāti parāṁ gatim | |||||||||
7335 | 8 | TEXT १६:२३ | ||||||||
7336 | TEXT 16:23 | |||||||||
7337 | cf 17:1 | यः शास्त्र-विधिम् उत्सृज्य | ||||||||
7338 | yaḥ śāstra-vidhim utsṛjya | |||||||||
7339 | वर्तते काम-कारतः | |||||||||
7340 | vartate kāma-kārataḥ | |||||||||
7341 | न स सिद्धिम् अवाप्नोति | |||||||||
7342 | na sa siddhim avāpnoti | |||||||||
7343 | न सुखं न परां गतिम् | |||||||||
7344 | na sukhaṁ na parāṁ gatim | |||||||||
7345 | 8 | TEXT १६:२४ | ||||||||
7346 | TEXT 16:24 | |||||||||
7347 | तस्माच् छास्त्रं प्रमाणं ते | |||||||||
7348 | tasmāc chāstraṁ pramāṇaṁ te | |||||||||
7349 | कार्याकार्य-व्यवस्थितौ | |||||||||
7350 | kāryākārya-vyavasthitau | |||||||||
7351 | ज्ञात्वा शास्त्र-विधानोक्तं | |||||||||
7352 | jñātvā śāstra-vidhānoktaṁ | |||||||||
7353 | कर्म कर्तुम् इहार्हसि | |||||||||
7354 | karma kartum ihārhasi | |||||||||
7355 | ||||||||||
7356 | ||||||||||
7357 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
7358 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
7359 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
7360 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
7361 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
7362 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
7363 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
7364 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
7365 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
7366 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
7367 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
7368 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
7369 | दैवासुर-विभाग योगो नाम | |||||||||
7370 | daivāsura-vibhāga yogo nāma | |||||||||
7371 | षोडशो ऽध्यायः | |||||||||
7372 | ṣoḍaśo 'dhyāyaḥ | |||||||||
7373 | ||||||||||
7374 | ||||||||||
7375 | ||||||||||
7376 | ||||||||||
7377 | ||||||||||
7378 | ||||||||||
7379 | ||||||||||
7380 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
7381 | CHAPTER 17 | Chapter 17 | ||||||||
7382 | METER | [28 verses] | ||||||||
7383 | ⇓ | |||||||||
7384 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
7385 | ||||||||||
7386 | The Divisions of Faith | |||||||||
7387 | ||||||||||
7388 | अथ सप्तदशोध्यायः | |||||||||
7389 | atha saptadaśodhyāyaḥ | |||||||||
7390 | ||||||||||
7391 | 8 | TEXT १७:१ | ||||||||
7392 | TEXT 17:1 | |||||||||
7393 | अर्जुन उवाच | |||||||||
7394 | arjuna uvāca | |||||||||
7395 | cf 16:23 | ये शास्त्र-विधिम् उत्सृज्य | ||||||||
7396 | ye śāstra-vidhim utsṛjya | |||||||||
7397 | cf 9:23 | यजन्ते श्रद्धयान्विताः | ||||||||
7398 | yajante śraddhayānvitāḥ | |||||||||
7399 | तेषां निष्ठा तु का कृष्ण | |||||||||
7400 | teṣāṁ niṣṭhā tu kā kṛṣṇa | |||||||||
7401 | सत्त्वम् आहो रजस् तमः | |||||||||
7402 | sattvam āho rajas tamaḥ | |||||||||
7403 | 8 | TEXT १७:२ | ||||||||
7404 | TEXT 17:2 | |||||||||
7405 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
7406 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
7407 | त्रि-विधा भवति श्रद्धा | |||||||||
7408 | tri-vidhā bhavati śraddhā | |||||||||
7409 | देहिनां सा स्वभाव-जा | |||||||||
7410 | dehināṁ sā svabhāva-jā | |||||||||
7411 | सात्त्विकी राजसी चैव | |||||||||
7412 | sāttvikī rājasī caiva | |||||||||
7413 | तामसी चेति तां शृणु | |||||||||
7414 | tāmasī ceti tāṁ śṛṇu | |||||||||
7415 | 8 | TEXT १७:३ | ||||||||
7416 | TEXT 17:3 | |||||||||
7417 | सत्त्वानुरूपा सर्वस्य | |||||||||
7418 | sattvānurūpā sarvasya | |||||||||
7419 | श्रद्धा भवति भारत | |||||||||
7420 | śraddhā bhavati bhārata | |||||||||
7421 | श्रद्धा-मयो ऽयं पुरुषो | |||||||||
7422 | śraddhā-mayo ’yaṁ puruṣo | |||||||||
7423 | यो यच्-छ्रद्धः स एव सः | |||||||||
7424 | yo yac-chraddhaḥ sa eva saḥ | |||||||||
7425 | 8 | TEXT १७:४ | ||||||||
7426 | TEXT 17:4 | |||||||||
7427 | यजन्ते सात्त्विका देवान् | |||||||||
7428 | yajante sāttvikā devān | |||||||||
7429 | यक्ष-रक्षांसि राजसाः | |||||||||
7430 | yakṣa-rakṣāṁsi rājasāḥ | |||||||||
7431 | प्रेतान् भूत-गणांश् चान्ये | |||||||||
7432 | pretān bhūta-gaṇāṁś cānye | |||||||||
7433 | यजन्ते तामसा जनाः | |||||||||
7434 | yajante tāmasā janāḥ | |||||||||
7435 | 8 | TEXT १७:५-६ | ||||||||
7436 | TEXT 17:5-6 | |||||||||
7437 | अशास्त्र-विहितं घोरं | |||||||||
7438 | aśāstra-vihitaṁ ghoraṁ | |||||||||
7439 | तप्यन्ते ये तपो जनाः | |||||||||
7440 | tapyante ye tapo janāḥ | |||||||||
7441 | दम्भाहङ्कार-संयुक्ताः | |||||||||
7442 | dambhāhaṅkāra-saṁyuktāḥ | |||||||||
7443 | काम-राग-बलान्विताः | |||||||||
7444 | kāma-rāga-balānvitāḥ | |||||||||
7445 | कर्षयन्तः शरीर-स्थं | |||||||||
7446 | karṣayantaḥ śarīra-sthaṁ | |||||||||
7447 | भूत-ग्रामम् अचेतसः | |||||||||
7448 | bhūta-grāmam acetasaḥ | |||||||||
7449 | मां चैवान्तः शरीर-स्थं | |||||||||
7450 | māṁ caivāntaḥ śarīra-sthaṁ | |||||||||
7451 | तान् विद्ध्य् आसुर-निश्चयान् | |||||||||
7452 | tān viddhy āsura-niścayān | |||||||||
7453 | 8 | TEXT १७:७ | ||||||||
7454 | TEXT 17:7 | |||||||||
7455 | आहारस् त्व् अपि सर्वस्य | |||||||||
7456 | āhāras tv api sarvasya | |||||||||
7457 | त्रि-विधो भवति प्रियः | |||||||||
7458 | tri-vidho bhavati priyaḥ | |||||||||
7459 | यज्ञस् तपस् तथा दानं | |||||||||
7460 | yajñas tapas tathā dānaṁ | |||||||||
7461 | तेषां भेदम् इमं शृणु | |||||||||
7462 | teṣāṁ bhedam imaṁ śṛṇu | |||||||||
7463 | 8 | TEXT १७:८ | ||||||||
7464 | TEXT 17:8 | |||||||||
7465 | आयुः-सत्त्व-बलारोग्य- | |||||||||
7466 | āyuḥ-sattva-balārogya- | |||||||||
7467 | सुख-प्रीति-विवर्धनाः | |||||||||
7468 | sukha-prīti-vivardhanāḥ | |||||||||
7469 | रस्याः स्निग्धाः स्थिरा हृद्या | |||||||||
7470 | rasyāḥ snigdhāḥ sthirā hṛdyā | |||||||||
7471 | आहाराः सात्त्विक-प्रियाः | |||||||||
7472 | āhārāḥ sāttvika-priyāḥ | |||||||||
7473 | 8 | TEXT १७:९ | ||||||||
7474 | TEXT 17:9 | |||||||||
7475 | कट्व्-अम्ल-लवणात्य्-उष्ण- | |||||||||
7476 | kaṭv-amla-lavaṇāty-uṣṇa- | |||||||||
7477 | तीक्ष्ण-रूक्ष-विदाहिनः | |||||||||
7478 | tīkṣṇa-rūkṣa-vidāhinaḥ | |||||||||
7479 | आहारा राजसस्येष्टा | |||||||||
7480 | āhārā rājasasyeṣṭā | |||||||||
7481 | दुःख-शोकामय-प्रदाः | |||||||||
7482 | duḥkha-śokāmaya-pradāḥ | |||||||||
7483 | 8 | TEXT १७:१० | ||||||||
7484 | TEXT 17:10 | |||||||||
7485 | यात-यामं गत-रसं | |||||||||
7486 | yāta-yāmaṁ gata-rasaṁ | |||||||||
7487 | पूति पर्युषितं च यत् | |||||||||
7488 | pūti paryuṣitaṁ ca yat | |||||||||
7489 | उच्छिष्टम् अपि चामेध्यं | |||||||||
7490 | ucchiṣṭam api cāmedhyaṁ | |||||||||
7491 | भोजनं तामस-प्रियम् | |||||||||
7492 | bhojanaṁ tāmasa-priyam | |||||||||
7493 | 8 | TEXT १७:११ | ||||||||
7494 | TEXT 17:11 | |||||||||
7495 | cf 17:17 | अफलाकाङ्क्षिभिर् यज्ञो | ||||||||
7496 | aphalākāṅkṣibhir yajño | |||||||||
7497 | विधि-दिष्टो य इज्यते | |||||||||
7498 | vidhi-diṣṭo ya ijyate | |||||||||
7499 | यष्टव्यम् एवेति मनः | |||||||||
7500 | yaṣṭavyam eveti manaḥ | |||||||||
7501 | समाधाय स सात्त्विकः | |||||||||
7502 | samādhāya sa sāttvikaḥ | |||||||||
7503 | 8 | TEXT १७:१२ | ||||||||
7504 | TEXT 17:12 | |||||||||
7505 | अभिसन्धाय तु फलं | |||||||||
7506 | abhisandhāya tu phalaṁ | |||||||||
7507 | दम्भार्थम् अपि चैव यत् | |||||||||
7508 | dambhārtham api caiva yat | |||||||||
7509 | इज्यते भरत-श्रेष्ठ | |||||||||
7510 | ijyate bharata-śreṣṭha | |||||||||
7511 | तं यज्ञं विद्धि राजसम् | |||||||||
7512 | taṁ yajñaṁ viddhi rājasam | |||||||||
7513 | 8 | TEXT १७:१३ | ||||||||
7514 | TEXT 17:13 | |||||||||
7515 | विधि-हीनम् असृष्टान्नं | |||||||||
7516 | vidhi-hīnam asṛṣṭānnaṁ | |||||||||
7517 | मन्त्र-हीनम् अदक्षिणम् | |||||||||
7518 | mantra-hīnam adakṣiṇam | |||||||||
7519 | श्रद्धा-विरहितं यज्ञं | |||||||||
7520 | śraddhā-virahitaṁ yajñaṁ | |||||||||
7521 | तामसं परिचक्षते | |||||||||
7522 | tāmasaṁ paricakṣate | |||||||||
7523 | 8 | TEXT १७:१४ | ||||||||
7524 | TEXT 17:14 | |||||||||
7525 | देव-द्विज-गुरु-प्राज्ञ- | |||||||||
7526 | deva-dvija-guru-prājña- | |||||||||
7527 | पूजनं शौचम् आर्जवम् | |||||||||
7528 | pūjanaṁ śaucam ārjavam | |||||||||
7529 | ब्रह्मचर्यम् अहिंसा च | |||||||||
7530 | brahmacaryam ahiṁsā ca | |||||||||
7531 | शारीरं तप उच्यते | |||||||||
7532 | śārīraṁ tapa ucyate | |||||||||
7533 | 8 | TEXT १७:१५ | ||||||||
7534 | TEXT 17:15 | |||||||||
7535 | Austerity of speech is... regularly reciting the Vedic scriptures | अनुद्वेग-करं वाक्यं | ||||||||
7536 | anudvega-karaṁ vākyaṁ | |||||||||
7537 | सत्यं प्रिय-हितं च यत् | |||||||||
7538 | satyaṁ priya-hitaṁ ca yat | |||||||||
7539 | स्वाध्यायाभ्यसनं चैव | |||||||||
7540 | svādhyāyābhyasanaṁ caiva | |||||||||
7541 | वाङ्-मयं तप उच्यते | |||||||||
7542 | vāṅ-mayaṁ tapa ucyate | |||||||||
7543 | 8 | TEXT १७:१६ | ||||||||
7544 | TEXT 17:16 | |||||||||
7545 | मनः-प्रसादः सौम्यत्वं | |||||||||
7546 | manaḥ-prasādaḥ saumyatvaṁ | |||||||||
7547 | मौनम् आत्म-विनिग्रहः | |||||||||
7548 | maunam ātma-vinigrahaḥ | |||||||||
7549 | भाव-संशुद्धिर् इत्य् एतत् | |||||||||
7550 | bhāva-saṁśuddhir ity etat | |||||||||
7551 | तपो मानसम् उच्यते | |||||||||
7552 | tapo mānasam ucyate | |||||||||
7553 | 8 | TEXT १७:१७ | ||||||||
7554 | TEXT 17:17 | |||||||||
7555 | श्रद्धया परया तप्तं | |||||||||
7556 | śraddhayā parayā taptaṁ | |||||||||
7557 | तपस् तत् त्रि-विधं नरैः | |||||||||
7558 | tapas tat tri-vidhaṁ naraiḥ | |||||||||
7559 | cf 17:11 | अफलाकाङ्क्षिभिर् युक्तैः | ||||||||
7560 | aphalākāṅkṣibhir yuktaiḥ | |||||||||
7561 | सात्त्विकं परिचक्षते | |||||||||
7562 | sāttvikaṁ paricakṣate | |||||||||
7563 | 8 | TEXT १७:१८ | ||||||||
7564 | TEXT 17:18 | |||||||||
7565 | सत्कार-मान-पूजार्थं | |||||||||
7566 | satkāra-māna-pūjārthaṁ | |||||||||
7567 | तपो दम्भेन चैव यत् | |||||||||
7568 | tapo dambhena caiva yat | |||||||||
7569 | क्रियते तद् इह प्रोक्तं | |||||||||
7570 | kriyate tad iha proktaṁ | |||||||||
7571 | राजसं चलम् अध्रुवम् | |||||||||
7572 | rājasaṁ calam adhruvam | |||||||||
7573 | 8 | TEXT १७:१९ | ||||||||
7574 | TEXT 17:19 | |||||||||
7575 | मूढ-ग्राहेणात्मनो यत् | |||||||||
7576 | mūḍha-grāheṇātmano yat | |||||||||
7577 | पीडया क्रियते तपः | |||||||||
7578 | pīḍayā kriyate tapaḥ | |||||||||
7579 | परस्योत्सादनार्थं वा | |||||||||
7580 | cf 17:22, 18:22 & 18:39 | parasyotsādanārthaṁ vā | ||||||||
7581 | तत् तामसम् उदाहृतम् | |||||||||
7582 | tat tāmasam udāhṛtam | |||||||||
7583 | 8 | TEXT १७:२० | ||||||||
7584 | TEXT 17:20 | |||||||||
7585 | दातव्यम् इति यद् दानं | |||||||||
7586 | dātavyam iti yad dānaṁ | |||||||||
7587 | दीयते ऽनुपकारिणे | |||||||||
7588 | dīyate ’nupakāriṇe | |||||||||
7589 | देशे काले च पात्रे च | |||||||||
7590 | deśe kāle ca pātre ca | |||||||||
7591 | तद् दानं सात्त्विकं स्मृतम् | |||||||||
7592 | tad dānaṁ sāttvikaṁ smṛtam | |||||||||
7593 | 8 | TEXT १७:२१ | ||||||||
7594 | TEXT 17:21 | |||||||||
7595 | यत् तु प्रत्युपकारार्थं | |||||||||
7596 | yat tu pratyupakārārthaṁ | |||||||||
7597 | फलम् उद्दिश्य वा पुनः | |||||||||
7598 | phalam uddiśya vā punaḥ | |||||||||
7599 | दीयते च परिक्लिष्टं | |||||||||
7600 | dīyate ca parikliṣṭaṁ | |||||||||
7601 | तद् दानं राजसं स्मृतम् | |||||||||
7602 | tad dānaṁ rājasaṁ smṛtam | |||||||||
7603 | 8 | TEXT १७:२२ | ||||||||
7604 | TEXT 17:22 | |||||||||
7605 | अदेश-काले यद् दानम् | |||||||||
7606 | adeśa-kāle yad dānam | |||||||||
7607 | अपात्रेभ्यश् च दीयते | |||||||||
7608 | apātrebhyaś ca dīyate | |||||||||
7609 | असत्-कृतम् अवज्ञातं | |||||||||
7610 | cf 17:19, 18:22 & 39 | asat-kṛtam avajñātaṁ | ||||||||
7611 | तत् तामसम् उदाहृतम् | |||||||||
7612 | tat tāmasam udāhṛtam | |||||||||
7613 | 8 | TEXT १७:२३ | ||||||||
7614 | TEXT 17:23 | |||||||||
7615 | ॐ तत् सद् इति निर्देशो | |||||||||
7616 | ॐ tat sad iti nirdeśo | |||||||||
7617 | ब्रह्मणस् त्रि-विधः स्मृतः | |||||||||
7618 | brahmaṇas tri-vidhaḥ smṛtaḥ | |||||||||
7619 | ब्राह्मणास् तेन वेदाश् च | |||||||||
7620 | brāhmaṇās tena vedāś ca | |||||||||
7621 | यज्ञाश् च विहिताः पुरा | |||||||||
7622 | yajñāś ca vihitāḥ purā | |||||||||
7623 | 8 | TEXT १७:२४ | ||||||||
7624 | TEXT 17:24 | |||||||||
7625 | तस्माद् ॐ इत्य् उदाहृत्य | |||||||||
7626 | tasmād ॐ ity udāhṛtya | |||||||||
7627 | cf 18:3 & 18:5 | यज्ञ-दान-तपः-क्रियाः | ||||||||
7628 | yajña-dāna-tapaḥ-kriyāḥ | |||||||||
7629 | प्रवर्तन्ते विधानोक्ताः | |||||||||
7630 | pravartante vidhānoktāḥ | |||||||||
7631 | सततं ब्रह्म-वादिनाम् | |||||||||
7632 | satataṁ brahma-vādinām | |||||||||
7633 | 8 | TEXT १७:२५ | ||||||||
7634 | TEXT 17:25 | |||||||||
7635 | तद् इत्य् अनभिसन्धाय | |||||||||
7636 | tad ity anabhisandhāya | |||||||||
7637 | फलं यज्ञ-तपः-क्रियाः | |||||||||
7638 | phalaṁ yajña-tapaḥ-kriyāḥ | |||||||||
7639 | दान-क्रियाश् च विविधाः | |||||||||
7640 | dāna-kriyāś ca vividhāḥ | |||||||||
7641 | क्रियन्ते मोक्ष-काङ्क्षिभिः | |||||||||
7642 | kriyante mokṣa-kāṅkṣibhiḥ | |||||||||
7643 | 8 | TEXT १७:२६-२७ | ||||||||
7644 | TEXT 17:26-27 | |||||||||
7645 | सद्-भावे साधु-भावे च | |||||||||
7646 | sad-bhāve sādhu-bhāve ca | |||||||||
7647 | सद् इत्य् एतत् प्रयुज्यते | |||||||||
7648 | sad ity etat prayujyate | |||||||||
7649 | प्रशस्ते कर्मणि तथा | |||||||||
7650 | praśaste karmaṇi tathā | |||||||||
7651 | सच्-छब्दः पार्थ युज्यते | |||||||||
7652 | sac-chabdaḥ pārtha yujyate | |||||||||
7653 | यज्ञे तपसि दाने च | |||||||||
7654 | yajñe tapasi dāne ca | |||||||||
7655 | स्थितिः सद् इति चोच्यते | |||||||||
7656 | sthitiḥ sad iti cocyate | |||||||||
7657 | कर्म चैव तद्-अर्थीयं | |||||||||
7658 | karma caiva tad-arthīyaṁ | |||||||||
7659 | सद् इत्य् एवाभिधीयते | |||||||||
7660 | sad ity evābhidhīyate | |||||||||
7661 | 8 | TEXT १७:२८ | ||||||||
7662 | TEXT 17:28 | |||||||||
7663 | अश्रद्धया हुतं दत्तं | |||||||||
7664 | aśraddhayā hutaṁ dattaṁ | |||||||||
7665 | तपस् तप्तं कृतं च यत् | |||||||||
7666 | tapas taptaṁ kṛtaṁ ca yat | |||||||||
7667 | असद् इत्य् उच्यते पार्थ | |||||||||
7668 | asad ity ucyate pārtha | |||||||||
7669 | न च तत् प्रेत्य नो इह | |||||||||
7670 | na ca tat pretya no iha | |||||||||
7671 | ||||||||||
7672 | ||||||||||
7673 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
7674 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
7675 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
7676 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
7677 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
7678 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
7679 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
7680 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
7681 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
7682 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
7683 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
7684 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
7685 | श्रद्धात्रय-विभाग-योगो नाम | |||||||||
7686 | śraddhātraya-vibhāga-yogo nāma | |||||||||
7687 | सप्तदशो ऽध्यायः | |||||||||
7688 | saptadaśo 'dhyāyaḥ | |||||||||
7689 | ||||||||||
7690 | ||||||||||
7691 | ||||||||||
7692 | ||||||||||
7693 | ||||||||||
7694 | ||||||||||
7695 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
7696 | CHAPTER 18 | Chapter 18 | ||||||||
7697 | METER | [78 verses] | ||||||||
7698 | ⇓ | |||||||||
7699 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
7700 | ||||||||||
7701 | Conclusion – The Perfection of Renunciation | |||||||||
7702 | ||||||||||
7703 | अथाष्टादशोध्यायः | |||||||||
7704 | athāṣṭādaśodhyāyaḥ | |||||||||
7705 | ||||||||||
7706 | 8 | TEXT १८:१ | ||||||||
7707 | TEXT 18:1 | |||||||||
7708 | अर्जुन उवाच | |||||||||
7709 | arjuna uvāca | |||||||||
7710 | सन्न्यासस्य महा-बाहो | |||||||||
7711 | sannyāsasya mahā-bāho | |||||||||
7712 | तत्त्वम् इच्छामि वेदितुम् | |||||||||
7713 | tattvam icchāmi veditum | |||||||||
7714 | त्यागस्य च हृषीकेश | |||||||||
7715 | tyāgasya ca hṛṣīkeśa | |||||||||
7716 | पृथक् केशि-निषूदन | |||||||||
7717 | pṛthak keśi-niṣūdana | |||||||||
7718 | cf 3:4, 3:19, 3:25 & 6:1 | TEXT १८:२ | ||||||||
7719 | TEXT 18:2 | |||||||||
7720 | श्री-भगवान् उवाच | |||||||||
7721 | śrī-bhagavān uvāca | |||||||||
7722 | काम्यानां कर्मणां न्यासं | |||||||||
7723 | kāmyānāṁ karmaṇāṁ nyāsaṁ | |||||||||
7724 | cf 5:1 | सन्न्यासं कवयो विदुः | ||||||||
7725 | sannyāsaṁ kavayo viduḥ | |||||||||
7726 | cf 12:11 | सर्व-कर्म-फल-त्यागं | ||||||||
7727 | sarva-karma-phala-tyāgaṁ | |||||||||
7728 | प्राहुस् त्यागं विचक्षणाः | |||||||||
7729 | prāhus tyāgaṁ vicakṣaṇāḥ | |||||||||
7730 | 8 | TEXT १८:३ | ||||||||
7731 | TEXT 18:3 | |||||||||
7732 | त्याज्यं दोष-वद् इत्य् एके | |||||||||
7733 | tyājyaṁ doṣa-vad ity eke | |||||||||
7734 | कर्म प्राहुर् मनीषिणः | |||||||||
7735 | karma prāhur manīṣiṇaḥ | |||||||||
7736 | cf 17:24 & 18:5 | यज्ञ-दान-तपः-कर्म | ||||||||
7737 | yajña-dāna-tapaḥ-karma | |||||||||
7738 | न त्याज्यम् इति चापरे | |||||||||
7739 | na tyājyam iti cāpare | |||||||||
7740 | 8 | TEXT १८:४ | ||||||||
7741 | TEXT 18:4 | |||||||||
7742 | निश्चयं शृणु मे तत्र | |||||||||
7743 | niścayaṁ śṛṇu me tatra | |||||||||
7744 | त्यागे भरत-सत्तम | |||||||||
7745 | tyāge bharata-sattama | |||||||||
7746 | त्यागो हि पुरुष-व्याघ्र | |||||||||
7747 | tyāgo hi puruṣa-vyāghra | |||||||||
7748 | त्रि-विधः सम्प्रकीर्तितः | |||||||||
7749 | tri-vidhaḥ samprakīrtitaḥ | |||||||||
7750 | 8 | TEXT १८:५ | ||||||||
7751 | TEXT 18:5 | |||||||||
7752 | cf 17:24 & 18:3 | यज्ञ-दान-तपः-कर्म | ||||||||
7753 | yajña-dāna-tapaḥ-karma | |||||||||
7754 | न त्याज्यं कार्यम् एव तत् | |||||||||
7755 | na tyājyaṁ kāryam eva tat | |||||||||
7756 | यज्ञो दानं तपश् चैव | |||||||||
7757 | yajño dānaṁ tapaś caiva | |||||||||
7758 | पावनानि मनीषिणाम् | |||||||||
7759 | pāvanāni manīṣiṇām | |||||||||
7760 | 8 | TEXT १८:६ | ||||||||
7761 | TEXT 18:6 | |||||||||
7762 | एतान्य् अपि तु कर्माणि | |||||||||
7763 | etāny api tu karmāṇi | |||||||||
7764 | सङ्गं त्यक्त्वा फलानि च | |||||||||
7765 | saṅgaṁ tyaktvā phalāni ca | |||||||||
7766 | कर्तव्यानीति मे पार्थ | |||||||||
7767 | kartavyānīti me pārtha | |||||||||
7768 | निश्चितं मतम् उत्तमम् | |||||||||
7769 | niścitaṁ matam uttamam | |||||||||
7770 | 8 | TEXT १८:७ | ||||||||
7771 | TEXT 18:7 | |||||||||
7772 | नियतस्य तु सन्न्यासः | |||||||||
7773 | niyatasya tu sannyāsaḥ | |||||||||
7774 | कर्मणो नोपपद्यते | |||||||||
7775 | karmaṇo nopapadyate | |||||||||
7776 | मोहात् तस्य परित्यागस् | |||||||||
7777 | mohāt tasya parityāgas | |||||||||
7778 | तामसः परिकीर्तितः | |||||||||
7779 | tāmasaḥ parikīrtitaḥ | |||||||||
7780 | 8 | TEXT १८:८ | ||||||||
7781 | TEXT 18:8 | |||||||||
7782 | दुःखम् इत्य् एव यत् कर्म | |||||||||
7783 | duḥkham ity eva yat karma | |||||||||
7784 | काय-क्लेश-भयात् त्यजेत् | |||||||||
7785 | kāya-kleśa-bhayāt tyajet | |||||||||
7786 | स कृत्वा राजसं त्यागं | |||||||||
7787 | sa kṛtvā rājasaṁ tyāgaṁ | |||||||||
7788 | नैव त्याग-फलं लभेत् | |||||||||
7789 | naiva tyāga-phalaṁ labhet | |||||||||
7790 | 8 | TEXT १८:९ | ||||||||
7791 | TEXT 18:9 | |||||||||
7792 | कार्यम् इत्य् एव यत् कर्म | |||||||||
7793 | kāryam ity eva yat karma | |||||||||
7794 | नियतं क्रियते ऽर्जुन | |||||||||
7795 | niyataṁ kriyate ’rjuna | |||||||||
7796 | सङ्गं त्यक्त्वा फलं चैव | |||||||||
7797 | saṅgaṁ tyaktvā phalaṁ caiva | |||||||||
7798 | स त्यागः सात्त्विको मतः | |||||||||
7799 | sa tyāgaḥ sāttviko mataḥ | |||||||||
7800 | 8 | TEXT १८:१० | ||||||||
7801 | TEXT 18:10 | |||||||||
7802 | न द्वेष्ट्य् अकुशलं कर्म | |||||||||
7803 | na dveṣṭy akuśalaṁ karma | |||||||||
7804 | कुशले नानुषज्जते | |||||||||
7805 | kuśale nānuṣajjate | |||||||||
7806 | त्यागी सत्त्व-समाविष्टो | |||||||||
7807 | tyāgī sattva-samāviṣṭo | |||||||||
7808 | मेधावी छिन्न-संशयः | |||||||||
7809 | medhāvī chinna-saṁśayaḥ | |||||||||
7810 | 8 | TEXT १८:११ | ||||||||
7811 | TEXT 18:11 | |||||||||
7812 | न हि देह-भृता शक्यं | |||||||||
7813 | na hi deha-bhṛtā śakyaṁ | |||||||||
7814 | त्यक्तुं कर्माण्य् अशेषतः | |||||||||
7815 | tyaktuṁ karmāṇy aśeṣataḥ | |||||||||
7816 | यस् तु कर्म-फल-त्यागी | |||||||||
7817 | yas tu karma-phala-tyāgī | |||||||||
7818 | स त्यागीत्य् अभिधीयते | |||||||||
7819 | sa tyāgīty abhidhīyate | |||||||||
7820 | 8 | TEXT १८:१२ | ||||||||
7821 | TEXT 18:12 | |||||||||
7822 | अनिष्टम् इष्टं मिश्रं च | |||||||||
7823 | aniṣṭam iṣṭaṁ miśraṁ ca | |||||||||
7824 | त्रि-विधं कर्मणः फलम् | |||||||||
7825 | tri-vidhaṁ karmaṇaḥ phalam | |||||||||
7826 | भवत्य् अत्यागिनां प्रेत्य | |||||||||
7827 | bhavaty atyāgināṁ pretya | |||||||||
7828 | न तु सन्न्यासिनां क्वचित् | |||||||||
7829 | na tu sannyāsināṁ kvacit | |||||||||
7830 | 8 | TEXT १८:१३ | ||||||||
7831 | TEXT 18:13 | |||||||||
7832 | पञ्चैतानि महा-बाहो | |||||||||
7833 | pañcaitāni mahā-bāho | |||||||||
7834 | कारणानि निबोध मे | |||||||||
7835 | kāraṇāni nibodha me | |||||||||
7836 | साङ्ख्ये कृतान्ते प्रोक्तानि | |||||||||
7837 | sāṅkhye kṛtānte proktāni | |||||||||
7838 | सिद्धये सर्व-कर्मणाम् | |||||||||
7839 | siddhaye sarva-karmaṇām | |||||||||
7840 | 8 | TEXT १८:१४ | ||||||||
7841 | TEXT 18:14 | |||||||||
7842 | अधिष्ठानं तथा कर्ता | |||||||||
7843 | adhiṣṭhānaṁ tathā kartā | |||||||||
7844 | करणं च पृथग्-विधम् | |||||||||
7845 | karaṇaṁ ca pṛthag-vidham | |||||||||
7846 | विविधाश् च पृथक् चेष्टा | |||||||||
7847 | vividhāś ca pṛthak ceṣṭā | |||||||||
7848 | दैवं चैवात्र पञ्चमम् | |||||||||
7849 | daivaṁ caivātra pañcamam | |||||||||
7850 | 8 | TEXT १८:१५ | ||||||||
7851 | TEXT 18:15 | |||||||||
7852 | शरीर-वाङ्-मनोभिर् यत् | |||||||||
7853 | śarīra-vāṅ-manobhir yat | |||||||||
7854 | कर्म प्रारभते नरः | |||||||||
7855 | karma prārabhate naraḥ | |||||||||
7856 | न्याय्यं वा विपरीतं वा | |||||||||
7857 | nyāyyaṁ vā viparītaṁ vā | |||||||||
7858 | पञ्चैते तस्य हेतवः | |||||||||
7859 | pañcaite tasya hetavaḥ | |||||||||
7860 | 8 | TEXT १८:१६ | ||||||||
7861 | TEXT 18:16 | |||||||||
7862 | तत्रैवं सति कर्तारम् | |||||||||
7863 | tatraivaṁ sati kartāram | |||||||||
7864 | आत्मानं केवलं तु यः | |||||||||
7865 | ātmānaṁ kevalaṁ tu yaḥ | |||||||||
7866 | पश्यत्य् अकृत-बुद्धित्वान् | |||||||||
7867 | paśyaty akṛta-buddhitvān | |||||||||
7868 | न स पश्यति दुर्मतिः | |||||||||
7869 | na sa paśyati durmatiḥ | |||||||||
7870 | 8 | TEXT १८:१७ | ||||||||
7871 | TEXT 18:17 | |||||||||
7872 | यस्य नाहङ्कृतो भावो | |||||||||
7873 | yasya nāhaṅkṛto bhāvo | |||||||||
7874 | बुद्धिर् यस्य न लिप्यते | |||||||||
7875 | buddhir yasya na lipyate | |||||||||
7876 | हत्वापि स इमाḻ लोकान् | |||||||||
7877 | hatvāpi sa imāḻ lokān | |||||||||
7878 | न हन्ति न निबध्यते | |||||||||
7879 | na hanti na nibadhyate | |||||||||
7880 | 8 | TEXT १८:१८ | ||||||||
7881 | TEXT 18:18 | |||||||||
7882 | ज्ञानं ज्ञेयं परिज्ञाता | |||||||||
7883 | jñānaṁ jñeyaṁ parijñātā | |||||||||
7884 | त्रि-विधा कर्म-चोदना | |||||||||
7885 | tri-vidhā karma-codanā | |||||||||
7886 | करणं कर्म कर्तेति | |||||||||
7887 | karaṇaṁ karma karteti | |||||||||
7888 | त्रि-विधः कर्म-सङ्ग्रहः | |||||||||
7889 | tri-vidhaḥ karma-saṅgrahaḥ | |||||||||
7890 | 8 | TEXT १८:१९ | ||||||||
7891 | TEXT 18:19 | |||||||||
7892 | ज्ञानं कर्म च कर्ता च | |||||||||
7893 | jñānaṁ karma ca kartā ca | |||||||||
7894 | त्रिधैव गुण-भेदतः | |||||||||
7895 | tridhaiva guṇa-bhedataḥ | |||||||||
7896 | प्रोच्यते गुण-सङ्ख्याने | |||||||||
7897 | procyate guṇa-saṅkhyāne | |||||||||
7898 | यथावच् छृणु तान्य् अपि | |||||||||
7899 | yathāvac chṛṇu tāny api | |||||||||
7900 | 8 | TEXT १८:२० | ||||||||
7901 | TEXT 18:20 | |||||||||
7902 | सर्व-भूतेषु येनैकं | |||||||||
7903 | sarva-bhūteṣu yenaikaṁ | |||||||||
7904 | भावम् अव्ययम् ईक्षते | |||||||||
7905 | bhāvam avyayam īkṣate | |||||||||
7906 | cf 13:17 | अविभक्तं विभक्तेषु | ||||||||
7907 | avibhaktaṁ vibhakteṣu | |||||||||
7908 | तज् ज्ञानं विद्धि सात्त्विकम् | |||||||||
7909 | taj jñānaṁ viddhi sāttvikam | |||||||||
7910 | 8 | TEXT १८:२१ | ||||||||
7911 | TEXT 18:21 | |||||||||
7912 | पृथक्त्वेन तु यज् ज्ञानं | |||||||||
7913 | pṛthaktvena tu yaj jñānaṁ | |||||||||
7914 | नाना-भावान् पृथग्-विधान् | |||||||||
7915 | nānā-bhāvān pṛthag-vidhān | |||||||||
7916 | वेत्ति सर्वेषु भूतेषु | |||||||||
7917 | vetti sarveṣu bhūteṣu | |||||||||
7918 | तज् ज्ञानं विद्धि राजसम् | |||||||||
7919 | taj jñānaṁ viddhi rājasam | |||||||||
7920 | 8 | TEXT १८:२२ | ||||||||
7921 | TEXT 18:22 | |||||||||
7922 | यत् तु कृत्स्न-वद् एकस्मिन् | |||||||||
7923 | yat tu kṛtsna-vad ekasmin | |||||||||
7924 | कार्ये सक्तम् अहैतुकम् | |||||||||
7925 | kārye saktam ahaitukam | |||||||||
7926 | अतत्त्वार्थ-वद् अल्पं च | |||||||||
7927 | cf 17:19, 22 & 18:39 | atattvārtha-vad alpaṁ ca | ||||||||
7928 | तत् तामसम् उदाहृतम् | |||||||||
7929 | tat tāmasam udāhṛtam | |||||||||
7930 | 8 | TEXT १८:२३ | ||||||||
7931 | TEXT 18:23 | |||||||||
7932 | नियतं सङ्ग-रहितम् | |||||||||
7933 | niyataṁ saṅga-rahitam | |||||||||
7934 | अराग-द्वेषतः कृतम् | |||||||||
7935 | arāga-dveṣataḥ kṛtam | |||||||||
7936 | अफल-प्रेप्सुना कर्म | |||||||||
7937 | aphala-prepsunā karma | |||||||||
7938 | यत् तत् सात्त्विकम् उच्यते | |||||||||
7939 | yat tat sāttvikam ucyate | |||||||||
7940 | 8 | TEXT १८:२४ | ||||||||
7941 | TEXT 18:24 | |||||||||
7942 | यत् तु कामेप्सुना कर्म | |||||||||
7943 | yat tu kāmepsunā karma | |||||||||
7944 | साहङ्कारेण वा पुनः | |||||||||
7945 | sāhaṅkāreṇa vā punaḥ | |||||||||
7946 | क्रियते बहुलायासं | |||||||||
7947 | kriyate bahulāyāsaṁ | |||||||||
7948 | तद् राजसम् उदाहृतम् | |||||||||
7949 | tad rājasam udāhṛtam | |||||||||
7950 | 8 | TEXT १८:२५ | ||||||||
7951 | TEXT 18:25 | |||||||||
7952 | अनुबन्धं क्षयं हिंसाम् | |||||||||
7953 | anubandhaṁ kṣayaṁ hiṁsām | |||||||||
7954 | अनपेक्ष्य च पौरुषम् | |||||||||
7955 | anapekṣya ca pauruṣam | |||||||||
7956 | मोहाद् आरभ्यते कर्म | |||||||||
7957 | mohād ārabhyate karma | |||||||||
7958 | यत् तत् तामसम् उच्यते | |||||||||
7959 | yat tat tāmasam ucyate | |||||||||
7960 | 8 | TEXT १८:२६ | ||||||||
7961 | TEXT 18:26 | |||||||||
7962 | मुक्त-सङ्गो ऽनहं-वादी | |||||||||
7963 | mukta-saṅgo ’nahaṁ-vādī | |||||||||
7964 | धृत्य्-उत्साह-समन्वितः | |||||||||
7965 | dhṛty-utsāha-samanvitaḥ | |||||||||
7966 | सिद्ध्य्-असिद्ध्योर् निर्विकारः | |||||||||
7967 | siddhy-asiddhyor nirvikāraḥ | |||||||||
7968 | कर्ता सात्त्विक उच्यते | |||||||||
7969 | kartā sāttvika ucyate | |||||||||
7970 | 8 | TEXT १८:२७ | ||||||||
7971 | TEXT 18:27 | |||||||||
7972 | रागी कर्म-फल-प्रेप्सुर् | |||||||||
7973 | rāgī karma-phala-prepsur | |||||||||
7974 | लुब्धो हिंसात्मको ऽशुचिः | |||||||||
7975 | lubdho hiṁsātmako ’śuciḥ | |||||||||
7976 | हर्ष-शोकान्वितः कर्ता | |||||||||
7977 | harṣa-śokānvitaḥ kartā | |||||||||
7978 | राजसः परिकीर्तितः | |||||||||
7979 | rājasaḥ parikīrtitaḥ | |||||||||
7980 | 8 | TEXT १८:२८ | ||||||||
7981 | TEXT 18:28 | |||||||||
7982 | अयुक्तः प्राकृतः स्तब्धः | |||||||||
7983 | ayuktaḥ prākṛtaḥ stabdhaḥ | |||||||||
7984 | शठो नैष्कृतिको ऽलसः | |||||||||
7985 | śaṭho naiṣkṛtiko ’lasaḥ | |||||||||
7986 | विषादी दीर्घ-सूत्री च | |||||||||
7987 | viṣādī dīrgha-sūtrī ca | |||||||||
7988 | कर्ता तामस उच्यते | |||||||||
7989 | kartā tāmasa ucyate | |||||||||
7990 | 8 | TEXT १८:२९ | ||||||||
7991 | TEXT 18:29 | |||||||||
7992 | बुद्धेर् भेदं धृतेश् चैव | |||||||||
7993 | buddher bhedaṁ dhṛteś caiva | |||||||||
7994 | गुणतस् त्रि-विधं शृणु | |||||||||
7995 | guṇatas tri-vidhaṁ śṛṇu | |||||||||
7996 | प्रोच्यमानम् अशेषेण | |||||||||
7997 | procyamānam aśeṣeṇa | |||||||||
7998 | पृथक्त्वेन धनञ्-जय | |||||||||
7999 | pṛthaktvena dhanañ-jaya | |||||||||
8000 | 8 | TEXT १८:३० | ||||||||
8001 | TEXT 18:30 | |||||||||
8002 | cf 16:7 | प्रवृत्तिं च निवृत्तिं च | ||||||||
8003 | pravṛttiṁ ca nivṛttiṁ ca | |||||||||
8004 | कार्याकार्ये भयाभये | |||||||||
8005 | kāryākārye bhayābhaye | |||||||||
8006 | बन्धं मोक्षं च या वेत्ति | |||||||||
8007 | bandhaṁ mokṣaṁ ca yā vetti | |||||||||
8008 | बुद्धिः सा पार्थ सात्त्विकी | |||||||||
8009 | buddhiḥ sā pārtha sāttvikī | |||||||||
8010 | 8 | TEXT १८:३१ | ||||||||
8011 | TEXT 18:31 | |||||||||
8012 | यया धर्मम् अधर्मं च | |||||||||
8013 | yayā dharmam adharmaṁ ca | |||||||||
8014 | कार्यं चाकार्यम् एव च | |||||||||
8015 | kāryaṁ cākāryam eva ca | |||||||||
8016 | अयथावत् प्रजानाति | |||||||||
8017 | ayathāvat prajānāti | |||||||||
8018 | बुद्धिः सा पार्थ राजसी | |||||||||
8019 | buddhiḥ sā pārtha rājasī | |||||||||
8020 | 8 | TEXT १८:३२ | ||||||||
8021 | TEXT 18:32 | |||||||||
8022 | अधर्मं धर्मम् इति या | |||||||||
8023 | adharmaṁ dharmam iti yā | |||||||||
8024 | मन्यते तमसावृता | |||||||||
8025 | manyate tamasāvṛtā | |||||||||
8026 | सर्वार्थान् विपरीतांश् च | |||||||||
8027 | sarvārthān viparītāṁś ca | |||||||||
8028 | बुद्धिः सा पार्थ तामसी | |||||||||
8029 | buddhiḥ sā pārtha tāmasī | |||||||||
8030 | 8 | TEXT १८:३३ | ||||||||
8031 | TEXT 18:33 | |||||||||
8032 | धृत्या यया धारयते | |||||||||
8033 | dhṛtyā yayā dhārayate | |||||||||
8034 | मनः-प्राणेन्द्रिय-क्रियाः | |||||||||
8035 | manaḥ-prāṇendriya-kriyāḥ | |||||||||
8036 | योगेनाव्यभिचारिण्या | |||||||||
8037 | yogenāvyabhicāriṇyā | |||||||||
8038 | धृतिः सा पार्थ सात्त्विकी | |||||||||
8039 | dhṛtiḥ sā pārtha sāttvikī | |||||||||
8040 | 8 | TEXT १८:३४ | ||||||||
8041 | TEXT 18:34 | |||||||||
8042 | यया तु धर्म-कामार्थान् | |||||||||
8043 | yayā tu dharma-kāmārthān | |||||||||
8044 | धृत्या धारयते ऽर्जुन | |||||||||
8045 | dhṛtyā dhārayate ’rjuna | |||||||||
8046 | प्रसङ्गेन फलाकाङ्क्षी | |||||||||
8047 | prasaṅgena phalākāṅkṣī | |||||||||
8048 | धृतिः सा पार्थ राजसी | |||||||||
8049 | dhṛtiḥ sā pārtha rājasī | |||||||||
8050 | 8 | TEXT १८:३५ | ||||||||
8051 | TEXT 18:35 | |||||||||
8052 | यया स्वप्नं भयं शोकं | |||||||||
8053 | yayā svapnaṁ bhayaṁ śokaṁ | |||||||||
8054 | विषादं मदम् एव च | |||||||||
8055 | viṣādaṁ madam eva ca | |||||||||
8056 | न विमुञ्चति दुर्मेधा | |||||||||
8057 | na vimuñcati durmedhā | |||||||||
8058 | धृतिः सा पार्थ तामसी | |||||||||
8059 | dhṛtiḥ sā pārtha tāmasī | |||||||||
8060 | 8 | TEXT १८:३६ | ||||||||
8061 | TEXT 18:36 | |||||||||
8062 | सुखं त्व् इदानीं त्रि-विधं | |||||||||
8063 | sukhaṁ tv idānīṁ tri-vidhaṁ | |||||||||
8064 | शृणु मे भरतर्षभ | |||||||||
8065 | śṛṇu me bharatarṣabha | |||||||||
8066 | अभ्यासाद् रमते यत्र | |||||||||
8067 | abhyāsād ramate yatra | |||||||||
8068 | दुःखान्तं च निगच्छति | |||||||||
8069 | duḥkhāntaṁ ca nigacchati | |||||||||
8070 | 8 | TEXT १८:३७ | ||||||||
8071 | TEXT 18:37 | |||||||||
8072 | यत् तद् अग्रे विषम् इव | |||||||||
8073 | yat tad agre viṣam iva | |||||||||
8074 | परिणामे ऽमृतोपमम् | |||||||||
8075 | pariṇāme ’mṛtopamam | |||||||||
8076 | तत् सुखं सात्त्विकं प्रोक्तम् | |||||||||
8077 | tat sukhaṁ sāttvikaṁ proktam | |||||||||
8078 | आत्म-बुद्धि-प्रसाद-जम् | |||||||||
8079 | ātma-buddhi-prasāda-jam | |||||||||
8080 | 8 | TEXT १८:३८ | ||||||||
8081 | TEXT 18:38 | |||||||||
8082 | विषयेन्द्रिय-संयोगाद् | |||||||||
8083 | viṣayendriya-saṁyogād | |||||||||
8084 | यत् तद् अग्रे ऽमृतोपमम् | |||||||||
8085 | yat tad agre ’mṛtopamam | |||||||||
8086 | परिणामे विषम् इव | |||||||||
8087 | pariṇāme viṣam iva | |||||||||
8088 | तत् सुखं राजसं स्मृतम् | |||||||||
8089 | tat sukhaṁ rājasaṁ smṛtam | |||||||||
8090 | 8 | TEXT १८:३९ | ||||||||
8091 | TEXT 18:39 | |||||||||
8092 | यद् अग्रे चानुबन्धे च | |||||||||
8093 | yad agre cānubandhe ca | |||||||||
8094 | सुखं मोहनम् आत्मनः | |||||||||
8095 | sukhaṁ mohanam ātmanaḥ | |||||||||
8096 | निद्रालस्य-प्रमादोत्थं | |||||||||
8097 | cf 17:19, 22 & 18:22 | nidrālasya-pramādotthaṁ | ||||||||
8098 | तत् तामसम् उदाहृतम् | |||||||||
8099 | tat tāmasam udāhṛtam | |||||||||
8100 | 8 | TEXT १८:४० | ||||||||
8101 | TEXT 18:40 | |||||||||
8102 | न तद् अस्ति पृथिव्यां वा | |||||||||
8103 | na tad asti pṛthivyāṁ vā | |||||||||
8104 | दिवि देवेषु वा पुनः | |||||||||
8105 | divi deveṣu vā punaḥ | |||||||||
8106 | सत्त्वं प्रकृति-जैर् मुक्तं | |||||||||
8107 | sattvaṁ prakṛti-jair muktaṁ | |||||||||
8108 | यद् एभिः स्यात् त्रिभिर् गुणैः | |||||||||
8109 | yad ebhiḥ syāt tribhir guṇaiḥ | |||||||||
8110 | 8 | TEXT १८:४१ | ||||||||
8111 | TEXT 18:41 | |||||||||
8112 | ब्राह्मण-क्षत्रिय-विशां | |||||||||
8113 | brāhmaṇa-kṣatriya-viśāṁ | |||||||||
8114 | शूद्राणां च परन्-तप | |||||||||
8115 | śūdrāṇāṁ ca paran-tapa | |||||||||
8116 | कर्माणि प्रविभक्तानि | |||||||||
8117 | karmāṇi pravibhaktāni | |||||||||
8118 | स्वभाव-प्रभवैर् गुणैः | |||||||||
8119 | svabhāva-prabhavair guṇaiḥ | |||||||||
8120 | 8 | TEXT १८:४२ | ||||||||
8121 | TEXT 18:42 | |||||||||
8122 | शमो दमस् तपः शौचं | |||||||||
8123 | śamo damas tapaḥ śaucaṁ | |||||||||
8124 | क्षान्तिर् आर्जवम् एव च | |||||||||
8125 | kṣāntir ārjavam eva ca | |||||||||
8126 | ज्ञानं विज्ञानम् आस्तिक्यं | |||||||||
8127 | jñānaṁ vijñānam āstikyaṁ | |||||||||
8128 | ब्रह्म-कर्म स्वभाव-जम् | |||||||||
8129 | brahma-karma svabhāva-jam | |||||||||
8130 | 8 | TEXT १८:४३ | ||||||||
8131 | TEXT 18:43 | |||||||||
8132 | शौर्यं तेजो धृतिर् दाक्ष्यं | |||||||||
8133 | śauryaṁ tejo dhṛtir dākṣyaṁ | |||||||||
8134 | युद्धे चाप्य् अपलायनम् | |||||||||
8135 | yuddhe cāpy apalāyanam | |||||||||
8136 | दानम् ईश्वर-भावश् च | |||||||||
8137 | dānam īśvara-bhāvaś ca | |||||||||
8138 | क्षात्रं कर्म स्वभाव-जम् | |||||||||
8139 | kṣātraṁ karma svabhāva-jam | |||||||||
8140 | 8 | TEXT १८:४४ | ||||||||
8141 | TEXT 18:44 | |||||||||
8142 | कृषि-गो-रक्ष्य-वाणिज्यं | |||||||||
8143 | kṛṣi-go-rakṣya-vāṇijyaṁ | |||||||||
8144 | वैश्य-कर्म स्वभाव-जम् | |||||||||
8145 | vaiśya-karma svabhāva-jam | |||||||||
8146 | परिचर्यात्मकं कर्म | |||||||||
8147 | paricaryātmakaṁ karma | |||||||||
8148 | शूद्रस्यापि स्वभाव-जम् | |||||||||
8149 | śūdrasyāpi svabhāva-jam | |||||||||
8150 | 8 | TEXT १८:४५ | ||||||||
8151 | TEXT 18:45 | |||||||||
8152 | स्वे स्वे कर्मण्य् अभिरतः | |||||||||
8153 | sve sve karmaṇy abhirataḥ | |||||||||
8154 | संसिद्धिं लभते नरः | |||||||||
8155 | saṁsiddhiṁ labhate naraḥ | |||||||||
8156 | स्व-कर्म-निरतः सिद्धिं | |||||||||
8157 | sva-karma-nirataḥ siddhiṁ | |||||||||
8158 | यथा विन्दति तच् छृणु | |||||||||
8159 | yathā vindati tac chṛṇu | |||||||||
8160 | 8 | TEXT १८:४६ | ||||||||
8161 | TEXT 18:46 | |||||||||
8162 | यतः प्रवृत्तिर् भूतानां | |||||||||
8163 | yataḥ pravṛttir bhūtānāṁ | |||||||||
8164 | cf 2:17 & 8:22 | येन सर्वम् इदं ततम् | ||||||||
8165 | yena sarvam idaṁ tatam | |||||||||
8166 | स्व-कर्मणा तम् अभ्यर्च्य | |||||||||
8167 | sva-karmaṇā tam abhyarcya | |||||||||
8168 | सिद्धिं विन्दति मानवः | |||||||||
8169 | siddhiṁ vindati mānavaḥ | |||||||||
8170 | 8 | TEXT १८:४७ | ||||||||
8171 | TEXT 18:47 | |||||||||
8172 | श्रेयान् स्व-धर्मो विगुणः | |||||||||
8173 | śreyān sva-dharmo viguṇaḥ | |||||||||
8174 | cf 3:35 | पर-धर्मात् स्व्-अनुष्ठितात् | ||||||||
8175 | para-dharmāt sv-anuṣṭhitāt | |||||||||
8176 | स्वभाव-नियतं कर्म | |||||||||
8177 | svabhāva-niyataṁ karma | |||||||||
8178 | कुर्वन् नाप्नोति किल्बिषम् | |||||||||
8179 | kurvan nāpnoti kilbiṣam | |||||||||
8180 | 8 | TEXT १८:४८ | ||||||||
8181 | TEXT 18:48 | |||||||||
8182 | सह-जं कर्म कौन्तेय | |||||||||
8183 | saha-jaṁ karma kaunteya | |||||||||
8184 | स-दोषम् अपि न त्यजेत् | |||||||||
8185 | sa-doṣam api na tyajet | |||||||||
8186 | सर्वारम्भा हि दोषेण | |||||||||
8187 | sarvārambhā hi doṣeṇa | |||||||||
8188 | धूमेनाग्निर् इवावृताः | |||||||||
8189 | dhūmenāgnir ivāvṛtāḥ | |||||||||
8190 | 8 | TEXT १८:४९ | ||||||||
8191 | TEXT 18:49 | |||||||||
8192 | असक्त-बुद्धिः सर्वत्र | |||||||||
8193 | asakta-buddhiḥ sarvatra | |||||||||
8194 | जितात्मा विगत-स्पृहः | |||||||||
8195 | jitātmā vigata-spṛhaḥ | |||||||||
8196 | नैष्कर्म्य-सिद्धिं परमां | |||||||||
8197 | naiṣkarmya-siddhiṁ paramāṁ | |||||||||
8198 | सन्न्यासेनाधिगच्छति | |||||||||
8199 | sannyāsenādhigacchati | |||||||||
8200 | 8 | TEXT १८:५० | ||||||||
8201 | TEXT 18:50 | |||||||||
8202 | सिद्धिं प्राप्तो यथा ब्रह्म | |||||||||
8203 | siddhiṁ prāpto yathā brahma | |||||||||
8204 | तथाप्नोति निबोध मे | |||||||||
8205 | tathāpnoti nibodha me | |||||||||
8206 | समासेनैव कौन्तेय | |||||||||
8207 | samāsenaiva kaunteya | |||||||||
8208 | निष्ठा ज्ञानस्य या परा | |||||||||
8209 | niṣṭhā jñānasya yā parā | |||||||||
8210 | 8 | TEXT १८:५१-५३ | ||||||||
8211 | TEXT 18:51-53 | |||||||||
8212 | बुद्ध्या विशुद्धया युक्तो | |||||||||
8213 | buddhyā viśuddhayā yukto | |||||||||
8214 | धृत्यात्मानं नियम्य च | |||||||||
8215 | dhṛtyātmānaṁ niyamya ca | |||||||||
8216 | cf 4:26 | शब्दादीन् विषयांस् त्यक्त्वा | ||||||||
8217 | śabdādīn viṣayāṁs tyaktvā | |||||||||
8218 | cf 3:34 | राग-द्वेषौ व्युदस्य च | ||||||||
8219 | rāga-dveṣau vyudasya ca | |||||||||
8220 | विविक्त-सेवी लघ्व्-आशी | |||||||||
8221 | vivikta-sevī laghv-āśī | |||||||||
8222 | यत-वाक्-काय-मानसः | |||||||||
8223 | yata-vāk-kāya-mānasaḥ | |||||||||
8224 | ध्यान-योग-परो नित्यं | |||||||||
8225 | dhyāna-yoga-paro nityaṁ | |||||||||
8226 | वैराग्यं समुपाश्रितः | |||||||||
8227 | vairāgyaṁ samupāśritaḥ | |||||||||
8228 | cf 16:18 | अहङ्कारं बलं दर्पं | ||||||||
8229 | ahaṅkāraṁ balaṁ darpaṁ | |||||||||
8230 | कामं क्रोधं परिग्रहम् | |||||||||
8231 | kāmaṁ krodhaṁ parigraham | |||||||||
8232 | विमुच्य निर्ममः शान्तो | |||||||||
8233 | vimucya nirmamaḥ śānto | |||||||||
8234 | ब्रह्म-भूयाय कल्पते | |||||||||
8235 | brahma-bhūyāya kalpate | |||||||||
8236 | 8 | TEXT १८:५४ | ||||||||
8237 | TEXT 18:54 | |||||||||
8238 | ब्रह्म-भूतः प्रसन्नात्मा | |||||||||
8239 | brahma-bhūtaḥ prasannātmā | |||||||||
8240 | cf 12:17 | न शोचति न काङ्क्षति | ||||||||
8241 | na śocati na kāṅkṣati | |||||||||
8242 | समः सर्वेषु भूतेषु | |||||||||
8243 | samaḥ sarveṣu bhūteṣu | |||||||||
8244 | मद्-भक्तिं लभते पराम् | |||||||||
8245 | mad-bhaktiṁ labhate parām | |||||||||
8246 | 8 | TEXT १८:५५ | ||||||||
8247 | TEXT 18:55 | |||||||||
8248 | cf 11:54 | भक्त्या माम् अभिजानाति | ||||||||
8249 | bhaktyā mām abhijānāti | |||||||||
8250 | यावान् यश् चास्मि तत्त्वतः | |||||||||
8251 | yāvān yaś cāsmi tattvataḥ | |||||||||
8252 | ततो मां तत्त्वतो ज्ञात्वा | |||||||||
8253 | tato māṁ tattvato jñātvā | |||||||||
8254 | विशते तद्-अनन्तरम् | |||||||||
8255 | viśate tad-anantaram | |||||||||
8256 | 8 | TEXT १८:५६ | ||||||||
8257 | TEXT 18:56 | |||||||||
8258 | सर्व-कर्माण्य् अपि सदा | |||||||||
8259 | sarva-karmāṇy api sadā | |||||||||
8260 | कुर्वाणो मद्-व्यपाश्रयः | |||||||||
8261 | kurvāṇo mad-vyapāśrayaḥ | |||||||||
8262 | मत्-प्रसादाद् अवाप्नोति | |||||||||
8263 | mat-prasādād avāpnoti | |||||||||
8264 | शाश्वतं पदम् अव्ययम् | |||||||||
8265 | śāśvataṁ padam avyayam | |||||||||
8266 | 8 | TEXT १८:५७ | ||||||||
8267 | TEXT 18:57 | |||||||||
8268 | चेतसा सर्व-कर्माणि | |||||||||
8269 | cetasā sarva-karmāṇi | |||||||||
8270 | cf 12:6 | मयि सन्न्यस्य मत्-परः | ||||||||
8271 | mayi sannyasya mat-paraḥ | |||||||||
8272 | बुद्धि-योगम् उपाश्रित्य | |||||||||
8273 | buddhi-yogam upāśritya | |||||||||
8274 | मच्-चित्तः सततं भव | |||||||||
8275 | mac-cittaḥ satataṁ bhava | |||||||||
8276 | 8 | TEXT १८:५८ | ||||||||
8277 | TEXT 18:58 | |||||||||
8278 | मच्-चित्तः सर्व-दुर्गाणि | |||||||||
8279 | mac-cittaḥ sarva-durgāṇi | |||||||||
8280 | मत्-प्रसादात् तरिष्यसि | |||||||||
8281 | mat-prasādāt tariṣyasi | |||||||||
8282 | अथ चेत् त्वम् अहङ्कारान् | |||||||||
8283 | atha cet tvam ahaṅkārān | |||||||||
8284 | न श्रोष्यसि विनङ्क्ष्यसि | |||||||||
8285 | na śroṣyasi vinaṅkṣyasi | |||||||||
8286 | 8 | TEXT १८:५९ | ||||||||
8287 | TEXT 18:59 | |||||||||
8288 | यद् अहङ्कारम् आश्रित्य | |||||||||
8289 | yad ahaṅkāram āśritya | |||||||||
8290 | cf 2:9 | न योत्स्य इति मन्यसे | ||||||||
8291 | na yotsya iti manyase | |||||||||
8292 | मिथ्यैष व्यवसायस् ते | |||||||||
8293 | mithyaiṣa vyavasāyas te | |||||||||
8294 | प्रकृतिस् त्वां नियोक्ष्यति | |||||||||
8295 | prakṛtis tvāṁ niyokṣyati | |||||||||
8296 | 8 | TEXT १८:६० | ||||||||
8297 | TEXT 18:60 | |||||||||
8298 | स्वभाव-जेन कौन्तेय | |||||||||
8299 | svabhāva-jena kaunteya | |||||||||
8300 | निबद्धः स्वेन कर्मणा | |||||||||
8301 | nibaddhaḥ svena karmaṇā | |||||||||
8302 | कर्तुं नेच्छसि यन् मोहात् | |||||||||
8303 | kartuṁ necchasi yan mohāt | |||||||||
8304 | करिष्यस्य् अवशो ऽपि तत् | |||||||||
8305 | kariṣyasy avaśo ’pi tat | |||||||||
8306 | 8 | TEXT १८:६१ | ||||||||
8307 | TEXT 18:61 | |||||||||
8308 | ईश्वरः सर्व-भूतानां | |||||||||
8309 | īśvaraḥ sarva-bhūtānāṁ | |||||||||
8310 | हृद्-देशे ऽर्जुन तिष्ठति | |||||||||
8311 | hṛd-deśe ’rjuna tiṣṭhati | |||||||||
8312 | भ्रामयन् सर्व-भूतानि | |||||||||
8313 | bhrāmayan sarva-bhūtāni | |||||||||
8314 | यन्त्रारूढानि मायया | |||||||||
8315 | yantrārūḍhāni māyayā | |||||||||
8316 | 8 | TEXT १८:६२ | ||||||||
8317 | TEXT 18:62 | |||||||||
8318 | तम् एव शरणं गच्छ | |||||||||
8319 | tam eva śaraṇaṁ gaccha | |||||||||
8320 | cf 15:19 | सर्व-भावेन भारत | ||||||||
8321 | sarva-bhāvena bhārata | |||||||||
8322 | तत्-प्रसादात् परां शान्तिं | |||||||||
8323 | tat-prasādāt parāṁ śāntiṁ | |||||||||
8324 | स्थानं प्राप्स्यसि शाश्वतम् | |||||||||
8325 | sthānaṁ prāpsyasi śāśvatam | |||||||||
8326 | 8 | TEXT १८:६३ | ||||||||
8327 | TEXT 18:63 | |||||||||
8328 | इति ते ज्ञानम् आख्यातं | |||||||||
8329 | iti te jñānam ākhyātaṁ | |||||||||
8330 | गुह्याद् गुह्य-तरं मया | |||||||||
8331 | guhyād guhya-taraṁ mayā | |||||||||
8332 | विमृश्यैतद् अशेषेण | |||||||||
8333 | vimṛśyaitad aśeṣeṇa | |||||||||
8334 | यथेच्छसि तथा कुरु | |||||||||
8335 | yathecchasi tathā kuru | |||||||||
8336 | 8 | TEXT १८:६४ | ||||||||
8337 | TEXT 18:64 | |||||||||
8338 | सर्व-गुह्यतमं भूयः | |||||||||
8339 | sarva-guhyatamaṁ bhūyaḥ | |||||||||
8340 | cf 10:1 | शृणु मे परमं वचः | ||||||||
8341 | śṛṇu me paramaṁ vacaḥ | |||||||||
8342 | इष्टो ऽसि मे दृढम् इति | |||||||||
8343 | iṣṭo ’si me dṛḍham iti | |||||||||
8344 | ततो वक्ष्यामि ते हितम् | |||||||||
8345 | tato vakṣyāmi te hitam | |||||||||
8346 | 8 | TEXT १८:६५ | ||||||||
8347 | TEXT 18:65 | |||||||||
8348 | cf 9:34 | मन्-मना भव मद्-भक्तो | ||||||||
8349 | man-manā bhava mad-bhakto | |||||||||
8350 | मद्-याजी मां नमस्कुरु | |||||||||
8351 | mad-yājī māṁ namaskuru | |||||||||
8352 | माम् एवैष्यसि सत्यं ते | |||||||||
8353 | mām evaiṣyasi satyaṁ te | |||||||||
8354 | प्रतिजाने प्रियो ऽसि मे | |||||||||
8355 | pratijāne priyo ’si me | |||||||||
8356 | 8 | TEXT १८:६६ | ||||||||
8357 | TEXT 18:66 | |||||||||
8358 | सर्व-धर्मान् परित्यज्य | |||||||||
8359 | sarva-dharmān parityajya | |||||||||
8360 | माम् एकं शरणं व्रज | |||||||||
8361 | mām ekaṁ śaraṇaṁ vraja | |||||||||
8362 | अहं त्वां सर्व-पापेभ्यो | |||||||||
8363 | ahaṁ tvāṁ sarva-pāpebhyo | |||||||||
8364 | मोक्षयिष्यामि मा शुचः | |||||||||
8365 | mokṣayiṣyāmi mā śucaḥ | |||||||||
8366 | 8 | TEXT १८:६७ | ||||||||
8367 | TEXT 18:67 | |||||||||
8368 | इदं ते नातपस्काय | |||||||||
8369 | idaṁ te nātapaskāya | |||||||||
8370 | नाभक्ताय कदाचन | |||||||||
8371 | nābhaktāya kadācana | |||||||||
8372 | न चाशुश्रूषवे वाच्यं | |||||||||
8373 | na cāśuśrūṣave vācyaṁ | |||||||||
8374 | न च मां यो ऽभ्यसूयति | |||||||||
8375 | na ca māṁ yo ’bhyasūyati | |||||||||
8376 | 8 | TEXT १८:६८ | ||||||||
8377 | TEXT 18:68 | |||||||||
8378 | य इदं परमं गुह्यं | |||||||||
8379 | ya idaṁ paramaṁ guhyaṁ | |||||||||
8380 | मद्-भक्तेष्व् अभिधास्यति | |||||||||
8381 | mad-bhakteṣv abhidhāsyati | |||||||||
8382 | भक्तिं मयि परां कृत्वा | |||||||||
8383 | bhaktiṁ mayi parāṁ kṛtvā | |||||||||
8384 | cf 8:7 | माम् एवैष्यत्य् असंशयः | ||||||||
8385 | mām evaiṣyaty asaṁśayaḥ | |||||||||
8386 | 8 | TEXT १८:६९ | ||||||||
8387 | TEXT 18:69 | |||||||||
8388 | न च तस्मान् मनुष्येषु | |||||||||
8389 | na ca tasmān manuṣyeṣu | |||||||||
8390 | कश्चिन् मे प्रिय-कृत्तमः | |||||||||
8391 | kaścin me priya-kṛttamaḥ | |||||||||
8392 | भविता न च मे तस्माद् | |||||||||
8393 | bhavitā na ca me tasmād | |||||||||
8394 | अन्यः प्रिय-तरो भुवि | |||||||||
8395 | anyaḥ priya-taro bhuvi | |||||||||
8396 | 8 | TEXT १८:७० | ||||||||
8397 | TEXT 18:70 | |||||||||
8398 | अध्येष्यते च य इमं | |||||||||
8399 | adhyeṣyate ca ya imaṁ | |||||||||
8400 | धर्म्यं संवादम् आवयोः | |||||||||
8401 | dharmyaṁ saṁvādam āvayoḥ | |||||||||
8402 | ज्ञान-यज्ञेन तेनाहम् | |||||||||
8403 | jñāna-yajñena tenāham | |||||||||
8404 | इष्टः स्याम् इति मे मतिः | |||||||||
8405 | iṣṭaḥ syām iti me matiḥ | |||||||||
8406 | 8 | TEXT १८:७१ | ||||||||
8407 | TEXT 18:71 | |||||||||
8408 | श्रद्धावान् अनसूयश् च | |||||||||
8409 | śraddhāvān anasūyaś ca | |||||||||
8410 | शृणुयाद् अपि यो नरः | |||||||||
8411 | śṛṇuyād api yo naraḥ | |||||||||
8412 | सो ऽपि मुक्तः शुभाḻ लोकान् | |||||||||
8413 | so ’pi muktaḥ śubhāḻ lokān | |||||||||
8414 | प्राप्नुयात् पुण्य-कर्मणाम् | |||||||||
8415 | prāpnuyāt puṇya-karmaṇām | |||||||||
8416 | 8 | TEXT १८:७२ | ||||||||
8417 | TEXT 18:72 | |||||||||
8418 | कच्चिद् एतच् छ्रुतं पार्थ | |||||||||
8419 | kaccid etac chrutaṁ pārtha | |||||||||
8420 | त्वयैकाग्रेण चेतसा | |||||||||
8421 | tvayaikāgreṇa cetasā | |||||||||
8422 | कच्चिद् अज्ञान-सम्मोहः | |||||||||
8423 | kaccid ajñāna-sammohaḥ | |||||||||
8424 | प्रणष्टस् ते धनञ्-जय | |||||||||
8425 | praṇaṣṭas te dhanañ-jaya | |||||||||
8426 | 8 | TEXT १८:७३ | ||||||||
8427 | TEXT 18:73 | |||||||||
8428 | अर्जुन उवाच | |||||||||
8429 | arjuna uvāca | |||||||||
8430 | नष्टो मोहः स्मृतिर् लब्धा | |||||||||
8431 | naṣṭo mohaḥ smṛtir labdhā | |||||||||
8432 | त्वत्-प्रसादान् मयाच्युत | |||||||||
8433 | tvat-prasādān mayācyuta | |||||||||
8434 | स्थितो ऽस्मि गत-सन्देहः | |||||||||
8435 | sthito ’smi gata-sandehaḥ | |||||||||
8436 | करिष्ये वचनं तव | |||||||||
8437 | kariṣye vacanaṁ tava | |||||||||
8438 | 8 | TEXT १८:७४ | ||||||||
8439 | TEXT 18:74 | |||||||||
8440 | सञ्जय उवाच | |||||||||
8441 | sañjaya uvāca | |||||||||
8442 | इत्य् अहं वासुदेवस्य | |||||||||
8443 | ity ahaṁ vāsudevasya | |||||||||
8444 | पार्थस्य च महात्मनः | |||||||||
8445 | pārthasya ca mahātmanaḥ | |||||||||
8446 | cf 18:76 | संवादम् इमम् अश्रौषम् | ||||||||
8447 | saṁvādam imam aśrauṣam | |||||||||
8448 | अद्भुतं रोम-हर्षणम् | |||||||||
8449 | adbhutaṁ roma-harṣaṇam | |||||||||
8450 | 8 | TEXT १८:७५ | ||||||||
8451 | TEXT 18:75 | |||||||||
8452 | व्यास-प्रसादाच् छ्रुतवान् | |||||||||
8453 | vyāsa-prasādāc chrutavān | |||||||||
8454 | एतद् गुह्यम् अहं परम् | |||||||||
8455 | etad guhyam ahaṁ param | |||||||||
8456 | योगं योगेश्वरात् कृष्णात् | |||||||||
8457 | yogaṁ yogeśvarāt kṛṣṇāt | |||||||||
8458 | साक्षात् कथयतः स्वयम् | |||||||||
8459 | sākṣāt kathayataḥ svayam | |||||||||
8460 | 8 | TEXT १८:७६ | ||||||||
8461 | TEXT 18:76 | |||||||||
8462 | राजन् संस्मृत्य संस्मृत्य | |||||||||
8463 | rājan saṁsmṛtya saṁsmṛtya | |||||||||
8464 | cf 18:74 | संवादम् इमम् अद्भुतम् | ||||||||
8465 | saṁvādam imam adbhutam | |||||||||
8466 | केशवार्जुनयोः पुण्यं | |||||||||
8467 | keśavārjunayoḥ puṇyaṁ | |||||||||
8468 | हृष्यामि च मुहुर् मुहुः | |||||||||
8469 | hṛṣyāmi ca muhur muhuḥ | |||||||||
8470 | 8 | TEXT १८:७७ | ||||||||
8471 | TEXT 18:77 | |||||||||
8472 | तच् च संस्मृत्य संस्मृत्य | |||||||||
8473 | tac ca saṁsmṛtya saṁsmṛtya | |||||||||
8474 | रूपम् अत्य्-अद्भुतं हरेः | |||||||||
8475 | rūpam aty-adbhutaṁ hareḥ | |||||||||
8476 | विस्मयो मे महान् राजन् | |||||||||
8477 | vismayo me mahān rājan | |||||||||
8478 | हृष्यामि च पुनः पुनः | |||||||||
8479 | hṛṣyāmi ca punaḥ punaḥ | |||||||||
8480 | 8 | TEXT १८:७८ | ||||||||
8481 | TEXT 18:78 | |||||||||
8482 | यत्र योगेश्वरः कृष्णो | |||||||||
8483 | yatra yogeśvaraḥ kṛṣṇo | |||||||||
8484 | यत्र पार्थो धनुर्-धरः | |||||||||
8485 | yatra pārtho dhanur-dharaḥ | |||||||||
8486 | तत्र श्रीर् विजयो भूतिर् | |||||||||
8487 | tatra śrīr vijayo bhūtir | |||||||||
8488 | ध्रुवा नीतिर् मतिर् मम | |||||||||
8489 | dhruvā nītir matir mama | |||||||||
8490 | ||||||||||
8491 | ||||||||||
8492 | इति श्री-महाभारते | |||||||||
8493 | iti śrī-mahābhārate | |||||||||
8494 | शत-साहस्र्यां संहितायां | |||||||||
8495 | śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ | |||||||||
8496 | वैयासिक्यां भीष्म-पर्वनि | |||||||||
8497 | vaiyāsikyāṃ bhīṣma-parvani | |||||||||
8498 | श्रीमद्-भगवद्-गीतासूपनिषत्सु | |||||||||
8499 | śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu | |||||||||
8500 | ब्रह्मविद्यायां योग-शास्त्रे | |||||||||
8501 | brahmavidyāyāṃ yoga-śāstre | |||||||||
8502 | श्री-कृष्णार्जुन-सम्वादे | |||||||||
8503 | śrī-kṛṣṇārjuna-samvāde | |||||||||
8504 | मोक्ष-सन्न्यास योगो | |||||||||
8505 | mokṣa-sannyāsa yogo | |||||||||
8506 | नामाष्टादशो ऽध्यायः | |||||||||
8507 | nāmāṣṭādaśo 'dhyāyaḥ | |||||||||
8508 | ||||||||||
8509 | ||||||||||
8510 | ||||||||||
8511 | ||||||||||
8512 | ||||||||||
8513 | ||||||||||
8514 | ^^^^^ The End ^^^^^ | |||||||||
8515 | ^^^^^ The End ^^^^^ | |||||||||
8516 | ||||||||||
8517 | ||||||||||
8518 | ||||||||||
8519 | ||||||||||
8520 | ||||||||||
8521 | ||||||||||
8522 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
8523 | ||||||||||
8524 | METER | 4/4 || Gītā Māhātmyam || | 4/4 Gita Mahatmyam | |||||||
8525 | [23 verses] | |||||||||
8526 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
8527 | ||||||||||
8528 | ||||||||||
8529 | श्रीगणेशाय नमः ॥ | |||||||||
8530 | śrīgaṇeśāya namaḥ || | |||||||||
8531 | श्रीराधारमणाय नमः ॥ | |||||||||
8532 | śrīrādhāramaṇāya namaḥ || | |||||||||
8533 | ||||||||||
8534 | 8 | धरोवाच | ||||||||
8535 | dharovāca | |||||||||
8536 | भगवन् परमेशान | |||||||||
8537 | bhagavan parameśāna | |||||||||
8538 | भक्तिर् अव्यभिचारिणी | |||||||||
8539 | bhaktir avyabhicāriṇī | |||||||||
8540 | प्रारब्धं भुज्यमानस्य | |||||||||
8541 | prārabdhaṃ bhujyamānasya | |||||||||
8542 | कथं भवति हे प्रभो ॥१॥ | |||||||||
8543 | kathaṃ bhavati he prabho ||1|| | |||||||||
8544 | ||||||||||
8545 | 8 | श्री विष्णुर् उवाच | ||||||||
8546 | śrī viṣṇur uvāca | |||||||||
8547 | प्रारब्धं भुज्यमानो हि | |||||||||
8548 | prārabdhaṃ bhujyamāno hi | |||||||||
8549 | गीताभ्यासरतः सदा | |||||||||
8550 | gītābhyāsarataḥ sadā | |||||||||
8551 | स मुक्तः स सुखी लोके | |||||||||
8552 | sa muktaḥ sa sukhī loke | |||||||||
8553 | कर्मणा नोपलिप्यते ॥२॥ | |||||||||
8554 | karmaṇā nopalipyate ||2|| | |||||||||
8555 | ||||||||||
8556 | 8 | महापापादिपापानि | ||||||||
8557 | mahāpāpādipāpāni | |||||||||
8558 | गीता ध्यानं करोति चेत् | |||||||||
8559 | gītā dhyānaṃ karoti cet | |||||||||
8560 | क्वचित् स्पर्शं न कुर्वन्ति | |||||||||
8561 | kvacit sparśaṃ na kurvanti | |||||||||
8562 | नलिनीदलमम्बुवत् ॥३॥ | |||||||||
8563 | nalinīdalamambuvat ||3|| | |||||||||
8564 | ||||||||||
8565 | 8 | गीतायाः पुस्तकं यत्र | ||||||||
8566 | gītāyāḥ pustakaṃ yatra | |||||||||
8567 | यत्र पाठः प्रवर्तते | |||||||||
8568 | yatra pāṭhaḥ pravartate | |||||||||
8569 | तत्र सर्वाणि तीर्थानि | |||||||||
8570 | tatra sarvāṇi tīrthāni | |||||||||
8571 | प्रयागादीनि तत्र वै ॥४॥ | |||||||||
8572 | prayāgādīni tatra vai ||4|| | |||||||||
8573 | ||||||||||
8574 | 8 | सर्वे देवाश्च ऋषयो | ||||||||
8575 | sarve devāśca ṛṣayo | |||||||||
8576 | योगिनः पन्नगाश्च ये | |||||||||
8577 | yoginaḥ pannagāśca ye | |||||||||
8578 | गोपाला गोपिका वाऽपि | |||||||||
8579 | gopālā gopikā vā’pi | |||||||||
8580 | नारदोद्धवपार्षदैः ॥५॥ | |||||||||
8581 | nāradoddhavapārṣadaiḥ ||5|| | |||||||||
8582 | ||||||||||
8583 | 8 | सहायो जायते शीघ्रं | ||||||||
8584 | sahāyo jāyate śīghraṃ | |||||||||
8585 | यत्र गीता प्रवर्तते | |||||||||
8586 | yatra gītā pravartate | |||||||||
8587 | यत्र गीताविचारश्च | |||||||||
8588 | yatra gītāvicāraśca | |||||||||
8589 | पठनं पाठनं श्रुतम् | |||||||||
8590 | paṭhanaṃ pāṭhanaṃ śrutam | |||||||||
8591 | तत्राहं निश्चितं पृथ्वि | |||||||||
8592 | tatrāhaṃ niścitaṃ pṛthvi | |||||||||
8593 | निवसामि सदैव हि ॥६॥ | |||||||||
8594 | nivasāmi sadaiva hi ||6|| | |||||||||
8595 | ||||||||||
8596 | 8 | गीताश्रयेऽहं तिष्ठामि | ||||||||
8597 | gītāśraye’haṃ tiṣṭhāmi | |||||||||
8598 | गीता मे चोत्तमं गृहम् | |||||||||
8599 | gītā me cottamaṃ gṛham | |||||||||
8600 | गीताज्ञानमुपाश्रित्य | |||||||||
8601 | gītājñānamupāśritya | |||||||||
8602 | त्रीन् ल्लोकान् पालयाम्यहम् ॥७॥ | |||||||||
8603 | trīn llokān pālayāmyaham ||7|| | |||||||||
8604 | ||||||||||
8605 | 8 | गीता मे परमा विद्या | ||||||||
8606 | gītā me paramā vidyā | |||||||||
8607 | ब्रह्मरूपा न संशयः | |||||||||
8608 | brahmarūpā na saṃśayaḥ | |||||||||
8609 | अर्धमात्राक्षरा नित्या | |||||||||
8610 | ardhamātrākṣarā nityā | |||||||||
8611 | स्वानिर्वाच्यपदात्मिका ॥८॥ | |||||||||
8612 | svānirvācyapadātmikā ||8|| | |||||||||
8613 | ||||||||||
8614 | 8 | चिदानन्देन कृष्णेन | ||||||||
8615 | cidānandena kṛṣṇena | |||||||||
8616 | प्रोक्ता स्वमुखतोऽर्जुनम् | |||||||||
8617 | proktā svamukhato’rjunam | |||||||||
8618 | वेदत्रयी परानन्दा | |||||||||
8619 | vedatrayī parānandā | |||||||||
8620 | तत्त्वार्थज्ञानसंयुता ॥९॥ | |||||||||
8621 | tattvārthajñānasaṃyutā ||9|| | |||||||||
8622 | ||||||||||
8623 | 8 | योऽष्टादशजपो नित्यं | ||||||||
8624 | yo’ṣṭādaśajapo nityaṃ | |||||||||
8625 | नरो निश्चलमानसः | |||||||||
8626 | naro niścalamānasaḥ | |||||||||
8627 | ज्ञानसिद्धिं स लभते | |||||||||
8628 | jñānasiddhiṃ sa labhate | |||||||||
8629 | ततो याति परं पदम् ॥१०॥ | |||||||||
8630 | tato yāti paraṃ padam ||10|| | |||||||||
8631 | ||||||||||
8632 | 8 | पाठेऽसमर्थः सम्पूर्णे | ||||||||
8633 | pāṭhe’samarthaḥ sampūrṇe | |||||||||
8634 | ततोऽर्धं पाठमाचरेत् | |||||||||
8635 | tato’rdhaṃ pāṭhamācaret | |||||||||
8636 | तदा गोदानजं पुण्यं | |||||||||
8637 | tadā godānajaṃ puṇyaṃ | |||||||||
8638 | लभते नात्र संशयः ॥११॥ | |||||||||
8639 | labhate nātra saṃśayaḥ ||11|| | |||||||||
8640 | ||||||||||
8641 | 8 | त्रिभागं पठमानस्तु | ||||||||
8642 | tribhāgaṃ paṭhamānastu | |||||||||
8643 | गङ्गास्नानफलं लभेत् | |||||||||
8644 | gaṅgāsnānaphalaṃ labhet | |||||||||
8645 | षडंशं जपमानस्तु | |||||||||
8646 | ṣaḍaṃśaṃ japamānastu | |||||||||
8647 | सोमयागफलं लभेत् ॥१२॥ | |||||||||
8648 | somayāgaphalaṃ labhet ||12|| | |||||||||
8649 | ||||||||||
8650 | 8 | एकाध्यायं तु यो नित्यं | ||||||||
8651 | ekādhyāyaṃ tu yo nityaṃ | |||||||||
8652 | पठते भक्तिसंयुतः | |||||||||
8653 | paṭhate bhaktisaṃyutaḥ | |||||||||
8654 | रुद्रलोकमवाप्नोति | |||||||||
8655 | rudralokamavāpnoti | |||||||||
8656 | गणो भूत्वा वसेच्चिरम् ॥१३॥ | |||||||||
8657 | gaṇo bhūtvā vasecciram ||13|| | |||||||||
8658 | ||||||||||
8659 | 8 | अध्यायं श्लोकपादं वा | ||||||||
8660 | adhyāyaṃ ślokapādaṃ vā | |||||||||
8661 | नित्यं यः पठते नरः | |||||||||
8662 | nityaṃ yaḥ paṭhate naraḥ | |||||||||
8663 | स याति नरतां यावन्- | |||||||||
8664 | sa yāti naratāṃ yāvan- | |||||||||
8665 | मन्वन्तरं वसुन्धरे ॥१४॥ | |||||||||
8666 | manvantaraṃ vasundhare ||14|| | |||||||||
8667 | ||||||||||
8668 | 8 | गीतायाः श्लोकदशकं | ||||||||
8669 | gītāyāḥ ślokadaśakaṃ | |||||||||
8670 | सप्त पञ्च चतुष्टयम् | |||||||||
8671 | sapta pañca catuṣṭayam | |||||||||
8672 | द्वौ त्रीनेकं तदर्धं वा | |||||||||
8673 | dvau trīnekaṃ tadardhaṃ vā | |||||||||
8674 | श्लोकानां यः पठेन्नरः ॥१५॥ | |||||||||
8675 | ślokānāṃ yaḥ paṭhennaraḥ ||15|| | |||||||||
8676 | ||||||||||
8677 | 8 | चन्द्रलोकमवाप्नोति | ||||||||
8678 | candralokamavāpnoti | |||||||||
8679 | वर्षाणामयुतं ध्रुवम् | |||||||||
8680 | varṣāṇāmayutaṃ dhruvam | |||||||||
8681 | गीतापाठसमायुक्तो | |||||||||
8682 | gītāpāṭhasamāyukto | |||||||||
8683 | मृतो मानुषतां व्रजेत् ॥१६॥ | |||||||||
8684 | mṛto mānuṣatāṃ vrajet ||16|| | |||||||||
8685 | ||||||||||
8686 | 8 | गीताभ्यासं पुनः कृत्वा | ||||||||
8687 | gītābhyāsaṃ punaḥ kṛtvā | |||||||||
8688 | लभते मुक्तिमुत्तमाम् | |||||||||
8689 | labhate muktimuttamām | |||||||||
8690 | गीतेत्युच्चारसंयुक्तो | |||||||||
8691 | gītetyuccārasaṃyukto | |||||||||
8692 | म्रियमाणो गतिं लभेत् ॥१७॥ | |||||||||
8693 | mriyamāṇo gatiṃ labhet ||17|| | |||||||||
8694 | ||||||||||
8695 | 8 | गीतार्थश्रवणासक्तो | ||||||||
8696 | gītārthaśravaṇāsakto | |||||||||
8697 | महापापयुतोऽपि वा | |||||||||
8698 | mahāpāpayuto’pi vā | |||||||||
8699 | वैकुण्ठं समवाप्नोति | |||||||||
8700 | vaikuṇṭhaṃ samavāpnoti | |||||||||
8701 | विष्णुना सह मोदते ॥१८॥ | |||||||||
8702 | viṣṇunā saha modate ||18|| | |||||||||
8703 | ||||||||||
8704 | 8 | गीतार्थं ध्यायते नित्यं | ||||||||
8705 | gītārthaṃ dhyāyate nityaṃ | |||||||||
8706 | कृत्वा कर्माणि भूरिशः | |||||||||
8707 | kṛtvā karmāṇi bhūriśaḥ | |||||||||
8708 | जीवन्मुक्तः स विज्ञेयो | |||||||||
8709 | jīvanmuktaḥ sa vijñeyo | |||||||||
8710 | देहान्ते परमं पदम् ॥१९॥ | |||||||||
8711 | dehānte paramaṃ padam ||19|| | |||||||||
8712 | ||||||||||
8713 | 8 | गीतामाश्रित्य बहवो | ||||||||
8714 | gītāmāśritya bahavo | |||||||||
8715 | भूभुजो जनकादयः | |||||||||
8716 | bhūbhujo janakādayaḥ | |||||||||
8717 | निर्धूतकल्मषा लोके | |||||||||
8718 | nirdhūtakalmaṣā loke | |||||||||
8719 | गीतायाताः परं पदम् ॥२०॥ | |||||||||
8720 | gītāyātāḥ paraṃ padam ||20|| | |||||||||
8721 | ||||||||||
8722 | 8 | गीतायाः पठनं कृत्वा | ||||||||
8723 | gītāyāḥ paṭhanaṃ kṛtvā | |||||||||
8724 | माहात्म्यं नैव यः पठेत् | |||||||||
8725 | māhātmyaṃ naiva yaḥ paṭhet | |||||||||
8726 | वृथा पाठो भवेत्तस्य | |||||||||
8727 | vṛthā pāṭho bhavettasya | |||||||||
8728 | श्रम एव ह्युदाहृतः ॥२१॥ | |||||||||
8729 | śrama eva hyudāhṛtaḥ ||21|| | |||||||||
8730 | ||||||||||
8731 | 8 | एतन् माहात्म्य संयुक्तं | ||||||||
8732 | etan māhātmya saṃyuktaṃ | |||||||||
8733 | गीताभ्यासं करोति यः | |||||||||
8734 | gītābhyāsaṃ karoti yaḥ | |||||||||
8735 | स तत् फलम् अवाप्नोति | |||||||||
8736 | sa tat phalam avāpnoti | |||||||||
8737 | दुर्लभां गतिम् आप्नुयात् ॥२२॥ | |||||||||
8738 | durlabhāṃ gatim āpnuyāt ||22|| | |||||||||
8739 | ||||||||||
8740 | 8 | सूत उवाच | ||||||||
8741 | sūta uvāca | |||||||||
8742 | माहात्म्यम् एतद् गीताया | |||||||||
8743 | māhātmyam etad gītāyā | |||||||||
8744 | मया प्रोक्तं सनातनम् | |||||||||
8745 | mayā proktaṃ sanātanam | |||||||||
8746 | गीतान्ते च पठेद्यस् तु | |||||||||
8747 | gītānte ca paṭhedyas tu | |||||||||
8748 | यद् उक्तं तत् फलं लभेत् ॥२३॥ | |||||||||
8749 | yad uktaṃ tat phalaṃ labhet ||23|| | |||||||||
8750 | ||||||||||
8751 | ||||||||||
8752 | ||||||||||
8753 | ||||||||||
8754 | ॥ इति श्री वाराह पुराणे श्री गीता माहात्म्यं सम्पूर्णम् ॥ | |||||||||
8755 | || iti śrī vārāha purāṇe śrī gītā māhātmyaṃ sampūrṇam || | |||||||||
8756 | ||||||||||
8757 | ||||||||||
8758 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
8759 | ||||||||||
8760 | End of the Gita Mahatmyam, | End | ||||||||
8761 | taken from the Varaha Purana | |||||||||
8762 | METER | |||||||||
8763 | ⇓ | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | ||||||||
8764 | ||||||||||
8765 | ||||||||||
8766 | ||||||||||
8767 | ||||||||||
8768 | 8 | ~ हरे कृष्ण महा-मन्त्र ~ 3X | ||||||||
8769 | ~ hare kṛṣṇa mahā-mantra ~ 3X | |||||||||
8770 | ||||||||||
8771 | हरे कृष्ण हरे कृष्ण | |||||||||
8772 | hare kṛṣṇa hare kṛṣṇa | |||||||||
8773 | कृष्ण कृष्ण हरे हरे | |||||||||
8774 | kṛṣṇa kṛṣṇa hare hare | |||||||||
8775 | हरे राम हरे राम | |||||||||
8776 | hare rāma hare rāma | |||||||||
8777 | राम राम हरे हरे | |||||||||
8778 | rāma rāma hare hare | |||||||||
8779 | ||||||||||
8780 | ||||||||||
8781 | हरे कृष्ण हरे कृष्ण | |||||||||
8782 | hare kṛṣṇa hare kṛṣṇa | |||||||||
8783 | कृष्ण कृष्ण हरे हरे | |||||||||
8784 | kṛṣṇa kṛṣṇa hare hare | |||||||||
8785 | हरे राम हरे राम | |||||||||
8786 | hare rāma hare rāma | |||||||||
8787 | राम राम हरे हरे | |||||||||
8788 | rāma rāma hare hare | |||||||||
8789 | ||||||||||
8790 | ||||||||||
8791 | हरे कृष्ण हरे कृष्ण | |||||||||
8792 | hare kṛṣṇa hare kṛṣṇa | |||||||||
8793 | कृष्ण कृष्ण हरे हरे | |||||||||
8794 | kṛṣṇa kṛṣṇa hare hare | |||||||||
8795 | हरे राम हरे राम | |||||||||
8796 | hare rāma hare rāma | |||||||||
8797 | राम राम हरे हरे | |||||||||
8798 | rāma rāma hare hare | |||||||||
8799 | ||||||||||
8800 | ||||||||||
8801 | ||||||||||
8802 | ||||||||||
8803 | Thus completes our sacrifice of Singing the entire Beautiful Song of God for the pleasure of Lord Sri Krishna, who so kindly gave this wisdom for the guidance and eternal happiness of all living beings. Hare Krishna. Gita Mata ki... Jaya! Adi Guru Sri Vyasadeva Mahamuni Ji ki.... Jaya! | |||||||||
8804 | ||||||||||
8805 | ||||||||||
8806 | ||||||||||
8807 | ||||||||||
8808 | NOW LET US END WITH | |||||||||
8809 | SRI HARINAMA | |||||||||
8810 | SANKIRTANA! | |||||||||
8811 | ||||||||||
8812 | ||||||||||
8813 | ||||||||||
8814 | PARAM VIJAYATE SRI KRISHNA SANKIRTANAM | |||||||||
8815 | ||||||||||
8816 | ||||||||||
8817 | ||||||||||
8818 | ||||||||||
8819 | ||||||||||
8820 | ||||||||||
8821 | ||||||||||
8822 | ||||||||||
8823 | ||||||||||
8824 | ||||||||||
8825 | ||||||||||
8826 | ||||||||||
8827 | ||||||||||
8828 | ||||||||||
8829 | ||||||||||
8830 | ||||||||||
8831 | ||||||||||
8832 | ||||||||||
8833 | ||||||||||
8834 | ||||||||||
8835 | ||||||||||
8836 | ||||||||||
8837 | ||||||||||
8838 | ||||||||||
8839 | ||||||||||
8840 | ||||||||||
8841 | ||||||||||
8842 | ||||||||||
8843 | ||||||||||
8844 | ||||||||||
8845 | ||||||||||
8846 | ||||||||||
8847 | Back Matter below | Back Matter below | ||||||||
8848 | ||||||||||
8849 | ||||||||||
8850 | ||||||||||
8851 | NOTES: | |||||||||
8852 | ||||||||||
8853 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
8854 | ||||||||||
8855 | * Chapter 1 & Chapter 13 - no. of verses:- | *Numbered differently in some Gitas. Explanatory notes | ||||||||
8856 | One Extra, One Less; Still 700 | |||||||||
8857 | ||||||||||
8858 | * The Gita has 700 verses. However there are 2 variations of the numbering of the verses. Sloka no. 13:1 (Arjuna's question) does not appear in some Gitas. In those Gitas, the numbering of nine verses (1:28 to 1:36 above) are numbered differently to make them into 10 verses. (Some verses have 2 lines, some, 4, and some 6.) Thus, in our above Gita Chapter 1 has 46 verses and Chapter 13 has 35 verses. In the other version, Chapter 1 has 47 verses (same verses but numbered differently); and Chapter 13 has 34 verses (the first verse is not there). | |||||||||
8859 | ||||||||||
8860 | ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ | |||||||||
8861 | ||||||||||
8862 | If you notice any typing errors, please let us know via whatsapp or via FB messenger www.m.me/dinaanu or on FB @ www.fb.com/GitaJayantiInternational Thank you very much. Gita Mata ki... Jaya! | |||||||||
8863 | ||||||||||
8864 | ||||||||||
8865 | ||||||||||
8866 | ||||||||||
8867 | ||||||||||
8868 | ^^^^ The above e-Book Is Online at:- ^^^^ | |||||||||
8869 | ||||||||||
8870 | ||||||||||
8871 | PDF DOWN LOAD ⬇⬇⬇ | This e-Book has TWO formats | VIEW ONLINE | |||||||
8872 | DEVA NAGARI SBS DOWN LOAD PDF | Romanized & Devanagari SIDE-BY-SIDE | DEVA NAG VIEW S-B-S ON LINE | |||||||
8873 | ⬇⬇⬇ | OR | ||||||||
8874 | DEVNAG ALT LINES DOWN LOAD PDF | Devanagari & Romanized on ALTERNATE LINES | DEVNAG ALT LINES VIEW ONLINE | |||||||
8875 | ||||||||||
8876 | ||||||||||
8877 | ||||||||||
8878 | "BIT DOT LY" SHORTCUTS FOR THE ABOVE GITA SLOKAS e-Book:- VIEW ONLINE OR TO DOWNLOAD PDF FILES TO USE OFFLINE ANYTIME: | |||||||||
8879 | ||||||||||
8880 | SIDE-BY-SIDE format - View Online via www.bit.ly/DevanagariGita or SIDE-BY-SIDE format Download PDF via www.bit.ly/DevanagariGitaPDF | SIDE-BY-SIDE | ||||||||
8881 | ||||||||||
8882 | ALTERNATE LINES format - View Online via www.bit.ly/GitaDevanagari or ALTERNATE LINES format Download PDF via www.bit.ly/GitaDevanagariPDF | ALTERNATE LINES | ||||||||
8883 | ||||||||||
8884 | ||||||||||
8885 | ||||||||||
8886 | ||||||||||
8887 | ||||||||||
8888 | ||||||||||
8889 | Please find many more audio, video and PDF downloads via www.bit.ly/gjdownloads | |||||||||
8890 | ||||||||||
8891 | ||||||||||
8892 | ||||||||||
8893 | ||||||||||
8894 | ||||||||||
8895 | ||||||||||
8896 | ||||||||||
8897 | ||||||||||
8898 | ||||||||||
8899 | ||||||||||
8900 | ||||||||||
8901 | ||||||||||
8902 | www.fb.com/GitaJayantiInternational | |||||||||
8903 | ||||||||||
8904 | Please also try to SING the whole Gita bhajan style with our Singalong Gita Videos on YouTube - www.bit.ly/SingGitaTwelve - anyone can do it, even a child (just use the YouTube 3-dots menu to slow down the playback speed to 0.75 or 0.5 and right away, you will be able to singalong. Try it now, please! Haribol! Gita Mata ki... Jaya! Gita Jayanti & Guru Purnima International Maha Mahotsavas ki.... JAYA!! | |||||||||
8905 | ||||||||||
8906 | ||||||||||
8907 | ||||||||||
8908 | Scrolling text video format: www.bit.ly/gitasingingprogram3 | |||||||||
8909 | Our FaceBook page - www.fb.com/GitaJayantiInternational | |||||||||
8910 | Our Telegram Channel: www.t.me/GitaJayantiInternational | |||||||||
8911 | ||||||||||
8912 | ||||||||||
8913 | ||||||||||
8914 | ||||||||||
8915 | ||||||||||
8916 | ||||||||||
8917 | ||||||||||
8918 | Our original Gita Slokas Book: www.bit.ly/DINASGITABOOK [PDF] | |||||||||
8919 | ||||||||||
8920 | ||||||||||
8921 | ||||||||||
8922 | ||||||||||
8923 | ||||||||||
8924 | ||||||||||
8925 | SUPPORTING LETTERS: | |||||||||
8926 | GLOBALIZE GITA JAYANTI | |||||||||
8927 | ||||||||||
8928 | ||||||||||
8929 | ||||||||||
8930 | ||||||||||
8931 | ||||||||||
8932 | ||||||||||
8933 | ||||||||||
8934 | ||||||||||
8935 | ||||||||||
8936 | ||||||||||
8937 | ||||||||||
8938 | ||||||||||
8939 | ||||||||||
8940 | ||||||||||
8941 | ||||||||||
8942 | ||||||||||
8943 | ||||||||||
8944 | ||||||||||
8945 | ||||||||||
8946 | ||||||||||
8947 | ||||||||||
8948 | ||||||||||
8949 | ||||||||||
8950 | ||||||||||
8951 | ||||||||||
8952 | ||||||||||
8953 | ||||||||||
8954 | ||||||||||
8955 | ||||||||||
8956 | ||||||||||
8957 | ||||||||||
8958 | ||||||||||
8959 | ||||||||||
8960 | ||||||||||
8961 | ||||||||||
8962 | ||||||||||
8963 | ||||||||||
8964 | ||||||||||
8965 | ||||||||||
8966 | ||||||||||
8967 | ||||||||||
8968 | ||||||||||
8969 | ||||||||||
8970 | ||||||||||
8971 | ||||||||||
8972 | ||||||||||
8973 | ||||||||||
8974 | ||||||||||
8975 | ||||||||||
8976 | ||||||||||
8977 | ||||||||||
8978 | ||||||||||
8979 | ||||||||||
8980 | ||||||||||
8981 | ||||||||||
8982 | ||||||||||
8983 | ||||||||||
8984 | ||||||||||
8985 | ||||||||||
8986 | ||||||||||
8987 | ||||||||||
8988 | ||||||||||
8989 | ||||||||||
8990 | ||||||||||
8991 | ||||||||||
8992 | ||||||||||
8993 | ||||||||||
8994 | ||||||||||
8995 | ||||||||||
8996 | ||||||||||
8997 | ||||||||||
8998 | ||||||||||
8999 | ||||||||||
9000 | ||||||||||
9001 | ||||||||||
9002 | ||||||||||
9003 | ||||||||||
9004 | ||||||||||
9005 | ||||||||||
9006 | ||||||||||
9007 | ||||||||||
9008 | ||||||||||
9009 | ||||||||||
9010 | ||||||||||
9011 | ||||||||||
9012 | ||||||||||
9013 | ||||||||||
9014 | ||||||||||
9015 | ||||||||||
9016 | ||||||||||
9017 | ||||||||||
9018 | ||||||||||
9019 | ||||||||||
9020 | ||||||||||
9021 | ||||||||||
9022 | ||||||||||
9023 | ||||||||||
9024 | ||||||||||
9025 | ||||||||||
9026 | ||||||||||
9027 | ||||||||||
9028 | ||||||||||
9029 | ||||||||||
9030 | ||||||||||
9031 | ||||||||||
9032 | ||||||||||
9033 | ||||||||||
9034 | ||||||||||
9035 | ||||||||||
9036 | ||||||||||
9037 | ||||||||||
9038 | ||||||||||
9039 | ||||||||||
9040 | ||||||||||
9041 | ||||||||||
9042 | ||||||||||
9043 | ||||||||||
9044 | ||||||||||
9045 | ||||||||||
9046 | ||||||||||
9047 | ||||||||||
9048 | ||||||||||
9049 | ||||||||||
9050 | ||||||||||
9051 | ||||||||||
9052 | ||||||||||
9053 | ||||||||||
9054 | ||||||||||
9055 | ||||||||||
9056 | ||||||||||
9057 | INDIAN HIGH COMMISSIONER's MESSAGE FOR SINGAPORE'S 20TH ANNUAL GITA JAYANTI | |||||||||
9058 | ||||||||||
9059 | ||||||||||
9060 | ||||||||||
9061 | ||||||||||
9062 | ||||||||||
9063 | ||||||||||
9064 | ||||||||||
9065 | ||||||||||
9066 | ||||||||||
9067 | ||||||||||
9068 | ||||||||||
9069 | ||||||||||
9070 | ||||||||||
9071 | ||||||||||
9072 | ||||||||||
9073 | ||||||||||
9074 | ||||||||||
9075 | ||||||||||
9076 | ||||||||||
9077 | ||||||||||
9078 | ||||||||||
9079 | ||||||||||
9080 | ||||||||||
9081 | ||||||||||
9082 | ||||||||||
9083 | ||||||||||
9084 | ||||||||||
9085 | ||||||||||
9086 | ||||||||||
9087 | ||||||||||
9088 | ||||||||||
9089 | Read this powerful letter online: www.bit.ly/gjshankaracharya | |||||||||
9090 | ||||||||||
9091 | ||||||||||
9092 | ||||||||||
9093 | ||||||||||
9094 | ||||||||||
9095 | ||||||||||
9096 | ||||||||||
9097 | ||||||||||
9098 | ||||||||||
9099 | ||||||||||
9100 | ||||||||||
9101 | ||||||||||
9102 | ||||||||||
9103 | ||||||||||
9104 | ||||||||||
9105 | ||||||||||
9106 | ||||||||||
9107 | ||||||||||
9108 | ||||||||||
9109 | ||||||||||
9110 | ||||||||||
9111 | ||||||||||
9112 | ||||||||||
9113 | ||||||||||
9114 | ||||||||||
9115 | ||||||||||
9116 | ||||||||||
9117 | ||||||||||
9118 | ||||||||||
9119 | ||||||||||
9120 | ||||||||||
9121 | ||||||||||
9122 | ||||||||||
9123 | ||||||||||
9124 | ||||||||||
9125 | ||||||||||
9126 | ||||||||||
9127 | ||||||||||
9128 | ||||||||||
9129 | ||||||||||
9130 | ||||||||||
9131 | ||||||||||
9132 | ||||||||||
9133 | ||||||||||
9134 | ||||||||||
9135 | ||||||||||
9136 | ||||||||||
9137 | ||||||||||
9138 | ||||||||||
9139 | ||||||||||
9140 | ||||||||||
9141 | ||||||||||
9142 | ||||||||||
9143 | ||||||||||
9144 | ||||||||||
9145 | ||||||||||
9146 | ||||||||||
9147 | ||||||||||
9148 | ||||||||||
9149 | ||||||||||
9150 | ||||||||||
9151 | ||||||||||
9152 | ||||||||||
9153 | ||||||||||
9154 | ||||||||||
9155 | ||||||||||
9156 | ||||||||||
9157 | ||||||||||
9158 | ||||||||||
9159 | ||||||||||
9160 | ||||||||||
9161 | ||||||||||
9162 | ||||||||||
9163 | ||||||||||
9164 | ||||||||||
9165 | ||||||||||
9166 | ||||||||||
9167 | ||||||||||
9168 | ||||||||||
9169 | ||||||||||
9170 | ||||||||||
9171 | ||||||||||
9172 | ||||||||||
9173 | ||||||||||
9174 | ||||||||||
9175 | ||||||||||
9176 | ||||||||||
9177 | ||||||||||
9178 | ||||||||||
9179 | ||||||||||
9180 | ||||||||||
9181 | ||||||||||
9182 | ||||||||||
9183 | ||||||||||
9184 | ||||||||||
9185 | ||||||||||
9186 | ||||||||||
9187 | ||||||||||
9188 | ||||||||||
9189 | ||||||||||
9190 | ||||||||||
9191 | ||||||||||
9192 | ||||||||||
9193 | ||||||||||
9194 | ||||||||||
9195 | ||||||||||
9196 | ||||||||||
9197 | ||||||||||
9198 | ||||||||||
9199 | ||||||||||
9200 | ||||||||||
9201 | ||||||||||
9202 | ||||||||||
9203 | ||||||||||
9204 | ||||||||||
9205 | ||||||||||
9206 | ||||||||||
9207 | ||||||||||
9208 | ||||||||||
9209 | ||||||||||
9210 | ||||||||||
9211 | ||||||||||
9212 | ||||||||||
9213 | ||||||||||
9214 | ||||||||||
9215 | ||||||||||
9216 | ||||||||||
9217 | ||||||||||
9218 | ||||||||||
9219 | ||||||||||
9220 | ||||||||||
9221 | ||||||||||
9222 | ||||||||||
9223 | ||||||||||
9224 | ||||||||||
9225 | ||||||||||
9226 | ||||||||||
9227 | ||||||||||
9228 | ||||||||||
9229 | ||||||||||
9230 | ||||||||||
9231 | ||||||||||
9232 | ||||||||||
9233 | ||||||||||
9234 | ||||||||||
9235 | ||||||||||
9236 | ||||||||||
9237 | ||||||||||
9238 | ||||||||||
9239 | ||||||||||
9240 | ||||||||||
9241 | ||||||||||
9242 | ||||||||||
9243 | ||||||||||
9244 | ||||||||||
9245 | ||||||||||
9246 | ||||||||||
9247 | ||||||||||
9248 | ||||||||||
9249 | ||||||||||
9250 | ||||||||||
9251 | ||||||||||
9252 | ||||||||||
9253 | ||||||||||
9254 | ||||||||||
9255 | ||||||||||
9256 | ||||||||||
9257 | ||||||||||
9258 | ||||||||||
9259 | ||||||||||
9260 | ||||||||||
9261 | ||||||||||
9262 | ||||||||||
9263 | ||||||||||
9264 | ||||||||||
9265 | ||||||||||
9266 | ||||||||||
9267 | ||||||||||
9268 | ||||||||||
9269 | ||||||||||
9270 | ||||||||||
9271 | ||||||||||
9272 | ||||||||||
9273 | ||||||||||
9274 | ||||||||||
9275 | ||||||||||
9276 | ||||||||||
9277 | ||||||||||
9278 | ||||||||||
9279 | ||||||||||
9280 | ||||||||||
9281 | ||||||||||
9282 | ||||||||||
9283 | ||||||||||
9284 | ||||||||||
9285 | ||||||||||
9286 | ||||||||||
9287 | ||||||||||
9288 | ||||||||||
9289 | ||||||||||
9290 | ||||||||||
9291 | ||||||||||
9292 | ||||||||||
9293 | ||||||||||
9294 | ||||||||||
9295 | ||||||||||
9296 | ||||||||||
9297 | ||||||||||
9298 | ||||||||||
9299 | ||||||||||
9300 | ||||||||||
9301 | ||||||||||
9302 | ||||||||||
9303 | ||||||||||
9304 | ||||||||||
9305 | ||||||||||
9306 | ||||||||||
9307 | ||||||||||
9308 | ||||||||||
9309 | ||||||||||
9310 | ||||||||||
9311 | ||||||||||
9312 | ||||||||||
9313 | ||||||||||
9314 | ||||||||||
9315 | ||||||||||
9316 | ||||||||||
9317 | ||||||||||
9318 | ||||||||||
9319 | ||||||||||
9320 | ||||||||||
9321 | ||||||||||
9322 | ||||||||||
9323 | ||||||||||
9324 | ||||||||||
9325 | ||||||||||
9326 | ||||||||||
9327 | ||||||||||
9328 | ||||||||||
9329 | ||||||||||
9330 | ||||||||||
9331 | ||||||||||
9332 | ||||||||||
9333 | ||||||||||
9334 | ||||||||||
9335 | ||||||||||
9336 | ||||||||||
9337 | ||||||||||
9338 | ||||||||||
9339 | ||||||||||
9340 | ||||||||||
9341 | ||||||||||
9342 | ||||||||||
9343 | ||||||||||
9344 | ||||||||||
9345 | ||||||||||
9346 | ||||||||||
9347 | ||||||||||
9348 | ||||||||||
9349 | ||||||||||
9350 | ||||||||||
9351 | ||||||||||
9352 | ||||||||||
9353 | ||||||||||
9354 | ||||||||||
9355 | ||||||||||
9356 | ||||||||||
9357 | ||||||||||
9358 | ||||||||||
9359 | ||||||||||
9360 | ||||||||||
9361 | ||||||||||
9362 | ||||||||||
9363 | ||||||||||
9364 | ||||||||||
9365 | ||||||||||
9366 | ||||||||||
9367 | ||||||||||
9368 | ||||||||||
9369 | ||||||||||
9370 | ||||||||||
9371 | ||||||||||
9372 | ||||||||||
9373 | ||||||||||
9374 | ||||||||||
9375 | ||||||||||
9376 | ||||||||||
9377 | ||||||||||
9378 | ||||||||||
9379 | ||||||||||
9380 | ||||||||||
9381 | ||||||||||
9382 | ||||||||||
9383 | ||||||||||
9384 | ||||||||||
9385 | ||||||||||
9386 | ||||||||||
9387 | ||||||||||
9388 | ||||||||||
9389 | ||||||||||
9390 | ||||||||||
9391 | ||||||||||
9392 | ||||||||||
9393 | ||||||||||
9394 | ||||||||||
9395 | ||||||||||
9396 | ||||||||||
9397 | ||||||||||
9398 | ||||||||||
9399 | ||||||||||
9400 | ||||||||||
9401 | ||||||||||
9402 | ||||||||||
9403 | ||||||||||
9404 | ||||||||||
9405 | ||||||||||
9406 | ||||||||||
9407 | ||||||||||
9408 | ||||||||||
9409 | ||||||||||
9410 | ||||||||||
9411 | ||||||||||
9412 | ||||||||||
9413 | ||||||||||
9414 | ||||||||||
9415 | ||||||||||
9416 | ||||||||||
9417 | ||||||||||
9418 | ||||||||||
9419 | ||||||||||
9420 | ||||||||||
9421 | ||||||||||
9422 | ||||||||||
9423 | ||||||||||
9424 | ||||||||||
9425 | ||||||||||
9426 | ||||||||||
9427 | ||||||||||
9428 | ||||||||||
9429 | ||||||||||
9430 | ||||||||||
9431 | ||||||||||
9432 | ||||||||||
9433 | ||||||||||
9434 | ||||||||||
9435 | ||||||||||
9436 | ||||||||||
9437 | ||||||||||
9438 | ||||||||||
9439 | ||||||||||
9440 | ||||||||||
9441 | ||||||||||
9442 | ||||||||||
9443 | ||||||||||
9444 | ||||||||||
9445 | ||||||||||
9446 | ||||||||||
9447 | ||||||||||
9448 | ||||||||||
9449 | ||||||||||
9450 | ||||||||||
9451 | ||||||||||
9452 | ||||||||||
9453 | ||||||||||
9454 | ||||||||||
9455 | ||||||||||
9456 | ||||||||||
9457 | ||||||||||
9458 | ||||||||||
9459 | ||||||||||
9460 | ||||||||||
9461 | ||||||||||
9462 | ||||||||||
9463 | ||||||||||
9464 | ||||||||||
9465 | ||||||||||
9466 | ||||||||||
9467 | ||||||||||
9468 | ||||||||||
9469 | ||||||||||
9470 | ||||||||||
9471 | ||||||||||
9472 | ||||||||||
9473 | ||||||||||
9474 | ||||||||||
9475 | ||||||||||
9476 | ||||||||||
9477 | ||||||||||
9478 | ||||||||||
9479 | ||||||||||
9480 | ||||||||||
9481 | ||||||||||
9482 | ||||||||||
9483 | ||||||||||
9484 | ||||||||||
9485 | ||||||||||
9486 | ||||||||||
9487 | ||||||||||
9488 | ||||||||||
9489 | ||||||||||
9490 | ||||||||||
9491 | ||||||||||
9492 | ||||||||||
9493 | ||||||||||
9494 | ||||||||||
9495 | ||||||||||
9496 | ||||||||||
9497 | ||||||||||
9498 | ||||||||||
9499 | ||||||||||
9500 | ||||||||||
9501 | ||||||||||
9502 | ||||||||||
9503 | ||||||||||
9504 | ||||||||||
9505 | ||||||||||
9506 | ||||||||||
9507 | ||||||||||
9508 | ||||||||||
9509 | ||||||||||
9510 | ||||||||||
9511 | ||||||||||
9512 | ||||||||||
9513 | ||||||||||
9514 | ||||||||||
9515 | ||||||||||
9516 | ||||||||||
9517 | ||||||||||
9518 | ||||||||||
9519 | ||||||||||
9520 | ||||||||||
9521 | ||||||||||
9522 | ||||||||||
9523 | ||||||||||
9524 | ||||||||||
9525 | ||||||||||
9526 | ||||||||||
9527 | ||||||||||
9528 | ||||||||||
9529 | ||||||||||
9530 | ||||||||||
9531 | ||||||||||
9532 | ||||||||||
9533 | ||||||||||
9534 | ||||||||||
9535 | ||||||||||
9536 | ||||||||||
9537 | ||||||||||
9538 | ||||||||||
9539 | ||||||||||
9540 | ||||||||||
9541 | ||||||||||
9542 | ||||||||||
9543 | ||||||||||
9544 | ||||||||||
9545 | ||||||||||
9546 | ||||||||||
9547 | ||||||||||
9548 | ||||||||||
9549 | ||||||||||
9550 | ||||||||||
9551 | ||||||||||
9552 | ||||||||||
9553 | ||||||||||
9554 | ||||||||||
9555 | ||||||||||
9556 | ||||||||||
9557 | ||||||||||
9558 | ||||||||||
9559 | ||||||||||
9560 | ||||||||||
9561 | ||||||||||
9562 | ||||||||||
9563 | ||||||||||
9564 | ||||||||||
9565 | ||||||||||
9566 | ||||||||||
9567 | ||||||||||
9568 | ||||||||||
9569 | ||||||||||
9570 | ||||||||||
9571 | ||||||||||
9572 | ||||||||||
9573 | ||||||||||
9574 | ||||||||||
9575 | ||||||||||
9576 | ||||||||||
9577 | ||||||||||
9578 | ||||||||||
9579 | ||||||||||
9580 | ||||||||||
9581 | ||||||||||
9582 | ||||||||||
9583 | ||||||||||
9584 | ||||||||||
9585 | ||||||||||
9586 | ||||||||||
9587 | ||||||||||
9588 | ||||||||||
9589 | ||||||||||
9590 | ||||||||||
9591 | ||||||||||
9592 | ||||||||||
9593 | ||||||||||
9594 | ||||||||||
9595 | ||||||||||
9596 | ||||||||||
9597 | ||||||||||
9598 | ||||||||||
9599 | ||||||||||
9600 | ||||||||||
9601 | ||||||||||
9602 | ||||||||||
9603 | ||||||||||
9604 | ||||||||||
9605 | ||||||||||
9606 | ||||||||||
9607 | So kindly memorize the web address: | |||||||||
9608 | ||||||||||
9609 | www.bit.ly/SingGitaTwelve | |||||||||
9610 | ||||||||||
9611 | www.bit.ly/SingGitaBangla | |||||||||
9612 | ||||||||||
9613 | www.bit.ly/SingGitaHindi | |||||||||
9614 | ||||||||||
9615 | ||||||||||
9616 | ||||||||||
9617 | ||||||||||
9618 | ||||||||||
9619 | www.bit.ly/GJI-WhoWeAre | |||||||||
9620 | ||||||||||
9621 | ||||||||||
9622 | ||||||||||
9623 | ||||||||||
9624 | ||||||||||
9625 | ||||||||||
9626 | ||||||||||
9627 | ||||||||||
9628 | ||||||||||
9629 | ||||||||||
9630 | ||||||||||
9631 | ||||||||||
9632 | ||||||||||
9633 | ||||||||||
9634 | ||||||||||
9635 | ||||||||||
9636 | ||||||||||
9637 | ||||||||||
9638 | ||||||||||
9639 | GET YOUR GITA SINGING APP HERE: | |||||||||
9640 | GITA APP ANDROID & GITA APP IOS | |||||||||
9641 | BEGINNERS: SLOW DOWN THE PLAYBACK SPEED TO 0.75 or 0.5 | |||||||||
9642 | ||||||||||
9643 | ||||||||||
9644 | ||||||||||
9645 | ||||||||||
9646 | ||||||||||
9647 | ||||||||||
9648 | ||||||||||
9649 | ||||||||||
9650 | ||||||||||
9651 | ||||||||||
9652 | ||||||||||
9653 | ||||||||||
9654 | ||||||||||
9655 | View this sheet only [Devanagari & Romanized, Alt lines] as a Web Page:- https://docs.google.com/spreadsheets/d/e/2PACX-1vTrM_lIBbhxgGBf4dL70_f9cA2kEM1MXJaCcFqEJBxg-0B-I72F3HYRrj3XqwBiE-KdDAnlEhTSDdms/pubhtml?gid=428570738&single=true or www.bit.ly/GitaDevanagari or www.bit.ly/gitadevanagari | |||||||||
9656 | Softwares used | Softwares used | Online tools used to make Gita Devanagari & Gita Bangla: https://www.lexilogos.com/keyboard/bengali.htm , https://www.lexilogos.com/keyboard/sanskrit_devanagari.htm , https://www.yesvedanta.com/transliterate/ , https://techwelkin.com/tools/transliteration/ , https://arshavidya.org.uk/vyasa.html , NOT USED just for ref: https://translationly.com/typing/english-to-bengali-typing/ ; used for 33 other languages: https://aksharamukha.appspot.com/converter | To edit this Sheet - https://docs.google.com/spreadsheets/d/1zWejSDVNp8w-Aih6oKtGIqyOozDcG58HfDIqlSBjx3g/edit#gid=1350975864 |