De Oogst oktober

Maandblad van Tot Heil des Volks | oktober 2017 | jaargang 80 | 939

Thema

IDENTIT

:

EIT

Abigail Khoury uit Israël ontmoette terreur:

‘God heeft mij emotioneel genezen’ Student geschiedenis ontmoet dakloze

Gesprekken over geld en geluk

AMSTERDAM ALS SPIEGEL VAN IDENTITEIT

180 nationaliteiten in één stad

INHOUD

THEMA: IDENTITEIT

4 Kijken naar Kees

6 Heb mij lief Het verlangen om geliefd te zijn koppelen veel mensen aan voorwaarden waardoor ze meetellen. Tragisch, vindt Arie de Rover. Je identiteit in Christus vinden, hoe werkt dat? 10 Amsterdam Op de Amsterdampagina vind je tips, boekbesprekingen en een agenda.

12 Zie Jezus Wat hebben een student geschiedenis en iemand van de straat met elkaar te maken? Een dubbelinterview met Lodewijk en Samson.

16 ‘Mijn emotionele genezing zie ik echt als Gods genade’ Abigail Khoury uit Israël maakte tijdens haar diensttijd twee oorlogen mee en de dreiging van terroristische aanvallen.

23 Amsterdam als spiegel van identiteit Als de identiteit van het christelijk geloof openbaar wordt in de ontmoeting met de ander, dan is Amsterdam geen verkeerde plek.

28 Bijbelstudie Gert Hutten Lessen van de apostel Paulus over de vraag hoe we onszelf zien.

29 Column Arie de Rover Met daarin het verhaal van Rupsje Nooit Genoeg

30 Mijn verhaal Hippie Frans maakte verschillende wereldreizen om geluk te vinden. Hoe is het nu met hem?

32 Recensies Recensies van diverse boeken en andere media

34 Column Nieske ‘Pleegmoedertje spelen’

36 Poster Levensechttour

TOT HEIL DES VOLKS

REDACTIONEEL

Identiteit Op de ‘werkende klasse met huisje, boompje, beestje’ is hij niet jaloers. ‘Die worden geleefd door hun gejaagdheid. Ik ben meer bezig met zaken die echt belangrijk zijn.’ Erik, geen huis en dagelijks bezoeker van ons inloophuis. Paulus’ idee van het christendom was dat het door alle lagen van de samenleving heen zou breken: ‘Er zijn geen Joden of Grieken meer, slaven of vrijen, mannen of vrouwen – u bent allen één in Christus Jezus.’ (Galaten 3:28) Dat hij dit van geen vreemde had, bewijzen de woorden van Jezus Zelf als Hij zegt: ‘Ik kom niet om vrede te brengen, maar het zwaard. Ik zal een wig drijven tussen vader en zoon, moeder en dochter.’ (Mattheüs 10:35) Jezus trekt de mens boven ieder verband uit: familierelaties, vriendschappen, kerkmuren. Tweeduizend jaar geleden reikte Hij al een oplossing aan voor de kloof waar in het huidige publieke debat zoveel over wordt gesproken. Hoe is het mogelijk dat de kerk tweeduizend jaar later een in zichzelf gekeerde club mensen is geworden met een eigen cultuur, taal en manier van doen? Met discussies die losstaan van het wereldgebeuren? Is de eigenheid (of cultuur) van de kerk de identiteit van christenen gaan bepalen? Dan gaat er iets niet goed. De identiteit van het christelijk geloof, schrijft de Ierse theoloog Peter Rollins in Verslaafd aan God, ligt in de ontmoeting met de ander. Dat is geen makkelijk of vaag verhaal. Jezus heeft het niet voor niets over een zwaard. Twee eenvoudige vragen om te toetsen of je openstaat voor echte ontmoeting. Hoe lang is het geleden dat je iemand hebt gesproken, of iets van iemand hebt gelezen, met een levensovertuiging compleet tegenovergesteld

DE OOGST

Uitgave Oogst Publicaties, onderdeel van Stichting ‘Tot Heil des Volks’, sinds 1855 actief in evangelisatie en hulpverlening. Redactie Matthijs Hoogenboom (eindredacteur) Ronald Koops (hoofdredacteur) Vormgeving, opmaak en druk Buijten & Schipperheijn, Amsterdam i.s.m. Aperta, Hilversum Coverfoto Ruben Timman

aan de jouwe? Langer dan een maand? Dan is het misschien een idee om het (weer) eens te doen. Korter dan een maand? Ga door naar vraag twee. Hoe ga je in gesprek met de ander? Vanuit een positie van kracht (ben ik het eens of oneens?) of van zwakte (hoe zie ik eruit door jouw ogen?)? Veel christenen zijn bang voor beïnvloeding van ‘buitenaf’, maar openstaan voor de ander maakt je geloof niet zwakker. Het geeft er juist op een krachtige manier uitdrukking aan, schrijft Rollins. Barack Obama zei het op de laatste Kirchentag in Berlijn zo: ‘Als ons geloof zo zwak is dat het niet uitgedaagd kan worden, dan is het niet erg sterk. Voor mij is de kracht van geloof dat je met anderen in gesprek kunt, hen kunt respecteren en naar hen kunt luisteren.’ Paulus’ idee was dat christenen het ‘uitschot van de wereld’ zijn. (1 Korinthe 4:13) Dat is, schrijft Rollins, de beste positie om je te kunnen identificeren met degene die buiten alle systemen wordt geplaatst. Mensen als Erik. De kracht van THDV ligt, denk ik, hierin dat we hem niet tegemoet treden omdat we iets van hem willen of omdat hij moet veranderen, maar omdat we hem willen zien. Onszelf willen zien door zijn ogen. In díe ontmoeting wordt iets van Jezus zichtbaar. ◄ Matthijs Hoogenboom Eindredacteur De Oogst

FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN

JAARGANG 80 | NUMMER 939 | OKTOBER 2017

Medewerkers Matthijs Hoogenboom Ronald Koops Arie de Rover Gert Hutten Anneloes Meijer Matthijs Guijt Nieske Selles Fotografie Ruben Timman Elisabeth Stam Correctie Hannie Tijman

Redactie en administratie Oogst Publicaties, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam. totheildesvolks.nl 020 344 6310 info@deoogst.nl 020 420 2394 De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo.

0341 565 499. Abonnement De Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten. Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via totheildesvolks.nl

DE OOGST

3

4

DE OOGST

Zwerver Kijk, een zwerver, hè bah, wat naar! Ik hou maar afstand, die lui vertrouw ik niet En weet jij wat er in die bakfiets zit? Misschien wel gestolen spullen Ik heb geen probleem met zwervers, hoor Maar niet te dichtbij alstublieft Ik weet nooit wat ik moet zeggen En ze stinken een uur in de wind Maar onbekend maakt onbemind Ik ken Kees niet Ik zie een zwerver Die leeft op straat en van de handel Als ik beter kijk, zie ik meer Een man met humor, gevoelens, verlangens Een man met dromen en frustraties Ten diepste een man zoals ik Ik zie Kees, we drinken koffie En hij vertelt een goeie grap Hij lacht, maar heeft ook zorgen En wint een potje Mens Erger Je Niet En als Kees weer wegfietst met zijn bakfiets Zijn maag gevuld, zijn verhaal verteld Wens ik hem zacht Gods vrede toe Jezus, zegen hem Wat zou Jezus doen als Hij hier rondliep? Met een boogje om Kees heen? Of zou Hij met hem uit eten gaan En zijn kleren met hem delen? Kijk, een zwerver, hè bah, wat naar? Nee, dan ik, rijk belast met een hypotheek Steeds op zoek naar groter en meer Wie is rijk en wie is arm?

Ronald Koops

DE OOGST

5

THEMA

TEKST: ARIE DE ROVER

Heb mij lief Je identiteitsverlangen is een van de belangrijkste en sterkste levenskrachten waarmee je bent uitgerust. Juist daarom is het zo tragisch dat veel mensen het verlangen om geliefd te zijn koppelen aan voorwaarden waardoor ze meetellen, betoogt Arie de Rover in dit artikel. ‘De kern van dat patroon is dat jouw identiteit, dus je waarde en betekenis, afhangt van de voorwaarden die gesteld worden. Haal je die voorwaarden, dan tel je mee. Faal je, dan ben je een loser.’

Ik houd van goede films. Er is een hoop troep die ik graag aan me voorbij laat gaan, maar sommige films zijn een verrijking voor mijn leven geweest. Vooral films die karakters uitdiepen of de kern van het leven raken. Een van de indrukwekkendste films die ik ken, is The Shawshank Redemption. Shawshank is een Amerikaanse gevangenis voor langgestrafte moordenaars. Het regime is extreem streng en overtreding van de regels wordt ongenadig afgestraft, geregeld met de dood tot gevolg. Maar niet alleen de directeur en de bewakers zijn corrupt en gewelddadig, datzelfde geldt voor de meeste gevangenen onderling. Bedreigingen, onderling geweld en verschrikkelijke verkrachtingen bepalen een deel van de overlevingscultuur. Toch weten veel gevangenen hun leven in de gevangenis draaglijk te maken, en ze zijn op hun manier gelukkig. Hoewel de mogelijkheden beperkt zijn, zoekt ieder zijn unieke plaats in dit mensonterende systeem en haalt daar iets van status en zingeving uit. Dat geldt ook voor de goedmoedige oude Brooks Hatlen. Op zijn manier runt hij de gevangenisbibliotheek. Na vijftig jaar gevangenschap wordt hem gratie verleend. Hij mag een vrij leven gaan leiden. Bij het horen van deze boodschap slaan bij deze zachtmoedige oude

6

DE OOGST

baas de stoppen volledig door. In paniek dreigt hij een van zijn medegevangenen de keel door te snijden, zodat hij opnieuw veroordeeld zal worden en niet uit de gevangenis wordt gezet. Zo bang is hij voor het leven buiten de gevangenis. Zijn verbijsterde medegevangenen, die denken dat hij gek is geworden, weten hem tot bedaren te brengen en er ontstaat er een ontroerende dialoog met een hartverscheurende waarheid: “Brooks is niet gek, maar hij is geïnstitutionaliseerd. Hij zit hier al vijftig jaar. Vijftig jaar! Hij weet niet beter meer. Hier is hij een belangrijk man, iemand die veel weet. Buiten is hij niks, een oude bajesklant met reumatiek in z’n handen. Daar krijgt hij nog geen pasje voor de bibliotheek. Die gevangenismuren zijn rare dingen. In het begin haat je ze, maar als je hier maar lang genoeg zit heb je ze nodig. Dan ben je geïnstitutionaliseerd.” De oude Brooks stapt uiteindelijk onwennig en doodongelukkig de gevangenispoort uit. Hij krijgt een kamer in een opvanghuis van de reclassering en hij kan als boodschappeninpakker aan de slag bij een plaatselijke supermarkt. Van het leven in vrijheid snapt hij niets. Het maakt hem bang en hij verlangt hartstochtelijk terug naar de veiligheid binnen de gevangenismuren. Na een paar weken leven in vrijheid verhangt hij zichzelf.

‘Je identiteitsverlangen is de diepste bron en de grootste kracht achter je gedrag’ Identiteit: kern van mens-zijn Dit briljante filmverhaal laat op een indrukwekkende manier zien hoe belangrijk onze identiteit is, hoe je identiteit gevormd wordt en tot welk gedrag dat kan leiden. De beroemde psycholoog en psychoanalyticus Erik Erikson (1902-1994) had door zijn eigen gebroken kindertijd een grote fascinatie voor de sociale ontwikkeling van mensen. Hij definieert identiteit als een complex verschijnsel dat niet alleen betrekking heeft op wie we zijn, maar ook op waar we vandaan komen, waar we heen gaan en hoe we in de wereld staan. Je kunt je identiteit zien als de kern van je mens-zijn. Veel mensen zijn zich er niet van bewust, maar je identiteitsverlangen is de diepste bron en de grootste kracht achter je gedrag. Een mens bestaat niet alleen uit een lichaam dat je fysiek kunt waarnemen en dat tot bepaalde prestaties in staat is. In dat lichaam bevinden zich nog twee, weliswaar onzichtbare, belangrijke onderdelen van de menselijke persoonlijkheid. Het ene is de ziel. Daarin bevinden en ontwikkelen zich de verlangens van de eigen vrije wil. Allerlei meningen, overtuigingen, waarden, passies en doelen worden daar uitgebroed en vervolgens via het gedrag nagestreefd. Maar ‘boven op’ die ziel zit de koning van alle verlangens, je verlangen naar identiteit, en die bevindt zich in je geest. In je geest ontwikkelt zich een universeel identiteitsverlangen waarmee ieder mens geschapen is, namelijk het verlangen om van waarde te zijn en een betekenisvol leven te leiden. Een zinvol en waardevol leven is de grootste rijkdom die een mens kan ervaren. Het maakt je diep gelukkig als die ervaring als DE OOGST

7

vrucht van je leven mag groeien. Maar wat maakt nu een leven waardevol en betekenisvol? Wat maakt een mens ten diepste gelukkig? Dat blijkt te zitten in de hoeveelheid liefde die jou ten deel valt. En dan niet alleen de liefde in de pure vorm, waarbij dat nadrukkelijke tegen je gezegd wordt, ‘Ik hou zo ontzettend veel van jou’, of via een stevige knuffel of vrijpartij, maar ook de afgeleide vormen die je kunt interpreteren als een uiting van liefde. De aandacht die je krijgt. De erkenning en waardering voor jou of je prestaties. Het aanzien dat je hebt door je status of je statussymbolen zoals je auto, kleding, huis (huizen), gezin, boot…

‘Overal waar mensen een verbinding met elkaar aangaan is de natuurlijke neiging aanwezig om die verbondenheid een vorm van transactie te geven’ Alles wat maar een bevestiging kan geven aan jouw waarde vormt jouw identiteit. Realiseer je wel dat dit niet alleen opgaat voor een positieve waarde. Je identiteit kan juist ook gevormd zijn uit allerlei negatieve bevestigingen. Je identiteit wordt net zo goed bepaald door relaties waarin je in hoge mate hebt moeten ervaren dat jij niet geliefd of belangrijk was, waarin je als waardeloos werd gezien of vernederend behandeld. Veel van het werk en de inzet van Tot Heil des Volks is gericht op mensen die juist die kant van het leven hardvochtig hebben leren kennen. Bij veel van die mensen is er sprake van een serieus identiteitslijden. Dat mag je misschien wel zien als het zwaarste lijden dat je kan overkomen. Dat kan zo zwaar zijn dat je je zinloze leven het liefst wilt beëindigen door de zelfgekozen dood. Ruilhandel Je identiteitsverlangen is daarmee een van de belangrijkste en sterkste levenskrachten waarmee je bent uitgerust. Zelfs zo sterk dat het je enorm veel mag kosten. Bijna alle relaties die je kunt aangaan en die invloed hebben op je identiteit zijn gebaseerd op een vorm van ruilhandel. Dat begint al op heel jonge leeftijd. Als kind ben je volledig afhankelijk van je ouders (of verzorgers). Vanuit jouw kinderloyaliteit zijn zij de belangrijkste bronnen voor de voeding van je identiteit. Als je ouders dan, bewust of onbewust, hun aandacht, waardering en liefde voor jou verbinden aan allerlei regels, eisen of morele plichten, kom je ongemerkt in een soort betalingsrelatie. Omdat je zo graag door je ouders gezien en gewaardeerd wilt worden, zul je je best doen om aan de voorwaarden te voldoen. In ieder geval wil je voorkomen dat ze je onderwaarderen of afwijzen. Ongemerkt ontwikkelt zich een patroon dat zich diep nestelt in je persoonlijkheid en dat meespeelt in alle andere relaties die je in je verdere leven zult aangaan. De kern van dat patroon is dat jouw identiteit, dus je waarde en betekenis, afhangt van de voorwaarden die gesteld worden. Haal je die voorwaarden, dan tel je mee. Faal je, dan ben je een loser. Met een duur woord heet dat een transactioneel leven. Jouw waarde is afhankelijk van de transactie.

8

DE OOGST

Hoewel zo’n voor-wat-hoort-wat-leven misschien erg beklemmend klinkt, zijn we er vaak zo aan gewend dat we niet zonder kunnen. De gestelde voorwaarden geven namelijk veel zekerheid. Dat is ook de reden waarom de oude Brooks, uit het fragment van de Shawshank Redemption, liever in de gevangenis blijft. Hij bewijst dat menselijke regimes met heldere, opgelegde regels blijkbaar meer veiligheid geven dan een leven waarin jij zelf mag beslissen – zelfs als die regels extreem zwaar en corrupt zijn. Als je er maar lang genoeg onderdeel van uitmaakt, kun je niet anders meer. Binnen de gevangenismuren was hij iemand, en dat is zo’n essentieel gevoel dat Brooks liever met de identiteit als gevangene leefde dan dat hij zichzelf opnieuw moest ontdekken in een vrij leven. Hij was totaal geïnstitutionaliseerd. Net als jij waarschijnlijk. Hopelijk niet in zo’n vergelijkbaar zwaar regime, maar wel door de instituten waar je onderdeel van uitmaakt(e). Denk aan het gezin waar je uit voortkomt, je huwelijksrelatie, het gezin dat je nu hebt, de functie die je bekleedt op je werk, de sportvereniging waar je lid van bent, en last but not least het religieuze instituut waartoe je behoort. Overal waar mensen een verbinding met elkaar aangaan is de natuurlijke neiging aanwezig om die verbondenheid een vorm van transactie te geven. ‘Als je deze baan wilt, dan is dit je taak- en functieomschrijving en dan betalen wij je dit salaris. Als je een cadeautje krijgt, zeg je dankjewel. Als je lid bent van deze kerk, dan moet je moreel goed leven. Als je met mij trouwt, moet je wel dat mooie lichaam en dat lieve karakter houden…’ De voorbeelden van deze ruilhandel liggen voor het opscheppen als je het eenmaal doorhebt. We zijn er allemaal gevoelig voor en we doen er als vanzelfsprekend aan mee, omdat onze identiteit snakt naar die verbondenheid die ons bevestigt en ons zekerheid geeft over onszelf. Als het moet tegen elke prijs. God herstelt onze identiteit met Hem In die wereldwijde markt van hongerige identiteitszoekers komt God met een totaal andere oplossing. Hij introduceert een manier van leven die zo verpletterend anders

De oude Brooks stapt uiteindelijk onwennig en doodongelukkig de gevangenispoort uit. Van het leven in vrijheid snapt hij niets. Het maakt hem bang en hij verlangt hartstochtelijk terug naar de veiligheid binnen de gevangenismuren. Na een paar weken leven in vrijheid verhangt hij zichzelf.

‘Met de komst van Jezus doet God de meest ultieme stap om die intimiteit met Hem te herstellen en je identiteit te vullen op de enig juiste manier’

en beter is dat je die met recht goed nieuws (evangelie) mag noemen. Het grote Bijbelse reddingsverhaal heeft alles met je identiteit te maken. Het paradijselijke aan het begin van de Bijbel is een leven waarbij twee mensen hun identiteit uitsluitend ontleenden aan hun onberispelijke intimiteit met God. De verleiding om zelf god te zijn bleek onweerstaanbaar en bracht de mensheid in een doodvermoeiende identiteitszoektocht. Voortaan moesten ze hun betekenis en zekerheid op eigen kracht verwerven, zolang ze God niet als God erkenden. Met de komst van Jezus doet God de meest ultieme stap om die intimiteit met Hem te herstellen en je identiteit te vullen op de enig juiste manier. Alle betekenis en zekerheid waar je zo naar hunkert uitsluitend en alleen halen uit je relatie met Hem. Jouw geest door Zijn Geest laten verzekeren dat je Zijn geliefde kind bent waardoor jij Abba, Vader leert zeggen. (Romeinen 8:15) Een overweldigende bijkomstigheid van zo’n leven is dat de relatie met God nooit transactioneel is. Alle heilige voorwaarden die nodig waren om deze intimiteit te herstellen zijn door Hem Zelf volbracht. Overigens tegen een astronomisch hoge prijs. Hoe meer je gaat inzien dat Zijn onvoorwaardelijke liefde voor jou

Hem alles kostte, hoe dieper je bevestigd wordt in je status als kind van God. De vrucht van deze nieuwe identiteit kan onmogelijk onzichtbaar blijven. Zeker niet in onze cultuur. Het meest opvallend is misschien wel de ongekende vrijheid waarin je leeft. Aangezien je diepste verlangen vervuld wordt door een onaantastbare relatie (‘Niets kan ons scheiden van de liefde van Christus’) ben je voor je levensgeluk en rust niet meer afhankelijk van je omstandigheden. In een samenleving waarin mensen zo opgejaagd en afgemat zijn vanwege hun chronische identiteitscrises, kun jij een baken van rust en hoop zijn omdat je levensmotto hetzelfde klinkt als dat van Paulus ooit: ‘Ik ben met Christus gekruisigd; en niet meer ik leef, maar Christus leeft in mij; en voor zover ik nu in het vlees leef, leef ik door het geloof in de Zoon van God, Die mij heeft liefgehad en Zichzelf voor mij heeft overgegeven.’ (Galaten 2:20, HSV) ◄

Dit artikel is een korte impressie van de inhoud van het boek ‘Leven na de genadeklap’, dat gaat over de impact van Gods genade op je identiteit. Arie de Rover is coach en columnist van ‘de Oogst’. DE OOGST

9

ONTMOET AMSTERDAM ANDERS

  

MATTHIJS HOOGENBOOM

Amsterdam

Denk je Amsterdam eens in als een boek. Elke bladzijde leert je meer over het leven, over mensen, over jezelf, over God. Het is de wereld in het klein, vol met contrasten. In deze rubriek helpen we je een eindje op weg met tips en wetenswaardigheden.

Tentoonstelling: We have a dream Een indrukwekkende en inspirerende tentoonstelling over Mahatma Gandhi, Martin Luther King en Nelson Mandela. Je beleeft hun wereld, het onrecht en de hoop. En je ervaart van dichtbij hoe persoonlijke idealen de wereld kunnen veranderen. Wat waren de kantelmomenten in hun leven? Hoe maakten zij het verschil en waarom inspireren zij nu nog steeds? En: wie zijn de wereldverbeteraars van nu? Tot en met 4 februari 2018 in de Nieuwe Kerk. nieuwekerk.nl

Tip: Kijken Terug te zien op NPO Gemist: twee interessante documentaires over Amsterdam. EO-presentator Kefah Allush reist in Gewijde grond langs begraafplaatsen in Europa. In de aflevering van 28 juni bezoekt hij de indrukwekkende Portugees-Joodse begraafplaats Beth Haim in Ouderkerk aan de Amstel. Op 1 juli, Keti Koti, werd de docu ‘Amsterdam, sporen van suiker’ getoond waarin het slavernijverleden van Amsterdam wordt ontrafeld. Ineens ga je met andere ogen kijken naar de Gouden Eeuw – de eeuw waarin Amsterdam tot ongekende bloei kwam.

Agenda 1 - 8 oktober Muziekfestival in het Zeven Bruggenkwartier – kleinschalige concerten op bijzondere locaties zoals Museum Van Loon en het stadsarchief. zevenbruggenfestival.nl 29 oktober Cantatedienst in de Westerkerk, 17.00 uur Iedere woensdag Lunchpauzedienst in de Alledagkerk op het Begijnhof. Samenzang vanaf 12.25 uur. De dienst begint om 12.40 uur. alledagkerk.nl Iedere vrijdag Gratis lunchconcert in de Westerkerk, 13.00 uur T/m 1 november Kroonjuwelen in de Hortus Botanicus – spectaculaire planten met een bijzonder verhaal. dehortus.nl Houd voor meer tips facebook.com/ ontmoetamsterdamanders in de gaten.

10

DE OOGST

Ontmoet Amsterdam Anders THDV organiseert evenementen in Amsterdam onder de naam Ontmoet Amsterdam Anders. Omdat we graag de ervaringen met je delen die wij opdoen in ons werk. Omdat we enthousiast zijn over de mooie stad waar wij werken. Omdat we jou graag ontmoeten. Zaterdag 7 oktober Gezinsdag Amsterdam in WOII Tijdens deze dag komt de geschiedenis tot leven. Tijdens de wandeling laat de gids foto’s en filmpjes zien uit de oorlog. Zo krijg je een inkijkje in de impact die de oorlog gehad heeft op Amsterdam. De dag eindigt in de Hollandsche Schouwburg met het indrukwekkende verhaal van de deportatie van meer dan 15.000 Joden en de redding van zeker 500 Joodse kinderen. Dinsdag 17 en donderdag 19 oktober 30 jaar Scharlaken Koord Dagelijks hoort Scharlaken Koord uit de eerste hand de verhalen over mensenhandel en uitbuiting. Tijdens deze jubileumwandeling maak je kennis met de problematiek van de Wallen. In een uitgebreide presentatie hoor je wat Scharlaken Koord in de afgelopen dertig jaar heeft gedaan, doet en van plan is te gaan doen. We sluiten de wandeling af met een lunch bij Second Step, een werkervaringsplek van Scharlaken Koord. Dinsdag 24 oktober Zie Jezus in Amsterdam THDV wil Jezus laten zien in Amsterdam. We geloven dat het kan, doordat we aan Hem verbonden zijn. Maar tijdens deze wandeling draaien we het om en laten we ons verrassen door wat de stad ons over Jezus en onszelf leert. Met een bezoek aan projecten van THDV en lunch in de Shelter. Kom je met acht of meer personen, dan kun je zelf een datum kiezen. Info en opgave: ontmoet­ amsterdamanders.nl

Betty Meerdere keren heb ik bijeenkomsten bijgewoond waarin verhalen uit de eerste hand te horen waren over de Hollandsche Schouwburg en de kindercrèche ertegenover in de Tweede Wereldoorlog. Ze maakten een onuitwisbare indruk. Het verhaal van voormalig kinderleidster Betty is nu op schrift gesteld. Gelukkig, want zo blijft dit verhaal van moed en hoop bewaard voor volgende generaties. Een paar jaar geleden verscheen de film Süskind waarin het verhaal van de Schouwburg wordt verteld. Hier en daar is het een gruwelijke film. Veelzeggend is de opmerking van Betty erover: ‘Ik hoef die film nooit meer te zien. De werkelijkheid was vele malen vreselijker.’

Betty: een joodse kinderverzorgster in verzet Esther Göbel en Henk Meulenbeld Gibbon Publishing Agency € 19,90

Waterlooplein Nog voor ik dit boek opensla, lopen er al lichte rillingen over mijn rug. Een prachtige zwartwitfoto siert de cover. Een foto die ik alleen kan plaatsen doordat de linkertoren van de Mozes en Aäronkerk herkenbaar in beeld is. Van de rij huizen links is niets meer over. Sterker nog: de hele, grotendeels Joodse, wijk op het Waterlooplein is weggevaagd. Daar staat sinds de jaren tachtig het stadhuis van Amsterdam. Hetzelfde geldt voor straten in de nabije omgeving. Op de achterkant van het boek lees ik: ‘Dit boek vertelt de verhalen van 26 joodse families – 114 mensen in totaal: geliefden, ouders, groot­ ouders en kinderen – die aan het plein woonden. (…) Slechts tien van hen overleefden de oorlog.’ Omdat deze mensen in dit boek – soms letterlijk – een gezicht krijgen, daarom moet dit boek gelezen worden.

Waterlooplein: de laatste joodse bewoners van de nummers 64-78 Wally de Lang Uitgeverij Bas Lubberhuizen € 19,99

COLUMN / MATTHIJS HOOGENBOOM

Aanbidding Bij onze eettafel ligt een Bijbel. Vanzelfsprekend. En zo’n doosje met kaartjes erin waar vragen op staan. Twee doosjes eigenlijk. En een boekje met duizend vragen. Dat gaat zelfs mee op vakantie. Wij zijn niet van die mensen die aan tafel vanzelf een hele boom opzetten. Juist daarom eten we met regelmaat aan tafel om elkaar in de ogen te kunnen kijken. Omdat we het leuk vinden. Omdat we elkaar hebben beloofd energie te willen steken in ons huwelijk. Omdat het voldoening geeft iets te doen waar je geen zin in hebt. En omdat ik ervan geniet als ik mijn vrouw zie opbloeien tijdens en na zo’n gesprek. Als ik merk dat ze zich door mij gezien weet en gehoord.

Laatst ontstond zomaar, zonder kaartjes, een gesprek dat best diep ging. Over onze kijk op de wereld. Op God. Laatst ontstond zomaar, zonder kaartjes, een gesprek dat best diep ging. Over onze kijk op de wereld. Op God. ‘Hoe zie jij Hem?’ vroegen we elkaar. Is Hij nog dezelfde als tien, vijf, twee jaar geleden? Wat heb je losgelaten? Wat hou je vast? En wat kan ik moeilijk opgeven?, moet het dat voor een ander ook zijn? Wat heeft ons beïnvloed? En willen we dat? Terwijl we de vaat deden zei ze, mijn vrouw: ‘Wat lukt ons dat goed tegenwoordig, praten.’ (Die blije blik!) ‘Weet je hoe dat komt?’ vroeg ik. (Het klonk bijna als een absolute waarheid.) ‘Vroeger vertelde ik jou hoe het zat. Dat heb ik afgeleerd. Want ik weet niet hoe het zit, met God. Ik besef nu dat Hij te groot is voor mij. Eén ding weet ik wel: dat Hij zichtbaar wordt als wij samen, in liefde, het over Hem hebben. Zou dat aanbidding kunnen heten?’ ◄

Matthijs is gids en coördinator van Ontmoet Amsterdam Anders

FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN

DE OOGST

11

ZIE JEZUS

TEKST: RONALD KOOPS, BEELD: ESTA FOTOGRAFIE / ELISABETH STAM

In de rubriek ‘Zie Jezus’ portretteren we twee mensen die via een van de projecten van Tot Heil des Volks met elkaar samenwerken of met elkaar optrekken. Wat leren ze van elkaar en hoe zien ze Jezus in de ander? Deze keer zijn we in Amsterdam te gast bij Samson, dakloos en vaste gast bij Amsterdammers Helpen Amsterdammers, en Lodewijk, student geschiedenis en vrijwilliger.

12

DE OOGST

Student Lodewijk:

‘Daklozen zijn vaak dankbaar voor wat ze wél hebben’

Er zit nogal wat verschil tussen Samson en Lodewijk. ­Samson heeft geen werk, is dakloos en eet regelmatig bij AHA. Lodewijk studeert geschiedenis en werkt er als vrijwilliger. Toch zijn er meer overeenkomsten dan je op het eerste gezicht zou denken.

DE OOGST

13

Samson

‘Ik kom hier al meer dan tien jaar met enige regelmaat. Een jaar geleden ben ik dakloos geworden. Dat was moeilijk. Ik was ziek en ik kon nergens hulp krijgen. Uiteindelijk heb ik via de GGD een plek om te slapen gekregen. Ik ben nu boven de vijftig en ik merk dat ik me eigenlijk steeds minder zorgen maak. Als ik in de problemen zit, roep ik altijd naar God. Dan roep ik Zijn Naam en zeg ik: “Jezus, help mij, want ik kom er niet uit.” Of ik bid het Onzevader. Ik ben zelf ook jarenlang in de kerk geweest, ik ken de verhalen uit de Bijbel en ik ben bijna elke dag met vragen over het geloof bezig: Hoe is de Bijbel ontstaan? Wat is de geschiedenis van de joden en het Oude Testament? En wat is de invloed van het Nieuwe Testament? Ik heb een beetje strijd met het geloof, maar aan de andere kant horen die vragen er ook bij.

‘Ik zou wel een baan wil­len, maar dan hoef ik niet heel veel salaris’ Ik vind het leuk dat ik Lodewijk af en toe spreek als hij hier is. Je merkt dat hij christen is en dat hij een groot hart heeft voor andere mensen. Hij straalt gewoon en zijn houding en gedrag zijn heel opbouwend voor andere mensen. Hij kan rustig luisteren en we doen weleens een spelletje. Hij heeft een goede invloed op mij. Op dit moment zit ik zonder werk en zonder huis. Ik zou wel een baan willen, maar dan hoef ik niet heel veel salaris. Genoeg is prima. Ik zou niet weten waarom ik een groot salaris nodig zou hebben. Dan heb ik veel geld, maar voor wat? Ik ben tevreden als ik op termijn weer een eigen plek heb om te wonen. Maar niet ingewikkeld met een apotheek of hypotheek, of hoe dat ook maar heet in Nederland. Ik ben niet zo ambitieus, ik ben gelukkig met mijn leven.’

14

DE OOGST

Lodewijk

‘Toen ik een keer in de Oogst een artikel over het werk van AHA las, werd ik eigenlijk meteen enthousiast. Omdat ze vrijwilligers nodig hadden, mailde ik Gerda, de coördinator. Ze reageerde kordaat: “Kom volgende week maar een keertje langs om te kijken.” Ik kwam kijken en ben daarna niet meer weggegaan, haha! Ik vind het leuk om praktisch iets te betekenen voor andere mensen: een praatje maken, een luisterend oor bieden, koffiedrinken, een spelletje doen. Op veel praktische manieren kun je andere mensen helpen. Het is gewoon een mooie plek om te zijn en ik leer ook veel van hen. Mensen die bijna niets hebben, vind ik vaak verrassend positief. Ze klagen niet snel, terwijl ze soms best in moeilijke omstandigheden leven. Ook hebben ze vaak een heel groot geloof en zijn ze dankbaar voor wat ze wél hebben. Ik vind het bijzonder mooie mensen, van wie ik veel kan leren.

‘Het contact met be­zoekers van AHA zorgt weleens voor een ongemakkelijk gevoel’ Ik studeer geschiedenis, maar ik wil niet per se een goede carrière en een goed salaris. Natuurlijk is geld belangrijk en natuurlijk is het aantrekkelijk om veel geld te hebben, want dan kun je ook veel doen, maar zoiets moois als ‘iets kunnen betekenen voor een ander’ kun je niet kopen. En dat zou ik voor geen geld willen missen. En toch zorgt het contact met bezoekers van AHA ook weleens voor een ongemakkelijk gevoel. Bij het eten vertellen we iets over de Bijbel en eigenlijk vind ik dat het lastigste stukje. Want je kunt soms makkelijk praten over het geloof, het is een stuk moeilijker ernaar te leven. En ik blijf het moeilijk vinden iets te delen uit het Evangelie met mensen die aan de grond zitten. Dat heeft iets dubbels. Daar wil ik niet te makkelijk overheen stappen.’ ◄

DE OOGST

15

DE SHELTER

16

DE OOGST

TEKST: RONALD KOOPS / BEELD: ELISABETH STAM

‘ Mijn identiteit en mijn hoop liggen in Christus’ Abigail Khoury uit Israël maakte tijdens haar diensttijd twee oorlogen mee en de dreiging van terroristische aanvallen. Het leidde tot een posttraumatische stressstoornis. Ze werd depressief en verloor de lust om te leven. Totdat God ingreep, haar verwonde innerlijk genas en haar een nieuwe identiteit gaf.

In Nederland kan de afkomst van bepaalde personen zo heerlijk eenvoudig zijn. Bijvoorbeeld: Jan is er een van Willem en Truus Holwerda uit Ter Aa. De afkomst van Abigail Sarah Khoury is wat dat betreft ingewikkelder. Haar vader is in Engeland geboren, maar is half Arabisch. Haar moeder is joods en komt uit Nieuw-Zeeland. Zelf is Abigail geboren in Haifa, in het noorden van Israël. Daar groeit ze op in een Nieuw-Zeelandse subcultuur. Ze spraken thuis zowel Hebreeuws als Engels. En nu is ze op een mission trip in Amsterdam en werkt als vrijwilliger in de Shelter. De plek van onze ontmoeting is het dakterras van de B ­ ijenkorf – met een prachtig uitzicht over de stad. Het onderwerp van gesprek is boeiend: het levensverhaal van deze jonge vrouw. Over hoe cultuur en achtergrond je identiteit vormen en over hoe God je identiteit kan genezen. Abigail Khoury (23) heeft iets. Noem het vriendelijkheid, of vrede die ze bij zich draagt, maar ze is erg positief, lacht regelmatig hartelijk en vertelt ontspannen over haar leven dat een aantal jaren in het teken stond van een posttraumatische stressstoornis. Ze maakte in haar diensttijd in Israël maar liefst twee oorlogen mee. Maar ook vóór deze gebeurtenissen is haar identiteit gevormd door haar geboorteland Israël. Maar daar kwam ze pas achter, toen ze Israël verliet om op reis te gaan naar Europa. Ze voelde zich toen Israëlischer dan ooit. Natuurlijk, ze groeide op met joodse feesten en tradities, haar ouders aten, naast gerechten uit Nieuw-Zeeland, ook Israëlisch

eten zoals hummus en pitabroodjes. ‘En toch voelde ik me in Israël altijd een mix, ook omdat ik half Hebreeuws en half Engels sprak en we zowel bepaalde Israëlische als Nieuw-Zeelandse gewoonten in ere hielden.’

‘Amsterdam heeft mij doen inzien hoe ­ongelooflijk veel verschillende mensen er in deze wereld leven en hoe groot en divers onze wereld is’ Gemixte cultuur De ‘gemixte cultuur’, waarin ze als kind opgroeide, heeft, samen met haar familie en vrienden, haar identiteit gevormd. ‘Je karakter is onderdeel van jezelf, maar factoren om je heen vormen je identiteit ook. Uiteindelijk heb ik als Messiasbelijdende jood ontdekt waar mijn ware identiteit ligt: in Christus. Hij is mijn identiteit. De Bijbel spreekt over identiteit in Christus, en dat is waar uiteindelijk ook mijn identiteit ligt en veilig is. Want als mijn identiteit aan Israël verbonden is en ik niet meer in Israël woon, dan verlies ik mijn identiteit. Of als ik in Israël ben, maar ik voel me niet compleet Israëlisch, omdat ik die Nieuw-Zeelandse identiteit ook bij me draag, dan zou ik opnieuw mijn identiteit verliezen. Maar ik heb mijn identiteit in Christus gevonden. Dat betekent dat ik vóór alles een dochter ben van God. Dat ik geliefd ben door Hem en dat ik Hem toebehoor.’ DE OOGST

17

Dat geeft haar rust. Dat was vroeger wel anders, toen was die rust ver te zoeken. Haar diensttijd van twee jaar zorgde voor een flinke identiteitscrisis. Want wie was ze? Jood? Nieuw-Zeelander? Christen? ‘Ik vond het heel vermoeiend om steeds opnieuw uit te leggen dat ik zowel een joodse, Israëlische én Nieuw-Zeelandse cultuur met me meedraag. Ik probeerde altijd uit te leggen dat ik een Messiasbelijdende jood ben. Want als ik zou zeggen dat ik christen was, werd dat geïnterpreteerd als katholiek. Maar wij zijn joden die in Jezus als de Messias geloven.’ En als buitenstaanders haar achtergrond uiteindelijk begrepen, zorgde haar gedrag voor nieuwe vragen. Want hoe kon ze als jood wel Kerst vieren? En waarom at ze als jood niet koosjer? ‘Mijn omgeving snapte dus niet dat ik joods ben en toch geloof in de Jezus van de christenen. Ze herkennen Jezus niet als joods en ze herkennen het Nieuwe Testament niet als joods boek.’ Ze lacht en neemt een slokje van haar koffie. ‘Ik had dus veel uit te leggen.’ Stressstoornis De vragen over haar achtergrond en levensstijl hebben

18

DE OOGST

Abigail gevormd, maar de twee oorlogen die ze tijdens haar diensttijd meemaakte en de spanning van terroristische aanvallen en bombardementen waren pas echt de­structief voor haar ziel: ze raakte depressief, kon niet meer werken en verloor de lust om te leven. Allemaal gevolgen – zo bleek later – van een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Jarenlang had Abigail deze stressklachten genegeerd en ze herkende ze ook niet als PTSS. ‘In Israël is iedereen wel onderdeel geweest van een oorlog. Veel mensen hebben kennissen, vrienden of familieleden die zijn omgekomen tijdens een terroristische aanval of een bombardement. Ik vond dat ik geen recht had om me daar verdrietig over te voelen. Iedereen maakt het mee. Waarom zou ik daar moeilijk over doen? Dus drukte ik deze gevoelens van angst weg en dacht ik dat het wel weer goed zou komen. Maar zeven maanden na de oorlog had ik mijn eerste paniekaanval. Toen ik begon in te zien dat ik PTSS had, dacht ik dat de tijd ook deze wonden wel zou genezen.’ Nee dus. Na meer dan twee jaar van verdriet en depressieve gevoelens was Abigail er zo slecht aan toe dat ze niet meer kon werken. ‘Je verliest dan je hoop en je lust

om te leven.’ Een vriend van de familie, een christenpsycholoog uit Canada, was bereid te helpen. ‘Mijn ouders wisten dat God het was die mij zou moeten genezen en dat Hij deze persoon daarvoor zou kunnen gebruiken.’ Zelf verwachtte ze daar helemaal niets van. Ze had zich er al bij neergelegd dat dit haar leven zou zijn: tot in haar diepste kern gewond, depressief en verdrietig. En toch ging ze naar Canada. Tot haar grote verbazing kwam daar een proces op gang waarin God haar gewonde, gekwelde en gestreste innerlijk genas. ‘Ik wist dat Hij het was, ik heb er geen andere verklaring voor. Ik voelde me totaal genezen. Natuurlijk heb ik nog littekens en ben ik sneller bang dan anderen, maar ik voel me in de basis 180 graden veranderd. God heeft me echt genezen. Totaal.’

‘De wortel van depressie is het verliezen van hoop’ Shelter Nu werkt ze in de Shelter, hoe is dat? Ze kijkt even de verte in, over Amsterdam. Dan: ‘Het werken in de Shelter is mijn eerste levenservaring als iemand die emotioneel genezen is. Dat is echt geweldig om mee te maken. Ik had niet gedacht dat ik dat ooit zou meemaken. Ik wilde altijd al graag de zending in, maar ik was er niet klaar voor, mijn innerlijk was echt een puinhoop. Mijn emotionele genezing zie ik echt als Gods genade en het is Zijn gift dat ik hier kan werken en dienen in de Shelter.’ Juist omdat ze genezen is, is ze nu ook in staat anderen te geven en te dienen. ‘Alles wat ik heb meegemaakt, kan ik nu gebruiken om anderen te helpen.’ En dat gebeurt. Ze heeft al meerdere mensen in de Shelter ontmoet die om verschillende redenen slachtoffer zijn van PTSS. ‘Twee dagen geleden kwam er nog een meisje uit Israël naar me toe die PTSS heeft. En ik wéét wat het is en waar ze doorheen gaat, ik heb het allemaal meegemaakt.’ Ze heeft inmiddels geleerd dat er niet iets is als ‘één pijn’ of ‘één verdriet’. Abigail: ‘Er zijn veel verschillende soorten emotionele pijn, maar het is dezelfde wortel: een diepe innerlijke pijn die je soms niet eens onder woorden kunt brengen. Wat er precies is, weet je niet, maar je weet dat er iets mis is. Veel mensen met trauma hebben te maken met een depressie. En de wortel van depressie is het verliezen van hoop. Dat er geen betekenis meer is in je leven. Dat je je identiteit kwijt bent. Als ik naar mijn eigen leven kijk, dan weet ik dat mijn genezing van God kwam, door Jezus, omdat Hij mijn hoop is. Van die hoop deel ik. Want er bestaat geen andere hoop dan de hoop die we in Jezus vinden. Die verandert levens. Het maakt indruk op mensen als je die hoop deelt. Natuurlijk is het ook nieuw voor veel mensen, maar sommigen begrijpen wat ik heb meegemaakt en begrijpen ook iets van de hoop die ik in me draag. En ik hoop dat ze dan nog eens terugdenken aan het gesprek en erover nadenken.’ Evangelie delen Wat Abigail op dit moment het meeste vormt, is de bediening van de Shelter in Amsterdam. ‘Juist om het karakter

van Amsterdam komen alle toeristen in deze stad. Je ontmoet hier allerlei mensen: mensen uit grote steden, uit kleine dorpen, uit allerlei landen. De cultuur is gemixt hier. Het is bijzonder hoeveel mogelijkheden hier zijn om het Evangelie te delen! Amsterdam heeft mij doen inzien hoe ongelooflijk veel verschillende mensen er in deze wereld leven en hoe groot en divers onze wereld is. Veel mensen zijn op zoek naar hun identiteit of naar iets dat blijvende vervulling geeft. Ik vind het een voorrecht om antwoorden op hun vragen te geven.’ Anders kijken Is haar kijk op mensen wat dat betreft veranderd? Ze knikt. ‘Jazeker. En mijn perspectief op het leven is ook veranderd. Het leven kan zo voorbij zijn. Niemand heeft de belofte op een lang leven en niemand weet wanneer het zijn of haar laatste dag is. Daarom vind ik het zo fijn te investeren in mensen – dat is mijn missie en mijn taak. Ik wil een instrument in Gods hand zijn om mensen te bereiken met het Evangelie. Ik heb niet de kracht om mensen te bekeren, maar ik heb wel de kracht om mensen te bereiken en de kracht om mijn verhaal van hoop met hen te delen. Dat is mijn verantwoordelijkheid.

‘Ik leef niet langer voor mezelf, maar voor God, Hij is mijn hoop’ Het gaat om de ziel van de mensen, het gaat om hun redding. In mijn diensttijd in Israël heb ik geleerd om mensenlevens te redden in de oorlog, maar nu realiseer ik me dat er ook een geestelijke strijd is tussen goed en kwaad. Een strijd van God die mensen wil redden om ze naar het eeuwige leven over te brengen. Ik wil deel uitmaken van die strijd. Ik leef niet langer voor mezelf, maar voor God, Hij is mijn hoop.’ ◄ DE OOGST

19

DICHTBIJ

NIEUWS / MARIJKE WILLEMS

Al aangemeld voor de Levensecht-tour?

In oktober en november 2017 organiseren we vier gratis muzikale en inspirerende avonden. Je kunt luisteren naar prachtige muziek en we zingen samen psalmen waarvan er sommige in een ‘nieuw jasje’ zijn gezet door collega Ronald Koops. Gert Hutten, onze directeur, vertelt meer over ons missionaire werk en er zijn verhalen rechtstreeks van het werkveld van cliënten die (drugs)verslaafd zijn geweest en van hun familieleden. We willen graag met elkaar danken, zingen en verwonderd raken over het werk dat God doet. Kom ook en laat je inspireren en verrassen!

Danken en bidden voor Scharlaken Koord Het werk van Scharlaken Koord bestaat dit jaar 30 jaar. Op zaterdag 28 oktober a.s. vindt de Levensecht-tour van THDV plaats in Amsterdam. Een mooi moment voor ons om, voorafgaand aan deze mooie avond, een moment te nemen om te bidden en te danken voor het werk en de cliënten van Scharlaken Koord. Je bent van harte welkom van 18.00 tot 19.00

20

DE OOGST

Meld je gratis aan via volks.nl/levensecht

Nieuw: stadsgids ­Amsterdam We hebben een exclusieve stadsgids over Amsterdam gemaakt! De gids bestaat uit drie wandelingen voor het hele gezin én kortingsbonnen voor onderweg. De gids is samengesteld door onze collega Matthijs Hoogenboom, gids bij het project Ontmoet Amsterdam Anders ( ontmoetamsterdamanders.nl). Hij neemt je – begeleid door prachtige foto’s van onder andere Ruben Timman – mee door Amsterdam langs plekken waar je contrasten, rust en iets van God kunt vinden. Je krijgt de gids als je donateur wordt vanaf € 5 per maand of als je een bestaande donatie verhoogt met € 5 per maand. Ga naar totheildesvolks.nl/donatie

totheildes-

27 oktober - Zwolle, ­Opstandingskerk 28 oktober - Amsterdam, ­Noorder­kerk 24 november - Dordrecht, ­Augustijnenkerk 25 november - Amersfoort, ­Adventkerk

uur aan de Willemsstraat 33 in Amsterdam. Aanmelden is niet verplicht, maar we vinden het wel fijn om te weten of je erbij bent. Dit kan door een e-mail te sturen naar info@scharlakenkoord.nl. Ga je aansluitend met ons mee naar de Levensecht-avond? Meld je dan hiervoor gratis aan via totheildesvolks.nl/levensecht.

30

1987 -2017 30 jaar Scharlaken koord straatwerk, hulp en preventie rond prostitutie

THDV op Instagram We laten je graag meekijken met ons werk. Daarom zijn we actief op sociale media. Naast onze goedlopende Facebookpagina zijn we nu ook te vinden op Instagram. Gewoon even zoeken op ‘totheildesvolks’.

Het Fort feestelijk geopend Op 28 september jl. vond de officiële opening van Het Fort plaats, onder het genot van lekkere hapjes en drankjes en mooie muziek van Barnyard Tea. Het was een feestje, waarbij de kinderen vol trots ‘hun’ Fort hebben geopend. Ouders, maatschappelijke instanties uit de buurt en andere geïnteresseerden kregen een goede indruk van wat we doen bij Het Fort. De kinderen gaven een rondleiding en lieten door middel van zelfgemaakte schilderijen zien wat zij in de afgelopen maanden geleerd hebben. Projectmanager Mieke Honing vertelde een verhaal met een boodschap voor jong en oud: ‘Ieder mens heeft een talent gekregen en als we allemaal inzetten waar we goed in zijn, komen we samen tot een prachtig resultaat!’ De eerste groep kinderen is inmiddels gewend op Het Fort en er zijn zoveel aanmeldingen dat er dit najaar een tweede groep kinderen start. De voorbereidingen hiervoor zijn al in volle

Kerstviering: vrijdag 15 december 2017 Al tientallen jaren vieren wij in december het kerstfeest met iedereen die ons werk een warm hart toedraagt. Dit jaar is de viering op vrijdag 15 december (’s avonds) in de Noorderkerk in Amsterdam. We zijn nog bezig met de voorbereidingen en het bedenken van het programma. Dus het handigste is de datum alvast in je agenda te zetten en later nog eens op onze website te kijken voor meer informatie!

gang. We gaan ons team uitbreiden en moeten een tweede lokaal inrichten. Er zijn gesprekken met de ouders en kinderen die zich hebben aangemeld bij Het Fort. We zijn dankbaar dat we steeds meer aanmeldingen krijgen van vrijwilligers die hun eigen talenten willen inzetten bij Het Fort. Samen bouwen wij aan Het Fort en mogen we een positieve impact hebben op het leven van kinderen en samen strijden tegen kinderarmoede!

Manager Jacob met pensioen Afgelopen september is onze zeer gewaardeerde collega Jacob Kops met pensioen gegaan. Hij is jarenlang manager geweest van de Shelter Youth Hostel Ministry. Wij danken hem voor zijn gepassioneerde inzet voor het werk en voor het delen van het Evangelie met wie hij ook maar tegenkwam! De managertaken van Jacob worden overgenomen door André Molenaar die inmiddels al een aantal jaren in de Shelter werkt.

Een mooi sieraad In het kader van het 30-jarig bestaan van Scharlaken Koord hebben we een prachtige armband laten maken. Houd de website ( scharlakenkoord.nl) en Facebookpagina ( facebook.com/scharlakenkoord) in de gaten om de armband te bestellen voor jezelf of om cadeau te geven! Met de koop van het sieraad steun je ons werk.

Geef een wandeling cadeau! Wil jij een keer een wandeling van Ontmoet Amsterdam Anders weggeven aan iemand die een mooi uitstapje verdient? Mail dan naar info@ ontmoetamsterdamanders.nl en meld aan wie jij graag een wandeling cadeau wilt geven. Vermeld ook even je naam, adres en e-mailadres. Uit alle inzendingen kiezen we twee winnaars die een gratis wandeling naar keuze voor twee personen ontvangen!

Mooie post We houden van het krijgen van post en in de vakantie kregen we deze mooie kaart toegestuurd. Het is erg bemoedigend voor ons om te lezen dat er voor het werk en onze cliënten wordt gebeden! Bedankt!

DE OOGST

21

22

DE OOGST

DICHTBIJ

MATTHIJS HOOGENBOOM / BEELD: RUBEN TIMMAN

Tot Heil des Volks komt met stadsgids

Amsterdam als spiegel ‘De Amsterdammer bestaat uit 180 nationaliteiten’, schreef de Amsterdamse dominee Tim Vreugdenhil op Facebook. Dat vond ik mooi gezegd. Als de identiteit van het christelijk geloof openbaar wordt in de ontmoeting met de ander, dan is de stad geen verkeerde plek om te wonen, te werken, te bezoeken, te leven.

De gemeente Amsterdam vindt het belangrijk om van tijd tot tijd nieuwe kunstwerken te plaatsen. De stad kun je zien als één groot museum. Oude gevels en moderne kunst vormen een prachtig geheel. Begin augustus werd aan het begin van het Rokin, voor boekhandel Scheltema, een enorme fontein geplaatst. De ontwerper, Mark Manders, omschrijft het beeld als ‘twee gezichten die de andere kant op kijken en aan elkaar verbonden zijn’. Met die uitspraak in je achterhoofd kun je toch zo een uur gaan staan mijmeren bij zo’n beeld? En dat is volgens de voorzitter van het fonteincomité precies de bedoeling: ‘Even zijn, in plaats van te hollen in de stad.’ Spiegel Precies dit doen we met ons project Ontmoet Amsterdam Anders (voorheen De Wandelende Tak). Al jaren organiseert Tot Heil des Volks met dit project wandelingen door Amsterdam waarbij de stad als museum functioneert. Een museum dat je een spiegel voorhoudt. Je uitnodigt tot nadenken over jezelf. We proberen te leven vanuit het zijn, maar soms is het hollen om alles te laten zien wat we graag willen laten zien. Omdat er bij die wandelingen altijd te weinig tijd is en de gidsen veel ongezegd moeten laten, hebben we nu een stadsgids ontwikkeld in geschreven woord en beeld. De routes sluiten aan bij de wandelingen die we doen en wijzen je de weg naar plekken waar we tijdens de wandelingen wel langs komen, maar waarvoor je meer tijd nodig hebt. Verwacht geen uitgebreide uitleg. Daarvoor moet je nog steeds komen wandelen. We ontmoeten je graag!

Je krijgt de stadsgids gratis als je donateur wordt van Tot Heil des Volks of je bijdrage verhoogt. Kijk op de nieuwspagina in deze Oogst voor meer informatie.

Identiteit Amsterdam is van alle Nederlanders, zei burgemeester Van der Laan eind juli nog in een indrukwekkend interview in Zomergasten. Als je het zo ziet, kunnen alle Nederlanders hun identiteit van de Amsterdamse straten aflezen. Iedere steen vertelt een verhaal. Toen ik met fotograaf Ruben Timman onderweg was om foto’s te maken voor de stadsgids, werden we stil van de vijver in de tuin van hotel The Grand (zie de cover). Het wateroppervlak was zo strak dat we niet eens doorhadden dat het over de rand naar beneden stroomde. Ruben die er met zijn knieën tegenaan ging zitten, hield er een natte broek aan over. Midden in de vijver bekijkt een persoon zichzelf in het spiegelgladde wateroppervlak. De foto vind ik schitterend geworden. Niet alleen het spiegelbeeld, maar ook het beeld zelf is onscherp. Het enige wat eruit springt zijn de knalgele bloemen. De mens mag dan als enige in de schepping het voorrecht hebben op zichzelf te kunnen reflecteren, de rest van de schepping is vaak in haar eenvoud vele malen schoner. Beeld Op de volgende pagina’s zie je vier foto’s die Ruben Timman voor de stadsgids heeft gemaakt. Foto’s die illustreren waar het in dit boekje om draait: Amsterdam zet je aan het denken over je identiteit. Het mooie van beeld is dat het niet veel woorden nodig heeft. Ik geef slechts kort een denkrichting die hopelijk helpt om de foto’s te lezen of te bespreken aan tafel in het gezin of met de kring.

DE OOGST

23

Als je met Ruben op pad bent, gaat het altijd anders dan je verwacht. Hij maakte niet het plaatje van de Beurspassage dat ik in gedachten had. Ruben ziet mensen. Hij is zo door hen gegrepen dat hij met zijn project Humanity mensen uit de hele wereld op de foto zet, als eerbetoon aan de Schepper. Dat je door mensen te zien verschil kunt maken werd in de ontmoeting met deze Filipijnse man wel duidelijk. Zelfs tijdens het fotograferen kon de Filipijnse man het niet laten het moment vast te leggen met zijn eigen camera. En toen het klaar was wilde hij met ons op de foto. Zijn dag kon niet meer stuk.

24

DE OOGST

Mijn definitie van ‘mooi weer’ is tijdens een dag fotograferen met Ruben totaal veranderd. Hij ziet het mooie van alle weertypes. Toen het begon te regenen ging hij rustig op de kade zitten. ‘Schaduwkade’ heet deze plek. Op dit stukje Nieuwe Keizersgracht zijn in de Tweede Wereldoorlog tweehonderd Joodse mensen ‘verdwenen’. Vermoord zeg maar. Vanuit de gastvrije stad Amsterdam werden, in vergelijking met andere steden, relatief veel Joden gedeporteerd. Hoe rijm je dat? Het is iets waar Amsterdammers mee in het reine moeten komen, vindt burgemeester Van der Laan. ‘Die druppels,’ zei Ruben, ‘het lijken wel Gods tranen.’

DE OOGST

25

‘Huis met de Moortjes’ – zegt die naam al niet genoeg? Overal in Amsterdam vind je sporen van ons slavernijverleden. Verleden? En de seksindustrie dan? Of de kleding­ industrie? Het doet me denken aan een verhaal dat ik onlangs las. Een mens, op zoek naar volmaakte liefde, kreeg de opdracht alles te verkopen en slaaf te worden. Het was hem te veel. ‘Geef dan alles wat je hebt aan de armen.’ Alles? Echt? ‘Als je dat niet kunt, geef dan tenminste de helft, een derde, een tiende.’ ‘Niet? Oké, geef dan geen cent. Doe alleen dit: neem niet de jas van je arme broer, niet zijn brood. Als je niets goeds voor hem wilt doen, doe hem dan tenminste geen kwaad.’

26

DE OOGST

Zij wilde wel. Hij aarzelde. Was het verlegenheid? Bescheidenheid? Onzekerheid over onze intenties? Uiteindelijk gaf hij toestemming voor een foto. We wilden dit beeld zo graag vastleggen, geraakt door de schoonheid van liefde en tederheid. Al dat groen in het Wertheimpark dat zo’n mooi contrast vormt met de kleurige slingers en het gele shirt. Even verderop het Auschwitzmonument dat herinnert aan zes miljoen vermoorde Joden. Huiveringwekkend. Het zal je familie maar zijn die is uitgemoord. Je zou stoppen met leven. Dat is niet wat je hoort van overlevenden op herdenkingsdagen. Hoe het leven je ook bij de kladden kan pakken, er komt weer een tijd om slingers op te hangen. Als de liefde terugkeert. En al helemaal als je gelooft in een God die liefde is.

DE OOGST

27

BIJBELSTUDIE / GERT HUTTEN

Identiteit Zo moet u uzelf zien… (Romeinen 6:11) Denk aan uzelf als… (Romeinen 6:13)

Paulus leert ons in de Romeinenbrief naar onszelf te kijken: zo moet jij jezelf zien… Het stelt je meteen voor de vraag: ‘Hoe zie jij jezelf?’ Denk aan jezelf… Hoe denk jij over jezelf? Wie ben jij?

We hebben allemaal een mening over onszelf. Soms zitten we helemaal niet lekker in ons vel. Sommige mensen denken heel negatief over zichzelf en hebben een negatief zelfbeeld. Je kunt ook last hebben van hoogmoed. De Bijbel roept ons op realistisch te zijn. Denk niet te hoog van jezelf en acht jezelf niet hoger dan de ander. Een gezond zondebesef is belangrijk. Je kunt niet groeien als je niet eerlijk bent over jezelf. Maar er bestaat ook een ongezond zondebesef. We kunnen zoveel nadruk leggen op zonden dat er geen ruimte is voor het reddende werk van Christus en voor het vernieuwende werk van de Heilige Geest.

‘God ziet je aan in Christus. Het is volbracht. Het is goed’ Hoe jij jezelf en de ander ziet heeft veel te maken met de vraag hoe God ons ziet. De volmaakte Vader kijkt met een intens liefdevolle en bewogen blik naar jou. Hij ziet je aan in Christus. Het is volbracht. Het is goed. Een hype? Er wordt veel gesproken over identiteit tegenwoordig. Wie ben jij? Stel je zelf even voor. Ik ben Kees en ik werk bij de bank.

Je bent niet wat je doet. Je bent ook niet wat je hebt. Je bent ook niet wat anderen van je vinden. Wie ben jij? Dat is een lastige vraag. Op je werk gaat het er niet alleen maar om dat je mooie

28

DE OOGST

dingen maakt of dat de kwaliteit goed is of dat je geld verdient. Werk is meer dan een middel om geld te verdienen of erkenning te krijgen. Door werk kun je betekenisvol zijn en verschil maken en goed doen. Wat is de waarde die jij met jouw persoon toevoegt aan deze wereld? Is het terecht dat er zoveel gesproken wordt over identiteit of is het de zoveelste hype? Waarom is identiteit zo belangrijk…? Je kan zomaar een te sterke focus op je gedrag hebben. We praten over wat we doen en wat we moeten doen. Het is goed dat wij de vraag leren stellen waarom we doen wat we doen. Waarom ben je boos? Waarom vind je het nodig om zo hard te werken? Waarom lieg je gemakkelijk? Waarom doe je zoveel in de kerk? Daar kan zomaar achter zitten dat we graag iemand willen zijn. Iedereen wil gezien worden en we willen allemaal betekenisvol zijn. Achter ‘Wat doe je?’ zit de vraag: ‘Wie ben je?’

‘Als je niet weet van wie je bent, weet je waarschijnlijk nooit wie je bent’ De Bijbel leert ons heel veel over wie we door het werk van Jezus Christus mogen zijn. In de Bijbel staan heel veel ‘jij bent’ uitspraken: Jij bent gered. Jij bent geliefd door God. Jij bent een zoutend zout. Jullie zijn een lichtend licht. Je bent een nieuwe schepping. Het oude is voorbijgegaan en het nieuwe is gekomen. Wij mogen kinderen van God zijn. We zijn zonen en dochters en broers en zussen. Je hoort bij een nieuw koninkrijk.

Positie In mijn jeugd heb ik veel gevolleybald. Bij volleyballen is het belangrijk dat je op de juiste plek staat in het veld. Iedereen heeft zijn eigen plek in het spel. Bij voetbal is dat trouwens ook zo. Als iedereen door elkaar gaat lopen, wordt het een raar spelletje. Je moet je positie innemen. Jouw positie bepaalt ook hoe je kijkt naar de dingen in het leven. Vanaf een berg zie je bijvoorbeeld veel meer. Het maakt nogal verschil of je denkt dat je gered moet worden of dat je weet dat je gered bent. Het maakt verschil vanuit welke positie je kijkt en denkt en spreekt. Wat is jouw vertrekpunt en uitgangspunt? Waar sta jij nu? In het geloof gaat het vaak over onze overtuigingen. Die zijn natuurlijk niet onbelangrijk. Als je niet weet waar je voor staat, waai je zomaar met alle winden mee.

‘Het gaat erom dat je wordt wie je bent. Je bent een kind van de Vader. Leef dan ook zo’ Misschien mogen we wel leren om het minder te hebben over waar we voor staan en meer te leren waar we staan. Ontdek je plek. God heeft ons een nieuwe positie gegeven. Je bent een kind van God. Je bent geliefd. Je hoeft niet van alles te doen om geliefd te worden. Je mag leven vanuit het feit dat je geliefd bent. Het gaat erom dat je wordt wie je bent. Je bent een kind van de Vader. Leef dan ook zo. Van wie ben ie d’r iene? In het bekende tv-programma ‘Spoorloos’ gaan mensen op zoek naar hun roots. Geadopteerde kinderen willen bijvoorbeeld weten wie hun biologische ouders zijn. Je afkomst is belangrijk. Mijn roots liggen in Twente. Vaak zeiden ze daar tegen mij: ‘O, ie ben d’r iene van Gerard van Grendrik Hutt’n.’ Van wie ben ie d’r iene? Veel mensen hebben een ontworteld bestaan. Ze zijn losgerukt of losgeslagen. Ze zijn soms ook wanhopig op zoek naar een antwoord op de vraag ‘Wie ben ik?’ en ‘Wie mag ik zijn?’ Soms doen ze de vreemdste dingen om de diepe pijn te verzachten. Of ze halen van alles uit om toch maar gezien te worden en iemand te zijn. Als je niet weet van wie je bent, weet je waarschijnlijk nooit wie je bent. Dan komt God met Zijn onverwachtse liefde. Hij roept je bij je naam. In Jesaja 43:1 staat: ‘Ik heb je bij je naam geroepen, je bent van Mij!’ Wat een claim van God. Jij bent van Mij! Ik heb je bij jouw naam geroepen.

COLUMN / ARIE DE ROVER

Rupsje goed genoeg Direct na zijn geboorte leerde hij hoe het rupsenleven geleefd moest worden. De typische lichaamsbeweging om zich te verplaatsen zat snel in zijn lijfje. Hij leerde dat zijn schutkleur belangrijk was om niet vroegtijdig aan zijn einde te komen en dat het daarom belangrijk was om in de juiste bladomgeving te blijven. Toevallig waren die specifieke bladeren ook zijn voedselbron. Zijn leven bestond uit vreten, vreten, vreten. Op een dag landde er een vlinder op het blad waar hij net, als lunch, aan was begonnen. Bij het zien van de vlinder overkwam hem iets vreemds. Hoewel de vlinder er totaal anders uitzag dan hijzelf, voelde hij diep van binnen een onbedwingbare drang om op die vlinder te lijken. Lichtgewicht vliegend voortbewegend in plaats van zwaarlijvig zwoegend. Zijn innerlijke verlangen dwong hem om de vlinder nauwkeurig te observeren. Hoe vloog hij? Zodra hij het doorhad, probeerde hij het te imiteren. Met al zijn pootjes maakte hij dezelfde vliegbewegingen als zijn voorbeeld. Dat ging niet gemakkelijk, maar opgeven was geen optie. ‘Ik moet het goed doen’, sprak hij zichzelf onophoudelijk toe. Hij ontwikkelde zelfs een soort mantra om het vol te houden: What Would Butterfly Do? (WWBD) Maar hoe hij ook zijn best deed, hij faalde telkens weer. Hij voelde zich rupsje-nooit-goed-genoeg.

‘Ik moet het goed doen, sprak hij zichzelf onophoudelijk toe’ Op een dag, toen hij doodvermoeid en diep verdrietig geen hap meer door zijn keel kreeg, kwam zijn vlindervoorbeeld weer eens langs. Die herkende meteen zijn rupsenstreven. ‘Je hoeft niet te imiteren’, zei de vlinder. ‘Verlang maar gewoon naar je vlinder-zijn en heb vertrouwen. Je bent goed genoeg, zoals je nu bent.’ Tegen beter weten in geloofde de rups het. Het werd stil in hem, en al snel ook om hem heen. In die stilteperiode veranderde iets. Iets wezenlijks. Langzaam kwam het leven weer terug. Een totaal nieuw leven! Het verrassende vrije vlinderleven. ◄

Weet jij wie je bent? ◄

Arie de Rover is coach.

FOTO: ELISBETH ISMAIL

DE OOGST

29

MIJN VERHAAL / ANNELOES MEYER, BEELD DE SHELTER

In de rubriek ‘Mijn Verhaal’ lezen we over persoonlijke verhalen van de hoop en vernieuwing die alleen de Here Jezus kan geven. Deze keer: Frans Krijgsman.

Een reis om de wereld op zoek naar God

Frans Krijgsman groeit op in een christelijk gezin, maar heeft zelf niets met het geloof. Rond zijn twintigste trekt hij de wereld in. Hij vlucht weg van de leegheid in de consumptiemaatschappij en gaat op zoek naar de zin van het leven. Na een jarenlange zwerftocht komt hij weer in Nederland en belandt in de Shelter. Hier komt hij tot geloof. 30

DE OOGST

‘Mijn leven is anders gelopen dan dat van de meeste mensen. Op mijn zestiende meldde ik mij bij de Luchtmacht, maar na twee jaar nam ik alweer ontslag. Omdat ik in die jaren had geleerd om mensen te doden, ben ik vervolgens twee jaar de verpleging in gegaan. Toen kreeg ik weer rust in mijn hoofd. Na die periode had ik nog steeds geen diploma en besloot ik om te gaan reizen.’ De reis begint ‘Eerst ben ik naar Noord-Afrika gegaan. Daar heb ik de moslimlanden bezocht. Ik heb tijdens mijn reizen veel gelift, maar vooral veel gelopen. Op blote voeten. Want schoenen zijn hartstikke duur. Ik liep van dorp naar dorp. Als de mensen mij vriendelijk onthaalden, boden ze mij vaak een slaapplek aan. Maar het gebeurde ook dat ik buiten moest slapen. In totaal heb ik negenhonderd nachten onder de sterrenhemel geslapen. Als ik bij mensen in huis sliep, moest ik natuurlijk ook eten wat mij werd voorgeschoteld. Ik heb de gekste dingen gegeten. In India at ik haaienvlees. Ook heb ik eieren van schildpadden opgegraven. In de Sahara was ik aanwezig op een bruiloftsfeest. Op een gegeven moment werd er een geit geslacht en ik kreeg een schaaltje met de ogen van die geit. Ik had natuurlijk geen keus, dus stak ik het eerste oog in mijn mond. Tot mijn grote verrassing was het echt lekker! Ik heb het tweede oog met smaak opgegeten. Ik besloot naar Israël te gaan. Via Italië reisde ik richting Libië om vervolgens door te trekken naar Israël. Maar op de dag dat ik op de grens van Libië stond, greep Kadaffi via een staatsgreep de macht en kon ik niet verder. Ik besloot door te reizen naar Marokko. In Marokko brachten andere reizigers mij op het idee om naar India te gaan. Dit was aan het begin van de hippietijd en er waren ontzettend veel jongeren onderweg. Met lange haren liepen we rond en blowden onszelf helemaal suf. Veel van deze jongeren waren op zoek naar de zin van het leven. In India dachten we “het” te vinden.’ Op zoek ‘Ik kom uit een christelijk gezin. Dat wil zeggen: we gingen naar de kerk met een pepermuntje in de hand, maar het was geen levend geloof. Ik kende de Bijbelverhalen wel, maar ik had er niets mee. Mijn reis was eigenlijk een soort wegvluchten van de leegheid die ik ervaarde in Nederland, en tegelijkertijd mijn zoektocht naar de zin van het leven. In India kwam ik in aanraking met een goeroe. Ik zei tegen die leraar: “Meester, ik ben op zoek naar de zin van het leven, hoe vind ik die?” De man zei dat ik naar een grot moest gaan en daar de tijd alleen moest doorbrengen. Daar heb ik een halfjaar gewoond. Alleen. Na zes maanden kwam ik naar beneden en zei: “Meester, ik heb het niet gevonden.” Ik besloot terug te gaan naar Nederland.’

Thuis ‘Na vier jaar stond ik op zondagmorgen weer voor het huis van mijn ouders. Mijn moeder was verbaasd en zei: “Wat zie jij eruit!?” Ze gaf mij nieuwe kleding en soep. Ondertussen luisterde mijn zusje naar al mijn verhalen. Door middel van brieven had ik mijn familie op de hoogte gehouden van al mijn reizen. Mijn ouders vonden dat zwerven en zoeken maar niks. Zij maakten zich vooral zorgen om mijn carrière en pensioen.

‘De liefde van God in de Shelter is overweldigend’ Op maandagmorgen werd ik door mijn moeder uit bed gehaald. Als ik bij hen wilde blijven wonen, moest ik kostgeld betalen en dus werk vinden. Na een dag door de stad gelopen te hebben had ik nog geen werk. Ik liftte terug naar huis en belandde bij een man in de auto die mij een baan als huisschilder aanbood. Ik ging een opleiding in Amsterdam volgen en ben schilder geworden. Dat heb ik volgehouden en uiteindelijk ben ik voor mijzelf begonnen als zelfstandig schilder.’ De Shelter ‘Terug in Nederland had ik de zin van het leven nog niet gevonden. Ik had een halfjaar in een rooms-katholiek klooster gewoond, mij verdiept in de islam, het boeddhisme en het hindoeïsme. Maar het kwartje was niet gevallen. In de periode dat ik de schildersopleiding in Amsterdam volgde, bleef ik geregeld een nacht in de stad. In de zomer sliep ik in het Vondelpark maar ’s winters was dat te koud. Ik sliep dan in de Shelter in de Barndesteeg. Daar ontmoette ik directeur Johan Frinsel. Op woensdagavond werden er bijbelstudies gehouden; mij werd gevraagd om hieraan mee te doen. Daar is toen het zaadje gaan groeien en uiteindelijk uitgegroeid tot het geloof in Jezus Christus. Op mijn reizen ben ik diepgelovige hindoes, moslims en boeddhisten tegengekomen. Ik kon niet begrijpen dat die mensen naar de hel zouden gaan omdat ze nooit van het offer van Jezus hadden gehoord. In de Bijbel staat in Filippenzen 2 vers tien en elf de oplossing: Elke knie zal zich buigen en elke tong zal belijden dat Jezus Christus Heer is. Toen zag ik hoe groot de liefde van God is. Afgelopen zomer reisde ik op mijn solex door Nederland. Uiteraard heb ik ook de Shelter in de Barndesteeg bezocht. En nog is de sfeer hetzelfde. Er hangt nog steeds een zweetlucht, en het gesnurk herkende ik uit duizenden. Ook de medewerkers zijn nog even vriendelijk en liefdevol. Die liefde onderling, maar vooral de liefde van God is zo overweldigend. Die liefde ben ik nergens anders tegengekomen.’ ◄

DE OOGST

31

RECENSIES / REDACTIE MATTHIJS HOOGENBOOM

Mazzel tov Ik val maar meteen met de deur in huis: wat een intrigerend boek is dit! De Vlaamse schrijfster en journaliste Margot Vanderstraeten doet in Mazzel tov verslag van haar tijd als ‘werkstudente’ bij een Antwerpse orthodoxjoodse familie in de jaren negentig van de afgelopen eeuw. Zo’n zes jaar lang begeleidt Vanderstraeten de kinderen (met name Elzira met haar dyspraxie en de puberende Jakov) van de familie Schneider bij hun huiswerk en maakt ze deel uit van hun leven. Ondanks de grote verschillen tussen haar (een Vlaamse studente, die samenwoont met haar Iraanse vriend Nima) en de familie Schneider, voor wie de wetten van de Thora heilig zijn en hun eeuwenoude traditie allesbepalend is, ontstaat er gaandeweg een boeiende relatie. In Mazzel tov beschrijft Vanderstraeten deze relatie levendig en met humor. Het resultaat is een boeiend inkijkje in de vaak gesloten wereld van het orthodoxe jodendom. Opvallend is de respectvolle houding en positiefkritische betrokkenheid waarmee Vanderstraeten over de familie en de joodse wetten en gebruiken schrijft. Een mooi voorbeeld hiervan is het fragment waarin Vanderstraeten en haar vriend zijn uitgenodigd om de sjabbesviering bij de Schneiders thuis bij te wonen. Dat eeuwenoude familiegebeuren – hoe ongemakkelijk en vervreemdend ook voor haar als buitenstaander – leidt bij Vanderstraeten tot reflectie op haar eigen moderne,

DVD Silence Japan, zeventiende eeuw. Twee jonge priesters gaan op missiereis naar Japan, op zoek naar hun vermiste mentor. Maar die reis valt hun erg zwaar, want Japan is een gevaarlijke plek voor christenen, waar het christelijke geloof ten strengste verboden is. Christenen ondergaan allerlei martelingen, zodat ze hun geloof zullen afzweren. Ook de twee priesters worden al snel gevangen­genomen. De reis naar J­ apan blijkt een zware beproeving. Let op:

32

DE OOGST

individualistische levensgevoel: ‘Wat ik nog heel goed weet [is] dat de mannen uit volle borst zemirot, sjabbatsliederen, zongen en dat ik tijdens hun uitbundig gezang mijn ogen neersloeg, waarschijnlijk omdat ik de intimiteit van dit uitbundig gebeuren niet aankon. Ik keek aandachtig van onder mijn neergeslagen ogen en voelde me een voyeur. Dat ik jaloers was op de vanzelfsprekendheid waarmee deze mensen samen zongen en dat ik niet immuun bleef voor hun sterke geloof in de noodzaak van het gezamenlijke lied. Dat ik hen benijdde om de verbondenheid die van hun liederen uitging. De mannen schreven samen ongeremd een verhaal dat ver boven hun particuliere geschiedenissen uitsteeg. Zo’n kracht kende ik niet, en terwijl ik daar zat, geloofde ik dat mensen en volkeren die samen zongen meer samenhingen dan mensen die dat niet deden, en voor mezelf betreurde ik dat wel.’ / Matthijs Guijt

Mazzel tov: mijn leven als werkstudente bij een orthodox-joodse familie Margot Vanderstraeten Atlas Contact € 19,99

niet geschikt voor kinderen, maar verder een goede en aangrijpende film die vervolging van christenen dichtbij brengt.

BRANDAAN | PAV3339 € 16,99

Verslaafd aan God Rollins laat mij met een kater achter. En ik betwijfel of hij daar een probleem mee zou hebben. Misschien is dit wel de kernboodschap van dit boek, zijn tweede dat in het Nederlands is vertaald: probeer de kater niet op te lossen met een zelfgemaakt beeld van God. Het probleem volgens Rollins: christenen zijn verslaafd geraakt aan een God die hun behoeften vervult. Maar dat doet Hij niet. Als God ons vervult, waarom hebben we dan niet genoeg aan Hem? Rollins hekelt de bekende tekening waarin het kruis de kloof tussen God en mens overbrugt. God overbrugt die niet, zegt Rollins, Hij doet iets veel groters. Wat Hij doet – volgens Rollins – verklap ik niet; dit boek moet je gewoon lezen. De originele manier waarop de schrijver traditionele dogma’s als erfzonde, afgod, wet, verdorvenheid en zonde invult vind ik verfrissend. Daar kun je ook buiten de kerk mee uit de voeten. Wat hij schrijft over de ontmoeting met de ander heb ik in mijn redactioneel voorin deze Oogst verwerkt. Achter in zijn boek geeft Rollins praktische ideeën om die confrontatie aan te gaan. Ik blijf met heel veel vragen achter. En ben Rollins er dankbaar voor. / Matthijs Hoogenboom

Verslaafd aan God Peter Rollins Skandalon € 19,50

Tranen en troost Volgens de Vlaamse psychiater Dirk De Wachter kan de ontmoeting met de mens in nood de ‘vernietsing’ keren, las ik in De Nieuwe Koers van juni: ‘In de verworpen mens ontmoet ik God. De verworpen mens in de ogen durven kijken en achter het kwaad durven zien naar de machteloosheid, de verschrikking van zijn wezen, daar verschijnt God. Zorgen voor de mens in nood, voor de mens die verlaten is van alles en iedereen en die dan zegt: ‘Zie mij!’, dat is toch een traditie in de christelijke cultuur die ik niet wil

verwerpen.’ Hieraan moest ik denken toen ik Tranen en troost las. Pietro Bartolo staat al vijfentwintig jaar dag en nacht klaar voor de bootvluchtelingen die op het eiland Lampedusa stranden. Dit is zo’n boek over een held die nood ziet en er iets aan doet. Zo’n boek waarin je de machteloosheid en de verschrikking in de ogen kijkt. Waardoor je uit je ‘vernietsing’ getrokken wordt en tot actie overgaat. Eens in de zoveel tijd zou je zo’n boek moeten lezen. Want daar verschijnt God. / MH

Tranen en troost: mijndagelijkse belevenissen als vluchtelingenarts op Lampedusa Pietro Bartolo & Lidia Tilotta The House of Books € 17,50

Waarvoor leef ik? Johan Krijgsman, evangelist bij Bijbelcentrum Bij Simon de Looier in Amsterdam, spreekt al jaren met mensen in de evangelisatiepost en op straat. Uit de goede contacten die er zijn met deze ‘collega-organisatie’ weet ik dat het werk hem en de vele vrijwilligers ernst is. In de post, waar altijd koffie is met iets erbij, vinden veel mensen, kwetsbare mensen, een warm thuis. In de zondagse diensten wordt met regelmaat voor Tot Heil des Volks gebeden. Bemoedigend vind ik dat. Krijgsman gaat in dit boekje in op de vraag: waarvoor leef ik? Hij doet dit aan de hand van de Bijbel en puttend uit de vele gesprekken die hij voert. / MH

Waarvoor leef ik? Johan Krijgsman Den Hertog € 10,90

Fout Fout gaat over Lauren. Ze vindt zichzelf maar saai. Ze is niet knap. Ze is nergens écht goed in. Haar vriendinnen zijn veel grappiger dan zij en veel populairder bij de jongens. Dan wordt ze verliefd op een superleuke jongen die haar geweldig vindt. Bij hem voelt ze zich eindelijk bijzonder. Lauren kan niet wachten om hem in het echt te ontmoeten. Maar dan slaan de twijfels toe. Zijn de foto’s die hij van haar wil normaal? Vertelt hij eigenlijk wel de waarheid? Hans Mijnders snijdt in zijn boeken op een herkenbare manier moeilijke thema’s aan. Hij vertelt in dit boek een verhaal zoals dat zomaar zou kunnen gebeuren in je omgeving. Het boek

Fout Hans Mijnders Den Hertog € 9,50

waarschuwt tegen chatten met een onbekende, tegen seksuele intimidatie en alles wat daarbij hoort. Het is te wensen dat alle praktijksituaties net zo aflopen als in dit boek. Ik zou het alle pubers willen laten lezen, in de hoop dat ze ervan leren. / Willemieke Kloosterman

Een nieuw begin De auteur van dit dagboek werkte jarenlang als havenzendeling in Amsterdam. Mede dankzij deze gesprekken schreef hij een dagboek met korte heldere uitleg en toepassing voor het hier en nu. De opbrengst van dit dagboek gaat naar THDV en is te bestellen www.jongboek.nl.

Een nieuw Begin Marius ­Dubiez Jongboek.nl € 14,95

DE OOGST

33

COLUMN / NIESKE SELLES

Pleegmoedertje spelen

OOGST JULI / AUGUSTUS

Vooruitblik

Tijdens ons verblijf op de camping ontdekten we dat er uitzonderlijk veel pleeggezinnen op dezelfde camping stonden. Dat was verrassend en fijn. Want medepleegouders hoef je niet veel uit te leggen als een kind even helemaal uit zijn evenwicht is, door alle spanningen van kamperen, naast alle spanningen die er toch al kunnen zijn. Ook voor de kinderen zelf is het een feest van herkenning. ‘Hé, jij hebt zeker ook een andere buikmama!’ vraagt onze vijfjarige pleegdochter aan een getint meisje, dat met haar blonde, blanke pleegouders tegenover ons op de camping staat. Het meisje kijkt even verlegen op naar haar pleegmama, maar knikt dan lachend. ‘Ja, jij ook?’ Het ijs is gesmolten. De dametjes sluiten vriendschap en vanwege de moeilijke uitspraak van de namen noemen ze elkaar al snel ‘Vriendin’. Regelmatig klinkt het door ons hofje: ‘Vriendin, kom je spelen?’ ‘Vriendin, zullen we de poppen aankleden, bij mij in de voortent?’ En dan ineens: ‘Vriendin, zullen we pleegmoedertje spelen?’

‘Vriendin, zullen we pleegmoedertje spelen?’ Ik spits mijn oren, omdat ik erg nieuwsgierig ben hoe de meisjes dat spel inhoud gaan geven. Ons eigen meisje, dat graag de leiding neemt, bedisselt: ‘Jij bent de buikmama en ik de pleegmama. En dan kon jij niet voor je baby zorgen. En dan krijg ik hem!’ Zo gezegd, zo gedaan. Een pop verdwijnt onder de jurk van het vriendinnetje. Na enig zuchten en steunen wordt de babypop geboren. Meteen grist ons meisje het poppenkind bij haar vriendin weg. ‘Kom maar, ik zorg voor je. Maar je buikmama mag wel op bezoek komen, hoor!’ De dames spelen nog even door. Ze blijven keurig in hun rol. Na een minuutje of vijf worden de rollen omgedraaid. Babypop verdwijnt nu onder de prinsessenjurk van ons eigen meisje. Met veel drama wordt het kind geboren. De uithuisplaatsing herhaalt zich… Ik ben ontroerd door dit spelende koppeltje. Maar het stemt me ook dankbaar. Hoe mooi is het als twee kinderen al spelend kunnen delen en verwerken wat zich in hun jonge leventje afspeelt? Spelen jullie maar, lieve poppenmoedertjes!

Nieske Selles Zie: nieskeselles.nl

34

DE OOGST

In november a.s. ontvang je een bijzonder bewaar­magazine dat helemaal in het teken staat van mensenhandel en prostitutie. Aanleiding is het dertigjarig bestaan van Scharlaken Koord. Scharlaken Koord biedt professionele en betrokken hulp aan meisjes en vrouwen in de prostitutie. Door middel van dit magazine w ­ illen we deze problematiek dichterbij brengen en ­samen stilstaan bij het verdriet dat we zien, maar ook bij de hoop die in ons leeft. Het magazine is een coproductie van Scharlaken Koord en de Oogst en verschijnt als het novembernummer van de Oogst.

De Oogst ook lezen? Neem dan nu een abonnement of een gratis proefabonnement op de Oogst! Info: deoogst.nl of bel ons: 020-3446310.

TOT HEIL DES VOLKS

ADRESSEN, GIFTEN EN TESTAMENT

Tot Heil des Volks

Waypoint Urk

O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 020 420 2394 info@totheildesvolks.nl www.totheildesvolks.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam Bereikbaar: ma.-do. 9.00-16.30 uur (behalve de lunch); vr. 9.00-12.30 uur.

Verslavingzorg en preventie Vliestroom 9, 8321 EG Urk 0527 690 073 info@waypoint-urk.nl www.waypoint-urk.nl twitter.com/waypointurk

De Shelter Youth Hostel Ministry info@youthhostelministry.org www.youthhostelministry.org www.shelterhostelamsterdam.com facebook.com/shelteryouth.hostelministry Shelters twitter.com/shelterams The Shelter City Barndesteeg 21, 1012 BV Amsterdam 020 625 3230 020 623 2282 city@shelter.nl The Shelter Jordan Bloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam 020 624 4717 020 627 6137 jordan@shelter.nl

Scharlaken Koord Straatwerk, preventie en hulp­verlening rond prostitutie Barndesteeg 25, 1012 BV Amsterdam 020 622 6897 020 330 2224 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl twitter.com/bewareloverboys Preventiewerk 020 626 0845 info@bewareofloverboys.nl www.preventiescharlakenkoord.nl facebook.com/scharlakenkoord Second Step Tweedehandskleding en accessoires Willemsstraat 39, 1015 HW Amsterdam 020 622 6897 secondstep@thdv.nl www.secondstepshop.nl

CHAP Christelijke hulpverlening bij seksverslaving Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 420 9203 info@chap-nederland.nl www.chap-nederland.nl www.benikseksverslaafd.n Zowel Different als Chap hebben ook kantoren in Rotterdam, Amersfoort, Meppel en Goes.

Different Christelijke hulpverlening rond s­ eksuele identiteit en relaties Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 625 6797 info@different.nl www.different.nl

Dank voor uw steun Onder dank ontvingen wij in juli en augustus de volgende giften:

Verslavingszorg en preventie Boven Nieuwstraat 105-1, 8261 HC Kampen 038 331 6660 info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl facebook.com/waypointkampen twitter.com/waypoint_kampen twitter.com/thecapekampen

Amsterdammers Helpen Amsterdammers 690 Different 1.378 Bewaarschool - armoedeproject 2.158 Hulp voor prostituanten (CHAP) 280 Kinderwerk “De bewaarschool” 645 Kinderwerk - Replay 30 De Oogst 63 De Sikkenberg 125 Scharlaken Koord Amsterdam 14.006 Winkel Second Step 100 St. Tot Heil des Volks 39.457 Waypoint Kampen 0 Waypoint Twenterand 1.000 Waypoint Urk 798 Youth Hostel Ministry 675 ---------TOTAAL: € 61.404 ----------

Winkel Waypoint Kampen Tweedehandskleding en accessoires Oudestraat 136, Kampen info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl

Testament en giften

Kringloop Waypoint Vliestroom 21, 8321 EG Urk 0527 239 924 kringloop@waypoint-urk.nl www.kringloopwaypoint.nl facebook.com/kringloopwaypoint

Waypoint Kampen

Waypoint Twenterand Verslavingzorg & preventie Amerikalaan 3, 7681 NB, Vroomshoop 0546 714 056 info@waypoint-twenterand.nl www.waypoint-twenterand.nl facebook.com/Waypoint-Twenterand

De Sikkenberg Christelijk recreatiepark Sikkenbergweg 7, 9591 TD Onstwedde 0599 661 144 info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl facebook.com/sikkenberg twitter.com/sikkenberg

AHA Dagopvang voor dak- en thuislozen O.Z. Voorburgwal 125, 1012 EP Amsterdam 06 19493693 info@aha-dagopvang.nl www.aha-dagopvang.nl

De Bewaarschool Buurtgericht kinderwerk O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@debewaarschool.nl www.debewaarschool.nl

Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken? De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam. De stichting bezit rechtsgeldigheid en is ingeschreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233. Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening 104944 IBAN code: NL34INGB0000104944 De stichting beschikt over een ANBIverklaring. Giften en abonnementsbetalingen b ­ uiten Europa ABN-Amro te Amsterdam: 4667.85.992 t.n.v.: Stichting Tot Heil des Volks, Amsterdam IBAN code: NL38ABNA0466785992 BIC code: ABNANL2A (Beide codes vermelden) Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen w ­ orden ontleend, dan verzoeken we u contact op te nemen met de uitgever.

Ontmoet Amsterdam Anders Stadswandelingen en fietstochten in (de regio) Amsterdam O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl facebook.com/ontmoetamsterdamanders twitter.com/gidsmatthijs

U vindt ons op sociale media

DE OOGST

35

Tot Heil des Volks komt naar je toe! muziek verhalen inspiratie ontmoeting

Levensecht M tour

najaar 2017

27 oktober - Zwolle, Opstandingskerk 28 oktober - Amsterdam, Noorderkerk 24 november - Dordrecht, Augustijnenkerk 25 november - Amersfoort, Adventkerk Gratis kaarten beschikbaar via totheildesvolks.nl/levensecht

and

t-b r ech s a n a ve sen an t Le k e ĂŤ El l o o km l m t e h s S o C p Br an oo ol stia nald K ette HDV Vio i a r B n Ro rT He el DV teu .l.v. Org /zang c o e , TH r r r i o e d o o k n a n, erk Pia oem utte ien t h H c s t S s er Yes one r-G m i e k S e eSpr tati n e s Pre

36

DE OOGST