Nieuwe archiefstukken openbaar

PERSBERICHT 29-12-2021

Ieder jaar in januari worden er nieuwe archiefstukken openbaar. In 2022 komen er zo bij het Regionaal Archief onder meer veel stukken over het einde van de Tweede Wereldoorlog beschikbaar. Het gaat om honderden archiefstukken die eerder niet, of alleen onder bepaalde voorwaarden, konden worden geraadpleegd en die nu voor het eerst door iedereen zijn in te zien.

Na 75 jaar

Overheidsinstellingen uit de regio dragen na twintig jaar hun archieven over aan het Regionaal Archief. De meeste documenten in die archieven zijn dan meteen op te vragen en te bekijken. Maar soms wordt de openbaarheid van documenten nog een aantal jaar beperkt. Bijvoorbeeld om de privacy van mensen die nog in leven zijn te beschermen. Hoe lang die beperking van openbaarheid geldt, wordt bepaald bij de overdracht. De maximale termijn is 75 jaar. Als de termijn verstreken is worden de stukken met ingang van het jaar daarop openbaar. Overigens geldt dan nog wel de privacywetgeving, zoals de AVG; wie de stukken raadpleegt en de informatie daaruit wil verwerken, moet daar rekening mee houden.

Alkmaar onderduikPolitie1  Alkmaar onderduikPolitie2

Ondergedoken politieman

Tussen de documenten die in januari 2022 openbaar worden zitten veel stukken over de Tweede Wereldoorlog en het einde van de oorlog, waaronder materiaal over het lidmaatschap van de NSB en over collaboratie.

In het Alkmaarse politiearchief wordt een dossier openbaar over een politieagent die in juli 1944 onderdook omdat hij ‘hand- en spandiensten’ had verleend voor de KP Alkmaar, een knokploeg van het verzet. Omdat hij als ambtenaar niet meer dan twee dagen zonder toestemming afwezig mocht zijn, kreeg hij toen geen loon meer uitbetaald. Daarom richtte het politiecorps een fonds op waaruit de agent en zijn vrouw iedere maand tweehonderd gulden kregen. Zodra Alkmaar op 8 mei 1945 bevrijd was, trad de politieman weer in dienst. In de stukken is te lezen dat hij toen samen met zijn chef het loon uit zijn onderduikperiode alsnog probeerde te krijgen. Met het geld wilde de politieman zijn collega's terugbetalen.

Texel en Callantsoog

Uit het archief van de gemeente Texel komt een kopie-lijst van NSB-leden beschikbaar, en ook correspondentie over getuigenverklaringen over de moord op tien Texelaars, op 6 april 1945. De Duitse bezetter fusilleerde hen uit wraak voor de vreugde waarmee veel Texelaars reageerden op de Georgische opstand, een bloedige muiterij van Georgische soldaten die dienden in het Duitse leger. De Duitsers beweerden nog lang dat de mannen elders gevangen waren gezet, maar de getuigenverklaringen wezen erop dat ze nog dezelfde dag waren vermoord.

Callantsoog BS4  Texel RodeKruis

Ook voor het eerst in te zien zijn de stukken die in 1945 binnenkwamen bij de commandant van de Binnenlandse Strijdkrachten in Callantsoog. Daaronder briefjes van vlak na de bevrijding, waarin wordt verzocht uit te kijken naar mannen die voor de Duitsers hadden gewerkt en betrokken waren geweest bij het oppakken van medestrijders.

Sabotagedienst in Den Helder

Uit het archief van de gemeente Den Helder komen stukken vrij over de zogeheten sabotagedienst die de Duitse bezetter in 1943 instelde om sabotage tegen te gaan. In Den Helder moest die dienst ervoor zorgen dat onder meer militaire gebouwen en de watertoren, maar ook het PTT-kantoor en het arbeidsbureau werden bewaakt. Nederlanders die voor de Duitse dienst gingen werken verdienden 75 cent per uur. Tussen de documenten is een brief bewaard van een nieuwe werknemer van de sabotagedienst die klaagde dat hij twee dagen later dan gepland voor de dienst aan de slag kon, terwijl hij zijn baan als magazijnmedewerker daarvoor had opgezegd; hij vroeg compensatie voor de twee gemiste dagen loon.

DenHelder sabotagedienst2

Deze en nog veel meer openbaar geworden archiefstukken zijn zodra de coronamaatregelen dat toelaten op te vragen voor inzage in de studiezaal van het Regionaal Archief. Op dit moment is het archief alleen bij spoedgevallen (op afspraak) te bezoeken.

test